Gaan na inhoud

Bodenmeer

Koördinate: 47°35′N 9°28′O / 47.583°N 9.467°O / 47.583; 9.467
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Bodenmeer

Satellietbeeld van die Bodenmeer

Kaart van die Bodenmeergebied
Koördinate:47°35′N 9°28′O / 47.583°N 9.467°O / 47.583; 9.467
Ligging:Duitsland, Oostenryk, Switserland
Soort:Binnemeer
Oppervlakte:571 km² (220 myl²)
Gemiddelde diepte:90 meter (300 voet)
Maksimum diepte:251 meter (823 voet)
Volume:48 km³ (12 myl³)
Lengte:63 km (39 myl)
Breedte:14 km (8,7 myl)
Opvangsgebied:11 500 km² (4 400 myl²)
Omtrek:273 km (169 myl)
Invloei:Ryn
Uitvloei:Ryn
Eiland/e:Mainau, Reichenau, Lindau
Nedersettings:Konstanz, Bregenz
Gevries:1795, 1830, 1880 (gedeeltelik), 1963

Die Bodenmeer (Duits: Bodensee, Frans: Lac de Constance) is die tweede grootste meer in Wes-Europa, in die grensgebied van Duitsland, Switserland en Oostenryk, met 'n oppervlakte van 539 vierkante kilometer en 'n diepte van tot by 252 meter.

Die Bodenmeer lê aan die voet van die Alpe en het tydens die Ystydperk as 'n gletsermeer van die Ryngletser ontstaan. Eintlik is dit net 'n groot verbreding van die Ryn, wat tydens die Middeleeue 'n groot rol as waterweg vir die vervoer van goedere gespeel het. Danksy die omliggende bergreekse is die klimaat van die Bodenmeerstreek besonder matig, en naas toerisme is wynbou en vrugteverbouing 'n belangrike bron van inkomste.

Die grootste eilande is Reichenau met sy beroemde geskiedkundige klooster (wat deur Unesco as wêrelderfenis gelys is), Mainau (wat sedert die Dertigjarige Oorlog 'n Sweedse besitting is) met sy beroemde tuinlandskap en Lindau (almal in die Duitse deel van die meer).

Die naam

[wysig | wysig bron]
Aandskemering naby Uhldingen

Die naam Bodenmeer is afgelei van een van die oudste nedersettings teen die oewers van die meer, die dorp Bodman teen die mees westelike punt van die Meer van Überlingen, 'n tak van die Bodenmeer.

Vroeër het die meer ook bekend gestaan as Bodman- of Bodanmeer; hierdie naam verskyn vir die eerste keer in 'n dokument uit die jaar 830. Die bergreeks, wat die Meer van Überlingen van die Benedemeer skei, dra nog steeds die naam Bodanrück. Bodman, 'n dorpe in die uiterste weste van die Meer van Überlingen, het in die Middeleeue as 'n Frankiese koninklike palts, setel van Alemanniese hertoë en munt 'n belangrike rol gespeel. Sy naam is moontlik later ook vir die meer gebruik.

In die Romeinse tydperk is die meer na een van sy hawens (Bregenz) Lacus Brigantia of Lacus Brigantinus vernoem. Die meeste Europese tale verwys na die meer as die "Meer van Konstanz", die grootste stad in die gebied (Frans: Lac de Constance, Engels: Lake Constance, Italiaans: Lago di Costanza).

In Duitsland het die meer ook die bynaam "Swabiese See" gekry.

Eilande

[wysig | wysig bron]
Die Bodenmeer naby Rorschach (Switserland)

Die meer se grootste eiland is Reichenau in die Benedemeer, terwyl Mainau en Lindau die grootste eilande in die Bomeer is. Die drie dorpe van die munisipaliteit Reichenau lê op die gelyknamige eiland en spog met drie kerke uit die vroeë en Hoog-Middeleeue, wat deur UNESCO as wêrelderfenisgebied gelys is. Die eiland staan ook bekend vir sy groentetuine.

Die eiland Mainau lê in die suidooste van die Meer van Überlingen. Die eienaars, die Bernadotte-gesin, het die eiland omskep tot 'n gewilde toeristebestemming en 'n botaniese tuin en dieretuin aangelê.

Die ou stadskern en hoofstasie van die Beierse stad Lindau lê op die gelyknamige eiland in die ooste van die Bomeer.

Kleiner eilande in die Bomeer sluit die Dominikane-eiland net voor die ou stadskern van Konstanz en die eiland Hoy naby Lindau in. Die eiland Werd in die oorgangsgebied na die Hoog-Ryn. Twee klein eilande voor die Wollmatinger Ried en die sogenaamde Liebesinsel ("Liefdeseiland") wes van die skiereiland Mettnau lê in die Benedemeer.

Klimaat

[wysig | wysig bron]
'n Swaar somerstorm naby Lindau

Die Bodenmeer oefen 'n betekenisvolle invloed op die klimaat van sy omgewing uit. Tydens die somer stoor die groot watermassas die warmte, wat in die herfs en winter weer aan die omgewing teruggegee word. Die gebied word dus nouliks deur onverwagse kouefronte getref. Veral die wynboubedryf trek voordeel uit hierdie klimatiese fenomeen, wat gereelde laat-oeste moontlik maak.

