Tom Naudé

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Jozua François Naudé
Tom Naudé

Ampstermyn
1967 – 1968
Eerste minister John Vorster
Voorafgegaan deur Charles Robberts Swart
Opgevolg deur Jim Fouché

Minister van Finansies
Ampstermyn
1956 – 1961
Eerste minister Hendrik Verwoerd
Voorafgegaan deur Eric Louw
Opgevolg deur Theophilus Donges

Minister van Gesondheid
Ampstermyn
1954 – 1956
Voorafgegaan deur Karl Bremer
Opgevolg deur Albert Hertzog

Minister van Pos- en Telegraafwese
Ampstermyn
1950 – 1954

Persoonlike besonderhede
Gebore 15 April 1889
Middelburg, Kaapkolonie
Sterf 31 Mei 1969 (op 80)
Kaapstad, Suid-Afrika
Politieke party Nasionale Party

Vir die artikel oor die NG predikant ds. J.F. Naudé, sien Jozua Francois Naudé

Jozua François (Tom) Naudé (1889–1969) was van 1967 tot 1968 waarnemende Staatspresident van Suid-Afrika.

Naudé was baie jare 'n Nasionale Party-politikus en het van 1950 tot 1954 gedien as Minister van Pos- en Telegraafwese, van 1954 tot 1956 as Minister van Gesondheid en van 1956 tot 1961 as Minister van Finansies. Hy is toe gekies as President van die Senaat, en in terme van die republikeinse grondwet sou hy ex officio as staatspresident moes dien wanneer die pos vakant was. Hy moes die rol onverwags vul toe dr. Eben Dönges, wat gekies is om C.R. Swart as staatspresident op te volg in 1967 'n beroerte gehad het wat hom in 'n koma gelaat het voor hy ingehuldig kon word. Naudé was tien maande lank waarnemende staatspresident tot Dönges gesterf en Jim Fouché in sy plek ingehuldig is.

Biografie[wysig | wysig bron]

Die Suid-Afrikaanse kabinet in 1958. Voor: dr. Eben Dönges, Paul Sauer, dr. Hendrik Verwoerd, dr. E.G. Jansen, adv. C.R. Swart, adv. Eric Louw. Agter: J.J. Serfontein, M.D.C. de Wet, dr. A.J.R. van Rhijn, sen. Jan de Klerk, Ben Schoeman, P.K. le Roux, adv. F.C. Erasmus en Tom Naudé.

Tom Naudé is op 15 April 1889 in Middelburg in die Oos-Kaap gebore. Hy het ook op Middelburg skoolgegaan waar hulle in 'n dubbelverdieping in Van der Waltstraat gewoon het.

Hy vestig hom in 1910 as prokureur op Pietersburg. Sy protes teen Suid-Afrika se deelname aan die Eerste Wêreldoorlog lei daartoe dat hy vir drie maande in die Booysens Interneringskamp moes deurbring.

Van 1915 tot 1920 was hy stadsraadslid. Hy word daarna op 30-jarige ouderdom verkies tot Volksraadslíd vir Pietersburg en verteenwoordig die kiesafdeling vir 41 jaar. In die Parlement het hy feitlik elke denkbare pos beklee. Hy was hoofsweep, minister, Speaker, President van die Senaat en met die siekte van dr Dönges, waarnemende Staatspresident.

Gedurende sy ampstermyn as Minister van Pos- en Telegraafwese en ook as oud-Middelburger is hy gevra om die hoeksteen by die bou van die nuwe stadsaal in 1951 te lê.

Met die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog het hy saam met genl. Hertzog oor die vloer van die Volksraad na die Nasionale Party van dr. D F Malan gestap.

Na die moord op dr. Verwoerd het hy 'n spesiale gebed vir die Senaat geskryf.

Hy is op 31 Mei 1969 in Kaapstad oorlede.[1]

Eerbetoon[wysig | wysig bron]

By die Primêre Skool Karel Theron word die Tom Naudé-toekennings jaarliks aan die beste presteerders in St. 5 gemaak.[1]

Die Hoër Tegniese Skool Tom Naudé in Polokwane (voorheen Pietersburg) is na hom vernoem.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. 1,0 1,1 So onthou ons hulle, Middelburg pays homage, Willie Pretorius (voorsitter), 13 September 1991
Voorafgegaan deur
Charles Robberts Swart
Staatspresident van Suid-Afrika (wnd.)
1967–1968
Opgevolg deur
Jim Fouché
Voorafgegaan deur
Eric Louw
Minister van Finansies
1956–1961
Opgevolg deur
Theophilus Donges
Voorafgegaan deur
Karl Bremer
Minister van Gesondheid
1954–1956
Opgevolg deur
Albert Hertzog
Presidente van Suid-Afrika
 1961–1994  seremonieel: Charles Robberts Swart | Jozua François Naudé (waarnemend) | Jacobus Johannes Fouché | Nicolaas Johannes Diederichs | Marais Viljoen (waarnemend) | John Vorster | Marais Viljoen | uitvoerend: Pieter Willem Botha | Frederik Willem de Klerk
 1994–  Nelson Mandela | Thabo Mbeki | Kgalema Motlanthe | Jacob Zuma | Cyril Ramaphosa