Henri de Toulouse-Lautrec

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Henri de Toulouse-Lautrec
Geboortenaam Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Monfa
Gebore (1864-11-24)24 November 1864
Albi, Frankryk
Sterf 9 September 1901 (op 36)
Saint-André-du-Bois, Frankryk
Laaste rusplek Cimetière de Verdelais
Nasionaliteit Vlag van Frankryk Frankryk
Veld Skildering, kunsdruk, illustrasies
Beweging Post-Impressionisme, Art Nouveau
Werke Die Wasvrou, Aristide Bruant in Sy Kabaret, By die Moulin Rouge, Ambassadeurs, Die Mediese Ondersoek, Portret van Vincent van Gogh

Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Monfa (24 November 1864 – 9 September 1901), ook bekend as Henri de Toulouse-Lautrec, was ’n Franse skilder, kunsdrukker en illustreerder wie se uitbeelding van die kleurryke en teatrale lewe in die Parys van die laat 19de eeu ’n versameling opwindende, elegante en uitlokkende werke van die moderne en soms dekadente lewe van die tyd tot gevolg gehad het. Toulouse-Lautrec is onder die bekendste skilders van die Post-Impressionistiese periode, ’n groep wat Cézanne, Van Gogh en Gauguin ingesluit het. In 2005 is ’n nuwe rekord by Christie's opgestel toe Die Wasvrou, ’n vroeë skildery, vir $22,4 miljoen (destyds sowat R142 miljoen) verkoop is.[1]

Vroeë lewe[wysig | wysig bron]

Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Monfa is in die Hotel du Bosc in Albi, Frankryk, gebore as die oudste kind van graaf Alphonse Charles de Toulouse-Lautrec-Monfa[2] en sy vrou, Adèle Zoë Tapié de Celeyran.[3] Hy was dus lid van ’n aristokratiese gesin (afstammelinge van die grawe van Toulouse en Lautrec en die burggrawe van Montfa, ’n dorp in die suide van Frankryk). ’n Jonger broer is in 1867 gebore, maar is die volgende jaar oorlede.

Ná die dood van Toulouse-Lautrec se broer is sy ouers geskei en ’n oppasser het hom grootgemaak.[4] Op agtjarige ouderdom het hy by sy ma in Parys gaan woon waar hy sketse en karikatuursketse in sy oefeningboeke gemaak het. Sy familie het gou besef hy is kunstig. ’n Vriend van sy pa, René Princeteau, het hom soms besoek en vir hom informele lesse gegee. Van Toulouse-Lautrec se vroeë skilderye is van perde, ’n spesialisgebied van Princeteau en ’n onderwerp wat Toulouse-Lautrec weer aangepak het in sy "Sirkusskilderye".[4][5]

In 1875 het Toulouse-Lautrec na Albi teruggekeer omdat sy ma besef het hy het gesondheidsprobleme. Sy het dokters geraadpleeg in haar soeke na ’n oplossing vir sy groei- en ontwikkelingsprobleme.[4]

Gestremdheid en gesondheidsprobleme[wysig | wysig bron]

Toulouse-Lautrec se ouers was neef en niggie (sy twee oumas was susters)[4] en hy het gesondheidsprobleme gehad wat soms toegeskryf word aan ’n geskiedenis van familieteling.[6]

Op 13 het Toulouse-Lautrec sy regterdybeen gebreek en op 14 sy linkerdybeen.[7] Die breuke het nie heeltemal genees nie. Moderne dokters skryf dit toe aan ’n onbekende genetiese afwyking, moontlik piknodisostose (ook bekend as Toulouse-Lautrec-sindroom),[8] of ’n afwyking verwant aan osteopetrose, akondroplasie of osteogenesis imperfecta.[9] Sy bene het ophou groei en hy was as ’n volwassene baie kort (1,42 meter).[10] Hy het die bolyf van ’n volwassene gehad, maar die bene van ’n kind.[11] Hy het na berig word hipertrofiese geslagsdele gehad, waar die organe in grootte toeneem weens die vergroting van die volume van die afsonderlike selle.[12]

Omdat hy fisiek nie kon deelneem aan die aktiwiteite wat die mans van sy tyd geniet het nie, het Toulouse-Lautrec hom in sy kuns verdiep. Hy het ’n belangrike Post-Impressionistiese skilder, Art Nouveau-illustreerder en litograaf geword, en het in sy kuns baie besonderhede oor die laat 19de-eeuse Boheemse leefstyl in Parys uitgebeeld. Hy het in die middel van die 1890's verskeie illustrasies gelewer vir die tydskrif Le Rire.

