Eilat
Eilat אֵילַת إيلات | |
|---|---|
Stad | |
 | |
 Wapen | |
  Eilat | |
| Koördinate: 29°33′N 34°57′O / 29.550°N 34.950°OKoördinate: 29°33′N 34°57′O / 29.550°N 34.950°O | |
| Land |  Israel |
| Distrik | Suidelike |
| Stigting | 1951 |
| Regering | |
| • Burgemeester | Meir Yitzhak Halevi (Kadima) |
| Oppervlak | |
| • Land | 84,789 km2 (32,737 vk. myl) |
| Bevolking | |
| • Totaal | 52 299 |
| • Digtheid | 620/km2 (1 600/vk. myl) |
| Webwerf | eilat.muni.il |
Eilat (Hebreeus: אֵילַת [eiˈlat] ; Arabies: إيلات, aylaat of Arabies: أيلة, aylat, ook Arabies: أم الرشراش, Um 'al-Rashrash) is die mees suidelike stad in Israel en een van die land se belangrikste hawens. Hierdie stad bied Israel oor die Golf van Akaba (hier Golf van Eilat genoem) en die Rooisee toegang tot die Indiese Oseaan. Dit is ook 'n gewilde vakansiebestemming weens goeie weer en die Rooisee se warm seestroom. Die stad grens aan die Jordaanse hawestad Akaba in die ooste en grens aan die Egiptiese dorp Arawa in die weste. In 2017 het Eilat 'n bevolking van sowat 51 000 gehad.
Die stad het 'n besige hawe en vakansieoord aan die noordpunt van die Rooisee. Die stad word beskou as 'n toeristebestemming vir plaaslike en internasionale toeriste wat na Israel op pad is.
Eilat is deel van die Suidelike Negev-woestyn, aan die suidelike punt van die Arabah, aangrensend aan die Egiptiese oordstad Taba in die suide, die Jordaniese hawestad Akaba in die ooste, en binne sig van Haql, Saoedi-Arabië, oorkant die golf na die suidooste.
Die stad se droë woestynklimaat en lae humiditeit word gemodereer deur die nabyheid van 'n warm see. Temperature oorskry dikwels 40 °C in die somer, en 21 °C in die winter, terwyl watertemperature tussen 20 en 26 °C wissel. Eilat het gemiddeld 360 sonskyndae per jaar.[1]
Naam[wysig | wysig bron]
Die naam Eilat is in 1949 aan Umm al-Rashrāsh (أم الرشراش) gegee deur die Komitee vir die Aanwysing van Plekname in die Negev. Die naam verwys na Elath, 'n plek wat in die Hebreeuse Bybel genoem word en wat vermoedelik oorkant die grens in die moderne Jordanië geleë is. Die komitee het erken dat Bybelse Eilat/Elath oor die grens was. Een komiteelid, Yeshayahu Press, het die koöptering van die naam geregverdig deur te sê "wanneer die ware Eilat uiteindelik in ons hande is, sal ons nedersetting uitbrei en tot daar uitstrek."
Die geologie en landskap is wisselend: met stollings- en metamorfe gesteentes, sandsteen en kalksteen; berge tot 892 meter bo seespieël; breë valleie soos die Arava, en seestrand aan die Golf van Akaba. Met 'n jaarlikse gemiddelde reënval van 28 millimeter en somertemperature van 40 °C en hoër, is waterbronne en plantegroei beperk. "Die hoofelemente wat die streek se geskiedenis beïnvloed het, was die koperbronne en ander minerale, die antieke internasionale paaie wat die gebied deurkruis het, en sy geopolitieke en strategiese posisie. Dit het gelei tot 'n nedersettingsdigtheid wat die omgewingstoestande trotseer."
Vroeë geskiedenis[wysig | wysig bron]
Argeologiese opgrawings het indrukwekkende prehistoriese grafte ontdek wat dateer uit die 7de millennium v.C. aan die westelike rand van Eilat, terwyl nabygeleë koperbewerkings en mynbedrywighede by Timna-vallei van die oudste op aarde is.
’n Islamitiese kopersmelt- en handelsgemeenskap van 250–400 inwoners het gedurende die Umayyad-tydperk (700–900 n.C.) in die gebied gefloreer; sy oorblyfsels is gevind en opgegrawe in 1989, aan die noordelike rand van moderne Eilat, tussen wat nou die nywerheidsone is en die nabygeleë Kibboets Eilot.
Moderne stad[wysig | wysig bron]
Gedurende die Britse Mandaat-era het 'n Britse polisiepos in die gebied bestaan, wat as Umm Al-Rashrash bekend gestaan het. Die gebied is in die 1947 VN-verdelingsplan as deel van die Joodse staat aangewys. Tydens die Arabies-Israeliese Oorlog van 1948 is die verlate polisiepos, wat uit vyf kleihutte bestaan het, op 10 Maart 1949 sonder 'n geveg ingeneem as deel van Operasie Uvda. Dit was die einde van Israel se oorlog om onafhanklikheid.
