Oos-Afrikaanse Skeur
Die Oos-Afrikaanse Skeur is ’n aktiewe geologiese skeur in Oos-Afrika. Dit het omtrent aan die begin van die Mioseen, 22 miljoen tot 25 miljoen jaar gelede, begin ontwikkel.[1] Dit is voorheen as deel van die Groot Skeurvallei beskou wat noordwaarts tot in Klein-Asië strek. Die term "Groot Skeurvallei" word deesdae selde in geologie gebruik, want dit word beskou as twee aparte, maar verwante, skeurstelsels.
Die Oos-Afrikaanse Skeur, ’n smal sone, is ’n ontwikkelende plaatgrens waar die Afrikaplaat besig is om in twee tektoniese plate, die Somaliese en Nubiese Plaat, te verdeel in ’n tempo van 6-7 mm per jaar.[2] As die skeuring voortduur, sal ’n litografiese skeuring binne 10 miljoen jaar voorkom. Dan sal die Somaliese Plaat wegskeur van die res van Afrika en sal ’n nuwe oseaanbekken vorm.
Omvang
[wysig | wysig bron]Die Oos-Afrikaanse Skeurstelsel is ’n reeks aparte skeurbekkens wat oor duisende kilometers strek.[3] Dit bestaan uit twee hooftakke. Die Oostelike Skeurvallei (ook bekend as die Gregoryskeur) sluit die Hoof- Ethiopiese Skeur in wat ooswaarts loop vanaf die Afardriehoek van Ethiopië en suidwaarts as die Keniaanse Skeurvallei.[4] Die Westelike Skeurvallei sluit die Albertineskeur in, en verder suid die vallei van die Malawimeer. Noord van die Afardriehoek volg die skeur een van twee paaie: wes na die Rooiseeskeur of oos na die Adenskeur in die Golf van Aden.
Die skeur loop van die Afardriehoek deur Oos-Afrika tot in Mosambiek.[5] Dit loop deur Ethiopië, Kenia, Uganda, Rwanda, Burundi, Zambië, Tanzanië, Malawi en Mosambiek. Dit loop ook aan die kus van Mosambiek.
Geologiese evolusie
[wysig | wysig bron]Voor die skeuring het groot hoeveelhede kontinentale basalt na die oppervlak gevloei en dit het die opligting van die Ethiopiese, Somaliese en Oos-Afrikaanse plato tot gevolg gehad. Die eerste fase van skeuring is gekenmerk deur gelokaliseerde skeurings en magmatisme al met die skeursone langs. Tydperke van uitbreiding is afgewissel deur tye van relatiewe onaktiwiteit. Daar was ook die reaktivering van ’n voor-Kambriese swakheid in die aardkors, die samesmelting van verskeie kratons, verskuiwings met groot grensbreuke langs en die ontwikkeling van diep, asimmetriese bekkens.[3] Die tweede fase van die skeuring is gekenmerk deur die deaktivering van groot grensbreuke, die ontwikkeling van interne breuksegmente en die konsentrasie van magma-aktiwiteit in die rigting van die skeure.
Vandag vorm die smal segmente van die Oos-Afrikaanse Skeurstelsel sones van gelokaliseerde spanning. Hierdie skeure is die gevolg van die aksies van talle normale breuke wat tipies van alle tektoniese skeursones is. Soos genoem, kenmerk groot hoeveelhede magmatisme en kontinentale basalt sommige van die skeursegmente, terwyl ander dele soos die westelike tak net klein hoeveelhede vulkaangesteentes het.[6]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Ebinger, Cynthia (April 2005). "Continental break-up: The East African perspective". Astronomy and Geophysics. 46 (2): 2.16–2.21. doi:10.1111/j.1468-4004.2005.46216.x.
- ↑ Fernandes, R.M.S.; Ambrosius, B.A.C.; Noomen, R.; Bastos, L.; Combrinck, L.; Miranda, J.M.; Spakman, W. (2004). "Angular velocities of Nubia and Somalia from continuous GPS data: implications on present-day relative kinematics". Earth and Planetary Science Letters. 222 (1): 197–208. Bibcode:2004E&PSL.222..197F. doi:10.1016/j.epsl.2004.02.008.
- ↑ 3,0 3,1 Corti, G. "The Ethiopian Rift Valley" (in Engels). National Research Council of Italy, Institute of Geosciences and Earth Resources. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Oktober 2019. Besoek op 19 Maart 2014.
- ↑ Mougenot, D.; Recq, M.; Virlogeux, P.; Lepvrier, C. (Junie 1986). "Seaward extension of the East African Rift". Nature. 321 (6070): 599–603. Bibcode:1986Natur.321..599M. doi:10.1038/321599a0.
- ↑ Chorowicz, Jean (2005). "The East African rift system". Journal of African Earth Sciences. 43 (1): 379–410. Bibcode:2005JAfES..43..379C. doi:10.1016/j.jafrearsci.2005.07.019.
- ↑ Kearey, Philip; Klepeis, Keith A.; Vine, F.J. (2009). Global Tectonics. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-4051-0777-8.
Skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
