Kruiskleding

Irving Berlin se "This Is the Army, Mr. Jones", uitgevoer deur kruiskleders (1942).

Kruiskleding (Engels: cross-dressing) is die dra van klere en bykomstighede wat gewoonlik in ’n spesifieke gemeenskap met die teenoorgestelde geslag verbind word. Dit word gebruik vir vermomming, gerief of selfontdekking.

Byna elke gemeenskap regdeur die geskiedenis het algemeen aanvaarde verwagtings vir elke geslag wat betref die styl, kleur of soort klere wat hulle dra, en net so het elke gemeenskap ’n stel riglyne, sienings of selfs wette wat bepaal watter drag vir elke geslag aanvaarbaar is.

Die term kruiskleding dui op ’n daad of gedrag sonder om ’n rede daarvoor te impliseer, terwyl fopdossery ’n "enigsins neerhalende" aanduiding kan wees van transgender-identiteit, fetisjisme of gay gedrag.

Geskiedenis

Kruiskleding het deur ’n groot deel van die aangetekende geskiedenis in baie gemeenskappe voorgekom. Daar is baie voorbeelde in Griekse, Noorse en Hindoe-mitologie. Verskeie historiese figure is bekend daarvoor dat hulle in verskillende mates en om verskillende redes klere van die teenoorgestelde geslag gedra het. Daar is ook talle voorbeelde in folklore, letterkunde, teater en musiek.

Fopdossery was in die vroeë moderne Spanje algemeen in teaters en die gewildste vermaakvorm onder Spaanse teatergehore. Veral vroulike kruiskleders het mense gefassineer en was baie gesog in die "Goue-eeu-Comedia". Spanje het hierdie verskynsel as ’n bedreiging beskou en in die 1600's wette uitgevaardig wat vroulike transvestiete geteiken het. Dit het egter desondanks gewild gebly en baie bygedra tot Spaanse komedie.

Verskeidenheid

Drag queens gebruik fopdossery om te vermaak.

Daar is ’n groot verskeidenheid maniere van kruiskleding en baie verskillende redes waarom mense dit doen. Sommige doen dit as ’n stylkeuse of vanweë ’n persoonlike voorkeur vir klere van die teenoorgestelde geslag. Soms word dit gedoen om die sosiale norme uit te daag.

Geslagsvermomming is al deur lede van albei geslagte toegepas om hulself as iemand anders voor te doen, en word dikwels in die letterkunde, toneelstukke, rolprente en ballades as tema gebruik. Histories het vroue hulle al as mans vermom om poste te kry wat deur mans oorheers is of uitsluitlik vir hulle was, soos in die weermag. Mans het hul weer soos vroue aangetrek om militêre diensplig vry te spring of as vermomming om deel te neem aan politieke of sosiale betogings, soos in die Rebecca-opstande van 1839 en 1843 in Wallis.

Kruiskleding, veral mans wat vroueklere dra, word dikwels vir komiese effek op die verhoog en die grootskerm gebruik. Veral fopdossery is ’n spesiale vorm van vermaak wat op kruiskleding geskoei is. ’n Drag queen is gewoonlik ’n man wat as ’n oordrewe vroulike karakter optree, met oordadige klere, hoëhakskoene, baie grimering en ’n pruik. Soms boots hulle spesifieke film- of popsterre na. ’n Faux queen is ’n vrou wat dieselfde tegniek gebruik. ’n Vrou wat soos ’n manlike ster aantrek en optree, is ’n drag king.

Sommige mans, gewoonlik heteroseksueel, dra soms vroulike klere-items as deel van ’n seksuele fetisj. Dit is dikwels beperk tot net vroue-onderklere. Ander gebruik kruiskleding om ’n algehele indruk te skep dat hulle ’n lid van die teenoorgstelde geslag is, insluitende mannerismes, spraak en seksuele eienskappe. Party mense span ’n gemengde voorkoms in, met manlike én vroulike eienskappe, byvoorbeeld ’n rok en baard. Dit word soms genderfuck genoem.

Eksterne skakels

• The Gender Centre (Australië)
• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kruiskleding.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia