Portaal:Sport
Wikipedia-portale: Musiek · Letterkunde · Sport · Geografie · Geologie · Geskiedenis · Fisika · Chemie · Biologie · Sterrekunde · Krieket · Rugby · Vlae en wapens
Welkom by Wikipedia se portaal vir sport. Sport is 'n fisieke- (byvoorbeeld rugby) of denkspel (byvoorbeeld skaak) wat in kompetisieverband gespeel kan word. Sport kan ook vir ontspanning beoefen word. Alle sporte het reëls wat nagekom moet word. Die beoefening van sport kan mens aktief en gesond hou, vandaar die slagspreuk: ‘n gesonde liggaam huisves ‘n gesonde gees.
|
Uitgeligte artikel
Die Georgiese nasionale rugbyspan (Georgies: საქართველოს მორაგბეთა ეროვნული ნაკრები, Sakartwelos moragbeta erownuli nakrebi) is die nasionale rugbyspan wat Georgië in internasionale wedstryde (toetswedstryde) verteenwoordig. Dié span se bynaam Lelos is ontleen aan ’n tradisionele Georgiese rugbysport wat nou verwant is aan rugby. ’n Ander bynaam is Bordsjghalosnebi (“mans van die son”), afgelei van die Bordsjghali, ’n tradisionele Georgiese sonembleem. Rugby word in Georgië geadministreer deur die Georgiese Rugbyunie (GRU; საქართველოს რაგბის კავშირი, Sakartwelos ragbis kawsjiri) wat in 1964 gestig is en sedert 1991 op sy eie optree. Georgië word deur Wêreldrugby as ’n vlak twee-span erken. Daarmee behoort Georgië tot die beste Europese rugbyspanne naas die Sesnasies. Die Georgiese rugbyspan is tans (Maart 2023) 11de op Wêreldrugby se wêreldranglys gelys.
Georgië het in 1989, voor sy onafhanklikheid van die Sowjetunie, sy eerste nieamptelike toetswedstryd teen Zimbabwe gespeel; hul eerste amptelike toetswedstryd het twee jaar later plaasgevind. Hulle het tydens die Europese Rugbykampioenskap 15 titels ingepalm, vier keer as naaswenner en twee keer in die derde plek geëindig. Die Georgiese span speel tradisioneel in wynrooi truie met wit broeke en wynrooi sokkies. Georgië se belangrikste internasionale verskyning is tydens die vierjaarlikse rugbywêreldbekertoernooi wat sedert 1987 beslis word. Sedert die Rugbywêreldbeker 2003 het die span aan al die toernooie deelgeneem en tydens die Rugbywêreldbeker 2015 met die derde plek in hul poel hul beste prestasie behaal.
Voorbladartikels
Voorbladartikels in Sport
Afghaanse nasionale krieketspan - All Blacks - Fernando Alonso - Argentynse nasionale rugbyspan - Australiese nasionale krieketspan - Bengaalse nasionale krieketspan - Engelse nasionale krieketspan - Engelse nasionale rugbyspan - Roger Federer - Fidjiaanse nasionale rugbyspan - Franse nasionale rugbyspan - Georgiese nasionale rugbyspan - Ierse nasionale krieketspan - Ierse nasionale rugbyspan - Indiese nasionale krieketspan - Italiaanse nasionale rugbyspan - Japannese nasionale rugbyspan - Kanadese nasionale krieketspan - Kanadese nasionale rugbyspan - Keniaanse nasionale krieketspan - Krieketwêreldbeker 2003 - Krieketwêreldbeker 2015 - Krieketwêreldbeker 2019 - Namibiese nasionale krieketspan - Nederlandse nasionale krieketspan - Nepalese nasionale krieketspan - Nieu-Seelandse nasionale krieketspan - Olimpiese Somerspele 2008 - Olimpiese Somerspele 2012 - Pakistanse nasionale krieketspan - Paralimpiese Somerspele 2008 - Proteas - Roemeense nasionale rugbyspan - Rugby - Rugbywêreldbeker 2007 - Rugbywêreldbeker 2011 - Rugbywêreldbeker 2015 - Rugbywêreldbeker 2019 - Samoaanse nasionale rugbyspan - Skaak - Skotse nasionale krieketspan - Skotse nasionale rugbyspan - Springbokke - Sri Lankaanse nasionale krieketspan - Tafeltennis - Tongaanse nasionale rugbyspan - Verenigde State se nasionale rugbyspan - Wallabies - Walliese nasionale rugbyspan - Wes-Indiese nasionale krieketspan - Zimbabwiese nasionale krieketspan
Algemeen
Vir elke sportsoort is daar 'n beheerliggaam (op nasionale vlak). Die plaaslike, nasionale en internasionale beheerliggame is verantwoordelik vir al die tegniese vrae en beheer die toernooistelsel. Langs die professionele bestuur is die sportklubs ook streeksgebonde in die plaaslike beheerliggame. Die Suid-Afrikaanse Sportkonfederasie en Olimpiese Komitee (SASKOK) is die beheerliggaam van alle sportsoorte van Suid-Afrika en koördineer die verhouding met verskeie internasionale sportfederasies.
