Sonkalender
’n Sonkalender is ’n kalender waarvan die datums die seisoene aandui of, amper gelykwaardig daaraan, die skynbare posisie van die Son relatief tot die sterre. Die Gregoriaanse kalender, wat wyd as die wêreldstandaard aanvaar word, is ’n voorbeeld van ’n sonkalender.
Die mees algemene ander kalender is ’n maankalender, waarvan die maande ooreenstem met die siklusse van die maanfases. Die Gregoriaanse kalender se maande stem nie met die siklusse van die maanfases ooreen nie.
Voorbeelde
[wysig | wysig bron]Die oudste sonkalenders sluit die Juliaanse kalender en die Koptiese kalender (van die Kopties-Ortodokse Kerk) in. Albei het ’n jaar van 365 dae en ’n skrikkeljaar met 366 dae elke vier jaar, en het dus ’n gemiddelde jaar van 365,25 dae. Namate sonkalenders gewilder geraak het, het hulle tot twee soorte ontwikkel.
Tropiese sonkalenders
[wysig | wysig bron]As die posisie van die Aarde in sy wentelbaan om die Son beskou word met betrekking tot die dag-en-nag-ewening, die punt waar sy wentelbaan die hemelewenaar kruis, dui sy datums die seisoene akkuraat aan; hulle is dus gesinchroniseer met die deklinasie van die Son. So ’n kalender word ’n tropiese sonkalender genoem.
Die duur van die gemiddelde kalenderjaar van so ’n kalender stem ooreen met ’n vorm van die tropiese jaar, gewoonlik óf die gemiddelde tropiese jaar óf die Maartnageweningsjaar.
Die volgende kalenders is tropiese sonkalenders:
- Antieke Armeense kalender
- Gregoriaande kalender
- Bengaalse kalender
- Iraanse kalender (Jalāli-kalender)
- Indiese nasionale kalender (Saka-kalender)
Elk van dié kalenders het ’n jaar van 365 dae, wat per geleentheid met ’n skrikkeldag verleng word deur middel van ’n metode wat interkalasie genoem word.
Die Iraanse kalender begin elke jaar met die Maartnagewening en voeg sy interkalêre dae so by dat die volgende jaar weer met die Maartnagewening begin. Die oomblik van die Maartnagewening by Teheran word as maatstaf gebruik.[1]
Sideriese sonkalender
[wysig | wysig bron]As die posisie van die Son beskou word teenoor die vaste sterre, dui die datums die sterrebeeld van die diereriem aan waarnaby die Son hom bevind. So ’n kalender word ’n sideriese sonkalender genoem.
Die gemiddelde kalenderjaar van so ’n kalender stem ooreen met die sideriese jaar.
Indiese kalenders soos die Hindoekalender, Tamilkalender en niehersiene Bengaalse kalender is sideriese sonkalenders. Die Thaisonkalender was ook ’n sideriese sonkalender toe dit op die Hindoesonkalender gebaseer was. Hulle word bereken volgens die skynbare beweging van die Son deur die 12 sterrebeelde van die diereriem, eerder as die tropiese beweging van die Son.
Maansonkalender
[wysig | wysig bron]Maansonkalenders is maankalenders met interkalasiereëls om hulle rofweg met die sonjaar, en dus die seisoene, te laat sinchroniseer. Omdat ’n tipiese maansonkalender se jaar uit volle maanmaande bestaan, kan dit nie die posisie van die Aarde in sy wentelbaan om die Son so goed aandui as ’n suiwer sonkalender nie.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ The Universal House of Justice (10 Julie 2014). "To the Bahá'ís of the World". Besoek op 10 Julie 2014.
Skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
| Sleutelbegrippe | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Meting en standaarde |
| ||||||||
| |||||||||
| Menslike ervaring en gebruik van tyd | |||||||||
| Tyd in wetenskap |
| ||||||||
| Verwante onderwerpe | |||||||||
