Iapetus (maan)

Iapetus   

Iapetus, soos waargeneem deur die Cassini–Huygens-wenteltuig in September 2007.
Ontdekking
Ontdek deur	Giovanni Cassini
Datum	25 Oktober 1671
Alternatiewe name	Saturnus VIII
Wentelbaaneienskappe
Semihoofas	3 560 820 km
Wentelperiode	79,321 5 dae
Baanhelling	17,28° (tot Ekliptika) 15,47° (tot Saturnus se ewenaar) 8,13° (tot onveranderbare vlakte)
Satelliet van	Saturnus
Fisiese eienskappe
Afmetings	1492,0×1492,0×1424 km
Gem. radius	734,5 ± 2,8 km
Oppervlakte	6 700 000 km²
Massa	(1,805 635 ± 0,000 375)×1021 kg
Gem. digtheid	1,088 ± 0,013 g/cm³
Oppervlak- aantrekkingskrag	0,224 m/s²
Ontsnapping- snelheid	0,573 km/s
Rotasieperiode	79,321 5 dae (sinchronies)
Ashelling	geen
	0,05–0,5
Skynmagnitude	10,2–11,9

Die foto van Cassini in 2006 wys die verskil tussen die ligte en donker dele van Iapetus.

Iapetus met sy duidelik sigbare plato op die ewenaar.

Iapetus (Grieks: Ιαπετός; ook Saturnus VIII of Japetus) is 'n natuurlike satelliet van die planeet Saturnus. Die maan is op 25 Oktober 1671 ontdek deur Giovanni Cassini. Iapetus is bekend vir sy tweekleurigheid: die een hemisfeer van die maan is merkwaardig donkerder as die ander hemisfeer. Die maan is vernoem na Iapetos, een van die Titane in Griekse mitologie.

Die oppervlakstemperatuur van die maan op die donker hemisfeer is 130 Kelvin (-143,15 °C) en die maan is dus die warmste van al Saturnus se mane. Steeds bestaan die maan egter hoofsaaklik uit ys en 'n klein deel silikaatgesteente.

Iapetus het 'n ongewone wentelbaan om Saturnus. Alhoewel hy Saturnus se derde-grootste maan is, is hy baie verder weg van Saturnus as die volgende groot maan, Titan. Die inklinasiehoek van die wentelbaan tot betrekking tot Saturnus se ewenaar is ook baie groter as dié van die ander gewone mane. Slegs ongewone, buitenste mane soos Foibe het groter inklinasiehoeke. Niemand weet tans hoekom dit so is nie. Die groot afstand tussen Iapetus en Saturnus en die maan se inklinasiehoek beteken wel dat dit die enigste groot maan is waarvan Saturnus se ringe besigtig kan word.

Giovanni Cassini het al in die sewentiende eeu aangeneem dat een kant van Iapetus baie donkerder is as die ander kant. Hy het hierdie aanname gebaseer op die feit dat hy Iapetus slegs aan een kant van Saturnus kon waarneem. Die aanname is dan ook in 1981 bevestig deur Voyager 2, wat foto's van die maan op 'n afstand van 966 000km van die planeet af geneem het. Die rede vir hierdie verskil in die kleur van die oppervlak is tans nog onbekend.

Naas die bogenoemde besonderhede het Iapetus nog 'n raaisel te bied: die ruimtetuig Cassini het ontdek dat die ewenaar van die maan 'n plato bevat wat 20km breed en 13km hoog is en 1300km ver strek. Alhoewel daar verskillende verklarings vir hierdie verskynsel voorgestel is, is daar steeds geen bewyse daarvoor nie. Daar word verwag dat Cassini op 10 September 2007 foto's van die maan sal neem op 'n afstand van slegs 1200 km en dit lig op die onderwerp sal gooi.

Verwysings

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Iapetus (maan).