Aanhalings
Uitgeligte span
Die Proteas is die nasionale krieketspan wat Suid-Afrika in toets- en kitskrieket verteenwoordig. Dit word beheer en geadministreer deur Krieket Suid-Afrika (KSA) en is ’n volle lid van die Internasionale Krieketraad (IKR) met toets-, EDI- en T20I-status. Die Proteas is na die koningsprotea, die nasionale blom van Suid-Afrika, genoem. Krieket is een van Suid-Afrika se nasionale sportsoorte en die Proteas behoort tot dié land se vernaamste nasionale spanne. Die Proteas is tans (Januarie 2023) vierde op die IKR-toetsranglys, sesde op die eendagranglys en vierde op die Twintig20-wêreldranglys.
Suid-Afrika is die derde oudste nasionale span in toetskrieket en het tydens die 1888/89-seisoen sy eersterangse en internasionale krieketdebuut gemaak, toe Suid-Afrika ’n toerende Engelse nasionale krieketspan gehuisves het. Aan die begin kon die span nóg teen Australië nóg teen Engeland meeding, maar nadat hulle beide ervaring en kundigheid verkry het, kon die Proteas aan die begin van die 20ste eeu ’n mededingende span op die veld stuur. Die span het tot in die 1960’s gereeld teen Australië, Engeland en Nieu-Seeland gespeel, maar nadat ’n onverbiddelike weerstand teen Suid-Afrika se apartheidsbeleid ontstaan het, is ’n internasionale verbanning deur die IKR aangekondig, nadat ander internasionale beheerliggame Suid-Afrika ook uitgesluit het. Vervolgens het Suid-Afrika nie aan die eerste vier krieketwêreldbekertoernooie (in 1975, 1979, 1983 en 1987) deelgeneem nie. Toe die verbanning ingestel is, het Suid-Afrika oor ’n span met spelers soos Eddie Barlow, Graeme Pollock en Mike Procter beskik wat destyds as die beste span ter wêreld beskou is.
Die uitsluiting uit internasionale krieket was tot in 1991 in werking en ná hul hertoelating kon Suid-Afrika teen ander toetslande soos Indië, Pakistan, Sri Lanka en Wes-Indië speel. Die span vertoon sterk sedert hul hertoelating en het by tye die eerste plek op die onderskeidelike internasionale ranglyste beklee, maar het tot dusver min sukses tydens internasionale toernooie behaal. Al is Suid-Afrika telkens een van die gunstelingspanne om die krieketwêreldbeker te verower, het dié eer hulle nog nie te beurt geval nie. Hul beste prestasie tot dusver is die halfeindstryd, wat die Proteas vier keer gehaal het (in 1992, 1999, 2007 en 2015). Die Proteas het die IKR se Kampioentrofee tydens hul debuut en die goue medalje tydens die Statebondspele ingepalm (albei in 1998). Van die noemenswaardige spelers sedert hertoelating is Allan Donald, Makhaya Ntini, Shaun Pollock, Jacques Kallis, Graeme Smith, Kagiso Rabada, AB de Villiers, Dale Steyn, Herschelle Gibbs, Faf du Plessis, Morné Morkel, Imran Tahir, David Miller en Hashim Amla. Ses voormalige Suid-Afrikaanse spelers is in die Internasionale Krieketraad se Heldesaal opgeneem.
