Goewerneur-generaal van Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes) |
Bygewerk |
||
| Lyn 1: | Lyn 1: | ||
[[Lêer:Flag of the Governor-General of South Africa (1931-1953).svg|duimnael|Vlag van die Goewerneur-generaal van Suid-Afrika (1931–1953)]] |
|||
[[Lêer:Earlofathlone.jpg|thumb|regs|190px|[[Alexander Cambridge, 1ste Graaf van Athlone|Die Graaf van Athlone]] ([[1924]]–[[1931]]).]] |
|||
[[Lêer:Flag of the Governor-General of South Africa (1953-1961).svg|duimnael|Vlag van die Goewerneur-generaal van Suid-Afrika (1953–1961)]] |
|||
[[Beeld:Patrick Duncan.jpg|thumb|right|190px|[[Patrick Duncan|Sir Patrick Duncan]] ([[1937]]–[[1943]]).]] |
|||
Die '''Goewerneur-generaal van die [[Unie van Suid-Afrika]]''' was die verteenwoordiger van die Britse Kroon in [[Suid-Afrika]] tussen 31 Mei 1910 en 31 Mei 1961. Die Unie van Suid-Afrika was 'n Gemenebes Koninkryk ([[Engels]]: ''Commonwealth Realm'') waarin [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Koningin Elizabeth II]] die titel "Koningin van Suid-Afrika" gehad het al het sy die land nooit in die hoedanigheid besoek nie. |
|||
[[Beeld:EG Jansen 1949.jpg|thumb|right|190px|Dr. [[E.G. Jansen]] ([[1951]]–[[1959]]).]] |
|||
[[Beeld:CR Swart 1960.jpg|thumb|right|190px|[[Charles Robberts Swart]] ([[1959]]–[[1961]]).]] |
|||
Sommige van die draers van die pos was lede van die Britse Koninklike Familie insluitend [[Prins Arthur van Connaught]], tussen 1920 en 1923, en die [[Alexander Cambridge, 1ste Graaf van Athlone|Graaf van Athlone]], wat tussen 1923 en 1930 gedien het voor hy die Goewerneur-generaal van [[Kanada]] geword het. Soos in ander Dominions, sou dit verander met slegs Suid-Afrikaanse burgers wat die amp in latere jare gedra het. In daardie jare was die ampsdraers natuurlik almal blankes. |
|||
Die '''Goewerneur-generaal van die [[Unie van Suid-Afrika]]''' was die verteenwoordiger van die Britse Kroon in [[Suid-Afrika]] tussen [[31 Mei]] [[1910]] en [[31 Mei]] [[1961]]. Die Unie van Suid-Afrika was 'n Gemenebes Koninkryk ([[Engels]]: ''Commonwealth Realm'') waarin [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Koningin Elizabeth II]] die titel "Koningin van Suid-Afrika" gehad het al het sy die land nooit in die hoedanigheid besoek nie. |
|||
Sommige van die draers van die pos was lede van die Britse Koninklike Familie insluitend [[Prins Arthur van Connaught]], tussen [[1920]] en [[1923]], en die [[Alexander Cambridge, 1ste Graaf van Athlone|Graaf van Athlone]], wat tussen [[1923]] en [[1930]] gedien het voor hy die Goewerneur-generaal van [[Kanada]] geword het. Soos in ander Dominions, sou dit verander met slegs Suid-Afrikaanse burgers wat die amp in latere jare gedra het. In daardie jare was die ampsdraers natuurlik almal blankes. |
|||
== Republikeinse strewe == |
== Republikeinse strewe == |
||
Die [[Nasionale Party]] met sy hoofsaaklik [[ |
Die [[Nasionale Party]] met sy hoofsaaklik [[Afrikaners|Afrikanerbasis]], wat in 1948 aan bewind gekom het, was uitgesproke republikeins en het Suid-Afrika se volgehoue bande met die Kroon as 'n oorblyfsel van Britse imperialisme beskou. Onder die Nasionale Party is die amp van goewerneur-generaal beklee deur afgetrede regeringsministers, wat geweier het om die tradisionele, "koloniale" Windsor-uniform te dra wat uit 'n blou militêre baadjie en 'n geveerde hoed bestaan het. In 1957 het [[God Save the Queen]] opgehou om gelyke status met [[Die Stem van Suid-Afrika]] as nasionale volkslied te hê, en het die Britse [[Vlag van die Verenigde Koninkryk|Union Jack]] op soortgelyke wyse gelyke status met die Suid-Afrikaanse vlag verloor. |
