Admiraliteitseilande
| Admiraliteitseilande | |
|---|---|
 'n Kaart van Papoea-Nieu-Guinee. Die Admiraliteitseilande is die donkerrooi gebied aan die bokant. | |
| Geografie
| |
| Ligging | Stille Oseaan
|
| Administrasie | |
 Papoea-Nieu-Guinee
| |
Die Admiraliteitseilande is 'n argipel van 18 eilande in die Bismarckargipel, noord van Nieu-Guinee in die suidelike Stille Oseaan. Hulle word soms die Manuseilande genoem, na die grootste eiland.
Die eilande, wat met reënwoude bedek is, vorm deel van die Manusprovinsie, die kleinste en yls bevolkte provinsie van Papoea-Nieu-Guinee, in sy Eilandestreek. Die totale oppervlakte is 2 100 km2. Baie van die Admiraliteitseilande is atolle en onbewoon.
Geografie
[wysig | wysig bron]
Die grootste eilande in die middel van die groep is Manus- en Los Negros-eiland. Die ander groot eilande is Tong, Pak, Rambutyo, Lou en Baluan in die ooste, Mbuke in die suide en Bipi wes van Manuseiland.
Die temperatuur van die Admiraliteitseilande wissel min deur die jaar en bereik bedags tot 30-32 °C en snags 20-24 °C. Die jaarlike gemiddelde reënval is 3 382 mm en is effens van die seisoene afhanklik; die natste maande is Junie tot Augustus.
Manus is tot 700 m hoog en vulkanies van oorsprong. Dit het waarskynlik in die laat Mioseen, 8-10 miljoen jaar gelede, deur die oseaan se oppervlak gebreek.
Die hoofdorp op die eilande is Lorengau op Manus, en word per pad verbind met 'n lughawe op die nabygeleë Los Negros-eiland. Die enigste ander soort vervoer tussen die eilande is per boot.
Daar is min toeriste, hoewel die see aanloklik is vir duikers, insluitende Jacques Cousteau se seun, Jean-Michel, wat in die 1970's tyd naby Wuvulu-eiland deurgebring het.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Voorgeskiedenis
[wysig | wysig bron]Die Admiraliteitseilande was saam met Nieu-Guinee, die Bismarckargipel en die Salomonseilande die eerstes wat bewoon was, sedert sowat 40 000 jaar gelede in die aanvanklike golf migrasies uit Suidoos-Asië waartydens ook Australië bevolk is. Dit lyk of dié vroeë setlaars taro gekweek en wilde diere van Nieu-Guinee na die eilande gebring het, soos buideldasse en groot rotte. Obsidiaan is versamel en dwarsdeur die argipel verhandel.[1]
Die Lapita-kultuur het sowat 3 500 jaar gelede ontstaan, en die omvang daarvan het gestrek van die Admiraliteitseilande tot Tonga en Samoa. Die oorsprong van die kultuur is onseker, maar dit kon die gevolg van 'n ander golf migrasies uit Suidoos-Asië gewees het. Die Lapita-gemeenskap het erdewerk gemaak, stelthuise gebou en gedomestikeerde diere soos varke, hond en hoenders ingevoer.
Daar was ook aansienlike ontwikkeling in landbou en boottegnologie, wat die ontwikkeling van handel oor lang afstande bevorder het. Die Lapita-gemeenskap as 'n aparte kultuur en uitgebreide handelsnetwerk het sowat 2 000 jaar gelede tot 'n einde gekom.[1]
Europese en Japannese tydperke
[wysig | wysig bron]
Die eerste Europeër wat die eilande besoek het, was die Spaanse navigator Álvaro de Saavedra toe hy in die somer van 1528 probeer het om van die Indonesiese eiland Tidore na Nieu-Spanje terug te keer.[2] Saavedra het Manus gekarteer as "Urays la Grande".[3] Die besoek is ook in 1616 aangeteken deur die Nederlandse navigator Willem Schouten. Die Engelse naam Admiralty Islands is in 1767 uitgedink deur kaptein Philip Carteret van die Britse vloot.[4]
Tussen 1884 en 1914 is die gebied as 'n Duitse kolonie geadministreer. In November 1914 is die eilande deur Australië beset en is dit deur dié land regeer.[5]
Japannese troepe het op 7 April 1942 op Manus geland.[6] In 1944 is die Japannese magte wat die eilande beset het, deur Geallieerde magte aangeval. Daarna is 'n groot Amerikaanse lugmagbasis by Lombrum naby Lorengau gebou.[7]
Onafhanklikheid
[wysig | wysig bron]Nadat Papoea-Nieu-Guinee in 1975 onafhanklik geword het, het die Admiraliteitseilande deel van dié land geword en vorm dit deel van die Manusprovinsie van die Eilandestreek.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 Spriggs, Matthew (1997). "Recent History (The Holocene)". In Denoon, Donald (red.). The Cambridge History of the Pacific Islanders. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 52–69.
- ↑ Brand, Donald D. The Pacific Basin: A History of its Geographical Explorations The American Geographical Society, New York, 1967, p.121
- ↑ Coello, Francisco "Conflicto hispano-alemán" Boletín de Sociedad Geográfica de Madrid, t.XIX. 2º semestre 1885, Madrid, pp.234,309,310
- ↑ Morison, Samuel Eliot (1958). Breaking the Bismarcks Barrier. pp. 433. ISBN 0-7858-1307-1.
{{cite book}}:|work=ignored (hulp) - ↑ Mackenzie, S.S. (1927). Volume X – The Australians at Rabaul: The Capture and Administration of the German Possessions in the Southern Pacific. pp. 2, 178, 345–366. ISBN 0-7022-1856-1. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 September 2007.
{{cite book}}:|work=ignored (hulp) - ↑ L, Klemen (1999–2000). "Manus Island, experience of No. 4 Section, 'B' Platoon, First Independent Company, Australian Imperial Force". Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941-1942. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Maart 2012.
- ↑ Frierson, Major William C. (1990) [1946]. The Admiralties: Operations of the 1st Cavalry Division, 29 February - 18 May 1944. American Forces in Action. Washington, D.C.: United States Army Center of Military History. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Maart 2009.
Ander bronne
[wysig | wysig bron]- L, Klemen (2000). "Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942".
Skakels
[wysig | wysig bron]- "Admiralty Islands". Encyclopædia Britannica (11de). (1911).
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Admiraliteitseilande.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
