Pervez Musharraf

Pervez Musharraf in 2004.

Pervez Musharraf (Urdu: پرويز مشرف), (11 Augustus 1943 – 5 Februarie 2023 in Doebai) was 'n Pakistanse generaal en politikus. Hy was die 10de president van Pakistan van 2001 tot 2008 sedert die staatsgreep van 1999. Musharraf het op 18 Augustus 2008 bedank nadat die nuwe regeringskoalisie 'n paar maande gevorm is voor die dreigende vervolging en afsetting van hom.

Lewensloop

Musharraf is gebore in 'n gebied wat vandag aan Indië behoort. In 1947 verhuis hy saam met sy ouers na wat nou Pakistan is. Hy het kommando-opleiding gehad en het in twee oorloë teen Indië geveg.

Musharraf het in 1999 die mag in Pakistan oorgeneem. Toe hy in die buiteland was, is hy deur die destydse premier Nawaz Sharif uit sy posisie as die land se top militêre leier verwyder. Met sy terugkeer op 12 Oktober 1999 het Sharif geweier om sy vliegtuig met 200 ander passasiers aan boord toe te laat om te land. Binne ure het die weermag premier Sharif in 'n nie-gewelddadige staatsgreep omvergewerp en die vliegtuig toegelaat om te land met slegs 10 minute brandstof oor. Op 20 Junie 2001 het Musharraf homself as president van Pakistan aangewys.

In 2002 het Musharraf ingestem om van sy mag aan die parlement oor te gee. Hy het ook as eerste minister bedank, 'n pos waartoe Mir Zafarullah Khan Jamali later verkies is. Hy het self 'n kabinet aangestel wat meestal lojaal was aan president Musharraf.

Op 1 Januarie 2004 het Musharraf verkiesings tot die parlement en die vier provinsiale rade gewen. Baie parlementslede van Islamitiese opposisiepartye het nie hierdie uitslag aanvaar nie en het uitgestap. Vir Musharraf het dit 'n verlenging van sy presidentskap tot 2007 beteken.

Musharraf is in Februarie 2023 op die ouderdom van 79 oorlede.

Reputasie

Musharraf word as sekulêr beskou en was matig vriendelik teenoor die Weste ná die aanvalle op 11 September 2001. Musharraf was 'n bondgenoot van George W. Bush in die stryd teen terrorisme. Hy het ekonomiese veranderinge ingestel en Pakistan gemoderniseer. 'n Voorbeeld vir hom was Mustafa Kemal Atatürk, wat moderne Turkye driekwarteeu gelede gestig het.

Hoofsaaklik meer radikale Islamitiese groepe in Pakistan het baie kritiek op Musharraf se houding uitgespreek. Op 14 Desember 2003 het Musharraf die derde poging op sy lewe tydens sy bewind vrygespring. Elf dae later was daar weer 'n poging wat nie die president doodgemaak het nie, maar veertien omstanders en die twee oortreders.

Maar daar was ook wydverspreide kritiek vanuit die Weste nadat hy Benazir Bhutto, leier van die hoofopposisie Pakistan Peoples Party (PPP), onder huisarres geplaas het, wat haar verhinder het om 'n protesoptog teen Musharraf te reël.

Verhouding met Indië

In 1999 het Musharraf berug geword in Indië toe hy as weermaghoof sy soldate en militante beveel het om die Kargil-streek van Indië te beset. Dit het byna tot algehele, en moontlik kernoorlog gelei. Musharraf se staatsgreep wat gevolg het, het dus tot onrus in Indië gelei. Hierdie onrus het afgeneem ná vredesamesprekings in Agra tussen Musharraf en Indiese premier Atal Bihari Vajpayee, maar dit het geen verdere resultate gehad nie.

Betrekkinge met Indië het weer versleg ná ’n reeks terreuraanvalle, insluitend ’n aanval op die Indiese parlement. Daar het 'n mate van verbetering gekom toe Musharraf op televisie aangekondig het dat hy terrorisme sou aanspreek. In Januarie 2004 is meer stappe gedoen om swak betrekkinge met Indië te verbeter.

Krisis en aftrede

Op 23 Augustus 2007 het hoofregter Iftikar Mohammed Chaudhry van die Pakistanse Hooggeregshof beslis dat die voormalige eerste minister Nawaz Sharif, wat in 1999 deur Musharraf verdryf is, na sewe jaar in ballingskap kan terugkeer na Pakistan.

Op 6 Oktober 2007 het Musharraf die presidensiële verkiesing met 'n groot meerderheid gewen. Hy het 252 van die 257 stemme gekry. Sy politieke opponent Wajihuddin Ahmed het twee stemme gekry en drie stemme is ongeldig verklaar. Die opposisie het sy herverkiesing as onwettig beskou omdat Musharraf vir herverkiesing as opperbevelvoerder van die weermag verkiesbaar was, en het na die Hooggeregshof gegaan.

’n Paar dae later, op 18 Oktober, het Benazir Bhutto ná jare van vrywillige ballingskap na Pakistan teruggekeer om vir haar derde termyn as eerste minister deel te neem.

