Francistown

Francistown
Francistown se hoofplein
Francistown
Koördinate: 21°10′0″S 27°30′0″O
Land	Botswana
Distrik	Noord-Oos
Stigting	1897
Regering
• Burgemeester	Ignatius Moswaane
Hoogte	1 001 m (3 284 ft)
Bevolking
• Totaal	113 315
Tydsone	UTC+2 (SAST)

Francistown is die tweede grootste stad in Botswana na die hoofstad Gaborone. Volgens die 2022-sensus het die stad 'n bevolking van ongeveer 103 417, en 147 122 inwoners vir sy agglomerasie. Francistown word dikwels beskryf as die "Hoofstad van die Noorde" of soos die inboorlinge dit wil hê "Turopo ya muka", in die iKalanga-taal. Die stad is in die verre-ooste van Botswana geleë, ongeveer 400 kilometer noord-noordoos van die hoofstad, Gaborone. Francistown is geleë by die samevloeiing van die Tati- en Ntshe-riviere, en naby die Shasherivier ('n tak van die Limpoporivier) en 90 kilometer vanaf die internasionale grens met Zimbabwe. Die Francistown-lughawe is digby die stad geleë.

Francistown was die middelpunt van Suider-Afrika se eerste goudstormloop en word steeds omring deur ou en verlate myne. Die Stad Francistown is 'n administratiewe distrik, geskei van die Noordoos-distrik. Dit word deur Francistown Stadsraad geadministreer. Die hooftaal wat in en om Francistown gepraat en gebruik word, is die Kalanga-taal. Ander tale wat in die gebied gebruik word, is Ndebele, Shona sowel as Tswana.

• 

  Nasa-Satellietbeeld van Francistown

• 

  Die Thapama-hotel

• 

  Francistown se busterminaal

Geskiedenis

Alhoewel bewyse van bewoning deur mense ongeveer 10 000 jaar terug strek, is geskrewe bewyse meer onlangs. Historiese bewyse toon dat Francistown begin het as een van die dorpies van die BaKalanga-mense wat veral bekend was vir sy mynbou. Mynbou wat vroeër 'n algemene aktiwiteit en invloed op die Kalanga-gebied van noordoostelike Botswana was, is wyd in die gebied beoefen - meestal goudmynbou. Na berig word, was Nyangabgwe die naaste dorpie aan Francistown wat deur Europeërs besoek is, toe dit deur die sendeling, Robert Moffat, besoek is. Moffat is in 1867 gevolg deur 'n goudprospekteerder, Karl Mauch wat die Bakalanga-myngoud langs die Tati-rivier gevind het, en het die Tati Goldfields bekend gemaak wat die eerste Suider-Afrika goudstormloop begin het.

Die huidige dorp is in 1897 as 'n nedersetting naby die Monarch-myn gestig en vernoem na Daniel Francis, 'n Engelse prospekteerder van Liverpool wat in 1869 prospekteerlisensies in die streek verkry het. Francis was 'n direkteur van die Tati Land Concessions Company, wat die grond van koning Lobengula verkry het. Die middelpunt van die nuwe dorp is gevorm toe die mynmaatskappy 300 lotte in Augustus daardie jaar verkoop het. Die Monarch-myn was nie die enigste myn wat op daardie stadium in bedryf was nie, en daar is algemeen geglo dat Francistown vinnig sou groei.

Aan die begin het die dorp uit een straat oos van en parallel met die spoorlyn bestaan. Hierdie straat het verskeie maatskappye gehad, insluitend twee hotelle, (die Grand en die Tati), kleinhandel- en groothandelwinkels en drie banke.

Voor onafhanklikheid was Francistown Botswana se grootste kommersiële sentrum. In 1897 het die mynmaatskappy 'n deel van die grond vir residensiële en kommersiële doeleindes verkoop, en 'n mens kan sê dat dit die geboorte van Francistown was. Die stad het begin as 'n goudmyndorp, en goud het die gebied se ekonomie van die laat 1800's tot die 1930's onderhou. Toe goud in 1869 naby ontdek is, het dit die eerste goudstormloop in Afrika veroorsaak, vyftien jaar voor die goudoplewing by Witwatersrand in Suid-Afrika. Die bedryf is swaar getref deur die wêreldwye resessie van die 1930's. Tussen 1936 en 1980's was die ekonomie van Francistown grootliks ondersteun of afhanklik van die Witwatersrandse Naturelle Arbeidersvereniging, 'n maatskappy wat arbeid vir Suid-Afrikaanse myne gewerf het. Die mynwerkers is uit baie Afrika-lande gewerf en per lug of spoorweg deur Francistown na Suid-Afrika vervoer.

Haskinsstreet (vernoem na 'n vooraanstaande familie in die dorp voor onafhanklikheid) was die eerste teerpad in Botswana. Sedert 1966 het die stad aansienlik gegroei, hoofsaaklik as gevolg van aktiewe oorgrenshandel met Rhodesië/Zimbabwe, in 1997 het Francistown 'n stad geword, Botswana se tweede na Gaborone. Met die stad wat langs Botswana se hoofpad- en spoorvervoerroetes geleë is, was mynbou, handel en landbou noodsaaklike dele van sy ekonomie. Tati Nickel, The Dumela Industrial Complex en Botswana Meat Commission is die belangrikste ekonomiese dryfvere in die stad.

Daar is 'n verskeidenheid plekke van aanbidding, insluitend Katolieke kerke, Moslem-moskees, sowel as Protestantse kerke waarvan sommige tradisionele Afrika-gemeentes bedien soos die Sionist Christian Church. Onderwys rondom die stad is ook divers. Daar is verskeie privaat Engelsmediumskole (Mophato Skool, KTM en John Mackenzie Skool ) en staatskole soos Mater Spei Kollege (gedeeltelik bestuur deur die Rooms Katolieke Kerk), Francistown Onderwysersopleidingskollege , Universiteit van Botswanakampus en verskeie tegniese kolleges. Vervoer is ook betroubaar, met spoorwegverbindings na Harare en Bulawayo in Zimbabwe, padverbindings met die Ramokgwebana Grens in die noorde, en Kazungula sowel as Kasane, Maun via Nata. Die lughawe het vlugte wat plaaslik vlieg, na Gaborone, Maun, Kasane en ander punte regoor die land. Plaaslike taxi's werk deur die nag.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Francistown.