Lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Hierdie is 'n lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde vanaf Uniewording tot vandag.

Monarge (1910–1961)[wysig | wysig bron]

# Naam
(Geboorte–Dood)
Portret Ampstermyn Dinastie Eerste Minister
Ampsaanvaarding Amp verlaat
1 Koning George V
(1865–1936)
31 Mei 1910 20 Januarie 1936 Windsor Botha
Smuts
Hertzog
2 Koning Edward VIII
(1894–1972)
20 Januarie 1936 11 Desember 1936
(bedank)
Windsor Hertzog
3 Koning George VI
(1895–1952)
11 Desember 1936 6 Februarie 1952 Windsor Hertzog
Smuts
Malan
4 Koningin Elizabeth II
(1926–2022)
6 Februarie 1952 31 Mei 1961 Windsor Malan
Strijdom
Verwoerd

Goewerneur-generaal[wysig | wysig bron]

Die Britse koning(in) was die staatshoof van die Unie van Suid-Afrika vanaf 1910 tot 1961. Hy/sy is deur 'n goewerneur-generaal verteenwoordig. Aanvanklik is die goewerneur-generaal deur die Britse regering gekies, maar vanaf 1937 is hy deur die Suid-Afrikaanse regering benoem. Hy was 'n seremoniële staatshoof: die regeringshoof was die eerste minister.

Status

   Dui Hoofregter aan as beampte wat die regering bestuur

# Naam
(Geboorte–Dood)
Portret Ampstermyn Monarg Eerste Minister
Ampsaanvaarding Amp verlaat
1 Herbert John Gladstone
(1854–1930)
31 Mei 1910 8 September 1914 George V Botha
2 Sydney Charles Buxton
(1853–1934)
8 September 1914 17 November 1920 George V Botha
Smuts
3 Arthur van Connaught
(1883–1938)
17 November 1920 21 Januarie 1924 George V Smuts
4 Alexander Cambridge
(1874–1957)
21 Januarie 1924 26 Januarie 1931 George V Smuts
Hertzog
5 George Villiers
(1877–1955)
26 Januarie 1931 5 April 1937 George V
Edward VIII
George VI
Hertzog
6 Patrick Duncan
(1870–1943)
5 April 1937 17 Julie 1943
(oorlede in amp)
George VI Hertzog
Smuts
Nicolaas de Wet
(1873–1960)
17 Julie 1943 1 Januarie 1946 George VI Smuts
7 Gideon Brand van Zyl
(1873–1956)
1 Januarie 1946 1 Januarie 1951 George VI Smuts
Malan
8 E.G. Jansen
(1881–1959)
1 Januarie 1951 25 November 1959
(oorlede in amp)
George VI
Elizabeth II
Malan
Strijdom
Verwoerd
Lucas Cornelius Steyn
(1903–1976)
25 November 1959 11 Desember 1959 Elizabeth II Verwoerd
9 Charles Robberts Swart
(1894–1982)
11 Desember 1959 30 April 1961
(bedank)
Elizabeth II Verwoerd
Lucas Cornelius Steyn
(1903–1976)
30 April 1961 31 Mei 1961 Elizabeth II Verwoerd

Seremoniële staatspresident (1961–1984)[wysig | wysig bron]

Toe Suid-Afrika in 1961 'n republiek geword het, is die koningin en die goewerneur-generaal deur 'n seremoniële staatspresident vervang. Hy is deur die parlement verkies, vir 'n ampstermyn van sewe jaar, en in die praktyk was die regerende party se kandidaat altyd verkies. Met die afskaffing van die amp van eerste minister in 1984 het die staatspresident ook regeringshoof geword, en sy ampstermyn was daarna dieselfde as dié van die parlement wat hom verkies het ('n maksimum van vyf jaar). In die praktyk was hy die leier van die regerende party.

