Dante Gabriel Rossetti

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Dante Gabriel Rossetti
Portret van Dante Gabriel Rossetti c. 1871, deur George Frederic Watts
Gebore
Gabriel Charles Dante Rossetti

(1828-05-12)12 Mei 1828
Londen, Engeland
Sterf9 April 1882 (op 53)
Birchington-on-Sea, Kent, Engeland
BeroepSkilder, digter, illustreerder
EggenootElizabeth Siddal (1860 -1862)
Handtekening

Gabriel Charles Dante Rossetti (12 Mei 1828 – 9 April 1882), algemeen bekend as Dante Gabriel Rossetti (Engelse uitspraak: r|ə|ˈ|z|ɛ|t|i),[1] was ‘n Engelse skilder, illustreerder, digter en vertaler. Hy was ‘n lid van die Rossetti-familie. Hy het in 1848 die Broederskap van die Pre-Rafaëliete saam met William Holman Hunt en John Everett Millais gestig. Rossetti sou later die hoofinspirasie vir ‘n tweede generasie kunstenaars en skrywers word wat beïnvloed is deur die beweging, mees noemenswaardig William Morris en Edward Burne-Jones. Sy werk het ook die Europese Simbolisme beïnvloed en was ‘n voorganger van die Estetiese beweging.

Rossetti se kuns word gekenmerk deur sensualiteit, welke kuns betrek word by die middeleeuse herlewingsbeweging (dit wil sê diè voor Rafaël, en veral sy opvolgers – derhalwe die benaming die beweging of broederskap van die Pre-Rafaëliete - alhoewel dit eintlik gaan om die opvolgers van Rafaël en hul kuns). Sy vroeë digkuns is beïnvloed deur John Keats. Sy latere poësie is gekarakteriseer deur die ingewikkelde verweefdheid van gedagtes en gevoelens, veral in sy The House of Life. Poësie en beeld is nou verweef in Rossetti se werk. Hy het dikwels sonnette geskryf om sy skilderye te begelei, soos The Girlhood of Mary Virgin (1849) en Astarte Syriaca (1877), terwyl hy ook kuns geskep het om gedigte te illustreer soos byvoorbeeld Goblin Market deur die gevierde digter Christina Rossetti, sy suster.

Rossetti se persoonlike lewe was nou verweef met sy werk, veral sy verhoudings met sy modelle en muses Elizabeth Siddal (met wie hy getrou het), Fanny Cornforth en Jane Morris.

Vroeë lewe[wysig | wysig bron]

Selfportret, 1847
Oorspronklike manuskrip van Autumn Song deur Rossetti, 1848, Ashley Biblioteek

Rossetti was die seun van die emigrant Italiaanse geleerde Gabriele Pasquale Giuseppe Rossetti en sy vrou Frances Mary Lavinia Polidori. Gabriel Charles Dante Rossetti is op 12 Mei 1828 in Londen gebore. Sy gesin en vriende het hom Gabriel genoem, maar in publikasies het hy sy eerste naam aangegee as Dante ter ere van Dante Alighieri. Hy was die broer van die digteres Christina Rossetti, die kritikus William Michael Rossetti, en die skrywer Maria Francesca Rossetti.[2] Sy vader was ‘n Katoliek, ten minste voor dié se troue, en sy moeder was Anglikaans; klaarblyklik was Gabriel gedoop as Anglikaan en het hy die denominasie ook aangehang. John William Polidori, wat sewe jaar voor sy geboorte oorlede is, was Rossetti se oom aan moederskant. Rossetti is tuis geskool tydens sy jeug en het later King's College School bygewoon.[3] Hy het dikwels die Bybel gelees, saam met die werke van Shakespeare, Dickens, Walter Scott, en Lord Byron.[4]

Die jeugdige Rossetti is beskryf as "ingekeer, welsprekend, passievol en charismaties"[5] maar ook "vurig, ywerig, hartstogtelik en poëties".[6] Soos al sy broers en susters het hy daarna gestreef om ‘n digter te word, en King's College School, Wimbledon te die skool se oorspronklike ligging naby The Strand, Londen bygewoon. Hy wou ook ‘n skilder word, en het groot belangstelling getoon in Middeleeuse Italiaanse kuns. Hy het vanaf 1841 tot 1845 Henry Sass se Tekenakademie bygewoon, waarna hy ingeskryf het aan die Antieke Skool van die Koninklike Akademie, wat hy in 1848 verlaat het. Nadat hy die Koninklike Akademie verlaat het, het Rossetti onder Ford Madox Brown gestudeer, met wie hy regdeur sy lewe ‘n getroue verhouding sou hê..[7]

Portret van Dante Gabriel Rossetti op 22-jarige leeftyd deur William Holman Hunt

Na die uitstalling van William Holman Hunt se skildery The Eve of St. Agnes, het Rossetti naarstiglik Hunt se vriendskap opgesoek. Die skildery het ‘n gedig deur John Keats geïllustreer. Rossetti se eie gedig, The Blessed Damozel, was ‘n namaaksel van Keats, en hy het geglo dat Hunt dalk sy artistieke en letterkundige ideale gedeel het. Hulle het saam die filosofie van die Broederskap van die Pre-Rafaëliete ontwikkel wat hulle saam met John Everett Millais gestig het.

