Gaan na inhoud

Teatro La Fenice

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Teatro La Fenice

Vooraansig van La Fenice in 2007

Teatro La Fenice (Italiaanse uitspraak: la feˈniːtʃe, "die Feniks") is 'n operahuis wat in Venesië, Italië geleë is. Dit is een van "die bekendste en mees vooraanstaande landmerke in die geskiedenis van Italiaanse teater",[1] en ook wat die geskiedenis van opera as geheel betref. La Fenice was veral in die 19de eeu die ligging van vele bekende operapremiéres, waar verskeie werke van die vier bel canto-era komponiste – Rossini, Bellini, Donizetti en Verdi – opgevoer was.

Die naam van die operahuis is simbolies van die feit dat die operageselskap "uit die as uit opgerys het", ten spyte van die feit dat dit die gebruik van drie opeenvolgende teaters kwyt is as gevolg van brande. Die eerste brand het in 1774 plaasgevind. Venesië se voorste operahuis is daardeur vernietig, maar is herbou. Die tweede brand het in 1836 plaasgevind; die herbouing van die operahuis was binne 'n jaar voltooi. Die derde brand was egter die resultaat van brandstigting. Dit het die operahuis in 1996 vernietig en slegs die buitemure daarvan oorgelaat. Dit was egter ook herbou en het in November 2004 weer oopgemaak. Die tradisie van die Venesiaanse Nuwejaarskonsert het ontstaan om hierdie geleentheid te vier.

Historiese notas

[wysig | wysig bron]

Teen die einde van die agtiende eeu was daar sewe ou teaters wat in Venesië aktief was; twee vir die produksie van toneelstukke, en die andere vir musiekproduksies. Die mees luisterryke van die teaters was die Teatro San Benedetto, wat op die perseel gestaan het wat tans deur die Rossini-bioskoop beset word. Dit was in 1755 deur die Grimani-familie gebou, en daarna toegewys aan die Nobile Società di Palchettisti (die Edele Genootskap van Boks-houers). Na 'n regsuitspraak in 1787 was hierdie genootskap egter uitgesit en geforseer om die operahuis aan die adellike Venier-familie oor te gee, te wete die eienaars van die land waarop dit gebou was. Die genootskap het onmiddellik voorgestel dat 'n groter en meer weelderige operahuis as die een wat hulle sopas verloor het gebou word, wat die simbool van hul veranderde lotgevalle, verliese en hul kapasiteit vir 'hergeboorte' sou word. Dit sou dus bekendstaan as La Fenice, soos die mitiese, onsterflike voël wat daartoe in staat is om uit sy eie as uit op te staan, ten einde die genootskap se pragtige wedergeboorte na sy teëspoed te simboliseer.

Binnekant van die eerste teater, 1829

Die stuk land tussen Contrada Santa Maria Zobenigo en Contrada Sant'Angelo was in 1790 vir die doeleindes gekoop, en die bestaande private huise daarop gesloop. 'n Kompetisie was toe aangekondig vir die ontwerp van die operahuis, en die komitee van deskundiges het die werk van die argitek Giannantonio Selva uit die 29 planne wat ingedien was gekies. Werk daaraan het in 1791 begin, en slegs agtien maande later in April 1792 was die werk voltooi.

La Fenice het onmiddellik sy merk as een van die voorste operahuise gemaak. Dit was in Italië en Europa bekend om die hoë artistieke kwaliteit van sy werk en vir die prag en heerlikheid van die gebou. Maar, byna asof die naam die draer van slegte tekens was, was die operahuis tydens die nag van 13 Desember 1836 verwoes deur 'n brand wat deur 'n onlangs geïnstalleerde Oostenrykse verwarmer veroorsaak was. Die koerante het gesê dat dit drie dae en drie nagte geneem het om die brand te blus, en verskeie brandplekke was agtien dae later steeds tussen die puin aan't smeul. Die brand en vlamme het die huis geheel en al vernietig, en slegs die voorportaal en die Sale Apollinee kon gered word. DIe genootskap het besluit om met die onmiddellike rekonstruksie van die gebou te begin. Die genootskap het die argitek Giambattista Meduna en sy ingenieurbroer Tommaso aangestel om die werk uit te voer, terwyl Tranquillo Orsi verantwoordelik vir die versiering was. Die werk het in Februarie 1837 'n aanvang geneem, en uitvoerings was tydelik in die Teatro Apollo (voorheen die San Luca, nou die Goldoni) gehou.

Alles was in rekordtyd voltooi. Teen die aand van 26 Desember van dieselfde jaar, was die operahuis, gebore in die nuwe artistieke styl van die era, vir die publiek oopgemaak. Die spoed waarteen die werk plaasgevind het, het egter so vroeg as 1854 daartoe gelei dat dringende retourasiewerk aan die struktuur nodig was; en die huis was weereens onder die leiding van Giambattista Meduna herversier in 'n styl wat tot 1996 onveranderd sou bly. Op 23 Julie 1935 het die boks-houers hul aandeel in die operahuis aan die Comune di Venezia gesedeer, sodat dit van private na openbare eienaarskap oorgegaan het, en in 1937-'38 was dele van die gebou onderhewig gemaak aan verdere restourasies en veranderings deur die ingenieur Eugenio Miozzi. Op die nag van 29 Januarie 1996, gedurende 'n periode waartydens die gebou vir restourasie gesluit was, het 'n tweede brand, volgens legende deur brandstigting veroorsaak, die huis asook die grootste deel van die Sale Apollinee vernietig. Weereens het die La Fenice verrys, nougeset herbou ingevolge die plan van die argitek Aldo Rossi. Dit was op 14 Desember 2003 voltooi.

Eerste teater

[wysig | wysig bron]

In 1774 het die Teatro San Benedetto, wat vir meer as 40 jaar Venesië se voorste operahuis was, afgebrand. In 1789 was daar met behulp van 'n aantal vermoënde operaliefhebbers wat 'n briljante nuwe operahuis begeer het, 'n kompetisie georganiseer ten einde 'n geskikte argitek op te spoor. Die kompetisie was deur Gianantonio Selva gewen, wat 'n neoklassieke gebou voorgestel het met 170 identiese bokse wat in 'n tradisionele hoefystervormige ouditorium gerangskik sou wees. Die styl was al sedert dit in 1642 in Venesië bekendgestel was die verkose styl.[2] Die operahuis sou aan sy kant teenoor 'n campo, of klein plaza staan, en aan die ander kant 'n kanaal, met 'n ingang wat direkte toegang sou verleen tot die verhoog en die teater.[2]

Die proses was egter nie sonder kontroversie nie, veral met betrekking tot die estetika van die gebou. Soveel as dertig reaksies is ontvang en, soos Romanelli onthou, was Selva se ontwerp aangewys as die ontwerp wat gevolg moes word, alhoewel die prys vir beste ontwerp eintlik na sy hoofmededinger Pietro Bianchi gegaan het.[1] Dit wil egter voorkom asof Selva se ontwerp en die voltooide operahuis van goeie kwaliteit was, en die mees geskikte was vir die beperkinge aan fisiese ruimte waaraan dit moes voldoen.[1]

Bouwerk het in Junie 1790 begin, en teen Mei 1792 was die teater voltooi. Dit was "La Fenice" genoem, met verwysing na die operageselskap se oorlewing, eers van die brand, en toe die verlies aan die geselskap se voormalige akkommodasie. La Fenice was op 16 Mei 1792 ingehuldig met 'n opera deur Giovanni Paisiello getiteld I giuochi d'Agrigento met 'n libretto deur Alessandro Pepoli. Die operahuis was skaars klaar gebou toe 'n regsgeskil uitgebreek het tussen die geselskap wat dit bestuur het en die eienaars van die grond waarop dit gebou is, die Venier-familie. Die saak is in die guns van die Veniers beslis.

La Fenice het aan die begin van die 19de eeu 'n Europese reputasie verkry. Rossini het twee groot produksies aldaar gehou: Tancredi in 1813 en Semiramide in 1823. Twee van Bellini se operas het hul eerste opvoerings daar ontvang: I Capuleti e i Montecchi in Maart 1830 en Beatrice di Tenda in Maart 1833. Donizetti, vars van sy triomfe by La Scala in Milaan en die Teatro di San Carlo in Napels, het in 1836 na 'n afwesigheid van sewentien jaar na Venesië teruggekeer met 'n produksie van sy Belisario.