Die dorp het oor die volgende jare ontwikkel. Eilat-lughawe is in 1949 gebou en individuele skepe het in die 1950's begin aankom, maar aangesien daar geen toegewyde hawefasiliteite was nie, het hulle hul goedere op see afgelaai. In die vroeë 1950's was Eilat 'n klein en afgeleë dorpie, grootliks bevolk deur hawewerkers, soldate en voormalige gevangenes. Die dorp se ontwikkeling het in 1955 versnel, toe dit 'n bevolking van ongeveer 500 gehad het.
Die Timna-kopermyne naby die Timna-vallei en die hawe van Eilat is in 1955 geopen en 'n daadwerklike poging deur die Israeliese regering om Eilat te bevolk begin met Joodse immigrantegesinne van Marokko wat daar hervestig is. Eilat het vinnig ontwikkel na die Suez-krisis in 1956, met veral sy toerismebedryf wat begin floreer het. Die Israeliese vloot se Eilat-vlootbasis is daardie jaar gestig.
Die dorp se bevolking het gegroei tot 5 300 in 1961. Yoseftal Mediese Sentrum en die Eilat-Ashkelon-pypleiding is in 1968 voltooi, en die bevolking het verder toegeneem en bereik 13 100 in 1972 en 18 900 in 1983.
Ná die 1948 Arabies-Israeliese Oorlog het Arabiese lande 'n toestand van vyandigheid met Israel gehandhaaf, wat alle landroetes versper het; Israel se toegang tot en handel met die res van die wêreld was deur lug en see alleen. Verder het Egipte deurgang deur die Suezkanaal geweier aan Israelies-geregistreerde skepe of na enige skip wat vrag na of van Israeliese hawens vervoer. Dit het Eilat en sy seehawe deurslaggewend gemaak vir Israel se kommunikasie, handel met Afrika en Asië, en vir olie-invoer. Sonder 'n hawe aan die Rooisee sou Israel nie sy diplomatieke, kulturele en handelsbande buite die Middellandse See-bekken en Europa kon ontwikkel nie. Dit het gebeur in 1956 en weer in 1967, toe Egipte se sluiting van die Straat van Tiran aan Israeliese skeepvaart effektief die hawe van Eilat geblokkeer het.
In 1956 het dit gelei tot Israel se deelname saam met Brittanje en Frankryk aan die oorlog teen Egipte wat deur die Suez-krisis ontketen is, terwyl in 1967 90% van Israeliese olie deur die Straat van Tiran gegaan het. Olietenkskepe wat deur die seestraat wou gaan, is vertraag. Die sluiting van die seestraat is deur Israel aangehaal as 'n bykomende casus belli wat tot die uitbreek van die Sesdaagse Oorlog gelei het. Na vredesverdrae wat in 1979 met Egipte en in 1994 met Jordanië onderteken is, is Eilat se grense met sy bure uiteindelik geopen.
Israelies-Arabiese konflik[wysig | wysig bron]
Eilat word veral verdedig deur sy eie spesiale magte-eenheid Lotar Eilat. Dit is 'n reservis spesiale magte-eenheid van die IDF wat opgelei is in teen-terrorisme en gyselaarsredding in die Eilat-gebied, wat sedert sy stigting in 1974 aan baie teen-terroriste-missies in die streek deelgeneem het. Die Lotar-eenheid bestaan uitsluitlik uit reserviste, burgers wat Eilat-inwoners tussen die ouderdomme van 20 en 60 moet wees, wat op roep is in geval van 'n terreuraanval op die stad. Dit is een van slegs drie eenhede in die IDF wat gemagtig is om gyselaars op eie bevel te bevry. In 2007 het die Eilat-bakkery-bomaanval drie burgerlike bakkers laat sterf. Dit was die eerste só 'n aanval in Eilat self, hoewel ander terreuraanvalle in die gebied uitgevoer is.
In 2011 het terroriste Israel oor die Sinai-grens geïnfiltreer om verskeie aanvalle op Hoofweg 12 uit te voer, insluitend 'n burgerlike bus en privaat motor 'n paar kilometer noord van Eilat, in wat bekend geword het as die 2011 suidelike Israel-oorgrensaanvalle.
Om terroriste-infiltrasie van Israel vanaf die Sinai te voorkom, het Israel die Egipte-Israel-versperring gebou, 'n staalversperring wat toegerus is met kameras, radar en bewegingsensors langs die land se suidelike grens. Die heining is in Januarie 2013 voltooi.[2][3]
In Julie 2012 het Israel 'n ooreenkoms met China onderteken om saam te werk in die bou van die hoëspoed-spoorlyn na Eilat, 'n spoorlyn wat beide passasiers- en goederetreine bedien. Dit verbind Eilat met Beerseba en Tel Aviv, en sal deur die Arava-vallei en Nahal Zin loop.