Terwyl hy in Nice gebly het, het sy vordering met skilder- en tekenwerk Princeteau beïndruk, en hy het Toulouse-Lautrec se ouers oorreed om hom na Parys te laat terugkeer om onder die gesiene portretskilder Léon Bonnat te studeer. Toulouse-Lautrec se ma het hoë ambisies gehad en met die hoop dat haar seun ’n bekende en gerespekteerde skilder sou word, het sy die familie se invloed gebruik om Toulouse-Lautrec by Bonnat sy ateljee in te kry.[4]

Parys[wysig | wysig bron]

La toilette, 1896.

Toulouse-Lautrec het gehou van Montmartre, die deel van Parys wat bekend was vir sy Boheemse leefstyl en die uithangplek van kunstenaars, skrywers en filosowe. Sy studies by Bonnat het hom in die hart van Montmartre geplaas, ’n gebied wat hy in die volgende 20 jaar selde verlaat het. Nadat Bonnat ’n nuwe werk gekry het, het Toulouse-Lautrec in 1882 na die ateljee van Fernand Cormon verskuif en nog vyf jaar studeer. Hy het ’n groep mense bevriend met wie hy vir die res van sy lewe kontak behou het. In dié tyd het hy Émile Bernard en Vincent van Gogh ontmoet. Cormon, wat meer toegeeflik as Bonnat was, het sy studente toegelaat om deur Parys te loop en onderwerpe te soek om te skilder. In dié tyd het Toulouse-Lautrec sy eerste ontmoeting met ’n prostituut gehad (wat na bewering deur sy vriende betaal is), en dit het gelei tot sy eerste skildery van prostitute in Montmartre, ’n vrou wat glo Marie-Charlet genoem is.[4]

Ná die voltooiing van sy studies het hy in 1887 onder die skuilnaam "Tréclau" deelgeneem aan ’n uitstalling in Toulouse. Hy het later saam met Van Gogh en Louis Anquetin in Parys werke uitgestal.[4] Hy is in Februarie genooi om 11 werke by die Vingt- (Die Twintigs-)uitstalling in Brussel uit te stal. Van Gogh se broer, Theo, het Poudre de Riz vir 150 frank gekoop vir die Goupil & Cie-galery.

Van 1889 tot 1894 het Toulouse-Lautrec op ’n gereelde basis deelgeneem aan die "Société des Artistes Indépendants". Hy het verskeie landskappe van Montmartre geskilder. Diep binne-in Montmartre was die tuin van Monsieur Pere Foret, waar Toulouse-Lautrec ’n reeks skilderye gemaak het van Carmen Gaudin, dieselfde rooikop wat in Die Wasvrou verskyn. In dié tyd het die Moulin Rouge geopen.[4] Toe die restaurant se kabaret open, is Toulouse-Lautrec gevra om ’n reeks plakkate te maak. Sy ma het Parys verlaat en hoewel hy ’n inkomste van sy familie gekry het, het die plakkate aan hom sy eie inkomste besorg. Ander kunstenaars het op sy werk neergesien, maar Toulouse-Lautrec het hulle geïgnoreer.[13] Die kabaret het vir hom ’n plek uitgehou en sy skilderye uitgestal.[14]

Onder die bekende werke wat hy vir die Moulin Rouge en ander Paryse nagklubs geskilder het, is uitbeeldings van die sangeres Yvette Guilbert en die danseresse Louise Weber en Jane Avril.

Londen[wysig | wysig bron]

Vrou by die bad, 1896.

Toulouse-Lautrec se familie was versot op Engeland.[15] Hoewel hy nie so goed Engels gepraat het as wat hy voorgegee het nie, was sy Engels goed genoeg om na Londen te reis.[13] Terwyl hy daar was, het hy ’n kommissie van die J. & E. Bella-maatskappy gekry om ’n plakkaat te maak om hul konfetti te adverteer (dit is later verbied ná die Mardi Gras van 1892)[16] asook vir die fietsadvertensie La Chaîne Simpson.[17]

Hy het ook Oscar Wilde in Londen ontmoet en met hom bevriend geraak.[13] Toe gevangenisstraf Wilde in Londen in die gesig staar, het Toulouse-Lautrec vir hom voorbrand gemaak. Toulouse-Lautrec se portret van Wilde is in dieselfde jaar as Wilde se verhoor gemaak.[13][18]

Alkoholisme[wysig | wysig bron]