Tweede teater

[wysig | wysig bron]
Binnekant van La Fenice in 1837

In Desember 1836 het die noodlot weer toegeslaan toe die teater deur 'n brand vernietig is. Dit is egter gou weer herbou met 'n ontwerp wat deur die argitek-ingenieurspan van die broers Tommaso en Giovanni Battista Meduna verskaf is.[3] Die interieur vertoon 'n laat-Ryksgebaseerde weelderigheid van vergulde versierings, sagte oordadigheid en pleisterwerk. La Fenice het weereens uit die as gerys om sy deure op die aand van 26 Desember 1837 te open.

Giuseppe Verdi se assosiasie met La Fenice het in 1844 begin met die eerste opvoering van Ernani gedurende die karnaval seisoen. Oor die volgende dertien jaar het die eerste opvoerings van Attila, Rigoletto, La traviata, en Simon Boccanegra daar plaasgevind.

Gedurende die Eerste Wêreldoorlog was La Fenice se deure gesluit, maar dit het weer geopen om die toneel van klomp bedrywighede te word en het baie van die wêreld se grootste sangers en dirigente daartoe getrek. In 1930 het die Venesiaanse Biënnale die Eerste Internasionale Fees van Kontemporêre Musiek van stapel gestuur, wat komponiste soos Strawinski en Britten daartoe beweeg het om vir La Fenice werke te skryf, asook meer onlangs Berio, Nono, en Bussotti.

Op 29 Januarie 1996 was La Fenice geheel en al deur 'n brand verwoes. Slegs die akoestiek daarvan was gepreserveer, aangesien Lamberto Tronchin, 'n Italiaanse kenner van akoestiek, twee maande vroeër die akoestiek daarvan gemeet het.[4]

Brandstigting as oorsaak van die brand was onmiddellik vermoed. In Maart 2001 het 'n hof in Venesië twee elektrisiëns, Enrico Carella en sy neef Massimiliano Marchetti skuldig bevind aan brandstigting.[5] Dit wil voorkom asof hulle die gebou aan die brand gesteek het omdat hulle maatskappy erge boetes in die gesig gestaar het oor vertragings in herstelwerk waarby hulle betrokke was. Carella, die eienaar van die maatskappy, het verdwyn nadat 'n finale appèl van die hand gewys is. Hy is gevonnis tot sewe jaar tronkstraf. Marchetti het homself aan die owerhede oorgelewer en 'n ses-jaar vonnis uitgedien. Carella is uiteindelik in Februarie 2007 by die Meksiko-Belize-grens gearresteer en uitgelewer na Italië. Hy is op dagparool vrygelaat nadat hy sestien maande tronkstraf uitgedien het.[6]

Teenswoordige teater

[wysig | wysig bron]
Binnekant van La Fenice in 2015

Na verskeie vertragings het die herbouing met alle erns in 2001 begin. 'n Span van 200 pleisteraars, kunstenaars, skrynwerkers, en ander vakmanne en ambagsmanne het in 650 dae teen 'n beraamde koste van €90 miljoen daarin geslaag om die atmosfeer van die ou teater te herskep. Soos Gillian Price tereg opmerk, "Hierdie keer, danksy 'n verligte projek deur (die Italiaanse argitek) oorle Aldo Rossi en die leuse 'hoe dit was, waar dit was', is die huis voorsien van bykomende repetisie-areas en wêreldklas verhoogtoerusting, terwyl die kapasiteit verhoog is van 840 tot 1 000 sitplekke."[7]

Detail van die versiering

La Fenice is herbou ingevolge die riglyne van 'n ontwerp deur die argitek Aldo Rossi wat, ten einde die details van die ontwerp te ontsyfer, gebruik gemaak het van foto's van die openingstonele uit Luchino Visconti se rolprent Senso (1954) wat in die operahuis verfilm is. La Fenice het op 14 Desember 2003 heropen met 'n inwydingskonsert bestaande uit die werke van Beethoven, Wagner en Strawinski. Die eerste verhoog-opera was 'n produksie van La traviata in November 2004.

