Lyon

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Lyon

Kaart Wapen
Vlag
 Land Vlag van Frankryk Frankryk
 Région (Admin. gewes) Auvergne-Rhône-Alpes
 Département Métropole de Lyon
 Koördinate 45°46′N 4°50′O / 45.767°N 4.833°O / 45.767; 4.833
 Stigting 43 v.C.
 Oppervlakte:  
 - Totaal 47,87 vk km
 Hoogte bo seevlak 162–305 m
 Bevolking:  
 - Totaal (2019) 522 969
 - Bevolkingsdigtheid 11 000/vk km
 - Metropolitaanse gebied 2 280 845
 Tydsone UTC +1 (MET)
 - Somertyd UTC +2 (MEST)
 Burgemeester Grégory Doucet (EELV)
 Amptelike webwerf Lyon

Lyon is 'n stad in die oostelike gedeelte van Sentraal-Frankryk by die samevloeiing van die riviere Rhône en Saône met 'n bevolking van 506 615 (2014). Dit is die hoofstad van die région Auvergne-Rhône-Alpes en die Métropole de Lyon en die hoofkwartier van die internasionale polisie-organisasie Interpol. Die metropolitaanse gebied van Lyon met sy bevolking van sowat 2,2 miljoen is die tweede grootste in Frankryk.

Die Romeinse amfiteater van Lyon
Lyon: Die basiliek Saint-Martin d'Ainay
Uitsig oor die dakke van die ou stadskern
Place de la république

Lyon staan bekend vir sy historiese ou stadskern, wat in 1998 deur die Unesco tot wêrelderfenisgebied verklaar is, en sy belangrike bydraes tot die Franse kookkuns. Paul Bocuse, die internasionaal befaamde sjef, is 'n boorling van Lyon en besit 'n aantal restourante in die stad.

Lyon is ook 'n bakermat van die rolprentbedryf. Die gebroeders Lumière, eweneens boorlinge van Lyon, behoort tot die grondleggers van die moderne bioskoop.

Baie Franse ken Lyon ook as die hoofstad van die sybedryf en as die stad van die ligte – hier word jaarliks op 8 Desember die Fête des lumières (Ligtefees) gevier en duisende kerse en teeliggies by die vensters geplaas.

In die omgewing van Lyon lê twee van die belangrikste Franse wynboustreke – Beaujolais in die noorde en Côtes du Rhône in die suide.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Lyon word in die jaar 43 v.C. as 'n Romeinse kolonie gestig en dien onder die naam Lugdunum as 'n soort federale hoofstad van die Romeinse provinsies in Gallië: Belgica, Aquitania en Lugdunensis. Naas 'n belangrike administratiewe sentrum word Lugdunum danksy sy nywerhede en handelmaatskappye die grootste en welvarendste stad in Gallië. Ook die kerk beskou die stad in die middeleeue as die hoofstad van Frankryk, en die aartsbiskop van Lyon dra die titel "Primas van Gallië".

Onder die heerskappy van die Boergondiërs en Franke bly die stad 'n belangrike godsdienstige sentrum. In 843 word Lyon 'n deel van die Middelfrankiese en teen die einde van die 9de eeu van die Boergondiese Ryk.

In 1033 word Lyon saam met Boergondië 'n deel van die Duitse Heilige Romeinse Ryk.

Die stad het sy welvaart in die 11de en 12de eeu aan sy gunstige ligging by die kruispunt van belangrike handelsroetes tussen Frankryk en Italië te danke, en die stad word langs die oewers van die Rhône en die Saône uitgebrei. Keiser Frederik I verleen 'n aantal voorregte aan die stad wat nie net die lakenbedryf en die rol van die aartsbiskoppe as stadshere begunstig nie, maar van Lyon feitlik 'n onafhanklike stad maak.

Na die jaar 1250 vergroot Frankryk sy invloed, en die burgers bevestig die nou bande met die westelike buurland deur die besluit om Frankryk as beskermheer te aanvaar.

Die Franse koning Filips IV die Skone annekseer die stad in die jaar 1307 en maak 'n einde aan die politieke rol van die aartsbiskoppe. Die Franse heerskappy bevorder die ekonomiese groei van die stad. Lyon word tydens die renaissance onder meer 'n sentrum van die syhandel. Die beroemde handelskoue van Lyon neem in die 15de eeu 'n aanvang, en Lyon word die tweede belangrikste stad van Frankryk.

Tydens die Franse Rewolusie bly Lyon 'n sentrum van monargistiese aktiwiteite en word met 'n naamsverandering gestraf: Dit staan in dié tydperk bekend as die "Ville sans Nom" ("Stad sonder Naam").

In die 19de eeu groei Lyon tot 'n belangrike nywerheidsentrum. Tydens die Duitse besetting in die Tweede Wêreldoorlog is die stad 'n sentrum van die Franse weerstandsbeweging (Résistance).

Ekonomiese basis[wysig | wysig bron]

Saamvloei van Rhône en Saône in Lyon

Lyon beskik oor een van die oudste Franse fayence-nywerhede; Italiaanse immigrante vervaardig hier vanaf die jaar 1512 fayence-produkte, wat teen die einde van die 16de eeu aan die destydse majolica uit die stad Urbino herinner.

Die bekendste onderneming is vandag die internasionale bank Crédit Lyonnais. Sy hoofkwartier is 'n wolkekrabber in die ooste van die stad, wat danksy sy vorm ook die crayon (potlood) genoem word.

Die tweede bekende maatskappy is die farmaseutiese onderneming Aventis (vroeër Rhône-Poulenc). Rhône-Poulenc, die sewende grootste chemiese maatskappy ter wêreld, het tot by sy samesmelting met die Duitse onderneming Hoechst sy hoofkwartier in die stad.

Daar is ook raffinaderye en ander nywerhede in die stad. Die Europese televisienuus-kanaal Euronews het sy hoofkwartier in 'n voorstad van Lyon.

Sport[wysig | wysig bron]

Parc OL
Stade de Gerland

Lyon beskik met Olympique Lyonnais oor een van Frankryk se vernaamste sokkerklubs wat in die Ligue 1 speel. In die stad is twee belangrike stadions geleë wat al vir belangrike rugby- en sokkerwedstryde ingespan is, naamlik die Stade Gerland en die Parc OL. Die Stade Gerland is al vir wedstryde tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1938, FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998, FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2003 en Rugbywêreldbeker 2007 gebruik, terwyl die Parc OL tydens die Europese Sokkerkampioenskap 2016 en Rugbywêreldbeker 2023 gebruik is.

Lyon se plaaslike rugbyspan Lyon OU speel in die Top 14.

Onderwys[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Wiki-webtuistes

Amptelike webtuiste

Ensiklopediese inligting

Unesco

Media