Die groep se doelwit was die hervorming van Engelse kuns deur die verwerping van wat hulle beskou het as die meganistiese benadering wat eerste aangewend is deur die Manneristiese kunstenaars wat Rafaël en Michelangelo opgevolg het en die formele opleidingsregime wat deur Joshua Reynolds bekendgestel is. Hulle benadering was om na die gedetailleerdheid, intense kleure en ingewikkelde komposisies van Quattrocento Italiaanse en Vlaamse kuns terug te keer.[8][9] Die gesaghebbende kritikus John Ruskin het geskryf:

Elke Pre-Rafaëlitiese landskapagtergrond is in die fynste besonderhede geskilder, in die ope lug, en van die voorwerp self. Op sy beurt ook is elke Pre-Rafaëlitiese figuur, hoe goed dit ook al uitgedruk word, ‘n ware portret van ‘n lewende persoon.[10]

Vir die eerste uitgawe van die broederskap se tydskrif, genaamd The Germ, wat vroeg in 1850 uitgegee is, het Rossetti ‘n gedig bygedra getitel The Blessed Damozel, asook ‘n verhaal oor ‘n fiktiewe vroeë Italiaanse kunstenaar wat geïnspireer is deur ‘n visioen van ‘n vrou wat hom aanspoor om die menslike en die goddelike in sy kuns te kombineer.[11] Rossetti was altyd meer geïnteresseerd gewees in die middeleeuse teenoor die moderne kant van die beweging, en het gewerk aan vertalings van Dante en ander middeleeuse Italiaanse kunstenaars en die stilistiese karakteristieke van die vroeë Italianers aangeneem.

Loopbaan[wysig | wysig bron]

The Girlhood of Mary Virgin (1849). Die modelle was die kunstenaar se moeder (vir Sint Anna) en sy suster Christina (vir die Maagd Maria, die Moeder van Jesus.[12]

Vroeë jare[wysig | wysig bron]

Rossetti se eerste belangrike olieverfskilderye vertoon die realistiese kwaliteite van die vroeë Pre-Rafaëlitiese Beweging. Sy The Girlhood of Mary Virgin (1849) en Ecce Ancilla Domini (1850) beeld Maria uit as ‘n tienermeisie. William Bell Scott het die progressie van die skildery (Girlhood) in Hunt se ateljee waargeneem en as volg opgemerk oor die jong Rossetti se tegniek:

Hy was besig om in olieverf met waterkleur kwasse te skilder; die verf so verdun soos waterkleurverf; op doeke wat hy voorberei het met wit totdat die oppervlak so glad soos kartonbord was, en elke stuk het deurskynend gebly. Ek het meteens gesien dat hy nie ‘n ortodokse seun was nie, maar alleen opgetree het uit estetiese motiewe. Die mengsel van genialiteit en dilettantisme van beide mans het my vir ‘n oomblik spraakloos gelaat, en my nuuskierigheid aangewakker. [13]

Rossetti het - geaffekteer deur kritiek op sy tweede belangrike skildery, Ecce Ancilla Domini, wat in 1850 vertoon is, en die "toenemend histeriese reaksie wat die Pre-Rafaëlitiese beweging daardie jaar tegemoetgeloop het" - hom na waterkleure verf gewend wat privaat verkoop kon word. Alhoewel sy werk mettertyd ondersteuning gekry het van John Ruskin, het Rossetti daarna min uitgestal.[5]

Dante en die Middeleeue[wysig | wysig bron]

In 1850 het Rossetti met Elizabeth Siddal kennis gemaak. Sy was ‘n belangrike model vir die Pre-Rafaëlitiese skilders. Oor die volgende dekade het sy Rossetti se muse, leerling en passie geword. Hulle is in 1860 getroud.[14] Rossetti se onvoltooide skildery, Found, wat in 1853 begin is en ten tyde van sy afsterwe nog onvoltooid was, was sy enigste belangrike onderwerp uit die moderne lewe. Dit het ‘n prostituut uitgebeeld wat van die straat afgehaal is deur ‘n landelike man, wat dan die vrou as sy ou geliefde herken. Rossetti het egter toenemend simboliese en mitologiese beelde verkies teenoor realistiese beelde.[15]Rossetti het vir baie jare aan Engelse vertalings van Italiaanse poësie gewerk, insluitende Dante Alighieri se La Vita Nuova (gepubliseer as The Early Italian Poets in 1861). Hierdie werk asook Thomas Malory se Le Morte d'Arthur het Rossetti se kuns uit die 1850’s geïnspireer. Hy het ‘n metode geskep van waterverfskilder, met gebruikmaking van gekonsentreerde of dik pigment gemeng met gom ten einde effekte te skep wat soortgelyk is aan middeleeuse manuskrip illuminasies. Hy het ook ‘n nuwe tekentegniek in pen-en-ink ontwikkel. Sy eerste gepubliseerde illustrasie was The Maids of Elfen-Mer (1855), na ‘n gedig deur sy vriend William Allingham, en hy het twee illustrasies bygedra tot Edward Moxon se 1857 uitgawe van Lord Tennyson se Poems asook illustrasies vir werke deur sy suster Christina Rossetti.[16]

Sy visioene van Arthuriaanse romanse en middeleeuse ontwerp het ook as inspirasie gedien vir William Morris en Edward Burne-Jones.[17] Nóg Burne-Jones nóg Morris het Rossetti geken, maar nogtans was hulle grootliks deur sy werke beïnvloed. Hulle het Rossetti ontmoet deur hom as ‘n bydraer tot hulle Oxford and Cambridge Magazine te rekruteer, welke tydskrif Morris in 1856 gestig het ten einde sy idees oor kuns en poësie te bevorder.

Daardie somer het Morris en Rossetti Oxford besoek. Die Oxford Union debatsaal was onder konstruksie; hulle wou die boonste mure skilder met tonele uit Le Morte d'Arthur en die dak tussen die balke versier. Sewe kunstenaars was gerekruteer, waaronder Valentine Prinsep en Arthur Hughes.[18] Die werk is met haas begin. Die fresko’s, wat met te veel haas begin is, het meteens begin verdof en is tans nouliks herkenbaar. Rossetti het twee susters, Bessie en Jane Burden as modelle vir die Oxford Union muurskilderye gerekruteer, en Jane het in 1859 Morris se eggenote geword.[19]

Boekkuns[wysig | wysig bron]

