Madame Tussauds

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Madame Tussauds in Londen (die roomkleurige gebou).

Madame Tussauds is 'n wasmuseum wat in 1835; 189 jaar gelede (1835), deur die Franse wasbeeldhouer Marie Tussaud in Londen gestig is. Dit het gelei tot soortgelyke museums in groot stede oor die wêreld heen. Dit is aanvanklik gespel "Madame Tussaud's", maar die afkappingsteken word nie meer gebruik nie.[1]

Die museum is sedert die Victoriaanse tydperk 'n groot toeristeattraksie in London. Dit bevat wasbeelde van beroemde en historiese figure, asook gewilde karakters uit rolprente en televisieprogramme wat deur beroemde akteurs vertolk word.[2] Dit word bestuur deur die Britse vermaakmaatskappy Merlin Entertainments en het nou museums in stede op vier kontinente; die eerste oorsese museum het in 1970 in Amsterdam geopen.[3]

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Agtergrond[wysig | wysig bron]

Links: 'n Wasbeeld van Marie Tussaud wat 'n wasbeeld maak. Regs: Haar gedenkplaat by die wasmuseum in Londen.

Marie Tussaud is in 1761 as Marie Grosholtz in Straatsburg, Frankryk, gebore. Haar moeder het in Bern, Switserland, vir Philippe Curtius gewerk; hy was 'n dokter wat gespesialiseer het in wasmodellering. Hy het Tussaud die kuns geleer toe sy 'n kind was. Toe hy na Parys verhuis, het hy sy sesjarige vakleerling saamgeneem.[4]

Grosholtz het in 1777 haar eerste wasmodel, van Voltaire, gemaak.[5] Op 17 het sy in die Paleis van Versailles die kunsonderwyseres geword van Madame Elizabeth, die suster van koning Lodewyk XVI van Frankryk. Tydens die Franse Rewolusie is sy vir drie maande tronk toe gestuur om te wag vir haar teregstelling, maar haar lewe is gered danksy die optrede van 'n invloedryke vriend.[4] Sy het tydens die rewolusie modelle van baie vooraanstaande slagoffers gemaak.[6]

Grosholtz het Curtius se groot versameling wasbeelde geërf ná sy dood in 1794. Die volgende 33 jaar het sy deur Europa getoer met 'n tentoonstelling van haar versameling. Sy is in 1795 met Francois Tussaud getroud en het haar tentoonstelling tot Madame Tussaud's herdoop. Sy het vir 'n ruk in Londen 'n uitstalling gehou.

Omdat sy weens die Napoleontiese Oorloë nie na Frankryk kon terugkeer nie, het sy met haar versameling deur Groot-Brittanje en Ierland gereis. Van 1831 af het sy eiendom gehuur in Baker Street, Dorset Street en King Street in Londen.[7] Laasgenoemde het in 1836 Tussaud se eerste permanente huis geword.[8]

'n Plakkaat vir die Tussaud-uitstalling van wasbeelde, Baker Street, Londen, 1835.

Oorsprong[wysig | wysig bron]

In 1835 het Marie Tussaud in Baker Street 'n museum geopen.[9] Een van die hoofattraksies was die Gruwelkamer (Chamber of Horrors, 'n naam wat sy sedert 1843 gebruik het).[10]

Dié deel van die uitstalling het slagoffers van die Franse Rewolusie ingesluit, asook nuwe modelle van moordenaars en ander misdadigers. Ander beroemde mense is ook bygevoeg, soos Lord Nelson, Hendrik VIII van Engeland en koningin Victoria.[11]

Die naam by die ingang van die museum in Londen.
Madame Tussauds (middel agter) in Times Square, New York.

Van die beelde wat Tussaud self gemaak het, bestaan nog. Die galery het aanvanklik meer as 400 figure bevat, maar 'n brand in 1925 en bomme tydens die Blitz op Londen in 1941 het die meeste van die ouer modelle beskadig. Die vormafdrukke het bewaar gebly, en dus kon die historiese wasmodelle herskep word.

Dit kan vandag in die musueum gesien word.

Van die gesigte uit Tussaud se tyd sluit in dié van Robespierre en George III. In 1842 het sy 'n selfportret gemaak wat nou by die ingang van die museum ten toon gestel word. Sy is op 16 April 1850 in haar slaap dood.[12]

Teen 1883 het die beperkte ruimte en stygende koste van die terrein in Baker Street haar kleinseun Joseph Randall genoop om 'n gebou naby die huidige terrein in Marylebone Road te laat oprig. Die nuwe galery het op 14 Julie 1884 geopen en was 'n groot sukses.[13] Randall het egter sy niggie Louisa se helfte van die aandele in die onderneming in 1881 uitgekoop, en dit plus die koste van die nuwe gebou het daartoe gelei dat hy te min kapitaal gehad het. Hy het in 1888 'n beperkte maatskappy gestig om nuwe kapitaal te kry, maar dit moes ontbind word ná onenigheid onder die familie-aandeelhouers. In Februarie 1889 is Tussaud's verkoop aan 'n groep sakelui onder leiding van Edwin Josiah Poyser.[14] Die eerste oorsese tak van Madame Tussauds is in 1970 in Amsterdam geopen.[3]

Eienaarskap[wysig | wysig bron]

In 2005 is Madame Tussauds verkoop aan 'n maatskappy in Doebai, Dubai International Capital, vir £800 miljoen ($1,5 miljard). In Mei 2007 het The Blackstone Group die Tussauds-groep gekoop vir $1,9 miljard;[15] die maatskappy het saamgesmelt met Blackstone se Merlin Entertainments en die bestuur van Madame Tussauds is deur Merlin oorgeneem.[15][16] Dubai International Capital het daarna 20% van Merlin Entertainments gekoop.[17]

Op 17 Julie 2007 het Merlin die eiendomsreg van Madame Tussauds en sy beleggingsmaatskapy Prestbury aan die privaat belegger Nick Leslau verkoop as deel van die finansiering van die Tussauds-transaksie.[18] Hoewel die terreine aan Prestbury behoort, word hulle deur Merlin bestuur gebaseer op 'n hernubare 35-jaar-huur.[16]

Huidige status[wysig | wysig bron]

'n Wasbeeld van Elizabeth I in Londen.