Kritiese ontvangs het gewissel. Die musiekkritikus van Il Tempo, Enrico Cavalotti, was tevrede met die resultate. Hy het die kleure 'n bietjie helder gevind maar die klank van 'n goeie kwaliteit en kompaktheid. Vir sy kollega Dino Villatico van La Repubblica het die akoestiek van die nuwe saal egter 'n gebrek aan resonansie gehad en was die kleure pynlik helder. Hy het dit "kitsch gevind, 'n namaaksel van die verlede".

Artistieke notas

[wysig | wysig bron]

Vooraansig

[wysig | wysig bron]

Die vooraansig van die gebou is in 1792 ooreenkomstig 'n plan deur die argitek Giannantonio Selva uitgelê. Die vooraansig van die gebou is die enigste deel wat die twee brande, wat byna die hele operahuis in 1836 en 1996 vernietig het, oorleef het. Anders as die ander teaters in die stad; met ingange in afgesonderde plekke soos calli en campielli, is La Fenice die enigste historiese Venesiaanse teater wat aan 'n oop spasie, die Campo San Fantin, grens. Dit is ook die enigste operahuis wat 'n kolonnade in 'n neo-klassieke styl in sy vooraansig inkorporeer. Dit bevat die kenteken of logo van die teater se in die middel daarvan, wat die feniks uitbeeld wat uit die vlamme oprys, welke in 1837 uitgekerf is volgens 'n ontwerp deur Giambattista Meduna. Die vooraansig bevat twee standbeelde in nisse wat die muses van tragedie en dans voorstel, te wete Melpomene en Terpsichore. Bo-aan die standbeelde troon die maskers van Komedie en Tragedie, wat na bewering deur Domenico Fadiga is. Die eerste beeldhouwerke wat die ingang na die operahuis versier het (in terracotta en in Barokstyl) word toegeskryf aan óf Giuseppe Bernardi óf sy nefie genaamd Giovanni Ferrari, wat beide onderrig aan Canova gegee het. Die beeldhouwerke was in 1875 vervang aangesien dit verslete en in 'n gevorderde toestand van verval was. Daar is in elk geval gemeen dat die werke, indien hulle gerestoureer sou word, onversoenbaar sou wees met die klassieke styl van die vooraansig. Die twee nuwe standbeelde was gemaak deur Augusto Benvenuti en was van Custoza-steen, en bowendien in 'n styl wat beter aangesluit het by die gebou. Alle oorblyfsels van die oorspronklike beeldhouwerke was ongedaan gemaak nadat die teaterbestuur hulle in 1876 aan Benvenuti verkoop het. Twee huldigings-stelae was in die voorportaal geplaas na die rekonstruksie van 1837. Die stelae aan die regterkant, wat in laasgenoemde jaar deur Antonio Giaccarelli gemaak is ingevolge 'n ontwerp deur Giambattista Meduna, word toegeskryf aan die argitek Giannantonio Selva. Die een aan die linkerkant, wat gewy is aan die dramaturg Carlo Goldoni, is deur Luigi Zandomeneghi, en was geskuif van die atrium waar dit op 26 Desember 1830 ingehuldig was. Die nuwe kenteken van die operahuis, in goud en blou kleure ingevolge 'n ontwerp deur Meduna, was ook in 1837 bo die ingang geplaas.

Ingangsportaal

[wysig | wysig bron]
'n Deel van die ingangsportaal van La Fenice

Die ingang van die operahuis (deur Selva) wat van die eerste brand gespaar is wat die oorspronklike La Fenice Operahuis tydens die nag van Desember 1836 vernietig het, was in 1937 vergroot as deel van die restourasie - en opgraderingswerk wat onder leiding van die ingenieur Eugenio Miozzi gedoen is. Tydens die opgradering is sommige mure wat die regterkant van die ingangsportaal (foyer) in verskeie kleiner spasies opgedeel het gesloop ten einde dit, wat vorm en dekorasie betref, die spieëlbeeld van die linkerkant te maak. 'n Gedenkplaat wat die bokshouer-eienaars se oordrag van aandele na die Comune di Venezia in 1935 herdenk, was in die regterkant geplaas.