||
In |
In 1960 het die [[Eerste Minister van Suid-Afrika]], [[Hendrik Verwoerd]] 'n [[Suid-Afrikaanse referendum van 1960|referendum]] oor die republikeinse saak onder wit kiesers gehou. Besware is gemaak teen die vermindering van die stemouderdom na 18 en die insluiting van wit kiesers in [[Suidwes-Afrika]], maar op 5 Oktober 1960 was 52% van die stemme ten gunste van die vraag: 'Steun u 'n republiek vir die Unie?'. |
||
[[Charles Robberts Swart]], die laaste goewerneur-generaal, het die offisier wat die regeringsadministreer (?) geword in April |
[[Charles Robberts Swart]], die laaste goewerneur-generaal, het die offisier wat die regeringsadministreer (?) geword in April 1961 onder 'n tussentydse maatreël voor hy ingesweer is as die eerste [[Staatspresident van Suid-Afrika|Staatspresident]] van die Republiek van Suid-Afrika op 31 Mei daardie jaar. |
||
== |
== Lys van goewerneurs-generaal van die Unie van Suid-Afrika (1910–1961) == |
||
{| class="wikitable" width="100%" style="text-align:center;" |
|||
* [[Herbert John Gladstone|Die Burggraaf Gladstone]] ([[1910]]–[[1914]]) |
|||
! # |
|||
* [[Sydney Charles Buxton, 1ste Graaf Buxton|Die Burggraaf Buxton]] ([[1914]]–[[1920]]) |
|||
! Naam<br /><small>(Geboorte–Dood)</small> |
|||
* [[Prins Arthur van Connaught]] ([[1920]]–[[1924]]) |
|||
! width="100px" | Portret |
|||
* [[Alexander Cambridge, 1ste Graaf van Athlone|Die Graaf van Athlone]] ([[1924]]–[[1931]]) |
|||
! Ampsaanvaarding |
|||
* [[George Villiers, 6de Graaf van Clarendon|Die Graaf van Clarendon]] ([[1931]]–[[1937]]) |
|||
! Amp verlaat |
|||
* [[Patrick Duncan|Sir Patrick Duncan]] ([[1937]]–[[1943]]) |
|||
! [[Lys van monarge van Brittanje|Monarg]] |
|||
* [[Nicolaas Jacobus de Wet]] ([[1943]]–[[1946]]) |
|||
! [[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]] |
|||
* [[Gideon Brand van Zyl]] ([[1946]]–[[1951]]) |
|||
|-- |
|||
* [[E.G. Jansen]] ([[1951]]–[[1959]]) |
|||
! 1 |
|||
* [[Lucas Cornelius Steyn]] ([[1959]]) |
|||
| [[Herbert John Gladstone]]<br /><small>(1854–1930)</small> |
|||
* [[Charles Robberts Swart]] ([[1959]]–[[1961]]) |
|||
| [[Lêer:Herbert John Gladstone.jpg|100px]] |
|||
| 31 Mei 1910 |
|||
| 8 September 1914 |
|||
| rowspan=5| [[George V van die Verenigde Koninkryk|George V]] |
|||
| rowspan=2| [[Louis Botha|Botha]] |
|||
|-- |
|||
! 2 |
|||
| [[Sydney Charles Buxton, 1ste Graaf Buxton|Sydney Charles Buxton]]<br /><small>(1853–1934)</small> |
|||
| [[Lêer:Sydney Charles Buxton.png|100px]] |
|||
| 8 September 1914 |
|||
| 17 November 1920 |
|||
|-- |
|||
! 3 |
|||
| [[Prins Arthur van Connaught|Arthur van Connaught]]<br /><small>(1883–1938)</small> |
|||
| [[Lêer:Prince Arthur of Connaught colour.jpg|100px]] |
|||
| 17 November 1920 |
|||
| 21 Januarie 1924 |
|||
| rowspan=2| [[Jan Christian Smuts|Smuts]] |
|||
|-- |
|||
! 4 |
|||
| [[Alexander Cambridge, 1ste Graaf van Athlone|Alexander Cambridge]]<br /><small>(1874–1957)</small> |
|||
| [[Lêer:Earlofathlone.jpg|100px]] |