Die water bereik sy laagste temperature - sowat 4 °C - gewoonlik in Februarie. Die koue hou dan enkele weke lank aan. As gevolg van die gematigde klimaat is daar min dae, waarop temperature benede vriespunt daal, en die flora van die gebied verskil duidelik van dié wat gewoonlik op hierdie geografiese breedtegraad aard.

Danksy die gematigde klimaat aard selfs Mediterreense plante soos palms op die eiland Mainau

Die Bodenmeer staan bekend vir sy storms en rukwinde. Die gebied is verdeel in drie verskillende geweste - Wes, Sentraal en Oos - waarvoor stormwaarskuwings uitgereik kan word. Windsnelhede tussen 25 en 33 knope (windsterktes 6 tot 8 volgens die Beaufortskaal) word as sterk winde geklassifiseer, terwyl buie vanaf 34 knope (windsterkte 8) as stormwind of orkaan beskou word. Rondom die meer is skynwerpers geïnstalleer wat mense met hulle oranje blinkligte oor 'n naderende stormfront waarsku.

Die gevaarlikste wind is die sogenaamde föhn, 'n valwind uit die Alpe, wat deur die Rynvallei waai en oor die water van die Bodenmeer uitbrei. Dit bereik soms orkaansterkte en stuur golwe met 'n hoogte van enkele meter oor die meer. Die stormwinde, wat dikwels onverwags optree, is ewe gevaarlik. Tydens die laaste swaar donderbui in Julie 2006 het golwe 'n hoogte van 3,50 meter bereik. Die maksimale hoogte van golwe op die Bodenmeer kan teoreties selfs 4,50 meter wees.

Tydens die vloedramp van Mei en Junie 1999 het die Bodenmeer met sowat twee meter bokant die normale waterstand buitengewoon sterk oor sy oewers gekom en talle hawegeriewe asook geboue en hotelle langs die oewers oorstroom. Swaar reënval het die waterstand in laat Augustus 2005 met sowat 70 sentimeter laat styg. Die grootskaalse oorstromings het paaie en spoorweë in die gebied ernstig beskadig.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]
Gerekonstrueerde paalhuise in Unteruhldingen

Die eerste menslike nedersettings dateer uit die Laat Steentydperk (vanaf 3 000 v.C.), en daar is oorblyfsels van huise wat op pale in die meer opgerig is. Een van hierdie dorpe uit die steentydperk is in die opelugmuseum van Unteruhldingen (Duitsland) gerekonstrueer.

Omtrent 400 v.C. het Keltiese stamme soos die Helvetiërs, Brigantiërs en Vindelikers hulle teen die oewers van die Bodenmeer gevestig. Brigantion (Latyn: Brigantium, die huidige Bregenz in Oostenryk) het tot die belangrikste Keltiese nedersetting gegroei.

Die Romeine het die gebied van die Bodenmeer in 15 v.C. verower, en in dieselfde jaar het die grootste seeslag ooit op die Bodenmeer plaasgevind waartydens Kelte uit Brigantion teen 'n Romeinse vloot geveg het. Die Keltiese stamme is geleidelik geromaniseer.

Die Spaanse geograaf Pomponius Mela verwys omtrent 43 n.C. vir die eerste keer na die Bomeer (Lacus Venetus) en Benedemeer (Lacus Acronius) van die Bodenmeer, en hy beweer dat die Ryn deur albei sou vloei. Gaius Plinius Secundus verwys na die Bodenmeer as die Lacus Brigantinus. Brigantium is destyds die belangrikste Romeinse nedersetting wat stadstatus kry en die setel van die prefek van die Romeinse Bodenmeervloot word. Die Romeine rig daarnaas ook nedersettings soos Constantia (die huidige Konstanz, Duitsland), Arbor felix (Arbon, Switserland) en 'n dorp op die heuwels van Lindau op.

Konstanz: Paradiesstraße met Lutherkerk

Sedert die 3de eeu het Alemanniese stamme hulle in die gebied gevestig wat danksy die Ierse sendelinge Kolumbaan en Gallus omtrent 600 gekersten is. Die sentralistiese Frankiese bedeling is as gevolg van die feodalisme deur 'n groot aantal kleiner selfregerende gebiede vervang, en eers gedurende die 19de eeu het die moderne state rondom die meer ontstaan.

Ander seegevegte het tydens die Dertigjarige Oorlog (in 1634 het die Swede teen die Oostenrykers geveg) en tydens die oorloë van 1799 tussen Frankryk en Oostenryk plaasgevind. Die groot aantal geboue in die barok-styl, wat ná die Dertigjarige Oorlog ontstaan het - soos die kastele van Meersburg en Tettnang en die Switserse klooster Sankt Gallen met sy beroemde biblioteek - is nog steeds kenmerkend vir die Bodenmeergebied.

Sedert die jaar 875 het koue winterweer die Bodenmeer 32 keer volledig laat bevries sodat dit te voet oorsteek kon word. Dit het vir die laaste keer in 1963 gebeur.

Aangesien die Alperyn materiaal uit die berge na die meer spoel, word daar voorspel dat die baai van Bregenz binne enkele eeue opgevul sal wees. Binne tien- tot twintigduisend jaar sal ook die hele Bodenmeer moontlik verdwyn, maar net as die sediment nie meer verwyder sou word nie.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]