La Fenice Operahuis gesien vanaf die verhoog

Die brand van 1996 het die vyf vlakke bokse sowel as die verhoog en die plafon geheel en al vernietig. Slegs die omtrekmure van die oorspronklike huis het oorgebly. Rekonstruksie was gebaseer op die argitek Aldo Rossi se ontwerp, met behoud van die leuse «Soos dit was, waar dit was», wat ook toegepas is by die herbou van die heilige Markus se Klok Campanile, wat na voltooiing presies dieselfde daar uitgesien het as die oorspronklike, en tien jaar geneem het om te herbou nadat die oorspronklike gebou in 1902 in duie gestort het. Die getroue rekonstruksie van die huis was aangehelp deur die omvattende verhandeling op die rekonstruksie wat opgetrek is deur die Meduna-broers na die werk wat gedoen was na aanloop van die eerste brand van 1836. Rekonstruksie van die dekorasies in die huis in 'n Rococostyl was grotendeels gebaseer op die hulp wat verkry is van die aansienlike fotografiese argief van die huis wat in die teater se historiese argiewe gehou is. Ten einde die werk te bespoedig was twee prosedures aangeneem. Rekonstruksie van die messelwerk en houtraamwerk van die gebou was in die huis self uitgevoer deur honderde werknemers wat 24 uur per dag, sewe dae per week, in diens was, terwyl die dekoratiewe komponente gelyklopend daarmee in verskeie eksterne werkswinkels opgerig is sodat die stukke gereed kon wees vir aanwending sodra die strukturele werk gefinaliseer is. Dieselfde negentiende eeuse materiale was gebruik: papier-mache, hout en pleister vir alle ornamentele kante van die koninklike boks en die ingang, en die twee-en-twintig Nereïdes wat deel is van die kroonlys van die sogenaamde soffittone (plafon) en die vier putti in die koninklike boks. Die leidende beginsel was dat die oorspronklike huis herskep moes word, veral wat betref die spesifieke tegniese oplossing wat grotendeels gebaseer is op die gebruik van hout, wat versigtig gekies is en behandel is ten einde die beste akoestiese resultate op te lewer. Die groot klankboks van die huis is omring in 'n beskermende laag messelwerk asook sementvloere. Die enigste dekoratiewe deel wat ten minste gedeeltelik op die perseel gebou is, is die plafon, welke die oorspronklike ontwerp reproduseer en die optiese illusie van 'n gewelfde plafon gee. Dit bevat skilderye van verskeie vroulike figure, waarvan sommige musikale instrumente dra, en jong meisies wat Grasie, Musiek, Dans en Aurora simboliseer.

Die kandelaar is 'n reproduksie van die Engelse oorspronklike in vergulde brons wat in 1854 deur die Meduna broers van vakmanne uit Liverpool aangevra was. Die arms van die skanse in die bokse was ook gemaak na aanleiding van 'n enkele oorblywende voorbeeld. Die hooftema van die dekorasies van die huis, wat vanuit 1854 dateer, is 'n voorstelling van 'n groot woud met acanthus (bereklou) blare wat in die papier-mache dekorasies voorgestel word, en daarna verryk is met voorstellings van loof wat in 23-karaat goud geset is en gemaak is deur gebruikmaking van die kwarts-tegniek; gepolitoer met agaat. Die skilderye buite die bokse bevat gerubyne met musikale instrumente of in 'n speelse bui. Die eerste vlak sluit ook die profiele van klassieke digters in, terwyl die tweede vlak ses allegorieë bevat wat Geskiedenis, Poësie, Filosofie, Komedie, Tragedie en Musiek bevat. Op die derde vlak is daar putti aangebring wat tablette vashou wat gegraveer is met die titels en outeurs van veertien van die belangrikste operas wat in die operahuis gehou is.