Letterkunde is van die begin af in die werk van die Broederskap van die Pre-Rafaëliete geïntegreer (insluitende die van Rossetti), met verskeie skilderye wat direkte letterkundige verwysings bevat. John Everett Millais se vroeë werk, Isabella (1849), beeld byvoorbeeld ‘n episode uit, uit John Keats se Isabella, or the Pot of Basil (1818). Rossetti was veral kritiese gewees oor die ornamentasie van Victoriaanse geskenkboeke en het gepoog om die bindwerk en illustrasies daarvan te verfyn ten einde dit te belyn met die beginsels van Estetiese Beweging.[20] Rossetti se hoof bindwerk is tussen 1861 en 1871 ontwerp.[21] Hy het met sy suster, die digteres Christina Rossetti, saamgewerk as ontwerper/illustreerder op die eerste uitgawe van Goblin Market (1862) en The Prince's Progress (1866). Een van Rossetti se prominentste bydrae tot illustrasie was die boek Poems deur Alfred Tennyson (gepubliseer deur Edward Moxon in 1857 en informeel bekend as die 'Moxon Tennyson'). Moxon het voorsien dat akademici van die Koninklike akademie die illustreerders van die projek sou wees, maar dit was gou onderbreek toe Millais, 'n stigterslid van Pre-Rafaëlitiese Broederskap, betrokke geraak het by die projek.[22] Millais het vir William Holman Hunt en Rossetti vir die projek gerekruteer, en die betrokkenheid van hierdie kunstenaars het die gehele produksie van die boek omvorm. Laurence Housman het, met verwysing na Pre-Rafaëlitiese illustrasies, soos volg geskryf "[...] Die illustrasies van die Pre-Rafaëliete was persoonlike en intellektuele interpretasies van die gedigte wat aanleiding daartoe gegee het, en nie bloot eggo's wat belyn is met die woorde van die teks nie."[23] Die Pre-Rafaëliete se visualisasie van Tennyson se gedigte het die reeks moontlikhede aangedui wat die interpretasie van geskrewe werke betref, net sowel as hul unieke benadering tot die visualisasie en konkreetmaking van die verhaal op die medium van die doek.[22]

Pre-Rafaëlitiese illustrasies verwys nie bloot na die teks wat aanleiding daartoe gee nie; die illustrasies is tewens deel van ‘n groter kunsprogram, te wete: die boek as ‘n geheel. Rossetti se filosofie betreffende die rol van illustrasies is onthul by wyse van ‘n brief uit 1855 wat aan die digter William Allingham geadresseer is, toe hy, met verwysing na sy werk op die 'Moxon Tennyson' geskryf het:

"Ek het nog nie eens met ontwerpe vir die gedigte begin nie, maar reken dat ek die Vision of Sin, en Palace of Art ens. sal probeer — waar mens op jou eie houtjie kan allegorie kan inwerk sonder om ‘n streep te trek deur jou eie en andere se verskillende en spesifieke idees omtrent die betrokke digters."[24]

Hierdie passasie maak dit duidelik dat Rossetti nie slegs ‘n begeerte gehad het om die digter se narratief te ondersteun nie, maar ook om ‘n allegoriese illustrasie te skep wat apart van die teks moes funksioneer. In hierdie opsig gaan Pre-Rafaëlitiese illustrasies verder as om bloot ‘n episode uit ‘n gedig uit te beeld, maar funksioneer dit eerder soos onderwerpprente binne-in ‘n teks. Illustrasie is nie onderhewig aan die teks nie en vice versa. Versigtige en oordeelkundige vakmanskap word met betrekking tot elke aspek van produksie uitgeoefen, en elke element, alhoewel gekwalifiseerd ‘n artistieke skepping in eie reg, dra by tot ‘n verenigde en saamgestelde kunsvoorwerp (die boek).

Godsdienstige invloede op sy werke[wysig | wysig bron]

Dante Gabriel Rossetti deur George Wylie Hutchinson

Engeland het aan die begin van 1833 tot ongeveer 1845 ‘n herlewing van godsdienstige oortuiginge en praktyke ondervind.[25] Die Oxford Beweging, ook bekend as die Traktariese Beweging, het op daardie stadium ‘n Beweging terug na die restourasie van Christelike tradisies van stapel gestuur wat in die Kerk verwaarloos is.[26] Rossetti en sy gesin het sedert 1843 Christ Church in Albany St bygewoon. Sy broer, William Michael Rossetti het opgemerk dat dienste in die kerk begin verander het sedert die aanvang van die "High Anglican movement" (Hoë Anglikaanse beweging). Die priester William Dodsworth was verantwoordelik gewees vir die veranderinge, insluitende die byvoeging van die Katolieke praktyk om blomme en kerse naby die altaar te plaas. Rossetti en sy gesin, saam met twee van sy kollegas (waarvan een 'n medestigter was van die Broederskap van die Pre-Rafaëliete) het ook St. Andrew by Wells St, ‘n Hoë Anglikaanse kerk, bygewoon. Dit is noemenswaardig dat die Anglo-Katolieke herlewing tydens die laat 1840’s en 1850’s ‘n bepalende invloed op Rossetti uitgeoefen het. Die spirituele uitdrukkings van sy skilderwerk The Girlhood of Mary Virgin, wat in 1849 voltooi is dien as bewys van hierdie bewering. Die skilderwerk se altaar is op soortgelyke wyse versier as die van ‘n Katolieke altaar, wat dien as bewys van Rossetti se familiariteit met die Anglo-Katolieke herlewing. Die onderwerp van die skilderwerk, die Maagd, is besig met naaldwerk aan ‘n rooi kleed, welke ‘n belangrike komponent van die Oxford Beweging was – welke beweging klem geplaas het op borduurwerk van altaarkleedstukke deur vroue.[27] Die Oxford hervormers het twee belangrike aspekte van hul beweging geïdentifiseer, dat "die einddoel van alle godsdienste verbondenheid met God moet wees," en "dat die Kerk deur God ingestel is vir die doel van Sy volvoering."[28]

