Icchak Cukierman

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Icchak Cukierman
Icchak Cukierman op 3 Mei 1961 in Jerusalem, Israel
Gebore13 Desember 1915
Sterf17 Junie 1981
Lohamei ha getaot, Noordelike distrik, Israel

Icchak Cukierman (1915–1981), kodenaam "Antek", en ook bekend onder die Engelse spelling Yitzhak Zuckerman, was een van die leiers van die Warskou Ghetto Opstand tydens die Tweede Wêreldoorlog.

Tweede Wêreldoorlog[wysig | wysig bron]

Cukierman is gebore in Vilna (nou Vilnius) aan 'n Joodse gesin. As 'n jong man het hy sterk in die konsepte van sosialisme en Zionisme geglo. Na die Inval van Pole deur Nazi-Duitsland en die Sowjetunie in 1939 was hy in die area wat deur die Rooi Leër beset was en het oorspronklik in hierdie Sowjetse omgewing gebly, waar hy deelgeneem het aan verskeie Joodse ondergrondse sosialistiese organisasies. In die lente van 1940 het hy na Warskou toe getrek, waar hy een van die leiers van die Dror Hechaluc jeugbeweging geword het, saam met sy toekomstige vrou, Zivia Lubetkin. In 1941 het hy die adjunkbevelvoerder van die Żydowska Organizacja Bojowa versettingsorganisasie geword. In hierdie kapasiteit het hy meestal as 'n tussenganger gedien vir die bevelvoerders van die ŻOB en die bevelvoerders van die Armia Krajowa en Armia Ludowa. Op 22 Desember, 1942, het hy en twee medepligtiges 'n kafee in Krakow aangeval wat deur die SS en Gestapo gebruik was. Cukierman was gewond het nouliks ontsnap en sy twee kamerade was opgespoor en doodgemaak.

In 1943, het hy aan die "Ariese" kant van Warskou gewerk om gewere en ammunisie te verkry toe die Warskou Ghetto Opstand begin het. Hy het dit nie reggekry om die ghetto te infiltreer nie, maar het steeds 'n kosbare rol gespeel as 'n skakel tussen die opstanders in die ghetto en die aan die Ariese kant. Saam met Simcha "Kazik" Rotem het hy die ontsnapping van die oorblywende ZOB-vegters deur die riole georganiseer. Tydens die latere Warskou Opstand het hy 'n klein troep van 322 vegters wat die Ghetto opstand oorleef het gelei in die geledere van die Armia Ludowa teen Nazi-Duitsland.

Na die oorlog[wysig | wysig bron]

Na die oorlog het Cukierman as deel van die Berihah-netwerk gewerk en gehelp om Joodse vlugetlinge uit Oos- en sentraal-Europa te smokkel na Palestinië (toe nog 'n Britse mandaat. In 1947 het hy self die reis onderneem en homself gevestig in wat kort daarna as Israel bekend sou staan. Daar het hy en sy vrou Zivia, saam met ander veterane van die ghettos en voormalige partisane, gehelp om die Kibboets Lohamey ha-Geta'ot te stig, asook die Ghetto Vegters se Huis, 'n museum wat op die kibbutz se gronde geleë is ter herinnering aan die wat teen die Nazi's geveg het. Die museum het ook 'n studiesentrum vernoem na Zivie en Cukierman.

In 1961 het hy as getuie verskyn in die verhoor van die Nazi oorlogkrimineel, Adolf Eichmann, in Israel. Hy is in 1981 oorlede in die kubbitz wat hy help stig het.

Die rekord van 'n lang onderhoud wat Cukierman in 1976 gegee het was uitgebrei tot 'n boek: Sheva ha-Shanim ha-Hen: 1939–1946 (Hebreeus vir "Daardie sewe jare") wat in Israel in 1991 uitgegee is en later ook in Engels vertaal is as A Surplus of Memory: Chronicle of the Warsaw Ghetto Uprising.

Sy kleindogter het die Israeliese Lugmag se eerste vroulike vegvlieër geword.

In 2001 is die verhaal van die Warskou Ghetto Opstand hervertel in die televisierolprent Uprising en het die akteur David Schwimmer Cukierman gespeel.

Bronnelys[wysig | wysig bron]

  • Yitzhak Zuckerman, A Surplus of Memory: Chronicle of the Warsaw Ghetto Uprising; translated and edited by Barbara Harshav. Berkeley: University of California Press, 1993. ISBN 0-520-07841-1