'n Beduidende innovasie in die voorkoms van die huis was teweeggebring deur radikale veranderings in die indiwiduele bokse wat hul kleur betref. Die oorspronklike skakering van beige is nou vervang met 'n blou-groen pastelkleur. Die teenswoordige toegang tot die stalletjies is in 1937 deur die ingenieur Miozzi ontwerp en gedekoreer aan die kante daarvan met twee pleister caryatids. Die huis het oorspronklik oor twee klein ingange in die seksies beskik. Die orkesput beskik nou oor 'n beweegbare platform. As die put nie deur die musikante benodig word nie, kan die platform tot op die vlak van die stalletjievloer verhef word, sodat 'n paar ekstra sitplekke in die voorste ry bygevoeg kan word, wat die kapasiteit met 104 na 1126 verhoog. Die beweegbare platform, wat uit twee elemente bestaan, kan ook heeltemal of gedeeltelik tot op die vlak van die verhoog gebring word om dit te vergroot. Die gordyn is geweef (aan die hand van 'n ondersoek na die beskikbare historiese dokumentasie) in donkergroen, vuurvaste, sintetiese fluweel wat versier is met 1100 blomme in goue vergulde leer. Die nuwe verhoog word vergesel van 'n tweede systap waarop die verhoogtoerusting nou sywaarts beweeg vir die konstruksie en hantering van tonele.

Koninklike boks

[wysig | wysig bron]
La Fenice Operahuis, die koninklike boks

Die ereplek van die La Fenice operahuis het 'n gekwelde geskiedenis, wat nie net met die geskiedenis van die operahuis verband hou nie, maar ook met die politieke en historiese gebeure van die stad Venesië self. Die koninklike boks was nie deel van Giannantonio Selva se oorspronklike planne vir La Fenice nie; ten tyde van die konstruksie daarvan het die huis slegs bokse van dieselfde grootte bevat. Venesië het in Mei 1797 sy onafhanklikheid aan die Eerste Franse Ryk verloor, wat die stad toe vir agt jaar aan die Oostenryk-Hongaarse ryk oorgegee het na die Verdrag van Campoformio in 1797. In 1805 het Venesië bygevolg weer onder Franse heerskappy gekom. Die eerste keiserlike loggia is eers voorlopig in 1807 gebou om keiser Napoleon te akkommodeer, wat op Dinsdag 1 Desember 1807 in die operahuis verwag was vir 'n uitvoering van die kantate Il Giudizio di Giove deur Lauro Corniani Algarotti. Die konstruksie daarvan het die sloping van drie sentrale bokse in beide die tweede en derde vlak genoodsaak. In 1808 het die argitek Giannantonio Selva die uiteindelike model, met die hulp van Giuseppe Borsato wat die versierings betref, gebou. Dit is vernietig deur die brand wat La Fenice in Desember 1836 getref het, en is saam met die res van die huis in 1837 deur die Meduna-broers herbou, met die hulp van Giuseppe Borsato wat die prag van die dekorasies aansienlik vergroot het. Na die Kongres van Wese in 1815 het Venesië hom weer onder Habsburg-bewind bevind. Aan die einde van Maart 1848, na die onluste en opstande en die daaropvolgende onafhanklikheidsverklaring van Oostenryk, is die loggia afgeneem sodat die oorspronklike vlakke bokse in die sogenaamde 'Republikeinse' huis herstel kon word . Die ses bokse wat tot aan die begin van die negentiende eeu in die middel van die huis was, is dus herbou. Die 'Keiserlike Oostenrykse Koninklike Regering' het egter daarna teruggekeer en op 22 Augustus 1849 beveel dat die loggia in sy oorspronklike vorm herbou word. Die versierings is weereens aan Giuseppe Borsato toevertrou, wat, nou reeds ouer as 70 jaar, dit van 'n ryker ontwerp as voorheen voorsien het. Dit was sy laaste werk; sy boks is in Januarie 1850 in die teenwoordigheid van sy weduwee Maria Bonadei Borsato bekendgestel. Die keiserlike loggia sou uiteindelik in 1866 die koninklike boks word met die Veneto ingang na die Koninkryk van Italië. Die simbool van die Italiaanse koninklike familie kan steeds binne die boks gesien word, wat op die symure weergegee word. Daar was 'n derde Savoy-skild op die kroon van die eksterne kroonlys, maar dit is verwyder na die republikeinse oorwinning in die referendum van 2 Junie 1946 en met die Leeu van Sint Markus, die simbool van Venesië, vervang. Daar is 'n paar ivoor-geverfde houtputti in die hoeke van die mure op vier vergulde hout-kandelare. Op die papier-mache versierde houtplafon is daar 'n reproduksie van die skildery Apoteosis van die Wetenskappe en die Kunste wat oorspronklik deur die skilder Leonardo Gavagnin geskilder is. Die koninklike boks bied ook aan gaste die gebruik van 'n privaat kamer met sy eie privaat ingang.