Status

   Dui die president van die senaat aan wat as staatspresident optree

# Naam
(Geboorte–Dood)
Portret Ampsaanvaarding Gekies Party Eerste Minister
Ampsaanvaarding Amp verlaat
1 Charles Robberts Swart
(1894–1982)
31 Mei 1961 1 Junie 1967
(bedank)
Nasionale Party Verwoerd
Vorster
Theophilus Ebenhaezer Dönges
(1898–1968)
Verkies, maar het die amp nie oorneem nie weens siekte Nasionale Party
Tom Naudé
(1889–1969)
1 Junie 1967 10 April 1968 Nasionale Party Vorster
2 Jim Fouché
(1898–1980)
10 April 1968 9 April 1975 Nasionale Party Vorster
Jan de Klerk
(1903–1979)
9 April 1975 19 April 1975 Nasionale Party Vorster
3 Nicolaas Johannes Diederichs
(1903–1978)
19 April 1975 21 Augustus 1978
(oorlede in amp)
Nasionale Party Vorster
Marais Viljoen
(1915–2007)
21 Augustus 1978 10 Oktober 1978 Nasionale Party Vorster
Botha
4 John Vorster
(1915–1983)
10 Oktober 1978 4 Junie 1979
(bedank)
Nasionale Party Botha
5 Marais Viljoen
(1915–2007)
4 Junie 1979 19 Junie 1979 Nasionale Party Botha
19 Junie 1979 3 September 1984

Uitvoerende staatspresident (1984–1994)[wysig | wysig bron]

Status

   Dui waarnemende staatspresident aan

# Naam
(Geboorte–Dood)
Portret Ampstermyn Gekies Party
Ampsaanvaarding Amp verlaat
1[1] Pieter Willem Botha
(1916–2006)
3 September 1984 14 September 1984 1987 Nasionale Party
14 September 1984 15 Augustus 1989
(bedank)
2 Frederik Willem de Klerk
(1936–2021)
15 Augustus 1989 20 September 1989 1989 Nasionale Party
20 September 1989 10 Mei 1994

Vanaf 1981 tot 1984 was daar 'n adjunkstaatspresident, wat voorsitter was van die destydse Presidentsraad:

President (1994–)[wysig | wysig bron]

Die staatspresident is in 1994 met 'n president vervang. Soos sy voorganger is hy beide staatshoof en regeringshoof, en hy word deur die parlement verkies vir 'n ampstermyn wat saamval met dié van die parlement self. In die praktyk is hy die leier van die party met die meerderheid van die setels in die parlement.

   Dui waarnemende president aan

# Naam
(Geboorte–Dood)
Portret Ampstermyn Gekies Party
Ampsaanvaarding Amp verlaat
1 Nelson Mandela
(1918–2013)
10 Mei 1994 16 Junie 1999 1994 African National Congress
2 Thabo Mbeki
(1942–)
16 Junie 1999 24 September 2008
(bedank)
1999
2004
African National Congress
[2] Ivy Matsepe-Casaburri
(1937–2009)
24 September 2008[3] 25 September 2008 African National Congress
3 Kgalema Motlanthe
(1949–)
25 September 2008 9 Mei 2009 2008 African National Congress
4 Jacob Zuma
(1942–)
9 Mei 2009 14 Februarie 2018[4]
(bedank)
2009
2014
African National Congress
5 Cyril Ramaphosa
(1952–)
15 Februarie 2018[5] Ampsbekleër 2018 African National Congress

Die president word bygestaan deur 'n adjunkpresident. Van 1994 tot 1996 was daar twee: een benoem deur die meerderheidsparty en een deur die grootste minderheidsparty. Sedert 1996 is daar slegs een, wat deur die president aangestel word.

Afkortings vir politieke partye:

Vlae[wysig | wysig bron]

Lewende voormalige staatshoofde[wysig | wysig bron]

Daar is vier lewende voormalige Suid-Afrikaanse staatshoofde:

Thabo Mbeki 1999–2008 President van Suid-Afrika 18 Junie 1942 (1942-06-18) (81 jaar oud)
Kgalema Motlanthe 2008–2009 President van Suid-Afrika 19 Julie 1949 (1949-07-19) (74 jaar oud)
Jacob Zuma 2009–2018 President van Suid-Afrika 12 April 1942 (1942-04-12) (81 jaar oud)

Sien ook[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Chris Heunis was waarnemende staatspresident vanaf 19 Januarie tot 15 Maart 1989
  2. Matsepe-Casaburri was Minister van Kommunikasie, nie adjunkpresident nie
  3. (en) Chikane, Frank (28 April 2012). "Emotional farewell as Mbeki holds last cabinet meeting". Daily Nation. Besoek op 26 Augustus 2016.
  4. "South Africa's President Jacob Zuma resigns". BBC (in Engels). 14 Februarie 2018. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Februarie 2020. Besoek op 14 Februarie 2018.
  5. "Parliament elects Cyril Ramaphosa as president" (in Engels). Nuus24. 15 Februarie 2018. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Januarie 2020. Besoek op 16 Februarie 2018.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]