Van die begin van die broederskap se formasie in 1848 het hulle kunswerke godsdienstige onderwerpe ingesluit. Hul doelwit was om ‘n boodskap van “morele hervorming” by wyse van die styl van hul werke, wat ‘n "ware gestalte van die natuur" is, te kommunikeer.[29] Rossetti spesifiek, vertoon in sy Hand and Soul (wat in 1849 geskryf is) sy hoofkarakter Chiaro as ‘n kunstenaar met spirituele inklinasies. In die teks verskyn Chiaro se gees voor hom in die gedaante van ‘n vrou wat hom opdrag gee "om sy siel en arbeid tot diens van God te stel."[30] Die Rossetti Argief definieer die teks as "Rossetti se manier om sy toegewydheid aan kuns, godsdienstige toewyding en deurgaans sekulêre historisisme te orden."[31] Op soortgelyke wyse, in The Blessed Damozel, wat tussen 1847 en 1870 geskryf is, maak Rossetti gebruik van Bybelse taal soos byvoorbeeld "From the gold bar of Heaven" ten einde die Damozel te beskryf wat vanaf die Hemel op die aarde afkyk.[32] Ons sien hier ‘n verband tussen die liggaam en siel, tussen die sterfling en die bonatuurlike, wat ‘n gebruiklike tema in Rossetti se werk is. In Ave (1847), wag Maria die dag af dat sy haar Seun in die Hemel sal ontmoet; die byeenkom van die aardse met die hemelse. Die teks plaas nadruk op ‘n belangrike element in Anglikaanse Mariaanse teologie wat Maria se liggaam en siel beskryf as opgeneem in die Hemel.[27]

’n Nuwe rigting[wysig | wysig bron]

Bocca Baciata (1859), met Fanny Cornforth as model, het ‘n nuwe rigting in Rossetti se werk aangedui. (Museum of Fine Arts, Boston)

Rossetti het om en by 1860 teruggekeer na olieverfskilder, en sodoende die kompakte en digte middeleeuse komposisies van die 1850’s ten gunste van kragdadige beelde van vroue in plat piktorale ruimtes wat gekarakteriseer is deur digte kleure geabandoneer. Hierdie skilderye sou weldra ‘n groot invloed uitoefen op die ontwikkeling van die Europese Simboliese beweging.[33] In hierdie skilderye het Rossetti se uitbeelding van vroue op byna obsessief wyse gestileerd geraak. Hy het sy nuwe minnares, Fanny Cornforth, as die toppunt van fisiese erotisisme uitgebeeld, terwyl Jane Burden, die vrou van sy besigheidsvennoot William Morris, verheerlik is as ‘n godin. "Soos in Rossetti se vorige hervormings, het die nuwe tipe onderwerp verskyn binne die konteks van ‘n volskaalse re-konfigurasie van die skilderkuns, van die mees basiese vlak van materiale en tegnieke tot die mees abstrak of konsepsuele vlak van die bedoelinge en idees wat in visuele vorm gegiet kan word."[33] Hierdie nuwe werke was nie gebaseer op die middeleeuse tegniek nie, maar op die Italiaanse Hoë Renaissance kunstenaars van Venesië, te wete Titiaan en Veronese.[33][34]

In 1861 het Rossetti ‘n stigtersvennoot geword van die dekoratiewe kunsfirma Morris, Marshall, Faulkner & Co. met Morris, Burne-Jones, Ford Madox Brown, Philip Webb, Charles Joseph Faulkner en Peter Paul Marshall. Rossetti het ontwerpe bygedra vir loodglas en ander dekoratiewe voorwerpe.

Rossetti se vrou, Elizabeth, het in 1862 aan ‘n oordosis Laudanum beswyk, wat moontlik selfmoord was, kort nadat sy geboorte gegee het aan ‘n doodgebore kind.[35][36] Rossetti het toenemend depressief geword, en by die dood van sy geliefde Lizzie het hy die meeste van sy ongepubliseerde gedigte saam met haar by die Highgate-begraafplaas begrawe, alhoewel hy dit later laat opgrawe het. Hy het haar beeld geïdealiseer as Dante se Beatrice in ‘n aantal skilderye soos o.a. Beata Beatrix.[37]

Afdruk van Dante Gabriel Rossetti deur Charles Lutwidge Dodgson (Lewis Carroll; 1863)

Cheyne Walk-jare[wysig | wysig bron]

Rossetti se huis by Cheyne Walk 16, Londen

Na die afsterwe van sy vrou het Rossetti ‘n Tudor Huis aan Cheyne Walk 16 in Chelsea gehuur waar hy vir 20 jaar sou leef, omring met weelderige meublement en ‘n parade van eksotiese voëls en diere.[38] Rossetti se fassinasie met eksotiese diere het regdeur sy lewe voortgegaan, en gekulmineer in die aankoop van onder andere ‘n llama.[39]Rossetti het Fanny Cornforth (wat op delikate wyse deur William Allington beskryf is as Rossetti se "tuisteskepper")[40] in haar eie nabygeleë woning in Chelsea onderhou, en verskeie gewaagde beeld van haar tussen 1863 en 1865 geskilder.[41]

The Roman Widow (1874), Museo de Arte de Ponce, Puerto Rico

In 1865 het hy vir Alexa Wilding, ‘n kleremaker en aspirant aktrise, ontmoet, wat hy betrek het om vir hom op voltydse basis te modelleer. Sy het o.a. gesit vir die portret Veronica Veronese, The Blessed Damozel, A Sea–Spell, en ander skilderye.[42][43] Sy het vir die meeste van sy voltooide werke gesit, meer as enige ander model; min is egter bekend oor haar as gevolg van die afwesigheid van ‘n romantiese verhouding met Rossetti. Hy het haar een aand in The Strand, Londen in 1865 raakgeloop en was oombliklik deur haar skoonheid getref. Sy het ingestem om die volgende dag vir hom te sit; sy het egter nie opgedaag nie. Hy het haar enkele weke later weer raakgeloop en uit die koets waarin hy op weg was gespring en haar oortuig om reguit na sy ateljee te gaan. Hy het aan haar ‘n weeklikse fooi betaal om eksklusief vir hom te sit, omrede hy bang was dat ander kunstenaars haar dalk in diens sou neem.[44] Die twee het ‘n hegte band ontwikkel; daar word gesê dat Wilding na Rossetti se dood gereeld sy graf besoek het.[45]

