Basjkiries
| Basjkiries башҡорт теле, başqort tele |
||
|---|---|---|
| Gepraat in: |  Rusland Kasakstan |
|
| Gebied: | Basjkortostan | |
| Totale sprekers: | 1,2 miljoen[1] | |
| Taalfamilie: | Altaïes Turks Kipchak Noord-Kipchak Basjkiries |
|
| Skrifstelsel: | Cyrilliese alfabet | |
| Amptelike status | ||
| Amptelike taal in: | Rusland
|
|
| Gereguleer deur: | geen | |
| Taalkodes | ||
| ISO 639-1: | ba | |
| ISO 639-2: | bak | |
| ISO 639-3: | bak | |
| Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat. | ||
Basjkiries (Башҡорт теле başqort tele, [baʂ.ˌqʊ̞rt.tɪ̞.ˈlɪ̞] luister (hulp·inligting)) is ’n Turkse taal wat deur die Basjkiriërs gepraat word. Dit is saam met Russies die amptelike taal van die Republiek van Basjkortostan.
Sprekers[wysig | wysig bron]
Die meeste sprekers van Basjkiries woon in Basjkortostan, of in die Tsjeljabinsk-, Orenboerg-, Swerdlofsk-, Samara- en Koergan-oblast, die Chanti-Mansi- Outonome Okroeg, Tatarstan en Oedmoertië. Groot Basjkiriessprekende minderhede kom ook voor in Kazachstan en Oezbekistan.
Alfabet en dialekte[wysig | wysig bron]
Ná die Mongoolse inval van Rusland het die taal Kiptsjak al hoe meer algemeen geraak aangesien dit die taal van die meerderheid van die Goue Horde was. Moderne Basjkiries is deel van die Kiptsjak-groep van Turkse tale. Dit het vandag baie dialekte, waarvan sommige baie soos Tataars is.
In 1923 is ’n skryfstelsel wat op die Arabiese alfabet gebaseer is, spesiaal vir Basjkiries geskep. Terselfdertyd is die Basjkiriese letterkundige taal geskep, wat wegbeweeg het van die ouer Turkse invloede. Sedert 1930 is dit in die Latynse alfabet geskryf en sedert 1938 in die Cyrilliese alfabet, met die bykomense letters Ә ә [æ], Ө ө [œ], Ү ү [y], Ғ ғ [ɣ], Ҡ ҡ [q], Ң ң [ŋ], Ҙ ҙ [ð], Ҫ ҫ [θ], Һ һ [h].
| Аа (а) | [a] | Бб (бэ) | [b] | Вв (вэ) | [w],[v] |
| Гг (гэ) | [g] | Ғғ (ғы) | [ɣ] | Дд (дэ) | [d] |
| Ҙҙ (ҙ) | [ð] | Ее (йе) | [e], [je] | Ёё (йо) | [jo] |
| Жж (жэ) | [ʒ] | Зз (зэ) | [z] | Ии (и) | [i] |
| Йй (ҡыҫҡа и) | [j] | Кк (ка) | [k] | Ҡҡ (ҡы) | [q] |
| Лл (эль) | [l] | Мм (эм) | [m] | Нн (эн) | [n] |
| Ңң (эң) | [ŋ] | Оо (о) | [ụ] | Өө (ө) | [ỵ] |
| Пп (пэ) | [p] | Рр (эр) | [r] | Сс (эс) | [s] |
| Ҫҫ (ҫэ) | [θ] | Тт (тэ) | [t] | Уу (у) | [u] |
| Үү (ү) | [y] | Фф (эф) | [f] | Хх (ха) | [x] |
| Һһ (һа) | [h] | Цц (цэ) | [ts] | Чч (чэ) | [tʃ] |
| Шш (ша) | [ʃ] | Щщ (ща) | [ɕ] | Ъъ (ҡатылыҡ билдәһе) | [ʔ] |
| Ыы (ы) | [ɯ] | Ьь (йомшаҡлыҡ билдәһе) | [ʲ] | Ээ (э) | [e] |
| Әә (ә) | [æ] | Юю (йу) | [ju] | Яя (йа) | [ja] |
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ (en) “Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Bashkort”. Ethnologue. URL besoek op 19 Oktober 2015.
Bibliografie[wysig | wysig bron]
- Poppe, Nicholas (1997), Bashkir Manual, Routledge, pp. 186, ISBN 978-0-7007-0836-9
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- Ethnologue: Basjkiries
- Basjkiriese folklore en vertellings (en)
- Grammatika (kan afgelaai word as PDF/Word) (ru)
- Folklore en legendes (ru)
In Basjkiries[wysig | wysig bron]
- Bashinform-nuusagentskap
- Bashkortostanse koerant
- Oeral batir-epos
- Basjkiriese liedjies
- Folklore en legendes
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Basjkiries.-
Hierdie artikel is vertaal vanuit die Engelse Wikipedia
| Amptelike tale in die Russiese Federasie | ||
|
||
