Tonga

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Jump to navigation Jump to search
Kingdom of Tonga (Engels)
Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga (Tongaans)
Koninkryk van Tonga
Vlag van Tonga Wapen van Tonga
Vlag Wapen
Nasionale leuse: Ko e ʻOtua mo Tonga ko hoku tofiʻa
(Tongaans vir: "God en Tonga is my Erfenis")
Volkslied: Ko e fasi 'o e tu'i 'o e 'Otu Tonga
(Tongaans vir: "Die lied van die koning van die Tonga-eilande")
Ligging van Tonga
Hoofstad Nukuʻalofa

21°8′S 175°12′W / 21.133°S 175.200°W / -21.133; -175.200

Grootste stad Nukuʻalofa
Amptelike tale Tongaans en Engels
Regering Unitêre parlementêre
grondwetlike monargie
Tupou VI
ʻAkilisi Pohiva
Onafhanklikheid
Onafhanklikheid
• van die Verenigde Koninkryk

4 Junie 1970
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%) 		 
748 km2  (186ste)
289 myl2
4,0
Bevolking
 - 2011-sensus
 - Digtheid 		 
103 036[1]
139 / km2 (76ste)
360 / myl2
BBP (KKP)
 - Totaal
 - Per capita 		2017-skatting

$926 miljoen[2]
$8 693[2]

BBP (nominaal)
 - Totaal
 - Per capita 		2017-skatting

$579 miljoen[2]
$5 437[2]

MOI (2014) Green Arrow Up Darker.svg 0,717[3] (100ste)  –  hoog
Geldeenheid Paʻanga (TOP)
Tydsone
 - Somertyd 		(UTC+13)
(UTC+14[4])
Internet-TLD .to
Skakelkode +676
Ligging van Tonga
Kaart van Tonga

Tonga (Engels: [ˈtɒŋə] of [ˈtɒŋɡə], Tongaans: [ˈtoŋa][5]), amptelik die Koninkryk van Tonga (Engels: Kingdom of Tonga, Tongaans: Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga), is 'n eilandnasie in die Stille Oseaan en Oseanië wat uit 169 eilande bestaan, waarvan 36 bewoon is.[6] Tonga het 'n oppervlakte van 748 km² en 'n bevolking van 103 036 in 2011.

Tonga is in die ooste van Fidji, in die suidooste van Wallis en Futuna, in die suide van Samoa, in die suidooste van Amerikaans-Samoa, in die weste van Niue en die Cookeilande en in die noorde van Nieu-Seeland geleë. Die hoofstad en grootste stad is Nukuʻalofa.

Die Nederlandse ontdekkingsreisiger Willem Schouten het Tonga in 1616 as eerste Europeër bereik, gevolg deur Abel Tasman in 1643. In 1773, 1774 en 1777 het die Britse ontdekkingsreisiger James Cook Tonga besoek. In 1845 het die ambisieuse jong vegter, strateeg en woordvoerder Tāufa'āhau Tonga in 'n koninkryk verenig en in 1875 tot grondwetlike monargie verklaar. Tonga het 'n beskermde staat geword, nadat die koninkryk op 18 Mei 1900 met die Verenigde Koninkryk 'n Verdrag van Vriendskap onderteken het. Onder die beskerming van Groot-Brittanje kon Tonga as enigste Pasifiese land sy soewereiniteit en monargiese regering behou (in teenstelling met Hawaii en Tahiti). Die Verdrag van Vriendskap en Tonga se beskermingsstatus het in 1970 volgens gevestigde reëlings, wat in 1965 deur Koningin Sālote Tupou III ingestel is, geëindig. Tonga is 'n unitêre parlementêre grondwetlike monargie binne die Britse Statebond met 'n eie monarg as staatshoof. Tonga is een van slegs vyf lande binne die Britse Statebond, waar 'n inheemse monarg op die troon sit (die ander vier is Broenei, Lesotho, Maleisië en eSwatini).

Rugby is verreweg die gewildste sportsoort in dié land. Die Tongaanse nasionale rugbyspan kon sedert 1987 vir elke Rugbywêreldbeker (behalwe vir 1991) kwalifiseer en behoort tot die 12 top-rugbyspanne wêreldwyd.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ (en) Tonga National Population Census 2011; Preliminary Count. pmo.gov.to (22 Desember 2011).
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 (en) "Tonga". Internasionale Monetêre Fonds. Besoek op 24 Julie 2017. 
  3. ↑ (en) "Human Development Report 2015" (PDF). Verenigde Nasies. 2015. Besoek op 24 Julie 2017. 
  4. ↑ (en) "Summer daylight saving moves Tonga 14 hours ahead of UTC". Matangi Tonga Online. 31 Oktober 2016. Besoek op 24 Julie 2017. 
  5. ↑ (en) Churchward, C.M. (1985) Tongan grammar, Oxford University Press, ISBN 0-908717-05-9
  6. ↑ (en) "The World Factbook: Tonga: Geography". Central Intelligence Agency. Besoek op 24 Julie 2017. 

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Tonga&oldid=2024047"