Jane Morris, wie Rossetti gebruik het as model vir die Oxford Union muurskilderye wat hy saam met William Morris en Edward Burne-Jones in 1857 geskilder het, het ook tydens die jare vir hom gesit; hy was obsessief oor haar.[42] Jane Morris is ook afgeneem deur John Robert Parsons, wie se foto’s deur Rossetti oorgeskilder is. In 1869 het Morris en Rossetti ‘n tuiste aan die rand van die stad genaamd Kelmscott Manor by Kelmscott, Oxfordshire, as ‘n somertuiste gehuur, dit sou die ligging van ‘n lang en ingewikkelde verhouding word. Hulle het somers daar spandeer saam met Morris se kinders terwyl Morris in 1871 en 1873 na Ysland gereis het.[46]

Rossetti lees konsepte van Ballads and Sonnets by Cheyne Walk 16, deur Henry Treffry Dunn (1882)

Tydens hierdie jare is Rossetti besoek deur sy vriende, vernaam Charles Augustus Howell. Howell het hom gehelp om sy gedigte uit sy vrou se graf op te grawe, welke gedigte in 1870 gepubliseer is in die bundel getitel Poems by D. G. Rossetti. Hulle het kontroversie geskep toe hulle aangeval is as die toppunt van die "fleshly school of poetry". Die gedigte se erotisisme en sensualiteit het aanstoot gegee. Een gedig, getitel "Nuptial Sleep", beskryf ‘n paartjie wat na geslagsomgang aan die slaap raak. Dit was deel van Rossetti se sonnetsiklus The House of Life, welke ‘n komplekse reeks gedigte is wat die fisiese en spirituele ontwikkeling van ‘n intieme verhouding naspoor. Rossetti het die sonnetvorm beskryf as ‘n “oomblik se monument", wat impliseer dat dit gepoog het om die gevoelens van ‘n vervlietende oomblik vas te vang, en in die proses op die gevoelens se betekenis reflekteer. The House of Life is ‘n reeks van verbandhoudende monumente tot hierdie oomblikke – ‘n uitvoerige en uitgebreide geheel gemaak van ‘n mosaïek van intens-beleefde en beskrewe fragmente. Dit was Rossetti se mees substansiële letterkundige prestasie. Die bundel bevat ook vertalings, insluitende sy Ballad Of Dead Ladies, ‘n 1869 vertaling van François Villon se gedig Ballade des dames du temps jadis. (Die woord "yesteryear" word aan Rossetti toegeskryf as ‘n neologisme wat vir die eerste keer gebruik is in die vertaling.)

In 1881 het Rossetti ‘n tweede bundel gedigte getitel Ballads and Sonnets gepubliseer wat die oorblywende sonnette uit The House of Life ingesluit het.

The Day Dream (1880). Die model is Jane Morris.[47][48]
Alexa Wilding (1879)

Agteruitgang en afsterwe[wysig | wysig bron]

Kritici se reaksie tot Rossetti se eerste bundel poësie het in Junie 1872 bygedra tot ‘n geestesineenstorting, en alhoewel Rossetti in September van die jaar aangesluit het by Jane Morris by Kelmscott, het hy "sy dae spandeer in ‘n waas van chloorhidraat en whisky".[49] Die volgende somer het hy baie verbeter, en beide Alexa Wilding en Jane het vir hom gesit by Kelmscott, waar hy ‘n reeks droomagtige portrette geskep het.[49] In 1874 het Morris sy dekoratiewe kunsfirma herorganiseer en Rossetti uit die besigheid gelaat. Die gekunstelde fiksie in terme waarvan beide mans saam met Jane by Kelmscott gewoon het kon nie volgehou word nie. Rossetti het Kelmscott skielik in Julie 1874 verlaat en nooit weer teruggekeer nie. Aan die einde van sy lewe het hy in ‘n morbiede toestand verval wat vererger is deur sy dwelmverslawing aan chloorhidraat en toenemende geestelike onstabiliteit. Hy het sy laaste jare spandeer as ‘n kluisenaar by Cheyne Walk.

Op Paassondag, 1882 het hy gesterf by die huis van ‘n vriend waar hy gepoog het om sy gesondheid te verbeter. Hy het gesterf aan Bright se Siekte, ‘n siekte van die niere waaraan hy al vir geruime tyd gely het. Hy was reeds vir ‘n aantal jare huisgebonde vanweë die swakte in sy bene. Hy het al vir geruime tyd gely aan alkoholiese psigose wat aangebring is deur die oormatige hoeveelhede whiskey wat hy gebruik het om die bitter smaak van die chloorhidraat te verdun. Hy is begrawe in die kerkhof All Saints by Birchington-on-Sea, Kent, Engeland.[50]

Die graf van Dante Gabriel Rossetti in die kerkhof van All Saints, Birchington-on-Sea

Versamelings en kritiese assessering[wysig | wysig bron]

Die Tate Britain, Birmingham Museum en Kunsgalery, Manchester Kunsgalery, Salford Museum en Kunsgalery en Wightwick Manor National Trust bevat almal groot versamelings van Rossetti se werk; ‘n aantal werke is aan Salford nagelaat by die dood van L. S. Lowry in 1976. Lowry was president van die Newcastle-gebaseerde 'Rossetti Society' wat in 1966 gestig is.[51] Lowry se privaatversameling van werke was hoofsaaklik opgebou rondom Rossetti se skilderye en sketse van Lizzie Siddal en Jane Morris. Noemenswaardige stukke het Pandora, Proserpine en ‘n tekening van Annie Miller ingesluit.