Die wasbeeldmuseum Madame Tussauds is 'n groot toeriste-attraksie in Londen sedert dit sy deure in die 1830's geopen het: 'n tyd toe die stad se toerismebedryf begin het.[2] Tot in 2010 het dit die Londense Planetarium in sy wesvleuel geïnkorporeer.

Die huidige wasbeelde in Tussauds sluit historiese en koninklike figure in, asook akteurs, sportlui en bekende moordenaars. Dit is sedert 2007 bekend as "Madame Tussauds Museums" (sonder 'n afkappingsteken).[19]

In 2009 was 'n wasbeeld van 14 cm (51⁄2 duim) van Tinker Bell (die feetjie van Peter Pan) die museum se kleinste figuur van alle tye toe dit in Londen onthul is.[20]

Die eerste Madame Tussauds in Indië is op 1 Desember 2017 in Nieu-Delhi geopen.[21][22][23] Dit bevat meer as 50 wasbeelde, onder andere van politieke en vermaakfigure soos Ariana Grande, Salman Khan, Sachin Tendulkar, Tom Cruise, Leonardo DiCaprio, Scarlett Johansson, Angelina Jolie, Asha Bhosle, Kapil Dev en Mary Kom.[24]

Galery[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ Rothstein, Edward (24 Augustus 2007). "Ripley's Believe It or Not – Madame Tussauds". The New York Times. Besoek op 12 Mei 2010.
  2. ↑ 2,0 2,1 Smith, Andrew; Graham, Anne (2019). Destination London. The Expansion of the Visitor Economy. University of Westminster Press. p. 6.
  3. ↑ 3,0 3,1 "Madame Tussauds' to open shop in Delhi". The Times of India.
  4. ↑ 4,0 4,1 "The Baker Street Bazaar". 26 Mei 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Februarie 2017. Besoek op 27 Julie 2023.
  5. ↑ Du Plessis, Amelia. "England—Madame Tussauds". Informational site about England. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Desember 2011. Besoek op 12 Julie 2011.
  6. ↑ "Marie Tussaud Facts, information, pictures | Encyclopedia.com articles about Marie Tussaud". Encyclopedia.com. Besoek op 28 Maart 2016.
  7. ↑ Pilbeam (2006) pp. 102–106
  8. ↑ Pilbeam (2006) pp. 100–104
  9. ↑ "The History of Madame Tussauds" Geargiveer 13 Oktober 2013 op Wayback Machine. Madame Tussauds.com.
  10. ↑ Berridge, Kate (2006). Madame Tussaud: A life in wax. New York: HarperCollins. ISBN 978-0-06-052847-8.
  11. ↑ Timbs, John (1868). Curiosities of London: Exhibiting the Most Rare and Remarkable Objects of Interest in the Metropolis, with Nearly Sixty Years' Personal Recollections. Longmans, Green, Reader, and Dyer. p. 819.
  12. ↑ Wilson, Scott (16 September 2016). Resting Places: The Burial Sites of More Than 14,000 Famous Persons, 3d ed. McFarland. p. 762. ISBN 9781476625997. Besoek op 30 November 2017.
  13. ↑ Pilbeam, ibid. pp. 166, 168–9.
  14. ↑ Pilbeam, ibid. p. 170.
  15. ↑ 15,0 15,1 Cho, David (6 Maart 2007). "Blackstone Buys Madame Tussauds Chain". The Washington Post.
  16. ↑ 16,0 16,1 "Merlin conjures up leaseback deal". The Daily Telegraph. 17 Julie 2007.
  17. ↑ "Tussauds firm bought in £1bn deal". BBC News. 5 Maart 2007.
  18. ↑ "Alton Towers sold in £622m deal". BBC News. 17 Julie 2007. Besoek op 12 Mei 2010.
  19. ↑ "10 Things You Might Not Know About Madame Tussauds Wax Museum". Mental Floss. Besoek op 15 Mei 2021.
  20. ↑ "Tinker Bell Immortalized at Madame Tussauds". AWN. Besoek op 15 Julie 2023.
  21. ↑ [1]: "Madame Tussauds (no longer an apostrophe)."
  22. ↑ "Madame Tussauds debuts in Delhi". BBC News. 1 Desember 2017. Besoek op 1 Desember 2017.
  23. ↑ "Madame Tussauds Delhi to officially open for public on December 1". The Indian Express. 30 November 2017. Besoek op 1 Desember 2017.
  24. ↑ "Take a sneak peek into India's first Madame Tussauds in Delhi – Wax figure of PM Narendra Modi". The Economic Times.

Skakels[wysig | wysig bron]

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Madame_Tussauds&oldid=2619489"