Toulouse-Lautrec is gespot oor sy kort figuur en fisieke voorkoms, en dit het daartoe gelei dat hy begin drink het.[19] Hy het aanvanklik net bier en wyn gedrink, maar eindelik het hy na die sterk drank absint oorgeslaan.[20] Die skemerkelkie "Aardbewing" (Tremblement de Terre) word aan Toulouse-Lautrec toegedig: dit is ’n sterk mengsel van die helfte absint en die helfte konjak (in ’n wynglas, soms voorgesit met ysblokkies en soms geskud met ys).[21] Om seker te maak hy het altyd alkohol by hom, het Toulouse-Lautrec sy wandelstok (wat hy nodig gehad het om te loop) uitgehol en met drank gevul.[13][22]

Hy het ook daarvan gehou om prostitute te besoek.[20] Hy was gefassineer deur hul leefstyl en die leefstyl van die stedelike laer klasse; hy het hulle later in sy skilderye uitgebeeld.[23] Sy mede-skilder Édouard Vuillard het later gesê "die ware rede vir Toulouse-Lautrec se gedrag was moreel van aard – hy was te trots om sy lot te aanvaar as ’n fisieke frats, ’n aristokraat wat afgesny is van sy soort weens sy groteske voorkoms. Daar was vir hom ’n ooreenkoms tussen sy eie toestand en die prostitute se gebrek aan moraal."[24]

Dood[wysig | wysig bron]

Toulouse-Lautrec se graf in Verdelais.

Teen Februarie 1899 het die alkohol sy tol begin eis, en Toulouse-Lautrec het inmekaargesak weens uitputting en die gevolge van alkoholisme. Sy familie het hom vir drie maande in die Folie Saint-James, ’n sanatorium in Neuilly, laat opneem.[25] Terwyl hy daar was, het hy 39 "Sirkusskilderye" voltooi. Ná sy vrylating het hy vir ’n ruk na Parys teruggekeer en toe deur Frankryk gereis.[26] Sy fisieke en geestelike gesondheid het vinnig begin agteruitgegaan weens alkoholisme en sifilis, wat hy glo gekry het by Rosa La Rouge, die prostituut wat die onderwerp van verskeie van sy skilderye was.[27]

Op 9 September 1901 is hy op die ouderdom van 36 op die familielandgoed, Château Malromé in Saint-André-du-Bois, dood aan komplikasies van alkoholisme en sifilis. Hy is begrawe in Cimetière de Verdelais, Gironde, ’n paar kilometer van die landgoed.[27][28]

Ná sy dood het sy ma en sy kunshandelaar, Maurice Joyant, sy kuns bevorder. Sy ma het geld geskenk vir ’n museum in Albi, sy geboorteplek, om sy werk uit te stal. Die Toulouse-Lautrec-museum besit die grootste versameling van die kunstenaar se werk in die wêreld.

Kuns[wysig | wysig bron]

Selfportret in die skare, By die Moulin Rouge, 1892, Art Institute of Chicago.

In sy loopbaan van minder as 20 jaar het Toulouse-Lautrec 737 olieskilderye, 275 waterverfskilderye, 363 afdrukke en plakkate, 5 084 tekeninge, verskeie keramiek- en kleurglaswerke en ’n onbekende getal verlore werke gemaak.[8] Sy invloed deur die Impressioniste, veral Manet en Degas, is duidelik. Sy styl is ook beïnvloed deur die klassieke Japannese houtdrukke wat in kunskringe in Parys gewild geraak het.

Hy het daarin uitgeblink om mense in hul werkomgewing uit te beeld, met die kleur en beweging van die opgesmukte naglewe, maar sonder die glans. Hy was meesterlik in die uitbeelding van ’n skare waarin die figure hoogs geïndividualiseer is. In die tyd waarin hy geskilder het, kon die individuele figure in sy groter skilderye bloot aan hul silhoeët uitgeken word, en die name van baie van hierdie karakters is opgeteken. Sy behandeling van sy onderwerpe, of dit portrette, naglewetonele of intieme studies was, word beskryf as beide simpatiek en onpartydig.

Toulouse-Lautrec se talentvolle uitbeelding van mense was vanweë sy spesifieke styl, wat uiters liniêr is en groot klem op kontoere lê. Hy het die verf dikwels in lang, dun hale aangewend wat ’n groot deel van sy doek laat deurskyn het. Baie van sy werke kan beskryf word as tekeninge in kleurverf.