Op 3 November 2007, 'n paar dae voor die hoër hofuitspraak, het Musharraf 'n noodtoestand in die land afgekondig. Die 1973-grondwet is ook formeel afgeskaf. Die rede vir die noodtoestand was na bewering 'n terreurbedreiging. Hy het die regters afgedank wat gedreig het om sy herverkiesing nietig te verklaar. Duisende opponente is gearresteer of onder huisarres geplaas. Dit het hom baie geloofwaardigheid gekos, beide tuis en in die buiteland.

’n Paar dae later, op 24 November, is sy verkiesing as president deur die Verkiesingskommissie van Pakistan bevestig. Onder groot internasionale druk, veral van bondgenoot die Verenigde State, het Musharraf op 28 November 2007 die pos van stafhoof aan generaal Ashfaq Kayani oorhandig. Op 29 November is Musharraf as burgerlike president ingesweer. Die noodtoestand is op 15 Desember 2007 opgehef. Op 27 Desember 2007 is Benazir Bhutto, voormalige eerste minister en leier van die PPP, vermoor ná 'n verkiesingstoespraak.

Nuwe parlementêre verkiesings is op 18 Februarie 2008 gehou. Dit is gewen deur die opposisiepartye PPP en Pakistan Muslim League (N) (PML-N). Met hierdie verkiesingsuitslae het Musharraf steun in die parlement verloor, maar geweier om te bedank. In Maart is 'n nuwe regering saamgestel onder leiding van Yousaf Raza Gilani van die Moslemliga en Musharraf se vernaamste politieke opponent. Gillani is genomineer en verkies tot premier van Pakistan.

Op 7 Augustus 2008 het die partyleiers Asif Ali Zardari van die PPP, wewenaar van die opposisieleier Benazir Bhutto, wat die jaar tevore vermoor is, en Nawaz Sharif van die PML-N op 'n perskonferensie aangekondig dat die regerende koalisie vervolgingsverrigtinge sal begin teen president Musharraf.

Op 11 Augustus het afgevaardigdes in die Punjab-provinsie geen vertroue in Musharraf uitgespreek nie. 'n Dag later het die parlement van die Noordwes Grensprovinsie 'n mosie van wantroue teen hom met 'n oorweldigende meerderheid (107-4) goedgekeur. Musharraf het op 18 Augustus 2008 as president van Pakistan te bedank. Hy het sy vertrek aangekondig in 'n televisietoespraak waarin hy die opposisie daarvan beskuldig dat hulle hom diskrediteer, die mense bedrieg en die nasie beskadig. In die toespraak het Musharraf die beleid wat hy oor die afgelope nege jaar nagestreef het breedvoerig verdedig. Hy het beklemtoon dat hy nooit persoonlike gewin nagestreef het nie en slegs die land dien. “Ek het die situasie ernstig oorweeg en verskeie politieke en geregtelike adviseurs geraadpleeg en ek het besluit om te bedank,” het Musharraf gesê.

Soos in die grondwet bepaal, is Musharraf opgevolg deur Muhammad Mian Soomro, die speaker van die Pakistanse parlement en 'n lid van die pro-Musharraf-faksie in die PML-N. Soomro het as waarnemende president gedien totdat 'n nuwe president verkies is. Die parlement het Asif Ali Zardari as Musharraf se opvolger op 6 September 2008 vir 'n termyn van vyf jaar verkies.

Na sy uitsetting het Musharraf die land verlaat en in Londen gaan woon. In Junie 2010 het hy sy voorneme aangekondig om saam met sy eie politieke party, die All Pakistan Moslem League, aan die 2013 parlementêre verkiesings deel te neem. In Maart daardie jaar het hy vir hierdie doel na Pakistan teruggekeer.

Regsvervolging

Musharraf is in April 2013 gearresteer. Hy is daarvan verdink dat hy hoogverraad gepleeg het toe hy 'n noodtoestand as president afgekondig het. Hy is onder huisarres geplaas. Hy is op 9 Oktober daardie jaar op borg vrygelaat. 'n Dag later is hy egter weer gearresteer, hierdie keer weens die bestorming van die Rooi Moskee in Islamabad wat hy in 2007 beveel het, wat dosyne mense dood gelaat het. Weereens is hy onder huisarres geplaas. Hy is weer op 7 November 2013 op borg vrygelaat. Hy is egter aan die einde van Maart 2014 deur die Pakistanse regering van hoogverraad aangekla. Hy het gesê hy is onskuldig. 'n Spesiale tribunaal is vir die saak saamgestel.

Veroordeling

Op 17 Desember 2019 is Musharraf, wat destyds in 'n hospitaal in Doebai was weens 'n senuwee-afwyking, in absentia ter dood veroordeel vir hoogverraad en die ondermyning van die grondwet. Die rede vir laasgenoemde was dat hy in 2007 'n noodtoestand vir eie gewin afgekondig het. Op 13 Januarie 2020 is die doodvonnis deur 'n ander Pakistanse hof opgehef op grond daarvan dat die prosedure wat gevolg is, ongeldig sou gewees het. Musharraf was uiteindelik vrygespreek.