Uitgeligte sportsoort
Skaak (Persies: šāh, van Schah, d.i. ‚Koning‘ – dus die naam „die koninklike spel“) is 'n strategiese bordspel vir twee spelers. Die huidige vorm van die spel het in suidelike Europa ontstaan tydens die tweede helfte van die 15de eeu nadat dit ontwikkel het uit soortgelyke en baie ouer spelle met Indiese en Persiese oorsprong. Vandag is skaak een van die gewildste bordspele ter wêreld en word dit deur miljoene mense tuis, in klubs, aanlyn, per pos, en in toernooie gespeel.
Skaak word gespeel op 'n vierkantige bord wat verdeel is in agt rye en agt kolomme, met 64 indiwiduele blokkies wat tradisioneel lig en donker gekleur is. Elke speler het 16 stukke, wat bestaan uit agt pionne, twee torings, twee lopers, twee ruiters, een dame en een koning. Elke stuk skuif op sy eie manier. Die twee kante word onderskei deur kontrasterende kleure. Die doel van die spel is om die koning van die opponent in skaakmat te plaas.
Georganiseerde skaakkompetisies het in die 16de eeu begin en het sedertdien aansienlik ontwikkel. Alhoewel dit nie 'n Olimpiese sport is nie, word skaak wel deur die Internasionale Olimpiese Komitee as 'n sport erken. Die eerste amptelike Wêreldskaakkampioen, Wilhelm Steinitz, het sy titel in 1886 verwerf. Die huidige wêreldkampioen is Magnus Carlsen van Noorweë. Teoretici het sedert die spel se ontstaan uitgebreide skaakstrategieë en taktiek ontwikkel.
Een van die doelstellings van vroeë rekenaarwetenskaplikes was om 'n skaakprogram te ontwikkel. Hedendaagse skaak word sterk beïnvloed deur die vermoëns van skaakprogramme en die vermoë om aanlyn teen ander spelers te speel. In 1997 het Deep Blue die eerste rekenaar geword om 'n heersende skaakkampioen te verslaan in 'n wedstryd waarin dit teen Garri Kasparof gewen het.
Die woord skaak kom van die Persiese woord sjah, wat koning beteken. Ook die woord mat is Persies en beteken hulpeloos.
Sportnuus
- Ierland wen tydens die Sesnasies-toernooi 2023 sy 24ste titel en vierde Grand Slam, terwyl Georgië tydens die Europese Rugbykampioenskap sy 15de titel inpalm.
- In die eindstryd van die T20I-vrouewêreldbeker 2023 op die Nuweland-krieketveld in Kaapstad verslaan Australië Suid-Afrika met 19 lopies en palm sodoende sy sesde T20I-vrouewêreldbekertitel in.
- Tydens die Australiese Ope het die Belarussiese tennisspeler Aryna Sabalenka haar eerste Grand Slam-toernooi gewen, terwyl die Serwiese tennisspeler Novak Djokovic sy 22ste toernooi ingepalm het.
- Die Suid-Afrikaanse krieketspeler Hashim Amla kondig sy uittrede uit alle krieketvorme aan.
- In Katar klop Argentinië in die eindstryd van die 22ste Sokker-Wêreldbekertoernooi die verdedigende kampioen Frankryk met 4–2 ná strafdoele en palm sodoende sy derde titel ná 1978 en 1986 in. Kroasië eindig derde en Marokko in die vierde plek.
Uitgeligte biografie
Roger Federer (Duits: [ˈrɔdʒər ˈfeːdərər]; gebore 8 Augustus 1981 in Basel, Switserland) is ’n Switserse professionele tennisspeler en tans no. 5 op die wêreldranglys van mansenkelspelspelers volgens die ATP. Baie kenners en tennisspelers glo Federer is moontlik die beste speler in die geskiedenis van tennis. Sy ma, Lynette Federer (née Durand), is ’n Suid-Afrikaner en hy het self ook Suid-Afrikaanse burgerskap.
