Verkiesings vir die Europese Parlement 2024
Die Verkiesings vir die Europese Parlement 2024 is van 6 tot 9 Junie 2024 gehou in die 27 lidstate van die Europese Unie. Dit vind plaas elke vyf jaar.[1] Dit was die tiende parlementêre verkiesing sedert die eerste direkte verkiesing in 1979, en die eerste Europese Parlementsverkiesing ná Brexit.[2][3]Hierdie verkiesing het ook saamgeval met 'n aantal ander verkiesings in sommige lidlande van die Europese Unie. Daar is meer as 350 miljoen stemgeregtigde kiesers.[4]
Die verkiesings[wysig | wysig bron]
Altesaam 720 lede van die Europese Parlement is in Junie 2024 verkies, 15 meer as in die vorige verkiesings. As 'n algemene reël word die aantal lede van die Europese Parlement vir elke verkiesing bepaal. Die totaal kan nie 750 plus die voorsitter oorskry nie.[1]
- Die aantal verkose LEP's van 'n politieke party is eweredig aan die aantal stemme wat die party ontvang.
- EU-burgers wat in 'n ander EU-land woon, kan daar stem en vir verkiesing staan.
- Elke burger kan net een keer stem.
Kwessies[wysig | wysig bron]
Belangrike kwessies wat op die spel is: [4]
- Die volgehoue ondersteuning vir die Oekraïne se oorlogspoging en sy toetredingsplanne en die verhouding met Rusland.
- Die toetreding van al die ander kandidaat lande.
- Die herstel van die Europese ekonomie ná die inflasiegolf en die einde van goedkoop Russiese gas.
- Klimaatverandering en die Europese Groen Ooreenkoms.
- Die migrasiekwessie.
- Die vraag na die groeiende rol van die EU met betrekking tot nasionale soewereiniteit.
- Die invloed van die ver-regse politieke partye.
Soos altyd is daar ook baie binnelandse nasionale kwessies wat ’n rol speel en wat bepaal of kiesers gemotiveerd is om te stem of nie. Die stempersentasie was dikwels laag, maar daar is 'n groeiende gevoel dat dit belangrik is om vir die EP te gaan stem.
Die partye en die groepe[wysig | wysig bron]
Die partye wat deelneem is gewoonlik nasionale partye en altesaam is daar honderde van hulle met afkortings en pertyprogramme in so'n 25 tale en drie alfabette. Maar in die EP sluit hulle gewoonlik aan by een van die groepe in die parlement. Hulle word nie volgens nasionaliteit georganiseer nie, maar volgens politieke affiliasie. Daar is tans 7 politieke groepe in die Europese Parlement. 23 Lede word benodig om 'n politieke groep te vorm, en ten minste een kwart van die lidlande moet binne die groep verteenwoordig word. Lede mag nie aan meer as een politieke groep behoort nie. Sommige Lede behoort nie aan enige politieke groep nie en staan bekend as nie-aangehegte Lede. Hulle het minder moontlikhede om aan die parlementêre werk deel te neem. Die standpunt wat deur die politieke groep ingeneem word, word bereik deur bespreking binne die groep. Geen lid kan egter gedwing word om op 'n bepaalde manier te stem nie.[5]
- GUE/NGL Die Linkse groep in die Europese Parlement - GUE/NGL -- sosialisties tot marxisme
- S&D- Groep van die Progressiewe Alliansie van Sosialiste en Demokrate in die Europese Parlement -- sosiaaldemokrate
- Groen/EFA - Groep van die Groenes/Europese Vrye Alliansie -- groen, omgewing/klimaat
- RE- Hernu Europa Groep -- liberaal-sentristies
- EPP - Groep van die Europese Volksparty -- Christen-Demokrate, gematigde konserwatiewes
- ECR- Europese Konserwatiewes en Hervormers Groep -- gematigde Euroskeptici, populisme
- ID-Identiteit en Demokrasie Groep -- regs, nasionalisties, soms anti-EU en pro-Russies
Die assosiasie van nasionale partye met die Europese 'groeperings' is egter nie altyd reguit of duidelik nie. Bv. die Nederlandse partye VVD en D'66 behoort albei aan Hernu Europa, maar een is 'n opposisieparty in Nederland, die ander is 'n party van die huidige Wilders-koalisie. Vir die PvdA/Groen-koalisie geld die teenoorgestelde. PvdA behoort aan S&D, maar Groen/Links aan die Groen/EFA.
