Abdülhamid II

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Abdülhamid II
Sultan van die Ottomaanse Ryk
Kalief van Islam
Abdülhamid II, 1868
Abdülhamid II, 1868
Volle naam Sultan Abdülhamid II Ghazi
Ottomaanse naam عبد الحميد الثانی
Tydperk 1876–1909
Stadium Verval van die Ottomaanse Ryk
Huis Osman
Voorganger Murat V
Opvolger Mehmet V
Toegra

Abdülhamid II, Abdul Hamid II of Abd Al-Hamid II Khan Ghazi (Ottomaanse Turks: عبد الحميد الثانی, moderne Turks: II.Abdülhamid; 21/22 September 1842 – 10 Februarie 1918) was van 1876 tot met sy afsetting in 1909 die 34ste sultan van die Ottomaanse Ryk. Tydens sy bewind het die Ottomaanse mag en grondgebied gekrimp. Hy was die laaste sultan wat absolute mag gehad het en is deur Mehmet V opgevolg.

Hy was in sommige kringe bekend as Ulu Hakan ("Groot Khan"), en in die Weste ook as "Die Rooi Sultan" (Kızıl Sultan). Sy afsetting ná die Jong Turke-rewolusie is wyd verwelkom deur die Ottomane, wat ’n terugkeer na ’n konstitusionele bewind wou hê.[1]

Bewind[wysig | wysig bron]

Die seël van sultan Abdülhamid II.

Anders as die meeste ander sultans het Abdülhamid wyd oorsee gereis. Nege jaar voordat hy sultan geword het, het hy sy oom sultan Abdülaziz vergesel op sy besoek in 1867 aan Oostenryk, Frankryk en Engeland.

Hy het sy afgesette broer Murat V op 31 Augustus 1876 opgevolg[2] en in Desember 1876 het hy onder liberale druk die eerste Ottomaanse grondwet ingevoer.

Op 24 April 1877 het Rusland oorlog teen die Ottomaanse Ryk verklaar en teen Februarie 1878 die oorlog gewen. Abdülhamid het van nêrens hulp gekry nie. Oostenryk is gedwing om neutraal te bly en hoewel Brittanje ’n Russiese oorname van die Britse oorheersing in Suid-Asië gevrees het, het hulle nie betrokke geraak nie. Die Verdrag van San Stefano se voorwaardes was streng: die Ottomaanse Ryk moes Roemenië, Serwië en Montenegro afstaan, outonomiteit aan Bulgarye toestaan, hervormings in Bosnië-Herzegowina instel, en dele van Armenië aan Rusland afstaan. Kort daar na het hulle ook Kreta verloor.

Later in 1878 het Abdülhamid die parlement ontbind en teruggekeer na ’n outokratiese bewind.

Jong Turke[wysig | wysig bron]

Algemene ontevredenheid in die land en veral in die weermag oor die paleis se spioene en informante het gelei tot ’n staatsgreep deur die Jong Turke in die somer van 1908. Nadat die sultan gehoor het soldate is op pad na Konstantinopel, het hy op 24 Julie aangekondig dat die grondwet van 1876 heringestel is. Die volgende dag is spioenasie en sensuur afgeskaf en politieke gevangenes vrygelaat.

Dit het egter nie die gemoedere gekalmeer nie en op 13 April is die parlement omvergewerp. Abdülhamid is van die troon gesit en na Griekeland verban. Later het hy na Konstantinopel teruggekeer, waar hy in 1918 oorlede is.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Kinross, Patrick (1977) The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire Londen: Perennial. ISBN 978-0-688-08093-8. p. 576.
  2. Chambers Biographical Dictionary, ISBN 0-550-18022-2, page 3
Hierdie artikel is vertaal vanuit die Engelse Wikipedia