Trotskyȉsme
Trotskyȉsme (ookː Trotskyisme, Trotskisme of Trotskiïsme) is die teorie van Marxisme soos voorgestel deur Leon Trotsky. Trotsky het homself geïdentifiseer as 'n ortodokse Marxistiese en Bolsjewistiese-Leninis en ondersteun die stigting vir 'n voorspraakparty van die proletariaat, proletariese internasionalisme en 'n diktatorskap van die proletariaat gebaseer op selfstandige bevryding en massa-demokrasie van werkers. Trotskyȉste is krities teenoor die Stalinisme, aangesien hulle Stalin se teorie van sosialisme in een land verset ten gunste van Trotsky se Permanente Revolusie-teorie. Trotskyȉste kritiseer ook die burokrasie wat in die Sowjetunie onder Joseph Stalin ontwikkel is.
Vladimir Lenin en Trotsky was ideologies en persoonlik naby aan mekaar tydens die Russiese Rewolusie en die nasleep daarvan en sommige het Trotsky se "medeleier" genoem. Trotsky was die vernaamste leier van die Sowjet-Rooi Leër in die direkte nasleep van die Revolusionêre tydperk. Trotsky was oorspronklik teen sekere aspekte van Leninisme gekant, maar hy het tot die gevolgtrekking gekom dat eenheid tussen die Mensjewiste en Bolsjewiste onmoontlik was en by die Bolsjewiste aangesluit het. Trotsky het 'n leidende rol gespeel saam met Lenin in die rewolusie. In 'n evaluasie van Trotsky het Lenin geskryf: "Trotsky het lank gelede gesê dat eenwording onmoontlik is. Trotsky het dit verstaan en van daardie tyd af was daar geen beter Bolsjewis nie."
Op bevel van Stalin is Trotsky verwyder uit die mag (Oktober 1927) uitgeskop uit die Kommunistiese Party (November 1927), verban eers na Alma-Ata (Januarie 1928) en uit die Sowjetunie (Februarie 1929). As hoof van die Vierde Internasionale het Trotsky in ballingskap voortgegaan om teen die Stalinistiese burokrasie in die Sowjetunie te verset. Op 20 Augustus 1940 is Trotsky vermoor deur Ramón Mercader, 'n Spaanse gebore NKVD-agent. Byna al die Kommunistiese Party van die Sowjetunie se trotskyȉste is tereggestel tydens die Groot Suiwering van 1937-1938, en daarmee effektief Trotsky se interne invloed in die Sowjetunie verwyder.
Trotsky se Vierde Internasionale is in 1938 in Frankryk gevestig toe trotskyȉste aangevoer het dat die Komintern of Derde Internasionale onherroeplik "verlore geraak het aan die Stalinisme" en dus nie in staat was om die internasionale werkersklas na politieke mag te lei nie. In die hedendaagse taalgebruik word 'n ondersteuner van Trotsky se idees dikwels 'n trotskyȉs genoem.
Definisie
[wysig | wysig bron]Die Amerikaanse trotskyȉs James P. Cannon het in sy geskiedenis van die Amerikaanse trotskyȉsme (1942) geskryf dat "Trotskyȉsme is nie 'n nuwe beweging nie, ook nie 'n nuwe leerstelling nie, maar die herstel, die herlewing van egte marxisme soos dit uiteengesit en in die Russiese revolusie beoefen is en in die vroeë dae van die Kommunistiese Internasionale ".
Volgens Trotsky kan sy program onderskei word van ander Marxistiese teorieë deur vyf sleutelelemente:
- Ondersteuning vir die strategie van permanente revolusie, in teenstelling met die twee-stadium teorie van sy teenstanders;
- Kritiek op die post-1924-leierskap van die Sowjetunie, ontleding van sy funksies en na 1933 ondersteun ook die politieke rewolusie in die Sowjetunie en wat die Trotskyȉste die verwronge werkersstate noem;
- Ondersteuning vir sosiale revolusie in die gevorderde kapitalistiese lande deur middel van werkersklasmassa-aksie;
- Ondersteuning vir proletariese internasionalisme; en
- Gebruik van 'n oorgangsprogram van eise wat oorbrugging bring tussen die daaglikse stryd van die werkersklas en die 'maksimale' idees van 'n sosialistiese transformasie van die samelewing.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Callinicos, Alex. Trotskyism (Concepts in Social Thought) University of Minnesota Press, 1990.
- Fields, Belden. Trotskyism and Maoism: Theory and Practice in France and the United States Praeger Publishers, 1989.
- Deutscher, Isaac. Stalin: a Political Biography, 1949.
- Marot, John. "Assessing Trotsky", Jacobin, 7 November 2010.
- North, David In Defense of Leon Trotsky, Mehring Books, 2010.
- Rosmer, Alfred. Trotsky and the Origins of Trotskyism. Republished by Francis Boutle Publishers, uit druk.
- Slaughter, Cliff. Trotskyism Versus Revisionism: A Documentary History (Meer volume werk, uit druk)
Notas
[wysig | wysig bron]- Hierdie artikel is vertaal vanuit die Engelse Wikipedia