|||
| 21 Januarie 1924 |
|||
| 26 Januarie 1931 |
|||
|-- |
|||
! 5 |
|||
| [[Graaf van Clarendon|George Villiers]]<br /><small>(1877–1955)</small> |
|||
| [[Lêer:George Herbert Hyde Villiers.jpg|100px]] |
|||
| 26 Januarie 1931 |
|||
| 5 April 1937 |
|||
| rowspan=2| [[Barry Hertzog|Hertzog]] |
|||
|-- |
|||
! 6 |
|||
| [[Patrick Duncan]]<br /><small>(1870–1943)</small> |
|||
| [[Lêer:Patrick Duncan.jpg|100px]] |
|||
| 5 April 1937 |
|||
| 17 Julie 1943 |
|||
| rowspan=4| [[George VI van die Verenigde Koninkryk|George VI]] |
|||
|-- |
|||
! — |
|||
| [[Nicolaas de Wet]]<br /><small>(1873–1960)</small><br /><small>(''waarnemend'')</small> |
|||
| [[Lêer:Nicolaas de Wet.jpg|100px]] |
|||
| 17 Julie 1943 |
|||
| 1 Januarie 1946 |
|||
| rowspan=2| Smuts |
|||
|-- |
|||
! 7 |
|||
| [[Gideon Brand van Zyl]]<br /><small>(1873–1956)</small> |
|||
| [[Lêer:Gideon Brand van Zyl.jpg|100px]] |
|||
| 1 Januarie 1946 |
|||
| 1 Januarie 1951 |
|||
|-- |
|||
! 8 |
|||
| [[E.G. Jansen]]<br /><small>(1881–1959)</small> |
|||
| [[Lêer:EG Jansen 1949.jpg|100px]] |
|||
| 1 Januarie 1951 |
|||
| 25 November 1959 |
|||
| [[Daniël François Malan|Malan]] |
|||
|-- |
|||
! — |
|||
| [[Lucas Cornelius Steyn]]<br /><small>(1903–1976)</small><br /><small>(''waarnemend'')</small> |
|||
| [[Lêer:Coat of Arms of South Africa (1932-2000).svg|100px]] |
|||
| 26 November 1959 |
|||
| 11 Desember 1959 |
|||
| rowspan=3| [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Elizabeth II]] |
|||
| rowspan=3| [[Hendrik Verwoerd|Verwoerd]] |
|||
|-- |
|||
! 9 |
|||
| [[Charles Robberts Swart]]<br /><small>(1894–1982)</small> |
|||
| [[Lêer:CR Swart 1960.jpg|100px]] |
|||
| 11 Desember 1959 |
|||
| 30 April 1961 |
|||
|-- |
|||
! — |
|||
| [[Lucas Cornelius Steyn]]<br /><small>(1903–1976)</small><br /><small>(''waarnemend'')</small> |
|||
| [[Lêer:Coat of Arms of South Africa (1932-2000).svg|100px]] |
|||
| 30 April 1961 |
|||
| 31 Mei 1961 |
|||
|-- |
|||
|} |
|||
== |
== Sien ook == |
||
{{CommonsKategorie|Governors-General of South Africa}} |
|||
* [[Adjunkpresident van Suid-Afrika]] |
|||
* [[Eerste Minister van Suid-Afrika]] |
|||
* [[President van Suid-Afrika]] |
|||
* [[Staatspresident van Suid-Afrika]] |
* [[Staatspresident van Suid-Afrika]] |
||
* [[ |
* [[Lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde]] |
||
* [[Eerste Minister van Suid-Afrika]] |
|||
{{Goewerneurs-Generaal van Suid-Afrika}} |
{{Goewerneurs-Generaal van Suid-Afrika}} |
||
[[Kategorie:Titels]] |
|||
[[Kategorie:Goewerneurs-generaal van Suid-Afrika| ]] |
[[Kategorie:Goewerneurs-generaal van Suid-Afrika| ]] |
||
[[Kategorie:Lys van ampsbekleërs|Suid-Afrika]] |
[[Kategorie:Lys van ampsbekleërs|Suid-Afrika, Goewerneur-generaal]] |
||
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse lyste]] |
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse lyste]] |
||
Wysiging soos op 14:15, 19 Januarie 2016
.svg)
.svg)
Die Goewerneur-generaal van die Unie van Suid-Afrika was die verteenwoordiger van die Britse Kroon in Suid-Afrika tussen 31 Mei 1910 en 31 Mei 1961. Die Unie van Suid-Afrika was 'n Gemenebes Koninkryk (Engels: Commonwealth Realm) waarin Koningin Elizabeth II die titel "Koningin van Suid-Afrika" gehad het al het sy die land nooit in die hoedanigheid besoek nie.
