Ystervark
| Ystervark | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ook: Cape Porcupine | ||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||
| Bewaringstatus | ||||||||||||||||
| Wetenskaplike klassifikasie | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
| Binomiale naam | ||||||||||||||||
| Hystrix africaeaustralis Peters, 1852 |
||||||||||||||||
Die ystervark (Hystrix africaeaustralis) is 'n kenmerkende knaagdier wat in groot dele van Afrika (suid van die Sahara) voorkom, buiten die suidwestelike woestyngebiede van dié kontinent.
Ystervarke is snags aktief en vreet hoofsaaklik plantmateriaal. Ystervarke word maklik uitgeken aan die swart-en-wit, harde, skerppuntige penne wat hul rûe en agterlywe bedek. Die res van die liggaam is met lang, stywe borselhare bedek. Die ystervark is die grootste knaagdier in Suid-Afrika.
Die wyfie is ses tot sewe weke dragtig, waarna een tot vier kleintjies gebore word. Ystervarke het 'n moontlike lewensduur van 20 jaar - baie langer as meeste ander knaagdiere.
Eetgewoontes[wysig | wysig bron]
Ystervarke is plantetend, met 'n dieet wat grootliks bestaan uit wortelstokke en ander ondergrondse plantdele. Hulle is uiters vernielsugtige eters en is dikwels 'n probleem in groentetuine aangesien hulle lief is vir veral aartappels en ander ondergrondse groente. In die veld trek hulle die bas van bome af wat die bome laat doodgaan.
Die Suid-Afrikaanse ystervark is bekend daarvoor dat hy bene bymekaarmaak en daar is lank geglo dat hy daaraan knaag om sy tande te slyp. Navorsing deur die Soogdiernavorsingsinstituut[1] het egter aangetoon dat die ystervark beenmateriaal moontlik verteer om 'n kalsium- en fosfaatwanbalans in sy dieet reg te stel.
Gedrag[wysig | wysig bron]
Wetenskaplikes het vir baie jare lank geglo ystervarke skiet hulle penne na vyande. Dit is 'n vergissing: ystervarke beskerm hulself deur in werklikheid deur hul aanvaller agteruit te bestorm en hul nagenoeg 40-sentimeter lange penne dan in die vyand se liggaam agter te laat. Hierdie stap word slegs geneem as die aanvaller hom nie aan die waarskuwende gegrom, gestamp van pote en die ratelende uitgespreide penne steur nie.
Die naglewende ystervark slaap bedags in die aangepaste erdvarkgate, of in die gate wat hyself gemaak het, of in rotsskeure. As hy hom eers in 'n gat ingewikkel het, is dit byna onmoontlik om hom daar uit te kry. Die uitgespreide penne anker hom aan die kante van die gat en vorm 'n skerp versperring teen indringers.
Ystervarke is sterk paargebonde en dit wil voorkom dat hulle monogaam is. Een of twee kleintjies word gebore, wat met sagte stekeltjies oortrek is wat baie gou hard word.
Sien ook[wysig | wysig bron]
- Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere
- Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name
- Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes
Bronnelys[wysig | wysig bron]
- Grubb, P. (2008). Hystrix africaeaustralis. 2008 IUBN Rooi Lys van bedreigde spesies. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur 2008. Verkry op 5 Januarie 2009.
- Soogdiere van die Krugerwildtuin en ander Nasionale Parke (1979). Saamgestel deur Die Nasionale Parkeraad. 'n Publikasie van die Raad van Kuratore vir Nasionale Parke van die Republiek van Suid-Afrika. ISBN 0-86953-027-5.
- Rothmann, Anna: Klaasneus-hulle. Kaapstad: Tafelberg, 1975. ISBN 0-624-00479-1
- Wilde diere van Suid-Afrika (1989). Prof. John Skinner. CNA. ISBN 0-620-08403-0.
-
'n Ystervark van naby afgeneem.
-
Ystervarkies lê en slaap.
-
'n Ystervark in 'n dieretuin.
.JPG)
- ↑ Wilde diere van Suid-Afrika, Skinner, John, 1989, CNA, ISBN 0-620-08403-0, bls. 102
