Gaan na inhoud

Andrew Jackson

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Andrew Jackson
7de President van die Verenigde State
Ampstermyn 4 Maart 1829 – 4 Maart 1837
Voorganger John Quincy Adams
Opvolger Martin Van Buren
Geboortedatum 15 Maart 1767
Geboorteplek Waxhaws, The Carolinas
Sterftedatum 8 Junie 1845
Sterfteplek Nashville, Tennessee
Eerste Dame Rachel Donelson
Politieke party Demokraat
Visepresident John C. Calhoun (1829–1832)
Geen (1832–1833)
Martin Van Buren (1833–1837)
Handtekening

Andrew Jackson (15 Maart 1767 – 8 Junie 1845) was die sewende President van die Verenigde State (1829 – 1837). Hy was 'n bevelvoerder in die Amerikaanse Weermag tydens die Anglo-Amerikaanse Oorlog van 1812. Tydens sy ampstermyn het Arkansas (15 Junie 1836) en Michigan (26 Januarie 1837) die 25ste en 26ste deelstate van die Verenigde State van Amerika geword.

Jackson was 'n stigterslid van die Demokratiese Party en was die eerste Demokratiese president. Hy was bekend as Old Hickory (letterlik: ou neutboom, maar in die Verenigde State 'n uitdrukking wat gebruik word om sterk, geharde mense aan te dui).

Jackson was die seun van Ulster-Skotse immigrante uit Carrickfergus en die eerste Amerikaanse president wat uit Ulster afkomstig was. Hy het reeds bekendheid verwerf as militaris voordat hy sy politieke loopbaan begin het.[1]

Lewensopsomming

[wysig | wysig bron]

Jackson het uit 'n nederige agtergrond gekom en die respek van sy landgenote begin kry deur sy deelname aan die Oorlog van 1812 en later aan verskeie veldtogte teen die Indiane. Polities het hy eers as 'n senator en militêre goewerneur van Florida verskyn. Sy roem as 'n militêre bevelvoerder het daartoe gelei dat hy in 1824 vir die eerste keer as 'n Demokratiese Republikein vir die presidentskap verkiesbaar was. Alhoewel hy 'n relatiewe meerderheid van populêre stemme verkry het, het hy nie in die kieskollege die volstrekte meerderheid gehad wat vir oorwinning vereis word nie, en John Quincy Adams is as president verkies.

'n Bietjie later het hy weer voorberei vir die verkiesing van 1828. In hierdie tyd het hy hom intensief gewy aan die bou van die nuutgestigte Demokratiese Party, wat hy van die destydse Demokraties-Republikeinse Party losgemaak het. Ná ’n uiters hewige verkiesingsveldtog kon hy Adams maklik verslaan en in Maart 1829 die presidentskap oorneem. In die herfs van 1832 is hy sonder enige probleme vir 'n tweede termyn herkies.

Jackson het in die Amerikaanse geskiedenis afgegaan as een van die mees invloedryke presidente: Aan die een kant was hy die eerste president wat nie uit die elite van die Amerikaanse Revolusionêre Oorlog gekom het nie, en aan die ander kant het hy uitgebreide veranderinge aan die staat gemaak. Dit sluit in die vestiging van die buitstelsel en die opbreek van die Amerikaanse Nasionale Bank, wat egter 'n negatiewe uitwerking gehad het op sy opvolger Van Buren tydens die ekonomiese krisis van 1837. Na die einde van sy presidentskap in 1837 het Jackson in die privaat lewe afgetree. Hy het egter 'n invloedryke figuur binne die Demokratiese Party gebly tot sy dood in 1845.

Vroeë lewe en opvoeding

[wysig | wysig bron]

Andrew Jackson is op 15 Maart 1767 in die Waxhaws-streek van die Carolinas gebore. Sy ouers was die Skots-Ierse koloniste Andrew Jackson en Elizabeth Hutchinson, Presbiteriane wat in 1765 van Ulster, Ierland geëmigreer het. Jackson se vader is omstreeks 1738 in Carrickfergus, Antrim, gebore, en sy voorouers het na Noord-Ierland gegaan vanaf Skotland na die Slag van die Boyne in 1690. Jackson het twee ouer broers gehad wat saam met sy ouers uit Ierland gekom het, Hugh en Robert.

Jackson se presiese geboorteplek is onduidelik. Jackson se pa is op die ouderdom van 29 in 'n houtkap-ongeluk oorlede terwyl hy in Februarie 1767 lande skoongemaak het, drie weke voor sy seun Andrew gebore is. Daarna het Elizabeth en haar drie seuns by haar suster en swaer, Jane en James Crawford, ingetrek. Jackson het later verklaar dat hy gebore is op die Crawford-plantasie, wat in Lancaster County, Suid-Carolina is, maar tweedehandse bewyse dui daarop dat hy moontlik by 'n ander oom se huis in Noord-Carolina gebore is.

Toe Jackson jonk was, het Elizabeth gedink hy kan 'n predikant word en het betaal om hom by 'n plaaslike geestelike te laat skoolgaan. Hy het leer lees, skryf, werk met syfers, en is blootgestel aan Grieks en Latyn, maar hy was te sterk van wil en driftig vir die bediening.

