Helios

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Helios
Alexander die Grote as Helios. Romeinse kopie van die Griekse oorspronklike
Alexander die Grote as Helios. Romeinse kopie van die Griekse oorspronklike
Naam Helios
God van Die Son
Blyplek Hemel
Gade Perse, Klumene
Ouers Huperion en Teia
Sibbes Selene en Eos
Kinders Die Grasieë, Faiton, Aietes, Kirke, Pasifae
Romeinse eweknie Sol

Helios (Grieks: Ἥλιος) was in die Griekse mitologie uit die tweede geslag Titane. Hy was die verpersoonliking van die Son.

Helios was die seun van die Titane Huperion en Teia (Hesiodus) of Eurufaissa (Homeros) en die broer van die godinne Selene (Maan) en Eos (Daeraad). Die drie se name was ook die algemene Griekse name vir son, maan en daeraad.

Beskrywing[wysig | wysig bron]

Helios in sy strydwa (vroeë 4de eeu v.C., Atena se tempel in Ilion.

Helios word gewoonlik uitgebeeld as ’n aantreklike jong man met die helder ligkrans van die son op sy kop wat elke dag ’n strydwa van die son oor die lug heen ry na Okeanos, wat die aarde omring, en deur die wêreldoseaan totdat hy snags na die ooste terugkeer. In die lofsang van Homeros aan Helios word gesê Helios se strydwa word deur rosse getrek. Later is vuurverwante name aan die perde gegee: Pirois, Aios, Eton en Flegon.

Die beeld van ’n godheid wat ’n strydwa dryf, het waarskynlik ’n Indo-Europese oorsprong,[1][2] en is algemeen in beide vroeë Griekse en Nabye Oosterse godsdienste.[3] Die vroegste kunsvoorstelling van die "strydwagod" kom uit die Partiese tydperk (3de eeu) van Persië, waar daar bewyse is van rituele vir die songod deur priesters (magiërs); dit dui op ’n versmelting van die kultusse van Helios en Mitras.[1]

Helios word beskou as beide ’n personifikasie van die son en die basiese skeppingskrag daaragter,[4] en word gevolglik dikwels aanbid as ’n god van lewe en skepping. Homeros beskryf Helios as ’n god "wat vreugde aan sterflikes gee".[5]

Die Kolos van Rhodos.

Die eiland Rhodos was ’n belangrike sentrum vir die kultus van Helios; dit was een van die min plekke in antieke Griekeland waar hy as ’n belangrike god aanbid is.[6] Die aanbidding van Helios by Rhodos het ’n ritueel ingesluit waarin ’n strydwa wat deur vier perde getrek word, oor ’n krans tot in die son gestuur is, ’n voorstelling van die mite van Faëton. Jaarlikse gimnastiektoernooie is ter ere van Helios gehou en die Kolos van Rhodos is aan hom opgedra. Helios het ook ’n aansienlike aanhang in Korinte op die Griekse vasteland gehad.[7]

Samesmelting met Apollo[wysig | wysig bron]

Helios word soms vereenselwig met Apollo; Walter Burkert het opgemerk: "Verskillende name kan na dieselfde wese verwys of anders kan hulle doelbewus gelykgestel word, soos in die geval van Apollo en Helios."[8]

In Homeriese letterkunde is Apollo duidelik as ’n ander god voorgestel, hoewel hy ook soneienskappe gehad het. Teen die tyd van Hellenistiese Griekeland is Apollo in sy kultus in ’n groot mate verbind met die son, en "Foibos" (Grieks: Φοῖβος, "helder"), die bynaam wat dikwels vir Apollo gebruik is, is later daur Latynse digters gebruik vir die songod Sol.

Die verbintenis het algemeen in filosofiese tekste geword en kom voor in die skrywes van Parmenides, Empedokles, Plutarchus en Krates van Thebe, asook in sommige Orfiese tekste.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. 1,0 1,1 Pachoumi, Eleni. 2015. "The Religious and Philosophical Assimilations of Helios in the Greek Magical Papyri." Greek, Roman, and Byzantine Studies, 55: 391–413.
  2. Gelling, P. en H.E. Davidson. The Chariot of the Sun and Other Rites and Symbols of the Northern Bronze Age. Londen, 1969.
  3. Burkert, W. Greek Religion: Archaic and Classical. Cambridge Mass., 1985, p. 175.
  4. Wright, Wilmer Cave. 1913. The works of Emperor Julian, volume 1.
  5. Homer, Odyssey Book 12
  6. Burkert, p. 174
  7. Pausanias. Description of Greece, 2.1.6.
  8. Walter Burkert, Greek Religion, p. 120.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]