Willem Petrus Steenkamp
Dr. Willem Petrus Steenkamp (distrik Calvinia 14 Februarie 1879 – Kaapstad, 16 Julie 1956) was 'n Suid-Afrikaanse politikus en 'n predikant in die Nederduitse Gereformeerde Kerk.
Agtergrond[wysig | wysig bron]
Steenkamp het arm grootgeword en was lewenslank 'n kampvegter teen armoede. Hy voltooi sy teologiese studie aan die Kweekskool van die Universiteit Stellenbosch en behaal in 1910 sy doktorsgraad aan die Vrije Universiteit in Amsterdam oor die agnostisisme van Herbert Spencer met die eerste proefskrif in Afrikaans. Met sy terugkeer na Suid-Afrika is hy 'n jaar lank in die Fort in Johannesburg aangehou omdat hy tydens die 1914-Rebellie van sameswering verdink is nadat hy 'n tyd lank ook in Kaapstad saam met onder andere ds. Louis Vorster (van die Gereformeerde Kerk) gevange gehou is.
Predikant[wysig | wysig bron]
Hy is in 1903 georden. Sy eerste amp in die Kerk was dié van hulpprediker in die NG gemeente Dutoitspan op Kimberley. Daarna tree hy ook op as hulpprediker in die NG gemeente Pretoria voor hy sy eerste vaste aanstelling kry as leraar van die NG gemeente Ermelo. Hy aanvaar op 25 Julie 1910 'n beroep na Nieuwoudtville, wat 15 maande lank vakant was in 'n tyd toe leraars skaars was. Kort nadat die kerk op 23 April 1907 ingewy is in ds. C.A. Neethling se tyd, het die gemeente deur 'n bankrotskap £8 000 verloor. Weens die opgehoopte rente het die skuld op die kerkgebou tot £12 500 gestyg. Kort daarna is ds. Neethling boonop beroep en bly die gemeente 15 maande lank vakant omdat die kerkraad op twee vergaderings besluit het om nie te beroep nie. Eindelik het dr. Steenkamp, 'n seun van die distrik, hom die beroep van 25 Julie 1910 laat welgeval.
Op Saterdag 1 Oktober 1910 is dr. Steenkamp op Nieuwoudtville bevestig en die gemeente met 'n kerkraad wat alles verpand het om die kerk te behou, het onder sy besielende leiding aan die werk gespring om weer finansieel op die been te kom. Later sou dr. Steenkamp skryf: "Van die armstes tot die rykstes het bygedra met 'n blymoedigheid wat roerend was om te aanskou. Op die eerste basaar was oor die 4 000 skape en oor die die 200 donkies en beeste. Van die armste mense wat geen vee gehad het nie, het olienhoutswingels en besems gemaak of bossiestroop gekoop, maar elkeen het sy bydra gegee." Binne drie kort jare is die reuse-som byeengebring "en op voorstel van eenige ouderlinge had men een gedenksteen opgericht tot gedachtenis van de verlossing van der schuld door God gewrocht."
Steenkamp arbei hier tot hy in Januarie 1919 bevestig word as leraar van die NG gemeente Namakwaland op Springbok. Hier raak hy 'n legendariese figuur danksy sy kerklike werksaamhede en politieke betrokkenheid. Onder sy leiding kon die gemeente spoedig genoeg geld insamel om die sierlik klipkerk wat vandag nog in gebruik is, te laat oprig. Hy was ook verantwoordelik vir of behulpsaam met die oprigting van talle ander kerkgeboue, onder meer die Volkshospitaal in Kaapstad.
Uit die bediening[wysig | wysig bron]
Nadat hy uit die bediening getree het, het Steenkamp saam met sy seun medies in die VSA en Nederland studeer en hulle het gelyktydig hul studie voltooi. Steenkamp het belanggestel in die evolusieteorie en skryf die ongepubliseerde manuskrip The instinct of animals and evolution. Reeds op vroeë ouderdom raak hy betrokke by die partypolitiek en wen die kiesafdeling Namakwaland in die tussenverkiesing van 1929 as onafhanklike kandidaat met 1 258 stemme teen die Nasionale Party se J.P. Mostert, wat net 502 stemme op hom kon verenig en nog twee onafhanklikes, A.M. Roux (391 stemme) en W.P. Thom (agt stemme). In die verkiesing van 1933, waarin die Suid-Afrikaanse Party en die Nasionale Party 'n koalisie vorm en 136 van die 150 setels wen, klop Steenkamp, steeds as onafhanklike, vir dr. A.J.R. (Albertus) van Rhijn, wat in 1948 sukses behaal in Bethlehem, in 1953 in 'n tussenverkiesing in Vasco en in 1958 in Windhoek en minister van ekonomiese sake was,[1] met 326 stemme. Sy vrou, A.C.S. Steenkamp, in die eerste verkiesing waarin vroue kon stem en as kandidaat staan (1933), was minder gelukkig as onafhanklike in Calvinia teen dr. D.F. Malan van die Nasionale Party, die latere eerste minister, waar sy met 621 stemme verloor.
Steenkamp bly net aan as Namakwaland se LV tot 11 April 1938 en in die daaropvolgende verkiesing op 18 Mei wen hy naelskraaps met 'n meerderheid van 112 stemme in die kiesafdeling Calvinia vir die Verenigde Party teen die kandidaat van die Nasionale Party, A.E. Erlank. In 1939 kan Steenkamp nie vir genl. J.B.M. Hertzog steun in sy mosie om neutraal te bly in die Tweede Wêreldoorlog nie. Dit was die einde van hul jare lange vriendskap.
Steenkamp het LV vir Calvinia gebly tot en met die ontbinding van die Volksraad op 31 Mei 1943, kort voor die algemene verkiesing op 7 Julie daardie jaar. Van 1946 tot 1948 dien hy as senator van die Verenigde Party. In dié tyd skryf hy ook sy outobiografie, I conclude: Convictions of a free-thinking doctor and hunter (1947).
Bronne[wysig | wysig bron]
- Dreyer, eerw. A. (samesteller). 1932. Jaarboek van die Nederduits-Gereformeerde Kerke in Suid-Suid-Afrika vir die jaar 1933. Kaapstad: Jaarboek-Kommissie van die Kerke.
- Gaum, Frits (hoofred.) 2008. Christelike Kernensiklopedie. Wellington: Lux Verbi.BM en Byblekor.
- Haywood, J.J. (1944). Die Afrikaner-Gids 1944. Bloemfontein: Die Afrikaner-Gids (Edms.) Bpk.
- Olivier, ds. P.L. (samesteller). 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-Uitgewers.
- Schoeman, B.M. 1977. Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika 1910–1976. Pretoria: Aktuele Publikasies.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "SAhistory.org.za". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Oktober 2018. Besoek op 5 Maart 2012.
Sien ook[wysig | wysig bron]
- Stella Branca, sy dogter en 'n skrywer oor veral Namakwaland
- Koos Sas