Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1924
Die Suid-Afrikaanse parlementsverkiesing van 1924 het op 19 Junie 1924 plaasgevind. Tydens die verkiesing is 135 verteenwoordigers vir die Volksraad van Suid-Afrika verkies. Groeiende ontevredenheid met die regering van Jan Smuts lei tot 'n nederlaag vir die regerende party nadat die pro-Afrikaner Nasionale Party en die Arbeidersparty 'n koalisie vorm. Genl. Barry Hertzog en kol. Frederic Creswell stel vervolgens die nuwe regering saam en Hertzog word as die 3de Eerste Minister van Suid-Afrika ingesweer, 'n posisie wat hy tot 1939 beklee. Die koalisie was as die Pakt-regering bekend.
Afbakening van kiesafdelings
[wysig | wysig bron]Die Suid-Afrika-wet van 1909 maak voorsiening vir 'n Afbakeningskommissie om die grense van die kiesafdelings te definieer. Die verteenwoordiging per provinsie, onder die vierde verslag van 1923, word in die tabel hieronder uiteengesit. Die syfers in hakies is die aantal kiesafdelings in die vorige (1919) afbakening. As daar geen syfer tussen hakies is nie, het die aantal onveranderd gebly.[1]
Provinsies | Kaap | Natal | Oranje-Vrystaat | Transvaal | Totaal |
---|---|---|---|---|---|
Kiesafdelings | 51 | 17 | 17 | 50 (49) | 135 (134) |
Uitslag
[wysig | wysig bron]Daar was 413 136 geregistreerde kiesers, waarvan 319 047 gestem het. Daar is nie 'n amptelike syfer vir die aantal bedorwe stemme bekend nie.[2]
Party | % | Setels[3] | Leier |
---|---|---|---|
Nasionale Party | 35,25% | 63 | Barry Hertzog |
Suid-Afrikaanse Party | 47,04% | 53 | Jan Smuts |
Arbeidersparty | 14,35% | 18 | F.H.P. Creswell |
Onafhanklikes | 3,36% | 1 | |
Totaal | 100% | 135 |
Nadraai
[wysig | wysig bron]Die nuwe Pakt-regering, wat beide arbeids- en Afrikanerbelange gedien het, het amptelik erkenning aan die Afrikaanse Taalbeweging verleen, maar het ook rasseskeiding en -diskriminasie in wetgewing verskans. Tydens die regering se bewind, wat geduur het tot die koalisie van die N.P. en die S.A.P. in 1933 wat op die Verenigde Party se stigting op 5 Desember 1934 uitgeloop het, het Afrikaans Nederlands in 1925 as ampstaal vervang, die Stem van Suid-Afrika het gelyke status naas God Save the King gekry en in 1928 is die Suid-Afrikaanse vlag aanvaar om naas die Union Jack te wapper.