Sale Apollinee

[wysig | wysig bron]
Die Sala Ammannati is deel van die Sale Apollinee by die La Fenice Operahuis in Venesië

Die Sale Apollinee (so genoem omdat dit gewy is aan die Griekse god Apollo, vader van die Muses en beskermheer van die kunste, insluitend musiek) bestaan uit vyf kamers waarvan die huidige uitleg uit 1937 dateer. Hierdie kamers word nou met tussenposes gebruik deur die gehoor wat die eerste drie vlakke bokse en stalletjies beset. Dit was aanvanklik gebruik selfs toe daar geen optredes in die operahuis was nie. Die Sala Apollinee-kroeg het ook gedurende die dag oopgebly, en daar was 'n biljarttafel in een van die kamers. Op die boonste deel van die hoofdeur kan 'n simbool van die son waargeneem word. Dit is 'n huldeblyk aan die Koning van Frankryk, Louis XIV. Die groot Apollo-kamer is as 'n balletkamer beskou. Danksy Louis XIV het dans en musiek in balletoptredes prominent geword. Hy het 'n reeks danse in Ballet Royal de la Nuit opgevoer en vir sy finale stuk as Apollo verskyn. Hy het 'n goue Romeins-gesnede korset aangehad asook 'n kilt met goue strale, en daarom hy het mettertyd begin bekendstaan as die Sonkoning. Anders as die huis, wat heeltemal vernietig is deur die enorme brand van 1996, het ongeveer 'n vyfde van hierdie kamers oorleef. Die oorblywende fragmente kan maklik herken word, aangesien die presiese bedoeling van die herbouing was dat dit die verskil tussen die historiese gedeeltes en die onlangse toevoegings beklemtoon. Die oorspronklike dele van die plafonkroonlyste en die oorblywende ornamentele stukkies teen die mure is donkerder van kleur, ter herinnering aan die laaste brand. Dieselfde verskil kan gesien word in die marmerrame van sommige van die deure, wat herstel is met nuwe marmer van 'n ander kleur, en in die nuwe vloer, wat saamsmelt met die tipiese 'Venesiaanse terrazzo' wat in die kamer gewy aan die beroemde sanger Maria Malibran oorgebly het. Danksy hierdie afwerkings is die Sale Apollinee herbou na aanleiding van die oorspronklike kamers, alhoewel 'n groter verskeidenheid toegewings gemaak is as met die huis; soos waargeneem kan word in die nuwe bekleedsel en meublement in hierdie kamers.

Sala Dante

[wysig | wysig bron]

Die hoofkroeg in die Sala Dante is vernoem na die fresko's wat eens op 'n tyd die mure versier het. Hierdie kamer is in 1865 ingehuldig ter geleentheid van die sesde eeufees van die geboorte van Dante Alighieri. Om die geleentheid te vier het die skilder Giacomo Casa 'n groot komposisie geskep binne die groot dekoratiewe plafonraam wat Italië tydens die daad van die kroning van die groot digter vertoon, met ses tempera-fresko-skilderye teen die mure met dieselfde aantal tonele uit die Goddelike komedie. Twee hiervan is in 1867 vervang deur andere in tempera deur Antonio Ermolao Paoletti. In September 1976 was die mure en plafon van hierdie kamer, wat herbenoem was na die Sala Guidi, versier met werke van die Venesiaanse skilder Virgilio Guidi, wat die tonele van Dante bedek het. Die brand van 1996 het hierdie doeke egter vernietig en enkele fragmente van die oorspronklike versiering deur Casa aan die lig gebring.

