George V van die Verenigde Koninkryk

George V
Koning van die Verenigde Koninkryk en die Britse Dominiums; Keiser van Indië
Koning George V.
Vorstehuis	Sakse-Koburg en Gotha, Windsor
Titels	SM die Koning SKH die Prins van Wallis SKH die Hertog van Cornwallis en York
Regeer	6 Mei 1910 – 20 Januarie 1936
Kroning	22 Junie 1911
Voorganger	Edward VII
Opvolger	Edward VIII
Volle naam	George Frederick Ernest Albert
Gebore	3 Junie 1865; Marlborough House, Londen
Oorlede	20 Januarie 1936; Sandringham House, Norfolk
Begrawe	29 Januarie 1936; St. George-kapel, Windsor
Eggenote	Mary van Teck
Kinders	Edward VIII George VI Prinses Mary, Gravin van Harewood Prins Henry, Hertog van Gloucester Prins George, Hertog van Kent Prins John
Vader	Edward VII
Moeder	Alexandra van Denemarke

George V (George Frederick Ernest Albert; 3 Junie 1865 – 20 Januarie 1936) was die eerste monarg van die Huis van Windsor wat hy geskep het van die Britse tak van die Duitse Huis van Sakse-Koburg en Gotha. Hy was koning van die Verenigde Koninkryk en die Britse dominiums asook Keiser van Indië en die eerste koning van Ierland na dié se onafhanklikwording. George het van 1910 tot met sy dood in 1936 regeer.

Hy het vandat hy twaalf was in die Britse vloot gedien, maar met die onverwagte dood van sy oudste broer, prins Albert Victor, die Hertog van Clarence en Avondale, het hy die troonopvolger geword. Hy het met sy broer se verloofde, Mary van Teck, getrou. Hoewel hulle soms deur die Britse Ryk getoer het, het George verkies om tuis te bly met sy seëlversameling en het hy volgens sy biograwe ’n taamlike eentonige lewe gelei.

Bewind

George het koning-keiser geword met die dood van sy pa, koning Edward VII. Tydens die Eerste Wêreldoorlog het hy afstand gedoen van alle Duitse titels en aanspreekvorms namens sy familielede wat Britse onderdane was. Hy het die naam van die koningshuis van Sakse-Koburg en Gotha verander na Windsor. Tydens sy bewind het die Statuut van Westminster die kroon verdeel sodat George die dominiums as aparte koninkryke regeer het. So is die weg gebaan vir die toekomstige ontwikkeling van die Statebond. Tydens sy bewind was daar ook ’n opgang van sosialisme, fascisme, Ierse republikanisme en die eerste Britse Arbeidersregering – dit alles het die politieke spektrum radikaal verander.

George was tydens die grootste deel van sy latere bewind siek. Hy is ná sy dood deur sy oudste seun, Edward, opgevolg.

Titels en aanspreekvorms

George V se kroning in Delhi (1911)

• 3 Junie 1865 – 24 Mei 1892: Sy Koninklike Hoogheid prins George van Wallis
• 24 Mei 1892 – 22 Januarie 1901: Sy Koninklike Hoogheid die Hertog van York
• 22 Januarie 1901 – 9 November 1901: Sy Koninklike Hoogheid die Hertog van Cornwallis en York
• 9 November 1901 – 6 Mei 1910: Sy Koninklike Hoogheid die Prins van Wallis
  • in Skotland: Sy Koninklike Hoogheid die Hertog van Rothesay
• 6 Mei 1910 – 20 Januarie 1936: Sy Majesteit die Koning
  • in verband met Indië: Sy Majesteit die Koning-keiser

In die kultuur

Op die silwerdoek en televisie is George uitgebeeld deur:

• Henry Warwick in die stil rolprent Why America Will Win (1918)
• William Gaffney in die stil rolprent The Great Victory, Wilson or the Kaiser? The Fall of the Hohenzollerns (1919)
• Derek Erskine in die stil rolprent The Scarlet Woman: An Ecclesiastical Melodrama (1925)
• Carleton Hobbs in A King's Story (1965), die verhaal van Edward VIII
• Michael Osborne in die ATV-dramareeks Edward the Seventh (1975)
• Marius Goring in die Thames Television-reeks Edward & Mrs. Simpson (1978)
• Keith Varnier in die LWT-dramareeks Lillie (1978), die verhaal van Lillie Langtry
• Rene Aranda in The Fiendish Plot of Dr. Fu Manchu (1980)
• Andrew Gilmour in die Australiese minireeks A Thousand Skies (1985), die verhaal van Charles Kingsford Smith, geskoei op die roman van Tasmin Beattie
• David Ravenswood in die Australiese minireeks The Great Air Race (1990)
• John Warner in die RTE-TV-drama The Treaty (1991)
• David Troughton in die BBC-drama All the King's Men (1999)
• Rupert Frazer in die TV minireeks Shackleton (2002), die verhaal van Ernest Shackleton
• Alan Bates in die Carlton Television-drama Bertie and Elizabeth (2002)
• Tom Hollander in die BBC-minireeks The Lost Prince (2003)
• Clifford Rose in die TV-drama Wallis & Edward (2005)
• Andrew Pritchard in die Britse TV-drama-dokumentêr The First Black Britons (2005)
• Julian Wadham in die TV-drama My Boy Jack (2007), geskoei op die toneelstuk deur David Haig

Kinders

Naam	Gebore	Oorlede	Notas
Edward, die Prins van Wallis later Edward VIII	23 Junie 1894	28 Mei 1972	Later die Hertog van Windsor; getroud met Wallis Simpson; geen kinders
Prins Albert, die Hertog van York later George VI	14 Desember 1895	6 Februarie 1952	Getroud met lady Elizabeth Bowes-Lyon; het kinders gehad
Prinses Mary, Gravin van Harewood	25 April 1897	28 Maart 1965	Getroud met Henry Lascelles, 6de Graaf van Harewood; het kinders gehad
Prins Henry, Hertog van Gloucester	31 Maart 1900	10 Junie 1974	Getroud met lady Alice Montagu-Douglas-Scott; het kinders gehad
Prins George, Hertog van Kent	20 Desember 1902	25 Augustus 1942	Getroud met prinses Marina van Griekeland en Denemarke; het kinders gehad
Prins John	12 Julie 1905	18 Januarie 1919	Dood aan siekte-aanvalle

Stamboom

Prins Albert van Sakse-Koburg en Gotha

Edward VII van die Verenigde Koninkryk

Victoria van die Verenigde Koninkryk

George V

Christiaan IX van Denemarke

Prinses Alexandra van Denemarke

Louise van Hesse-Kassel

Verwysings

Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:George V of the United Kingdom

• Matthew, H. C. G. (September 2004; aanlyn-ed., Mei 2006), "George V (1865–1936)", Oxford Dictionary of National Biography (Oxford University Press), http://www.oxforddnb.com/view/article/33369 
• Nicolson, Sir Harold (1952). King George the Fifth: His Life and Reign. Londen: Constable and Co.
• Pope-Hennessy, James (1959). Queen Mary. Londen: George Allen and Unwin, Ltd.
• Rose, Kenneth (1983). King George V. Londen: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 0-297-78245-2.
• Sinclair, David (1988). Two Georges: The Making of the Modern Monarchy. Londen: Hodder and Stoughton. ISBN 0-340-33240-9.
• Windsor, HRH The Duke of (1951). A King’s Story. Londen: Cassell and Co.

Eksterne skakels

• George V in WWI