Blou gedenkteken by Cheyne Walk 16

Tydens ‘n onderhoud met Mervyn Levy het Lowry sy fassinasie met die Rossetti vroue in verhouding tot sy eie werk verduidelik: “Ek hou geheel en al nie van die vroue nie, maar hulle fassineer my, soos ‘n slang. Dit is waarom en altyd Rossetti [se werke] koop wanneer die geleentheid hom voordoen. Sy vroue is egter nogal regtig aaklig. Dit is soos ‘n vriend van my wat sê dat hy my werk haat, alhoewel dit hom fassineer."[52] Die vriend waarna Lowry verwys het was die sakeman Monty Bloom, aan wie hy ook sy fassinasie met Rossetti se portrette verduidelik het: “Hulle is nie werklike vroue nie.[…] Hulle is drome.[…]Hy het hulle gebruik vir iets in sy gedagtes wat veroorsaak is deur die afsterwe van sy vrou. Ek mag dalk heeltemal verkeerd wees, maar al die portrette is grotendeels na die dood van sy vrou geskep."[52]

Die gewildheid, reproduksie, en algemene beskikbaarheid van Rossetti se latere skilderye van vroue het daartoe gelei dat hy geassosieer word met " ‘n morbiede sensualiteit".[53] Sy kleinskaalse vroeë werke en tekeninge is minder bekend, maar dit is in hierdie werke dat sy oorspronklikheid, tegniese vernuf en vindingrykheid en belang in die wegbeweeg van akademiese tradisie die beste waargeneem kan word.[54] Soos Roger Fry in 1916 geskryf het, "Rossetti, meer as enige ander kunstenaar sedert Blake, mag geprys word as ‘n pionier van nuwe idees" in die Engelse Kuns.[55]

Media[wysig | wysig bron]

Rolprente

Rossetti is gespeel deur Oliver Reed in Ken Russell se televisierolprent getitel Dante's Inferno uit 1967. Die Broederskap van die Pre-Rafaëliete was reeds die onderwerp van twee eietydse BBC dramas. Die eerste, The Love School, (1975) se rolverdeling sluit Ben Kingsley in as Rossetti. Die tweede was Desperate Romantics, waarin Rossetti deur Aidan Turner gespeel word. Dit was uitgesaai op BBC Two op Dinsdag 21 Julie 2009.[56]

Televisie

Dr. Frasier Crane (Kelsey Grammer) verskyn in ‘n episode van Cheers as Dante Gabriel Rossetti vir sy Halloween kostuum. Sy vrou Dr. Lilith Sternin-Crane verskyn as Rossetti se suster Christina. Hul seun Frederick is opgetooi as Spiderman.[57]

Fiksie[wysig | wysig bron]

Gabriel Rossetti en ander lede van die Rossetti familie is karakters in Tim Powers se roman "Hide Me Among the Graves" waarin beide die Rossetti’s se oom John Polidori en Gabriel se vrou Lizzie optree as gasheer vir vampiere, en waarin laasgenoemde die artistieke genialiteit van die familie inspireer.

Invloed[wysig | wysig bron]

Rossetti se gedig The Blessed Damozel was die inspirasie vir Claude Debussy se kantate La Damoiselle élue (1888).

Die komponis John Ireland (1879-1962) het Rossetti se gedig The One Hope uit sy Poems (1870) getoonset as een van sy Three Songs (1926).

In 1904 het Ralph Vaughan Williams (1872-1958) sy liederesiklus The House of Life gekomponeer na ses gedigte deur Rossetti. Een lied in die siklus getitel, Silent Noon, is een van Vaughan Williams se bekendste en mees gespeelde liedere.

In 1904 het Phoebe Anna Traquair The Awakening geskilder. Sy is geïnspireer deur ‘n sonnet uit Rossetti se The House of Life.[58]

Daar bestaan bewyse wat suggereer dat ‘n aantal skilderye deur Paula Modersohn-Becker (1876-1907) beïnvloed is deur diè skilder van die Pre-Rafaëliete.[59]

Geselekteerde werke[wysig | wysig bron]

Boeke[wysig | wysig bron]

  • The Early Italian Poets (vertaling), 1861; heruitgegee as Dante and His Circle, 1874
  • Poems, 1870; hersien en heruitgegee as Poems. A New Edition, 1881
  • Ballads and Sonnets, 1881
  • The Collected Works of Dante Gabriel Rossetti, 2 volumes, 1886 (postuum)
  • Ballads and Narrative Poems, 1893 (postuum)
  • Sonnets and Lyrical Poems, 1894 (postuum)
  • The Works of Dante Gabriel Rossetti, 1911 (postuum)[60]
  • Poems and Translations 1850-1870, Together with the Prose Story 'Hand and Soul', Oxford University Press, 1913

Dubbele werke (digkuns en skilder)[wysig | wysig bron]

"Rossetti het vir die res van sy lewe sy kragte tussen skilder en poësie verdeel" - Poetry Foundation[4]