Sala Grande

[wysig | wysig bron]
Die Sala Grande of balsaal is die hoofkamer van die vyf Sale Apollinee. Dit word verlig deur drie vensters wat in die middel van die ingangsfasade geleë is

Die Sala Grande of balsaal is die hoofkamer van die vyf Sale Apollinee. Dit word verlig deur drie vensters in die middel van die ingangsfasade. Die Sala Grande is oor die jare vir verskillende doeleindes gebruik; soos 'n elegante ligging vir danse, kamermusiekkonserte, konferensies en boekbekendstellings; voordat La Fenice uitgerus is met spesiale kamers wat spesifiek vir die doeleindes bedoel is. Dit was ook in 1935 gebruik deur die beheerraad van die vereniging wat die Comune di Venezia besit het. Dit is byna geheel en al vernietig tydens die nag van 29 Januarie 1996. Die Sala Grande is egter herbou volgens die oorspronklike model. Die vloer wat bo die ingangsportaal of foyer geleë is het ineengestort na die brand en slegs die cornes was gered. Die teenswoordige vloer is herbou na die oorspronklike model, en sy kenmerkende blommepatrone is gereproduseer, wat die gebruik van verskillende soorte hout soos esdoring-, olyfboom- en kersiehout genoodsaak het. Die kleure van die mure is ook in dieselfde kleure as die oorspronklike mure getooi. 'n Galery loop reg rondom die omtrek van die boonste deel van die kamer, met toegang vanaf die drie deure op die boonste verdieping.

Nuwe kamers

[wysig | wysig bron]

Die leuse vir die herbouing van La Fenice, "Soos dit was, waar dit was", het vereis dat die operahuis herbou moes word na wat dit was voor die 1996 brand. Hierdie beginsel was egter skynbaar slegs toegepas met betrekking tot die kamers van besondere geskiedkundige en artistieke belang. Die geleentheid was derhalwe waargeneem om die dele van die gebou wat nie in hierdie kategorie geval het nie te herontwerp, wat gelei het tot die skepping van drie nuwe kamers.

2019 vloed

[wysig | wysig bron]

Die ergste vloed in meer as vyftig jaar het twee menselewens in Venesië geëis en onherstelbare skade berokken aan historiese monumente, insluitende die Basiliek van San Marco en dele van die operahuis. In die moderne kunsgalery Ca 'Pesaro het 'n kortsluiting 'n brand veroorsaak, en in La Fenice het owerhede die elektrisiteit as voorsorgmaatreël afgeskakel nadat die beheerkamer oorstroom is.[8]

In fiksie

[wysig | wysig bron]

Donna Leon se debuutroman, Death at La Fenice (1992); die eerste roman in haar Commissario (Speurder) Guido Brunetti reeks, handel rondom 'n geheimsinnige raaisel wat afspeel rondom die sensasionele dood by wyse van sianiedvergiftiging van 'n bekende orkesdirigent tydens 'n produksie van La traviata by La Fenice. Die operahuis word in verskeie tonele in noukeurige detail beskryf, soos dit was ten tyde van die skryf van die boek voor die derde vuur.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. 1,0 1,1 1,2 Romanelli 1997, bl. 151
  2. 2,0 2,1 Beauvert 1995, bl. 34
  3. La Fenice se webwerf se weergawe van die Meduna broers se ontwerp Geargiveer op Wayback Machine, teatrolafenice.it
  4. Akoestiek van die Voormalige Teatro La Fenice in Venesië, Joernaal van die Oudio/Klank Ingenieurs-genootskap, Volume 45 Uitgawe 12 bls. 1051–1062; Desember 1997.
  5. "Two jailed for Venice opera arson" (in Engels (VK)). 30 Maart 2001. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Oktober 2019. Besoek op 13 Mei 2018.
  6. "Opera Chic: La Fenice's Pyromaniac Is Free To Set Big Stuff on Fire Again". operachic.typepad.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Oktober 2019. Besoek op 13 Mei 2018.
  7. Price, Gillian (12 November 2004). "La Fenice Heropen op 12 November". Opera Today (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Oktober 2019.
  8. https://time.com/5726625/venice-flood-sea-level-damage/ Geargiveer 14 November 2019 op Wayback Machine Besoek en opgespoor op 14/11/2019
  9. Penguin Reading Guides Geargiveer 29 Oktober 2013 op Wayback Machine

Bronne

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]