Wikipedia:Voorbladartikel week 46 2021
Hindoeïsme is die grootste godsdiens in Indië, Nepal en Mauritius, asook van ongeveer ’n halfmiljoen mense van Indiese oorsprong in Suid-Afrika. Dit word ook as ’n dharma, of lewenswyse, beskou. Dit is die derde grootste godsdiens in die wêreld, met meer as 1,25 miljard aanhangers, of 15-16% van die wêreldbevolking, wat as Hindoes bekend is. Die woord "Hindoe" is ’n term wat net buite die groep vir hulle gebruik word, en hoewel Hindoeïsme al die oudste godsdiens in die wêreld genoem is, beskou baie beoefenaars van die godsdiens dit as Sanatana Dharma (Sanskrit: सनातन धर्म, "die Ewige weg") – dit verwys na die idee dat sy oorsprong buite die menslike geskiedenis gevind kan word, soos in die Hindoegeskrifte onthul word. Nog ’n term is Vaidika dharma, "die dharma van die Vedas", hoewel dit minder gepas is.
Hindoeïsme is ’n uiteenlopende stelsel van gedagtes wat gekenmerk word deur ’n reeks filosofieë en gedeelde begrippe, rituele, kosmologiese stelsels, pelgrimsterreine en gedeelde teksbronne wat onder meer teologie, metafisika, mitologie, Vediese yajna, joga, rituele en tempelbouwerk insluit. Prominente temas in Hindoeïsme sluit in die vier purusharthas, die vier doele van die die lewe: dharma (etiek/pligte), artha (sukses/werk), kama (begeertes/passies) en moksha (bevryding/vryheid van die siklus van dood en hergeboorte/verlossing), sowel as karma (aksie, bedoeling en gevolge) en samsara (die siklus van dood en hergeboorte). Hindoeïsme skryf ewige pligte voor, onder meer eerlikheid, weerhouding daarvan om ander lewende wesens seer te maak, geduld, selfbeheersing, deugsaamheid en deernis. Hindoepraktye sluit in rituele soos puja (aanbidding) en ritmiese voordrag, meditasie (dhyana), sanskara (deurgangsrites), jaarlikse feeste en per geleentheid pelgrimstogte. Sommige Hindoes laat hulle sosiale lewe en materiële besittings agter in ruil vir ’n lewe in ’n klooster om moksha te bereik.
Hindoegeskrifte word geklassifiseer as dié wat gehoor is en dié wat onthou word. Die belangrikstes is die Vedas, Upanishads, Puranas, Mahabharatas, Ramayanas en Agamas. Die vier grootste denominasies van Hindoeïsme is tans Vaishnavisme, Shaivisme, Shaktisme en Smartisme. Bronne van gesag en ewige waarhede in die Hindoegeskrifte speel ’n belangrike rol, maar daar is ook ’n sterk Hindoetradisie om gesag te bevraagteken ten einde ’n groter begrip van dié waarhede te ontdek en die tradisie verder te ontwikkel. Buiten dat dit die oorheersende godsdiens in Indië, Nepal en Mauritius is, is daar ook aansienlike Hindoegemeenskappe in Suidoos-Asië, insluitende in Bali in Indonesië, die Karibiese Seegebied, Noord-Amerika, Europa, Oseanië en Afrika. Dit is naas die Islam die vinnigs groeiende godsdiens in die wêreld.