  • Aspecta Medusa (1865 Oktober – 1868)
  • Astarte Syriaca (vir ‘n skildery; 1877 Januarie–Februarie; 1875–1877)
  • Beatrice, her Damozels, and Love (1865?)
  • Beauty and the Bird (1855; 1858 Junie 25)
  • The Blessed Damozel (1847–1870; 1871–1881)
  • Bocca Baciata (1859–1860)
  • Body's Beauty (1864–1869; 1866)
  • The Bride's Prelude [1848–1870 (circa)]
  • Cassandra (vir ‘n tekening; September 1869; 1860–1861, 1867, 1869)
  • Dante's Dream on the Day of the Death of Beatrice: 9 Junie 1290 (1875 [?], 1856)
  • Dante Alighieri. “Sestina. Of the Lady Pietra degli Scrovigni.” (1848 [?], 1861, 1874)
  • Dante at Verona [1848–1850; 1852 (circa)]
  • The Day-Dream (vir ‘n skildery; 1878–1880, 1880 September)
  • Death of A Wombat (1869 November 6)
  • Eden Bower [1863–1864 (circa) or 1869 (circa)]
  • Fazio's Mistress (1863; 1873)
  • Fiammetta [for a picture; 1878 (circa) 1878]
  • “Found” (vir ‘n skildery; 1854; 1881 Februarie)
  • Francesca Da Rimini. Dante (1855; 1862 September)
  • Guido Cavalcanti. “Ballata. He reveals, in a Dialogue, his increasing love for Mandetta.” (1861)
  • Hand and Soul (1849)
  • Hero's Lamp (1875)
  • Introductory Sonnet ("A Sonnet is a moment's monument"; 1880)
  • Joan of Arc [1879 (onvoltooid), 1863, 1882]
  • La Bella Mano (vir ‘n skildery; 1875)
  • La Pia. Dante (1868–1880)
  • Lisa ed Elviro (1843)
  • Love's Greeting (1850, 1861, 1864)
  • Mary's Girlhood [vir ‘n skildery; 1848 (sonnet I), 1849 (sonnet II)]
  • Mary Magdalene at the Door of Simon the Pharisee (vir ‘n tekening; 1853–1859; 1869)
  • Michael Scott's Wooing (vir ‘n tekening; 1853, 1869–1871, 1875–1876)
  • Mnemosyne (1880)
  • Old and New Art [groep van 3 gedigte; 1849 (teks); 1857 (prent, circa)]
  • On William Morris (1871 September)
  • Pandora (vir ‘n skildery; 1869; 1868–1871)
  • Parody on “Uncle Ned” (1852)
  • Parted Love! [1869 September – 1869 November (circa)]
  • The Passover in the Holy Family (vir ‘n tekening; 1849–1856; 1869 September)
  • Perlascura. Twelve Coins for One Queen (1878)
  • The Portrait (1869)
  • Proserpine (1872; 1871–1882)
  • The Question (vir ‘n ontwerp; 1875, 1882)
  • “Retro me, Sathana!” (1847, 1848)
  • The Return of Tibullus to Delia (1853–1855, 1867)
  • A Sea-Spell (vir ‘n skildery; 1870, 1877)
  • The Seed of David (vir ‘n skildery; 1864)
  • Silence. For a Design (1870, 1877)
  • Sister Helen [1851–1852; 1870 (circa)]
  • Sorrentino (1843)
  • Soul's Beauty (1866; 1864–1870)
  • St. Agnes of Intercession (1850; 1860)
  • Troy Town (1863–1864; 1869–1870)
  • Venus Verticordia (vir ‘n skildery; 1868 16 Januarie; 1863–1869)
  • William and Marie. A Ballad (1841)[61]

Skilderye[wysig | wysig bron]

Tekeninge[wysig | wysig bron]

Houtblok illustrasies[wysig | wysig bron]

Dekoratiewe kunste[wysig | wysig bron]

Karikature en sketse[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. "Dante Gabriel Rossetti - Definition, pictures, pronunciation and usage notes - Oxford Advanced Learner's Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com". oxfordlearnersdictionaries.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Februarie 2014. Besoek op 8 Desember 2012.
  2. Treuherz et al. (2003), pp. 15–18.
  3. "Rossetti Archive Chronology Exhibit". www.rossettiarchive.org. Besoek op 1 Februarie 2018.
  4. 4,0 4,1 "Dante Gabriel Rossetti". Poetry Foundation (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Maart 2016. Besoek op 15 Junie 2014.
  5. 5,0 5,1 Treuherz et al. (2003), p. 19.
  6. Hilton (1970), p. 26.
  7. Treuherz et al. (2003), pp. 15.
  8. Treuherz et al. (2003), p. 22.
  9. Hilton (1970), pp. 31–35.
  10. Aangehaal in Marsh (1996), p. 21.
  11. Marsh (1996), p. 21.
  12. Marsh (1996), p. 16.
  13. Marsh (1996), p. 17.
  14. Treuherz et al. (2003), p. 33.
  15. Treuherz et al. (2003), pp. 19, 24–25.
  16. Treuherz et al. (2003), pp. 175–76.
  17. Treuherz et al. (2003), pp. 39–41.
  18. Watkinson, Ray, "Painting" in Parry (1996), p. 93.
  19. Parry, William Morris, pp. 14–16.
  20. "The Cover Sells the Book". Delaware Art Museum (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Desember 2019.
  21. "Dante Gabriel Rossetti Material Design". Rossetti Archive.
  22. 22,0 22,1 Janzen Kooistra, Lorraine (2011). Poetry, Pictures, and Popular Publishing: The Illustrated Gift Book and Victorian Visual Culture 1855–1875. Athens, Ohio: Ohio University Press. p. 43.
  23. Housman, Laurence (1896). Arthur Boyd Houghton: A Selection from his Work in Black and White. Londen, Engeland: Trubner and Co. p. 13.
  24. Welland, Dennis (1953). The Pre-Raphaelites in Literature and Art. Londen: George G. Harrap & Co. Ltd. p. 17.
  25. Barry, William. "The Oxford Movement (1833–1845)". New Advent (in Engels). Robert Appleton Company. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 April 2019. Besoek op 15 Junie 2014.
  26. Tractarian
  27. 27,0 27,1 Bentley, D.M.R. (1977). Rossetti's "Ave" and Related Pictures. Vol. 15. West Virginia University Press. pp. 21–35.
  28. Taylor, G.W. "John Wesley and the Anglo-Catholic Revival". Project Canterbury (in Engels). SPCK. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Oktober 2019. Besoek op 9 Maart 2020.
  29. Meagher, Jennifer. "The Pre-Raphelites". The Metropolitan Museum of Art (in Japannees). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Januarie 2020. Besoek op 15 Junie 2014.
  30. "Hand and Soul". Victorian Short Fiction Project (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 November 2016. Besoek op 6 Junie 2014.
  31. "Hand and Soul". The Rossetti Archive. Besoek op 15 Junie 2014.
  32. "The Blessed Damozel". Rossetti Archive. Besoek op 15 Junie 2014.
  33. 33,0 33,1 33,2 Treuherz et al. (2003), pp. 52–54.
  34. Treuherz et al. (2003), p. 64.
  35. Marsh, Jan (15 Februarie 2012). "Did Rossetti really need to exhume his wife?". TheTLS (in Filippyns). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Oktober 2019.
  36. Williamson, Audrey (1976). "Artists and Writers in Revolt: The Pre-Raphaelites" (in Engels). David & Charles. p. 46. ISBN 978-0-7153-72-623. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Desember 2019 – via Google Books.
  37. Treuherz et al. (2003), p. 80.
  38. Todd (2001), p. 107.
  39. "National Library of Australia". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Junie 2011. Besoek op 9 Maart 2020.
  40. Todd (2001), p. 109.
  41. Todd (2001), p. 113.
  42. 42,0 42,1 Todd (2001), p. 116.
  43. Pedrick (1964), p. 130
  44. Dunn, Recollections of Dante Gabriel Rossetti and his circle, ed. Mander, (1984) p. 46.
  45. Spencer-Longhurst, The Blue Bower: Rossetti in the 1860s (2006).
  46. Todd (2001), pp. 123–30.
  47. "The Day Dream". www.artmagick.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Desember 2014. Besoek op 15 Augustus 2016.
  48. "Dante Gabriel Rossetti, 'The Day Dream'" (in Engels). www.vam.ac.uk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Augustus 2017. Besoek op 15 Augustus 2016.
  49. 49,0 49,1 Todd (2001), pp. 128–129.
  50. Wilson, Scott. Resting Places: The Burial Sites of More Than 14,000 Famous Persons, 3d ed.: 2 (Kindle Location 40729). McFarland & Company, Inc., Publishers. Kindle Edition.
  51. Rohde (2000). p. 396.
  52. 52,0 52,1 Rohde (2000), p. 276.
  53. Treuherz et al. (2003), p. 12.
  54. Treuherz et al. (2003), p. 16.
  55. Quoted in Treuherz et al. (2003), p. 12.
  56. "BBC Desperate Romantics" (in Engels). BBC News. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Januarie 2019. Besoek op 9 Maart 2020.
  57. In Seisoen 10, Episode 7, "Bar Wars V: The Final Judgment" eerste uitgesaai op 31 Oktober 1991
  58. Scotland, National Galleries of. "The Awakening − Phoebe Anna Traquair − t − Artists A-Z − Online Collection − Collection − National Galleries of Scotland". www.nationalgalleries.org (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Maart 2016. Besoek op 15 Maart 2016.
  59. Rebecca Jelbert: "Paula Modersohn-Becker’s self-portraits and the influence of Dante Gabriel Rossetti." The Burlington Magazine, vol.159, no.1373 (2017): 617-22.
  60. "Rossetti Archive Books". Besoek op 15 Junie 2014.
  61. "Rossetti Archive Doubleworks". The Rossetti Archive. Besoek op 15 Junie 2014.
  62. "Lady Lilith, Dante Gabriel Rossetti, 1868". Besoek op 21 Augustus 2010.