Federer het al 20 Grand Slam-titels gewen tydens mansenkelspeltoernooie (hy het al aan 79 deelgeneem), die meeste in die geskiedenis vir ’n manstennisspeler. Hy het die Wimbledon-kampioenskapstoernooi agt keer gewen (’n rekord), die Australiese Ope ses keer, die VSA-Ope vyf keer (almal agtereenvolgens; ’n rekord) en die Franse Ope een keer. Hy is een van net agt mans met ’n loopbaan-Grand Slam agter sy naam. In 2004 het hy die eerste speler sedert Mats Wilander geword wat drie van die vier Grand Slam-enkelspeltoernooie in dieselfde jaar wen: die Australiese Ope, Wimbledon en die VSA-Ope. Hy het ook al ses Tennismeestersbekertoernooie en 27 ATP-meestersreekstitels gewen.
Federer het die ATP se no. 1-posisie vir ’n rekord van 310 weke beklee. Hy het ook van 2 Februarie 2004 tot 17 Augustus 2008 die no. 1-wêreldposisie vir ’n rekord van 237 agtereenvolgende weke beklee. Op 8 Julie 2007 het hy Björn Borg se rekord van vyf agtereenvolgende seges op Wimbledon geëwenaar.
Sy spel is veelsydig, en sy oënskynlik maklike en doeltreffende bewegings het hom gewild onder tennisaanhangers gemaak.
Het u geweet...
...dat die vyf gewildste televisie-uitsendings almal sportprogramme is? Die Olimpiese Somerspele, Sokker-Wêreldbekertoernooie, Krieketwêreldbekertoernooie, Rugbywêreldbekertoernooie en Formule Een is die vyf programme wat die grootste kykertalle lok.
...dat ’n groot aantal immigrante uit Cornwall in myne in Suid-Afrika kom werk het? Die tinmyners het op die goudmyne in die ZAR gewerk en onder andere 'n rol gespeel in die vestiging van rugby as ’n sport in Suid-Afrika.
...dat die Namibiëer Rudie van Vuuren die eerste (en enigste) man is wat in dieselfde jaar in twee sportsoorte, krieket en rugby, aan ’n wêreldbekertoernooi deelgeneem het? Hy het sy land tydens beide die Krieketwêreldbeker 2003 en die Rugbywêreldbeker 2003 verteenwoordig.
...dat die doelhok in sokker 2,44 meter hoog en 7,32 meter wyd is?
...dat daar in toetskrieket sedert 1877 slegs twee gelykopuitslae was en die Australiese nasionale span in albei gespeel het?
Uitgeligte beeld
Sport in hierdie jaar
Sport in 2023:
- Ierland wen tydens die Sesnasies-toernooi 2023 sy 24ste titel en vierde Grand Slam, terwyl Georgië tydens die Europese Rugbykampioenskap sy 15de titel inpalm.
- 8 – 29 Julie – 2023-Rugbykampioenskapreeks
- 8 September–28 Oktober – Die 10de Rugbywêreldbeker word in Frankryk aangebied.
- 5 Oktober–19 November – Die 13de Krieketwêreldbeker word in Indië aangebied.
Sport volgens jaar
2000 •
2001 •
2002 •
2003 •
2004
2005 •
2006 •
2007 •
2008 •
2009
2010 •
2011 •
2012 •
2013 •
2014
2015 •
2016 •
2017 •
2018 •
2019
2020 •
2021 •
2022 •
2023 •
2024
2025 •
2026 •
2027 •
2028 •
2029
Verwante portale
Kategorieë
Ontdek...
Armdruk •
Atletiek •
Padwedloop •
Basketbal •
Bofbal •
Boks •
Ysskaats •
Boogskiet •
Driekamp •
Duik •
Fietsry •
Ballet •
Gewigoptel •
Gesinchroniseerde swem •
Gholf •
Gimnastiek •
Handbal •
Hokkie •
Jag •
Judo •
Kanovaart •
Karate •
Kegelbal •
Krieket •
Motorsport •
Muurbal •
Netbal •
Pluimbal •
Roei •
Rolbal •
Rolstoelrugby •
Rugby •
Ruitersport •
Sagtebal •
Seil •
Skaak •
Skerm •
Ski •
Skyfskiet •
Sneeuplankry •
Sokker •
Stoei •
Swem •
Tafeltennis •
Taekwondo •
Tennis •
Vlugbal •
Waterpolo