Daar is een party, Volt Europa, wat hierdie situasie wil verander en in Europa as een party deelneem. In die verkiesings van 2019 het hulle as nuwe party net een setel gekry, uit Duitsland en het hulle by die Groenes aangesluit. In hierdie verkiesings was hulle in 15 lidlande aktief en het vyf setels gewen, drie in Duitsland en twee in Nederland.
Verkiesingsdae[wysig | wysig bron]
Nederland[wysig | wysig bron]
Omdat die lidstate ander wette en tradisies het rakende die hou van verkiesings is hulle in Nederland reeds op Donderdag 6 Junie gehou, maar ander lande wat tradisioneel hulle verkiesings altyd op Sondag hou sal dit op 9 Junie doen. Die uitslae sal, ook die Nederlandse resultate, op Sondagaand die 9de bekend gestel word. [6]
Die uittreepeilings het getoon dat die populistiese PVV, onder leiding van Geert Wilders, van een setel na sewe sou gaan. In Europa behoort dit aan die ECR-groep. Nog 'n populistiese groep, die FvD van Baudet wat aan die meer pro-Russiese groep ID behoort, sal egter 4 setels verloor. En die Groen/Labour-koalisie sal een setel meer as die PVV. Hierdie resultate is voorlopig en kan steeds op Sondag verander, maar dit lyk nie of dit 'n massiewe skuif na Euroskeptisisme bevestig soos die media voorspel het nie. Die kiesersopkoms was 46,8%.[7] Dit is die hoogste getal sedert 1989.
Ierland[wysig | wysig bron]
In Ierland is die verkiesings op 7 Julie gehou saam met hulle munisipale verkiesings. Die kiesersopkoms benader die 50%[8]
Tsjeggië[wysig | wysig bron]
In Tsjeggië word op Vrydag die 7de en Saterdag die 8ste gestem.[9]
Estland[wysig | wysig bron]
Op die internet is die stemming reeds op die 3de Junie geopen, maar dit eindig op Saterdag. Die stemburo's het eers op Donderdag gevolg maar hulle bly nog op Sondag oop.[10]
Slowakye, Letland, Malta en Italië[wysig | wysig bron]
Die stembus het Saterdag die 8ste in nog vier lande geopen. Letland en Malta het hierdie dag hul stemming voltooi en Tsjeggië ook. Italië bly die volgende dag oop en dit is deels waar vir Slowakye, want daar was 'n skrik met 'n geheimsinnige wit poeier. Intussen het die Deense premier 'n aanranding in Kopenhagen gehad en drie Nederlandse partye het 'n kuberaanval deur 'n pro-Russiese inbraakgroep aangemeld. [4]
België[wysig | wysig bron]
België het Sondag die 9de gestem, en daar was 'n wetlike verpligting om na die stembus te gaan. Maar daar was geen verpligting om werklik vir enigiemand te stem nie en daar was ook geen boete vir nie opdaag nie. Die stemming vir die Europese Parlement was oop vir alle mense 16 jaar en ouer wat in België gewoon het en Europese burgers was. Terselfdertyd was daar verkiesings vir die nasionale parlement en die parlemente van Vlaandere, Wallonië, Brussel en die Duitssprekende gemeenskap vir enige Belgiese burgers 18 jaar en ouer.[11]
Frankryk[wysig | wysig bron]
Frankryk het Sondag die 9de gestem en die eerste resultate het 'n oorwinning vir die regse RN getoon. Die Franse president Emmanuel Macron het daarop die volk toegespreek en gesê dat hy die nasionale parlement gaan ontbind en nuwe nasionale verkiesings gaan hou. Dit is die eerste keer dat Europese verkiesings direkte nasionale gevolge het.
Setels[wysig | wysig bron]
Hier is die aantal lede van die Europese Parlement wat in elke land in die Europese verkiesing van 2024 verkies is. Hierdie verdeling bevoordeel die burgers in die kleiner lidlande en is vanweë Brexit verander.