Sommige van die draers van die pos was lede van die Britse Koninklike Familie insluitend Prins Arthur van Connaught, tussen 1920 en 1923, en die Graaf van Athlone, wat tussen 1923 en 1930 gedien het voor hy die Goewerneur-generaal van Kanada geword het. Soos in ander Dominions, sou dit verander met slegs Suid-Afrikaanse burgers wat die amp in latere jare gedra het. In daardie jare was die ampsdraers natuurlik almal blankes.
Republikeinse strewe
Die Nasionale Party met sy hoofsaaklik Afrikanerbasis, wat in 1948 aan bewind gekom het, was uitgesproke republikeins en het Suid-Afrika se volgehoue bande met die Kroon as 'n oorblyfsel van Britse imperialisme beskou. Onder die Nasionale Party is die amp van goewerneur-generaal beklee deur afgetrede regeringsministers, wat geweier het om die tradisionele, "koloniale" Windsor-uniform te dra wat uit 'n blou militêre baadjie en 'n geveerde hoed bestaan het. In 1957 het God Save the Queen opgehou om gelyke status met Die Stem van Suid-Afrika as nasionale volkslied te hê, en het die Britse Union Jack op soortgelyke wyse gelyke status met die Suid-Afrikaanse vlag verloor.
In 1960 het die Eerste Minister van Suid-Afrika, Hendrik Verwoerd 'n referendum oor die republikeinse saak onder wit kiesers gehou. Besware is gemaak teen die vermindering van die stemouderdom na 18 en die insluiting van wit kiesers in Suidwes-Afrika, maar op 5 Oktober 1960 was 52% van die stemme ten gunste van die vraag: 'Steun u 'n republiek vir die Unie?'.
Charles Robberts Swart, die laaste goewerneur-generaal, het die offisier wat die regeringsadministreer (?) geword in April 1961 onder 'n tussentydse maatreël voor hy ingesweer is as die eerste Staatspresident van die Republiek van Suid-Afrika op 31 Mei daardie jaar.
Lys van goewerneurs-generaal van die Unie van Suid-Afrika (1910–1961)
| # | Naam (Geboorte–Dood) |
Portret | Ampsaanvaarding | Amp verlaat | Monarg | Eerste Minister |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Herbert John Gladstone (1854–1930) |
|
31 Mei 1910 | 8 September 1914 | George V | Botha |
| 2 | Sydney Charles Buxton (1853–1934) |
|
8 September 1914 | 17 November 1920 | ||
| 3 | Arthur van Connaught (1883–1938) |
|
17 November 1920 | 21 Januarie 1924 | Smuts | |
| 4 | Alexander Cambridge (1874–1957) |
|
21 Januarie 1924 | 26 Januarie 1931 | ||
| 5 | George Villiers (1877–1955) |
|
26 Januarie 1931 | 5 April 1937 | Hertzog | |
| 6 | Patrick Duncan (1870–1943) |
|
5 April 1937 | 17 Julie 1943 | George VI | |
| — | Nicolaas de Wet (1873–1960) (waarnemend) |
|
17 Julie 1943 | 1 Januarie 1946 | Smuts | |
| 7 | Gideon Brand van Zyl (1873–1956) |
|
1 Januarie 1946 | 1 Januarie 1951 | ||
| 8 | E.G. Jansen (1881–1959) |
|
1 Januarie 1951 | 25 November 1959 | Malan | |
| — | Lucas Cornelius Steyn (1903–1976) (waarnemend) |
.svg)
|
26 November 1959 | 11 Desember 1959 | Elizabeth II | Verwoerd |
| 9 | Charles Robberts Swart (1894–1982) |
|
11 Desember 1959 | 30 April 1961 | ||
| — | Lucas Cornelius Steyn (1903–1976) (waarnemend) |
|
30 April 1961 | 31 Mei 1961 |
Sien ook
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Governors-General of South Africa. |
- Adjunkpresident van Suid-Afrika
- Eerste Minister van Suid-Afrika
- President van Suid-Afrika
- Staatspresident van Suid-Afrika
- Lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde
.svg){kind=small} | ||