Tuisblad

Welkom by Wikipedia, die vrye ensiklopedie wat deur enigiemand verbeter en uitgebrei kan word.	Maandag, 27 Mei 2024 Hier is tans 116 808 artikels in Afrikaans.
Help ons om ’n wêreldklas-ensiklopedie in Afrikaans te skep.

Inleiding • Hulp • Kontak

Gebruikersportaal • Voorbladartikels • Kategorieë • Stel ’n vraag

Voorbladartikel

Die Kaapse luiperd (voorheen Panthera pardus melanotica, word tans nie erken nie, soms verkeerdelik geklassifiseer Leopardi capensis), voorheen bekend as die bergtier of tier, word beskou as die hoofroofdier van die Fynbosstreek. Daar bestaan nogal heelwat gesprekvoering oor die aantal subspesies van die luiperd. Die Kaapse luiperd is 'n subspesie van die luiperd (Panthera pardus) "in wording": navorsing word nog gedoen om vas te stel of hierdie luiperd inderdaad voldoende geneties verskil om as 'n subspesie verklaar te word. Die Kaapse luiperd is baie kleiner as die gemiddelde Afrikaluiperd en daar is nie baie van hom oor nie. As hierdie luiperd die subspesiestatus sou kry is die afdwing van beter beskerming moontlik. Nou is dit lastig omdat hierdie luiperd vandag slegs as nog 'n 'gewone' luiperd beskou word en dus (nog) nie bedreig genoeg geag word vir enige daadwerklike aandag nie.

Die Kaapse luiperds is nie kieskeurig wat voedsel betref nie en het 'n diverse dieet waarby die prooigrootte enorm verskil. Daar word hoofsaaklik klipdassies en klipspringers gevreet. Hierdie twee prooidiere vorm 60% van al die prooi. Die ander prooidiere is ander boksoorte en ystervarke. Soms word vis, reptiele en insekte en baie selde ook bobbejane gevang. By laasgenoemde is die luiperd eintlik te klein.

Die Kaapse luiperds sal ook krieke, akkedisse, knaagdiere en hase vang, maar ook ystervarke en selfs hoefdiere so groot soos die eland. Die dieet wissel na gelang wat en hoeveel die onmiddellike habitat bied: in die Boland, Sederberg en Gamka word die klipspringer en klipdassie die meeste gevreet, terwyl die ystervark en die Kaapse grysbok aansienlik meer in die Boland gevang word. Die Kaapse luiperd vreet selde bobbejane, grootliks omrede die luiperd te staan kom voor die tropbeskerming, ratsheid en lang slagtande wat in Kees se guns tel. Al kruis die bobbejaan en luiperd se paaie mekaar heel dikwels, sal die bobbejaan liefs die luiperd vermy. Volgens die provinsiale voedselopname beslaan die bobbejaan slegs 5% van die luiperd se dieet.

'n Werpsel bestaan uit 2 of 3 welpe. 'n Ervare wyfie kan elke 18 maande tot 2 jaar 'n werpsel grootmaak. Die sterftesyfer van die welpies is wel hoog (ten minste 50%, maar waarskynlik hoër), veral in die eerste paar lewensmaande. Die ouer welpies sterf dikwels in die territoriale gevegte met ander volwasse mannetjies. Totdat 'n luiperdmannetjie omtrent 4 jaar oud is, moet hy hom tussen die tuisgebiede van ander volgroeide en dominante mannetjies handhaaf deur so min as moontlik op te val. Die wyfies kan reeds op 3 jaar voortplant.

...lees verder

In die nuus

Die Suid-Afrikaanse omroeper Hennie Maas sterf op 81.
Bayer 04 Leverkusen wen vir die eerste keer die titel as Duitse sokkerkampioen.
Die Somaliese outonome gebied Puntland het aangekondig om sy samewerking met die Somaliese federale regering te beëindig en as 'n onafhanklik staat op te tree.
Bassirou Diomaye Faye is as nuwe president van Senegal ingesweer.
Nadat al 31 huidige NAVO-lidlande Swede se aansoek om lidmaatskap goedgekeur het, het dié land op 7 Maart 2024 by die verdedigingsalliansie aangesluit, een jaar later as Finland. Finland en Swede het ná die Russiese inval in Oekraïne sedert 2022 dadelik hul neutrale beleid laat vaar.

Het u geweet...

...dat daar absoluut niks tussen 3 en 13 September 1752 gebeur het nie? In hierdie maand is die Juliaanse kalender in Brittanje en sy Amerikaanse kolonies met die Gregoriaanse kalender vervang. Die nuwe kalender was 11 dae voor die ou een; dus het 14 September direk op 2 September gevolg.

...dat die Blohm & Voss BV 138-vliegboot dieselaangedrewe motors gebruik het?

... dat die katedraal van Straatsburg, met sy toring van 142 meter, wat in 1439 in Straatsburg voltooi is, sover bekend tot 1874 die hoogste gebou ter wêreld was?

... dat Arabies saam met Hebreeus 'n amptelike taal van Israel is? Daar is sowat een miljoen Arabiessprekende burgers in Israel. Arabies is die amptelike taal in 25 lande, die derde meeste naas Engels en Frans.

...dat Rosamund Everard-Steenkamp die eerste vrou is wat 'n Spitfire en straalvliegtuig gevlieg het?

Vandag in die geskiedenis

27 Mei

1199 – Jan van Engeland word as koning van Engeland gekroon.
1564 – Sterfdag van die Frans-Switserse hervormer Johannes Calvyn.
1703 – Tsaar Pieter die Grote stig die stad Sint Petersburg nadat hy die grondgebied van Swede verower het.
1883 – Aleksander III word gekroon as tsaar van Rusland ná die sluipmoord op sy pa, Aleksander II.
1915 – D.F. Malan aanvaar 'n pos as die eerste redakteur van die Afrikaanse koerant Die Burger.
1974 – Jacques Chirac word eerste minister van Frankryk.