Bibliografie[wysig | wysig bron]

  • Ash, Russell (1995), Dante Gabriel Rossetti. Londen: Pavilion Books ISBN 978-1-85793-412-0; New York: Abrams ISBN 978-1-85793-950-7.
  • Doughty, Oswald (1949), A Victorian Romantic: Dante Gabriel Rossetti. Londen: Frederick Muller.
  • Drew, Rodger (2006), The Stream's Secret: The Symbolism of Dante Gabriel Rossetti. Cambridge: The Lutterworth Press, ISBN 978-0-7188-3057-1.
  • Fredeman, William E. (1971). Prelude to the Last Decade: Dante Gabriel Rossetti in the summer of 1872. Manchester [Eng.]: The John Rylands Library.
  • Fredeman, William E. (red.) (2002–8), The Correspondence of Dante Gabriel Rossetti. 7 vols. Cambridge: Brewer.
  • Hilton, Timothy (1970). The Pre-Raphaelites. London: Thames and Hudson, New York: H. N. Abrams. ISBN 0810904241.
  • Lucas, F. L. (2013), Dante Gabriel Rossetti - an anthology (gedigte en vertalings, met inleiding). Cambridge University Press ISBN 9781107639799 [1]
  • Marsh, Jan (1996). The Pre-Raphaelites: Their Lives in Letters and Diaries. Londen: Collins & Brown.
  • McGann, J. J. (2000). Dante Gabriel Rossetti and the Game that Must Be Lost. New Haven: Yale University Press.
  • Parry, Linda (1996), red., William Morris. New York: Abrams, ISBN 0-8109-4282-8.
  • Pedrick, G. (1964). Life with Rossetti: or, No peacocks allowed. Londen:Macdonald. ISBN
  • Roe, Dinah: The Rossettis in Wonderland. A Victorian Family History. Londen: Haus Publishing, 2011.
  • Rossetti, D. G. The House Of Life
  • Rossetti, D. G., & J. Marsh (2000). Collected Writings of Dante Gabriel Rossetti. Chicago: New Amsterdam Books.
  • Rossetti, D. G., & W. W. Rossetti, ed. (1911), The Works of Dante Gabriel Rossetti. Ellis, Londen. (full text)
  • Sharp, Frank C., and Jan Marsh (2012), The Collected Letters of Jane Morris, Boydell & Brewer, Londen.
  • Simons, J. (2008). Rossetti's Wombat: Pre-Raphaelites and Australian animals in Victorian London. Londen: Middlesex University Press.
  • Treuherz, Julian, Prettejohn, Elizabeth, and Becker, Edwin (2003). Dante Gabriel Rossetti. Londen: Thames & Hudson, ISBN 0-500-09316-4.
  • Todd, Pamela (2001). Pre-Raphaelites at Home, New York: Watson-Giptill Publications, ISBN 0-8230-4285-5.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]