Tale van Rusland
Tale van Rusland | |
---|---|
Federale amptelike taal | Russies |
Ander amptelike tale | 27 saam met Russies in verskeie streke |
Belangrikste buitelandse tale | 15% van Russe het in 2008 buitelandse tale gepraat:[1] Engels (80% van alle mense wat buitelandse tale praat) Duits (16%) Frans (4%) Turks (2%) |
Vingertaal | Russiese vingertaal |
Mees algemene sleutelborduitleg |
Van al die tale van Rusland is Russies die enigste amptelike taal regdeur die Russiese Federasie. Altesaam 27 ander tale is saam met Russies amptelike tale in sekere streke.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Russies was die enigste amptelike taal van die Russiese Ryk, wat tot in 1917 bestaan het. Tydens die Sowjettyd het die beleidrigtings oor die verskillende entniese groepe se tale in die praktyk verskil. Die staat het alfabette en grammatika help ontwikkel vir verskeie tale wat nie oor ’n skryfvorm beskik het nie. Hoewel elk van die Sowjetrepublieke sy eie taal gehad het, was Russies die enigste amptelik taal van die hele Sowjetunie.
Russies het sy status verloor in baie van die nuwe republieke wat ná die verbrokkeling van die Sowjetunie in 1991 ontstaan het. In Rusland het dit egter sy oorheersende status behou. Vandag ontvang 97% van skoliere in staatskole hul onderrig net of hoofsaaklik in Russies, hoewel net 80% etniese Russe is.
Amptelike tale
[wysig | wysig bron]Hoewel Russies die enigste federale amptelike taal in Rusland is, is daar verskeie ander tale in die federale deelgebiede wat ook amptelike status het. Hieronder is ’n lys van tale wat net in dele van Rusland amptelike status het (die taalfamilie waartoe hulle behoort, word tussen hakies gegee):
- Abazyns (Noordwes-Kaukasies; in Karatsjai-Tsjerkessië)[2]
- Adigies (Noordwes-Kaukasies; in die Republiek van Adigea)
- Altais (Turks; in die Republiek van Altai)
- Awaars (Noordoos-Kaukasies; in die Republiek van Dagestan)
- Basjkiries (Turks; in die Republiek van Basjkortostan)
- Boerjaties (Mongools; in die Republiek van Boerjatië)
- Chakassies (Turks; in die Republiek van Chakasië)
- Chanti (Oeraals; in die Chanto-Mansiese Outonome Okroeg)
- Erzja (Oeraals; in die Republiek van Mordowië)
- Ingoesjeties (Noordoos-Kaukasies; in die Republiek van Ingoesjetië)
- Jakoeties (Turks; in die Republiek van Sacha (Jakoetië))
- Kabardies (Noordoos-Kaukasies; in die Republiek van Kabardino-Balkarië en Karatsjai-Tsjerkessië[2])
- Kalmikies (Mongools; in die Republiek van Kalmikië)
- Karatsjai-Balkaries (Turks; in die Republiek van Kabardino-Balkarië en Karatsjai-Tsjerkessië[2])
- Komi-Sirjeens (Oeraals; in die Republiek van Komi)
- Mansi (Oeraals; in die Chanto-Mansiese Outonome Okroeg)
- Mari (Oeraals; in die Republiek van Mari El)
- Moksja (Oeraals; in die Republiek van Mordowië)
- Nenets (Oeraals; in die Nenetsiese Outonome Okroeg)
- Nogai (Turks; in Karatsjai-Tsjerkessië)[2]
- Oedmoerts (Oeraals; in die Republiek van Oedmoertië)
- Osseties (Indo-Europees; in die Republiek van Noord-Ossetië-Alanië)
- Tataars (Turks; in die Republiek van Tatarstan)
- Tiwaans (Turks; in die Republiek van Tiwa)
- Tsjetsjnies (Noordoos-Kaukasies; in die Republiek van Tsjetsjnië)
- Tsjoektsjies (Tsjoekotko-Kamtsjatkies; in die Tsjoekotka- Outonome Okroeg)
- Tsjoewasjies (Turks; in die Republiek van Tsjoewasjië)
Bedreigde tale
[wysig | wysig bron]Daar is baie tale in Rusland wat uitgesterf het of aan die uitsterf is. Min inligting is oor die status van sommige van dié tale beskikbaar.
Tale aan die uitsterf
[wysig | wysig bron]Dié inligting kom van Michael Krauss, 1995. Van dié tale het moontlik al uitgesterf. Sedert 1997 het Kerek en Joegh reeds uitgesterf.
- Ainoe (15 sprekers)
- Enets (70)
- Karagas (25-30)
- Mednii (10)
- Orok (30-82)
- Akkala Sami (uitgesterf sedert 2003)
- Ter Sami (2)
- Oedege (100)
- Wod (25)
- Noord-Joekaghir (30-150)
- Suid-Joekaghir (1-50)
Ander bedreigde tale
[wysig | wysig bron]Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Знание иностранных языков в России [Kennis van buitelandse tale in Rusland] (in Russies). Levada Centre. 16 September 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 November 2019. Besoek op 10 Mei 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 "Grondwet van die Republiek van Karatsjai-Tsjerkessië, Hoofstuk 1" (in Russies). Republiek van Karatsjai-Tsjerkessië, amptelike webtuiste. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2007. Besoek op 2 Januarie 2007.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Tale van Europese Rusland
- Tale van Asiatiese Rusland
- Minderheidstale van Rusland
- Hierdie artikel is vertaal vanuit die Engelse Wikipedia