Diens in die Revolusionêre Oorlog

[wysig | wysig bron]

Jackson en sy ouer broers, Hugh en Robert, het militêre diensplig teen die Britte tydens die Revolusionêre Oorlog verrig. Hugh het saam met kolonel William Richardson Davie gedien. Hy het gesterf van hitte-uitputting na die Slag van Stono Ferry in Junie 1779. Nadat anti-Britse sentiment verskerp het ná die Waxhaws-slagting op 29 Mei 1780, het Elizabeth Andrew en Robert aangemoedig om aan die burgermag deel te neem. Hulle het as koeriers en verkenners gedien, en het saam met Davie aan die Slag van Hanging Rock op 6 Augustus 1780 deelgeneem.

Andrew en Robert is in April 1781 gevange geneem toe die Britte die huis van 'n Crawford-familielid beset het. Die Britse offisier in bevel het geëis dat sy stewels gepoleer word. Andrew het geweier, en die offisier het hom met 'n swaard gekap en hom met letsels aan sy linkerhand en kop gelaat. Robert het ook geweier en is 'n hou op die kop met die swaard geslaan. Die broers is na 'n gevangeniskamp in Camden geneem, waar hulle ondervoed was en pokke opgedoen het. In die laat lente is die broers aan hul ma vrygelaat. Robert is twee dae nadat hy by die huis aangekom het, dood, maar Elizabeth kon Andrew weer gesond verpleeg. Nadat hy herstel het, het Elizabeth vrywillig aangebied om krygsgevangenis te verpleeg wat in Britse tronkskepe in die Charlestonhawe gehuisves is. Sy het cholera opgedoen en is kort daarna dood. Sy is in 'n ongemerkte graf begrawe. Die oorlog het nie net Jackson op 14-jarige ouderdom 'n weeskind gemaak nie, dit het daartoe gelei dat hy waardes wat hy met Brittanje verbind het, veral aristokrasie en politieke bevoorregting, verag het.

Vroeë loopbaan

[wysig | wysig bron]

Na die Revolusionêre Oorlog het Jackson as 'n saalmaker gewerk, kortliks teruggekeer skool toe, en vir kinders geleer lees en skryf. In 1784 het hy die Waxhaws-streek verlaat na Salisbury, Noord-Carolina, waar hy regte onder prokureur Spruce Macay studeer het. Hy het sy opleiding onder John Stokes voltooi, en is in September 1787 tot die balie in Noord-Carolina toegelaat. Kort daarna het sy vriend John McNairy hom gehelp om as 'n vervolgingsadvokaat in die Westelike Distrik van Noord Carolina aangestel te word. Terwyl hy gereis het om sy nuwe pos te aanvaar, het Jackson in Jonesborough gestop. Terwyl hy daar was, het hy sy eerste slaaf gekoop, 'n vrou wat omtrent sy ouderdom was. Hy het ook sy eerste tweestryd geveg nadat hy 'n ander prokureur, Waightstill Avery, daarvan beskuldig het dat hy sy karakter betwis. Die tweestryd het geëindig met albei mans wat in die lug geskiet het.

Jackson het sy nuwe loopbaan in die grensdorp Nashville in 1788 begin en vinnig opgang gemaak in sosiale status. Hy het 'n protégé van William Blount geword, een van die magtigste mans in die gebied. Jackson is in 1791 as prokureur-generaal aangestel en die volgende jaar regter-advokaat vir die burgermag. Hy het ook by grondspekulasie betrokke geraak, en het uiteindelik 'n vennootskap met mede-prokureur John Overton gevorm. Hul vennootskap het hoofsaaklik gehandel oor eise wat gemaak is ingevolge 'n 'grondgryp'-wet van 1783 wat Cherokee en Chickasaw geopen het as grondgebied aan Noord-Carolina se wit inwoners.

Toe hy by die huis van Rachel Stockly Donelson, die weduwee van John Donelson, instap het Jackson met hul dogter, Rachel Donelson Robards, kennis gemaak. Die jonger Rachel was in 'n ongelukkige huwelik met kaptein Lewis Robards, en die twee is teen 1789 geskei. Ná die skeiding het Jackson en Rachel romanties betrokke geraak en as man en vrou saamgeleef. Robards het 'n petisie om egskeiding gedoen, wat toegestaan ​​is op grond van Rachel se ontrouheid. Die egpaar trou wettiglik in Januarie 1794. In 1796 het hulle hul eerste plantasie, Hunter's Hill, op 640 hektaar grond naby Nashville bekom.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Ulster-Scots Heritage Council: Four Centuries of Ulster-Scots Connections. Brosjure sonder jaargetal, Belfast

Bronne

[wysig | wysig bron]
  • Brands, H. W. (2005). Andrew Jackson: His Life and Times. New York, NY: Knopf Doubleday Publishing Group. ISBN 978-1-4000-3072-9. OCLC 1285478081.
  • Brown, David S. (2022). The First Populist: The Defiant Life of Andrew Jackson. New York, NY: Simon & Schuster. ISBN 978-1-9821-9109-2. OCLC 1303813425.
  • Latner, Richard B. (2002). "Andrew Jackson". In Graff, Henry (red.). The Presidents: A Reference History (3 uitg.). New York, NY: Charles Scribner's Sons. pp. 106–127. ISBN 978-0-684-31226-2. OCLC 49029341.
  • Meacham, Jon (2008). American Lion: Andrew Jackson in the White House. New York, NY: Random House Publishing Group. ISBN 978-0-8129-7346-4. OCLC 1145796050.
  • Remini, Robert V. (1977). Andrew Jackson and the Course of American Empire, 1767–1821. New York, NY: Harper & Row Publishers, Inc. ISBN 978-0-8018-5912-0. OCLC 1145801830.