| Land | Setels | Links | S&D | Groen | Renew | EPP | ECR | I&D | Ander | Opkoms |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Duitsland | 96 | 4 | 14 | 16 | 8 | 30 | 0 | 0 | 24 | 64,3%
|
| Frankryk | 81 | 8 | 13 | 5 | 14 | 6 | 5 | 30 | 0 | 51,59%
|
| Italië | 76 | 2 | 21 | 3 | 0 | 9 | 24 | 8 | 9 | 48,31% |
| Spanje | 61 | 3 | 20 | 4 | 1 | 22 | 7 | 1 | 3 | 49,21% |
| Pole | 53 | 0 | 3 | 0 | 1 | 23 | 20 | 0 | 6 | 40,65%
|
| Roemenië | 33 | 0 | 11 | 1 | 2 | 11 | 1 | 0 | 7 | 52,42% |
| Nederland | 31 | 1 | 4 | 6 | 7 | 6 | 1 | 6 | 0 | 46,20% |
| België | 22 | 3 | 4 | 2 | 4 | 4 | 3 | 3 | 0 | 89,81%[12] |
| Griekeland | 21 | 4 | 3 | 0 | 0 | 7 | 2 | 0 | 5 | 41,39% |
| Tsjeggiese Republiek | 21 | 1 | 0 | 1 | 7 | 5 | 3 | 1 | 3 | 36,45% |
| Swede | 21 | 2 | 5 | 3 | 3 | 5 | 3 | 0 | 0 | 50,70% |
| Portugal | 21 | 2 | 8 | 0 | 2 | 7 | 0 | 2 | 0 | 36,54% |
| Hongarye | 21 | 0 | 2 | 0 | 0 | 8 | 0 | 0 | 11 | 59,45% |
| Oostenryk | 20 | 0 | 5 | 2 | 2 | 5 | 0 | 6 | 0 | 56,30% |
| Bulgarye | 17 | 0 | 2 | 0 | 5 | 6 | 0 | 0 | 4 | 33,79% |
| Denemarke | 15 | 1 | 3 | 3 | 4 | 2 | 0 | 1 | 1 | 58,25% |
| Finland | 15 | 3 | 2 | 2 | 3 | 4 | 1 | 0 | 0 | 40,40% |
| Slowakye | 15 | 0 | 0 | 0 | 6 | 1 | 0 | 0 | 8 | 34,38% |
| Ierland | 14 | 49,84% | ||||||||
| Kroasië | 12 | 0 | 4 | 1 | 0 | 6 | 0 | 0 | 1 | 21,35% |
| Litaue | 11 | 0 | 2 | 2 | 2 | 3 | 1 | 0 | 1 | 28,35% |
| Slowenië | 9 | 0 | 1 | 1 | 2 | 5 | 0 | 0 | 0 | 41,45% |
| Letland | 9 | 0 | 1 | 1 | 1 | 2 | 3 | 0 | 1 | 38,82% |
| Estland | 7 | 0 | 2 | 0 | 1+1 | 2 | 0 | 1 | 0 | 37,60% |
| Ciprus | 6 | 1 | 1 | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 2 | 58,86% |
| Luxemburg | 6 | 0 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 0 | 0 | 82,29%[12] |
| Malta | 6 | 0 | 3 | 0 | 0 | 3 | 0 | 0 | 0 | 73,00% |
| Totaal | 720 | 36 -1 |
135-4 |
53-18 |
79-23 |
189+10 |
73+4 |
58+9 |
97+38 |
51,01% |
Oor die algemeen was dit 'n duidelike verskuiwing na regs van die politieke spektrum. Die toename in die kategorie "ander" is besonder groot omdat daar heelwat nuwe lede is wat nie by 'n bestaande groepering aangesluit het nie. Hulle kan steeds besluit om dit later te doen of 'n groep van hul eie te skep. Tog het die koalisie van die sentrum (S&D, Hernu en EPP) wat die Kommissie Von der Leyen I (2019-2024) ondersteun het sy meerderheid behou.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 "How elections work". EU.
- ↑ "EUR-Lex - 12007L/TXT - EN - EUR-Lex". eur-lex.europa.eu (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 September 2023. Besoek op 15 Julie 2021.
- ↑ "Elections". European Parliament (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Junie 2018. Besoek op 15 Julie 2021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 "EU elections: Slovakian poll stays open late; Latvia, Malta closed on third day". Euronews.
- ↑ "organization and rules". EU.
- ↑ "Nederland Europese verkiezingen". VRT.
- ↑ "Exitpoll Europese verkiezingen 2024". Parool.
- ↑ "Local, European and Limerick mayoral elections 2024". Independent.
- ↑ "Czech voters go to the polls on day 2". Euronews.
- ↑ "Elections in Estonia". valimised.
- ↑ "WANNEER ZIJN DE VOLGENDE VERKIEZINGEN IN BELGIË?". Watwat.
- ↑ 12,0 12,1 opkoms is verplig