Van sy werke[wysig | wysig bron]

Skilderye[wysig | wysig bron]

Plakkate[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Berwick, Carly (2 November 2005). "Toulouse-Lautrec Drives Big Night at Christie's" (in Engels). Nysun.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 12 Augustus 2013.
  2. "count-alphonse-charles-de-toulouse-lautrec-monfa-1838-1913" (in Engels). gettyimages.co.uk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Mei 2019.
  3. "Histoire Et Généalogie De La Famille De Toulouse-Lautrec Montfa et de ses alliances" (in Frans). genealogie87.fr. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 September 2019. Besoek op 17 Februarie 2015.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Author Unknown, "Toulouse-Lautrec" – published Grange Books. ISBN 1-84013-658-8 Bookfinder – Toulouse Lautrec Geargiveer 2 Februarie 2014 op Wayback Machine
  5. ArT Blog : Toulouse-Lautrec at the Circus: The "Horse and Performer" Drawings Blogs.princeton.edu Geargiveer 28 Julie 2009 op Wayback Machine
  6. Toulouse-Lautrec, H., Natanson, T., & Frankfurter, A. M. (1950). Toulouse-Lautrec: the man. N.p. p. 120. OCLC 38609256
  7. "Why Lautrec was a giant". The Times. UK. 10 Desember 2006. Besoek op 8 Desember 2007.
  8. 8,0 8,1 Angier, Natalie (6 Junie 1995). "What Ailed Toulouse-Lautrec? Scientists Zero In on a Key Gene". The New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Januarie 2008. Besoek op 8 Desember 2007.
  9. "Noble figure". The Guardian (in Engels). UK. 20 November 2004. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Junie 2008. Besoek op 8 Desember 2007.
  10. "The Shrinking of José Ferrer". Life. Time Inc. 33 (13): 51. 29 September 1952. ISSN 0024-3019.
  11. ""Henri de Toulouse-Lautrec". AMEA – World Museum of Erotic Art" (in Engels). Ameanet.org. 22 Februarie 1999. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2019. Besoek op 12 Augustus 2013.
  12. Ayto, John; Crofton, Ian (2006). Brewer's Dictionary of Modern Phrase & Fable. Weidenfeld & Nicolson. p. 747. ISBN 0-304-36809-1.
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 "Toulouse Lautrec: The Full Story" (in Engels). VK: Channel 4. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Mei 2009. Besoek op 1 Oktober 2010.
  14. "Blake Linton Wilfong ''Hooker Heroes''" (in Engels). Wondersmith.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Oktober 2019. Besoek op 12 Augustus 2013.
  15. Smith, Joan (10 Julie 1994). "Book Review/ Short and not sweet: Toulouse-Lautrec: A Life - Julia Frey: Weidenfeld, pounds 25" (in Engels). independent.co.uk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 September 2015. Besoek op 24 November 2014.
  16. Toulouse-Lautrec, Henri de; Donson, Theodore B. (1982). Great Lithographs by Toulouse-Lautrec. Griepp, Marvel M. Courier Corporation. p. XII. ISBN 0-486-24359-1.
  17. Henri de Toulouse-Lautrec (1896). "La Chaîne Simpson" (in Engels). San Diego Museum Of Art. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Maart 2016. Besoek op 28 Maart 2013.
  18. "'Oscar Wilde' 1895 by Toulouse-Lautrec" (in Engels). Mystudios.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 12 Augustus 2013.
  19. "Henri de Toulouse-Lautrec Biography". lautrec.info (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Oktober 2015. Besoek op 17 Mei 2015.
  20. 20,0 20,1 Wittels, Betina; Hermesch, Robert (2008). Breaux, T.A. (red.). Absinthe, Sip of Seduction: A Contemporary Guide. Fulcrum Publishing. p. 35. ISBN 1-933-10821-5.
  21. "Absinthe Service and Historic Cocktails" (in Engels). AbsintheOnline.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 8 Desember 2007.
  22. Gately, Iain (2008). Drink, A Cultural History of Alcohol. Gotham books. p. 338. ISBN 978-1-592-40303-5.
  23. Powell, John; Blakeley, Derek W.; Powell, Tessa, reds. (2001). Biographical Dictionary of Literary Influences: The Nineteenth Century, 1800-1914. Greenwood Publishing Group. p. 417. ISBN 0-313-30422-X.
  24. (Toulouse-Lautrec, Donson 1982, p. XIV)
  25. Clair, Jean, red. (2004). The Great Parade: Portrait of the Artist as Clown. Galeries nationales du Grand Palais (France), National Gallery of Canada. Yale University Press. p. 170. ISBN 0-300-10375-1.
  26. (Toulouse-Lautrec, Donson 1982, p. V)
  27. 27,0 27,1 "Henri De Toulouse-Lautrec Biography" (in Engels). toulouse-lautrec-foundation.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 November 2019. Besoek op 24 Maart 2015.
  28. Bennett, Lennie (16 November 2003). "More than art's poster boy" (in Engels). St. Petersburg, Florida: sptimes.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Maart 2016. Besoek op 24 Maart 2015.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]