Die voormalige Eilat-lughawe is op 18 Maart 2019 gesluit ná die opening van Ramon-lughawe. Die grond wat deur die voormalige lughawe beset is, moet herontwikkel word. Die nuwe Ramon-lughawe het in Januarie 2019 geopen, 18 kilometer noord van Eilat en het beide Eilat-lughawe en die burgerlike gebruik van Ovda-lughawe vervang. Hotelle en woonstelgeboue, wat 'n totaal van 2 080 hotelkamers en 1 000 woonstelle bevat, sal op die terrein gebou word, asook 275 dunamvan openbare ruimte en voetgangerpaadjies. Die planne sit ook ruimte opsy vir die spoorlyn en 'n ondergrondse spoorwegstasie. Die plan se doelwit is om ’n stedelike kontinuum tussen die middestad en North Beach te skep, asook om die skakels tussen die stad se woonbuurte, wat deur die lughawe geskei is, te verskerp.[4]
Daarbenewens is daar planne om die hawe van Eilat en die Eilat-Ashkelon-pyplynterminaal na die noordelike deel van die stad te skuif, asook om dit in 'n universiteitsdorp van wetenskap en navorsing te omskep en dit as 'n internasionale sportstad te bemark. Al hierdie projekte is deel van 'n plan om Eilat se bevolking tot 150 000 mense te vergroot en 35 000 hotelkamers te bou.
Klimaat[wysig | wysig bron]
Eilat het 'n warm woestynklimaat met warm, droë somers en warm en byna reënlose winters (Köppen-klimaatklassifikasie BWh).[5] Winters is gewoonlik tussen 11–23 °C (52–73 °F). Somers is gewoonlik tussen 26–40 °C (79–104 °F). Daar is relatief klein koraalriwwe naby Eilat; hulle was egter 50 jaar gelede baie groter.
Demografie[wysig | wysig bron]
Die oorweldigende meerderheid van Eilat se bevolking is Jode. Arabiere maak ongeveer 4% van die bevolking uit. Eilat se bevolking sluit 'n groot aantal buitelandse werkers in, geskat op meer as 10 000 wat as versorgers, hotelwerkers en in die konstruksiebedryf werk. Eilat het ook 'n groeiende Israeliese Arabiese bevolking, sowel as baie welgestelde Jordaniërs en Egiptenare wat Eilat in die somermaande besoek.
In 2007 is meer as 200 Soedanese vlugtelinge uit Egipte wat onwettig te voet in Israel aangekom het, werk gegee en toegelaat om in Eilat te bly.
Onderwys[wysig | wysig bron]
Die onderwysstelsel van Eilat akkommodeer meer as 9 000 jongmense in agt dagsorgsentrums, 67 kleuter- en kleuterskole, 10 laerskole en 3 sesjarige hoërskole. Daar is ook 'n paar spesiale-onderwysskole en godsdienstige skole.[6] Ben Gurion Universiteit van die Negev onderhou 'n kampus in Eilat. Die Eilat-tak het 1 100 studente, sowat 75 persent van buite die stad. In 2010 is 'n nuwe studentekoshuis befonds en gebou deur die Joodse Federasie van Toronto, die Rashi-stigting, Ben-Gurion Universiteit van die Negev en die munisipaliteit van Eilat. Die SPNI se Eilat Veldskool aan die buitewyke van Eilat bied spesiale staptoere wat fokus op woestyn-ekologie, die Rooisee, voëlmigrasie en ander aspekte van Eilat se flora en fauna. Die Hesder Yeshiva Ayelet Hashachar is gebaseer in Eilat, gestig in 1997.
Susterstede[wysig | wysig bron]
.svg){kind=small}
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ jewishvirtuallibrary.org
- ↑ List of localities, in Alphabetical order, Central Bureau of Statistics (Israel), 2018
- ↑ Discovering the World of the Bible, LaMar C. Berrett, (Cedar Fort 1996), pagina 204
- ↑ Israel’s new international airport near Eilat to open January 21, The Times of Israel, 1 Januarie 2019
- ↑ "Climate: Eilat - Climate graph, Temperature graph, Climate table". Climate-Data.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 November 2013. Besoek op 5 November 2013.
- ↑ Daniel Horowitz. "UJA Federation of Greater Toronto". Jewishtoronto.net. Geargiveer vanaf die oorspronklike op Februarie 9, 2009. Besoek op Januarie 28, 2011.
Bron[wysig | wysig bron]
- Bernd Ulrich Schipper: Israel und Ägypten in der Königszeit. Die kulturellen Kontakte von Salomo bis zum Fall Jerusalems. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 1999, ISBN 3-525-53728-X.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Eilat.- (he) Amptelike webwerf
- https://web.archive.org/web/20090301025251/http://eilat-guide.com/
