George V van die Verenigde Koninkryk
George V | |
---|---|
Koning van die Verenigde Koninkryk en die Britse Dominiums; Keiser van Indië | |
![]() Koning George V.
| |
Vorstehuis | Sakse-Koburg en Gotha, Windsor |
Titels | SM die Koning SKH die Prins van Wallis SKH die Hertog van Cornwallis en York |
Regeer | 6 Mei 1910 – 20 Januarie 1936 |
Kroning | 22 Junie 1911 |
Voorganger | Edward VII |
Opvolger | Edward VIII |
Volle naam | George Frederick Ernest Albert |
Gebore | 3 Junie 1865; Marlborough House, Londen |
Oorlede | 20 Januarie 1936; Sandringham House, Norfolk |
Begrawe | 29 Januarie 1936; St. George-kapel, Windsor |
Eggenote | Mary van Teck |
Kinders | Edward VIII George VI Prinses Mary, Gravin van Harewood Prins Henry, Hertog van Gloucester Prins George, Hertog van Kent Prins John |
Vader | Edward VII |
Moeder | Alexandra van Denemarke |
George V (George Frederick Ernest Albert; 3 Junie 1865 – 20 Januarie 1936) was die eerste monarg van die Huis van Windsor wat hy geskep het van die Britse tak van die Duitse Huis van Sakse-Koburg en Gotha. Hy was koning van die Verenigde Koninkryk en die Britse dominiums asook Keiser van Indië en die eerste koning van Ierland na dié se onafhanklikwording. George het van 1910 tot met sy dood in 1936 regeer.
Hy het vandat hy twaalf was in die Britse vloot gedien, maar met die onverwagte dood van sy oudste broer, prins Albert Victor, die Hertog van Clarence en Avondale, het hy die troonopvolger geword. Hy het met sy broer se verloofde, Mary van Teck, getrou. Hoewel hulle soms deur die Britse Ryk getoer het, het George verkies om tuis te bly met sy seëlversameling en het hy volgens sy biograwe ’n taamlike eentonige lewe gelei.
Bewind[wysig | wysig bron]
George het koning-keiser geword met die dood van sy pa, koning Edward VII. Tydens die Eerste Wêreldoorlog het hy afstand gedoen van alle Duitse titels en aanspreekvorms namens sy familielede wat Britse onderdane was. Hy het die naam van die koningshuis van Sakse-Koburg en Gotha verander na Windsor. Tydens sy bewind het die Statuut van Westminster die kroon verdeel sodat George die dominiums as aparte koninkryke regeer het. So is die weg gebaan vir die toekomstige ontwikkeling van die Statebond. Tydens sy bewind was daar ook ’n opgang van sosialisme, fascisme, Ierse republikanisme en die eerste Britse Arbeidersregering – dit alles het die politieke spektrum radikaal verander.
George was tydens die grootste deel van sy latere bewind siek. Hy is ná sy dood deur sy oudste seun, Edward, opgevolg.
Titels en aanspreekvorms[wysig | wysig bron]
- 3 Junie 1865 – 24 Mei 1892: Sy Koninklike Hoogheid prins George van Wallis
- 24 Mei 1892 – 22 Januarie 1901: Sy Koninklike Hoogheid die Hertog van York
- 22 Januarie 1901 – 9 November 1901: Sy Koninklike Hoogheid die Hertog van Cornwallis en York
- 9 November 1901 – 6 Mei 1910: Sy Koninklike Hoogheid die Prins van Wallis
- in Skotland: Sy Koninklike Hoogheid die Hertog van Rothesay
- 6 Mei 1910 – 20 Januarie 1936: Sy Majesteit die Koning
- in verband met Indië: Sy Majesteit die Koning-keiser
In die kultuur[wysig | wysig bron]
Op die silwerdoek en televisie is George uitgebeeld deur:
- Henry Warwick in die stil rolprent Why America Will Win (1918)
- William Gaffney in die stil rolprent The Great Victory, Wilson or the Kaiser? The Fall of the Hohenzollerns (1919)
- Derek Erskine in die stil rolprent The Scarlet Woman: An Ecclesiastical Melodrama (1925)
- Carleton Hobbs in A King's Story (1965), die verhaal van Edward VIII
- Michael Osborne in die ATV-dramareeks Edward the Seventh (1975)
- Marius Goring in die Thames Television-reeks Edward & Mrs. Simpson (1978)
- Keith Varnier in die LWT-dramareeks Lillie (1978), die verhaal van Lillie Langtry
- Rene Aranda in The Fiendish Plot of Dr. Fu Manchu (1980)
- Andrew Gilmour in die Australiese minireeks A Thousand Skies (1985), die verhaal van Charles Kingsford Smith, geskoei op die roman van Tasmin Beattie
- David Ravenswood in die Australiese minireeks The Great Air Race (1990)
- John Warner in die RTE-TV-drama The Treaty (1991)
- David Troughton in die BBC-drama All the King's Men (1999)
- Rupert Frazer in die TV minireeks Shackleton (2002), die verhaal van Ernest Shackleton
- Alan Bates in die Carlton Television-drama Bertie and Elizabeth (2002)
- Tom Hollander in die BBC-minireeks The Lost Prince (2003)
- Clifford Rose in die TV-drama Wallis & Edward (2005)
- Andrew Pritchard in die Britse TV-drama-dokumentêr The First Black Britons (2005)
- Julian Wadham in die TV-drama My Boy Jack (2007), geskoei op die toneelstuk deur David Haig
Kinders[wysig | wysig bron]
Naam | Gebore | Oorlede | Notas |
---|---|---|---|
Edward, die Prins van Wallis later Edward VIII |
23 Junie 1894 | 28 Mei 1972 | Later die Hertog van Windsor; getroud met Wallis Simpson; geen kinders |
Prins Albert, die Hertog van York later George VI |
14 Desember 1895 | 6 Februarie 1952 | Getroud met lady Elizabeth Bowes-Lyon; het kinders gehad |
Prinses Mary, Gravin van Harewood | 25 April 1897 | 28 Maart 1965 | Getroud met Henry Lascelles, 6de Graaf van Harewood; het kinders gehad |
Prins Henry, Hertog van Gloucester | 31 Maart 1900 | 10 Junie 1974 | Getroud met lady Alice Montagu-Douglas-Scott; het kinders gehad |
Prins George, Hertog van Kent | 20 Desember 1902 | 25 Augustus 1942 | Getroud met prinses Marina van Griekeland en Denemarke; het kinders gehad |
Prins John | 12 Julie 1905 | 18 Januarie 1919 | Dood aan siekte-aanvalle |
Stamboom[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:George V of the United Kingdom
- Matthew, H. C. G. (September 2004; aanlyn-ed., Mei 2006), "George V (1865–1936)", Oxford Dictionary of National Biography (Oxford University Press), http://www.oxforddnb.com/view/article/33369
- Nicolson, Sir Harold (1952). King George the Fifth: His Life and Reign. Londen: Constable and Co.
- Pope-Hennessy, James (1959). Queen Mary. Londen: George Allen and Unwin, Ltd.
- Rose, Kenneth (1983). King George V. Londen: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 0-297-78245-2.
- Sinclair, David (1988). Two Georges: The Making of the Modern Monarchy. Londen: Hodder and Stoughton. ISBN 0-340-33240-9.
- Windsor, HRH The Duke of (1951). A King’s Story. Londen: Cassell and Co.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
![]() |
Wikimedia Commons bevat media in verband met George V van die Verenigde Koninkryk. |