NG gemeente Port Natal

Die NG gemeente Port Natal is 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die provinsie en Sinode van KwaZulu-Natal wat byna tagtig jaar gelede tot stand gekom het.

Stigting

Op Woensdagaand, 18 Julie 1945, het Port Natal, met 'n ledetal van ongeveer 100, van die moedergemeente Durban afgestig. Dit het gekom nadat die kerkraad van die moedergemeente ná die De Vos-skeuring besluit het om die gemeente in meer werkkringe te verdeel ten einde die lidmate intensiewer te bearbei. So is sowel Port Natal as Berea op dieselfde dag gestig, die eerste en enigste keer dat twee gemeente gelyktydig in die destydse Tuinprovinsie tot stand gekom het.

Sonder dat die gemeente 'n kerkgebou of kerkgrond besit het, beroep die kerkraad reeds op sy eerste vergadering op 13 Augustus 1945 'n eie predikant in die persoon van ds. H.C.J. Flemming, medeleraar van Durban. Op Saterdagaand, 29 September, is hy plegtig bevestig as eerste leraar. Dadelik het hy begin met 'n gemeenteblad, Die Mooi Hawe (Hand. 28:8), waardeur die lidmate tot gemeentebewustheid, saamhorigheid en pligsvervulling besiel is. Terselfdertyd is 'n begin gemaak met eie Kersfeeskaartjies, biblioteek, jeugfasiliteite, gereelde verjaarsdagviering van die gemeente, ens.

Kerkbou

Ná 15 maande van soek, sukkel, gebedstryd en baie prosedures is eindelik op 29 November 1946 'n stukkie grond op openbare veiling van die Durbanse stadsraad gekoop. Intussen is bouplanne beraam. Die boupermit is op 14 Maart 1946 aangevra en op 1 Februarie 1947 toegeken. Op 3 Mei 1947 is die eerste sooi omgekeer. Die Hooggeregshof in Pietermaritzburg stel die betrokke bywet van die stadsraad op 23 Junie 1947 tersyde sodat die groot gebou op die beperkte grondruimte op die nodige afstand van die sypaadjie gebou kon word.

Wat die eredienste betref, het die gemeente vir die eerste vier maande van die moederkerkgebou gebruik gemaak en vanaf 4 November 1945 is die eredienste binne die grense van die gemeente gehou, en wel in die oggend van 09:50 tot 10:00 in die saal van die Hervormde Kerk en saans van 17:45 tot 18:30 in die saal van die Gereformeerde kerk Durban, omtrent twee myl uitmekaar. Ondanks die mees ongerieflike tye is die eredienste geesdriftig ondersteun en bygewoon. In hierdie tyd moes die gemeente vir eredienste, Sondagskool, bidure, jeugwerk, vergaderings, ens. van ses verskillende geboue gebruik maak.

Hierdie moeilike omstandighede duur voort totdat, danksy die onvermoeide ywer en organisasietalent van ds. en mev. Flemming, wat buitengewone pogings vir insameling van geld binne en buite die gemeente aangewend het, bygestaan deur 'n flukse kerkraad en hardwerkende lidmate, 'n eie sierlike toringkerkgebou, waarvan die hoeksteen plegtig deur die leraar op 11 Oktober 1947 gelê is, en die moderne, doelmatige saal teen die boukoste van £28 290. in gebruik geneem kon word.

Danksy ds. Flemming se bemoeienis is buite die gemeente 'n bedrag gelykstaande aan die boukoste van die saal, te wete meer as £6 000 ingesamel. Die "Flemming-Saamwerksaal" ('n kompromis-naam tussen die kerkraad wat eenparig op die eerste deel van die naam gestaan het en die leraar wat oortuig was dat die tweede deel die regte was omdat almal so hartlik saamgewerk het en veral na aanleiding van Mark. 16:2) is op Sondag, 25 April 1948, amptelik in gebruik geneem en die eredienste daarin gehou totdat die sierlike kerkgebou, die eerste met 'n toring in die hawestad, gedurende die naweek van 5 tot 7 November 1948 op indrukwekkende wyse plegtig ingewy is. Met die sesde verjaarsdag in Julie 1951 is die groot skuld reeds verminder tot £6 500.

