Huursoldaat
_Attribution_Unk_(RESTORED)_(4104717259).jpg)
'n Huursoldaat is 'n soldaat wat vir kommersiële redes in 'n militêre diens dien. Die verskynsel is baie oud. Die stad Kartago het reeds huursoldate gebruik en die Ou-Testamentiese Koning Dawid en Alexander die Grote het hulle ook aangewend.
In Italië van die vyftiende eeu en later is eenhede van huursoldate op die been gebring deur 'n soort entrepreneur, dikwels genoem condottiere, wat hul leërs beskikbaar gestel het aan die staat wat die beste finansiële aanbod gemaak het.
Van die 13de tot die laat 17de eeu het leërs van huursoldate soldate 'n dominante rol gespeel in die Europese oorlogvoering. Die nadeel was egter dat die betalende heersers soms 'n geldnood ervaar het en met die betalings agter geraak het. In sulke gevalle het dit dikwels gebeur dat die huursoldate gemuit het of geplunder het.
In die 18de eeu het hulle al hoe meer in nasionale professionele leërs ontwikkel. Klein huursoldaatgroepe was in die tweede helfte van die 20ste eeu betrokke by staatsgrepe; bekende huursoldate uit hierdie tydperk was Mike Hoare en Bob Denard.
Die private militêre firmas is 'n moderne vorm van 'n huursoldaat weermag.
Die internasionale reg soos neergelê in die Konvensies van Den Haag en die Konvensie van Genève beskerm nie huursoldate nie.[1]
Diktators gebruik soms huursoldate om 'n opstand te onderdruk, soos in Februarie 2011 in Libië (Benghazi en Beyida) gebeur het. Huursoldate is ook in Biafra, die Kongo en die Comore-eilande gebruik. Verder kan huursoldate reeds in 'n staat wees voordat daar 'n konflik begin. Huursoldate het die voordeel dat hulle neutraal in die konflik is en daarom minder geneig is om oor te loop vir persoonlike redes. Nog 'n rede is onvoldoende aard van sommige plaaslike militêre vermoëns. Dit is dus nie verbasend dat huursoldate hoofsaaklik in Afrika in die 20ste eeu gebruik is nie.
Huursoldate word ook gereeld in die 21ste eeu gebruik. Voorbeelde is in die Siriese Burgeroorlog, Yemeni burgeroorlog en Oekraïniese konflik.
Nasionale wette oor huursoldate[wysig | wysig bron]
Suid-Afrika[wysig | wysig bron]
In 1998 het Suid-Afrika die Wet op Buitelandse Militêre Bystand goedgekeur wat burgers en inwoners verbied enige aktiwiteit ter ondersteuning van buitelandse oorloë, behalwe in humanitêre operasies, tensy 'n regeringskomitee die ontplooiing daarvan goedkeur. In 2005 is die wetgewing deur die regering hersien vanweë die feit dat Suid-Afrikaanse burgers as veiligheidswagte in Irak gewerk het tydens die Amerikaanse besetting van Irak en die gevolge van die borgtogsaak vir huursoldate teen Mark Thatcher vir die moontlike finansiering en logistieke hulp met betrekking tot 'n beweerde poging tot staatsgreep in Ekwatoriaal-Guinee "gereël deur Simon Mann.[2]
Die gepoogde 2004 staatsgreep in die Ekwatoriaal-Guinee (ook bekend as die Wonga-staatsgreep)[3], het nie daarin geslaag om president Teodoro Obiang Nguema Mbasogo te vervang met die uitgewekene opposisie-politikus Severo Moto nie. Die huursoldate wie georganiseer is deur hoofsaaklik Britse finansiers is op 7 Maart 2004 in Zimbabwe gearresteer voordat hulle die staatggreep kon uitvoer. Aanklaers het beweer dat Moto as die nuwe president aangestel sou word in ruil vir voorkeurregte aan maatskappye wat by die staatsgreep betrokke was.[4] Die voorval het internasionale media-aandag ontvang ná die berigte betrokkenheid van Sir Mark Thatcher in die befondsing van die staatsgreep waarvoor hy skuldig bevind en in Suid-Afrika beboet is.
Sien ook[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Artikel 4 Konvensie van 1949. Om beskerm te word deur die Haagse Konvensie van 1899 en 1907 en die daaropvolgende Genève Konvensie, moet strydenes burgers wees van die lande in oorlogsland en herkenbaar weesop ‘n afstand met 'n herkenbare unieke wees en uitgereik wees met kentekens soos 'n band om die arm, hiërargies georganiseer wees, die wette van die oorlog erken en die wapens openlik dra.
- ↑ Reuters South Africa to review mercenary law, targets Iraq Februarie 2005
- ↑ Sengupta, Kim (12 Maart 2008). "An African adventure: Inside story of the wonga coup" (in Engels). London: The Independent. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Mei 2020. Besoek op 20 Desember 2010.
- ↑ Leigh, David (10 September 2004). "Wonga list reveals alleged backers of coup". The Guardian. London. Besoek op 22 Augustus 2007.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Huursoldaat.
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal. |