Port Natal het op 15 Maart 1992 een geword met Glenwood en Berea, maar Berea stig opnuut af in 1997. In 2015 het Port Natal 125 belydende en 46 dooplidmate gehad (vergeleke met 326 en 88 in 2000) en Berea, waarvan die aanbiddingsplek toe die Tuinsig-sentrum was, 68 belydende lidmate en een dooplimaat (vergeleke met 287 en 21 in 2000). In 2020 was Port Natal se lidmaattal 19 doop en 98 belydende, en dié van Berea geen en 63.

Op Sondag, 28 Julie 2024, is die gemeente amptelik ingelyf as wyk by die Krantzkloof-gemeente.

Leraars

Hermanus Christoffel Johannes Flemming (1945 – 1953)
Andries Petrus du Preez (1954 – 1959)
Matthys Van As Vermeulen (1957 – 1959)
Daniel Adriaan Hatting (1960 – 1963)
P D Marx (1964 – 1966)
Hendrik Lodewyk van Graan (1965 – 1969)
Albertus Jacobus de Jongh (1966 – 1974)
Jacobus Christiaan van der Spuy (1970 – 1976)
Marthinus Johannes Petrus Grobler (1975 – 1979)
John Recardie Murray (1977 – 1995)
Jakobus (Kobus) van Niekerk Genis (1992 – 2003)
Diederick (Diek) Johannes Venter (2003 – 2013)
Pieter van der Walt (2020 – 2024)

NG gemeentes in Durban

In 1960 het die Ring van Durban bestaan uit 13 gemeentes met 8 322 belydende lidmate, maar die gemeente Weza-Port Shepstone het later 'n afsonderlike ring geword sodat die 12 oorblywende gemeentes 7 698 belydende lidmate gehad het. In 1985 was daar twee Durbanse ringe, te wete Durban en Durban-Suid. In die gesamentlike getal van 20 gemeentes was daar toe 12 464 belydende lidmate. In 2000 het daar 19 gemeentes oorgebly met 10 241 belydende lidmate, maar die getal gemeentes het teen 2015 afgeneem tot 14 en die belydende lidmate tot 6 600.

Naam	Stigtingsdatum	Status	Bel. lidm. 1960	Bel. lidm. 1972	Bel. lidm. 1985	Bel. lidm. 2000	Bel. lidm. 2015	Bel. lidm. 2016
Durban	1913	Bestaan nog	632	1 117	667	208	35	30
Noordkus	1940	Bestaan nog	500	709	500	480	342	352
Port Natal	1945	Ingelyf by Krantzkloof 2024	1 100	1 126	434	326	125	146
Berea	1945	Bestaan nog	790	1 038	470	287	68	73
Pinetown	1946	Bestaan nog	651	1 422	971	823	327	407
Durban-Noord	1958	Ingelyf by Umhlanga 2006	415	648	501	410	–	–
Glenwood	1961	Ingelyf by Port Natal 1992	–	489	415	–	–	–
Escombe	1974	Bestaan nog	–	–	670	507	220	200
Westville	1975	Bestaan nog	–	–	498	537	331	352
Durban Reformed	1977	Ontbind 2004	–	–	76	46	–	–
Krantzkloof	1984	Bestaan nog	–	–	315	258	660	679
Umhlanga	1978	Bestaan nog	–	–	332	565	735	561
Durban-Suid	1941	Saamgesmelt met Montclair as Durban-Oos 2005	600	1 132	884	643	–	–
Durban-Wes	1941	Bestaan nog	767	797	648	458	1 069	999
Fynnland	1955	Bestaan nog	793	1 284	1 033	680	372	331
Hillary	1956	Saamgesmelt met Malvern, Durban-Wes 2011	660	530	566	405	–	–
Malvern	1970	Saamgesmelt met Hillary, Durban-Wes 2011	–	460	1 003	827	–	–
Montclair	1951	Saamgesmelt met Durban-Suid as Durban-Oos 2005	450	1 050	820	503	–	–
Scottburgh	1978	Bestaan nog	–	–	325	653	584	409
Suidkus	1958	Bestaan nog	340	776	1 336	1 625	1 400	1 532
Durban-Oos	2005	Bestaan nog	–	–	–	–	332	334
Totaal			7 698	12 578	12 464	10 241	6 600	6 405

Bronne

(af) Olivier, ds. P.L., Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.