Gaan na inhoud

Amerigo Vespucci

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Amerigo Vespucci
Gebore9 Maart 1454
Florence, Republiek van Florence (tans Italië)
Sterf22 Februarie 1512
Sevilla, Kroon van Kastilië, (tans Spanje)
NasionaliteitItalië
BeroepHandelaar, ontdekkingsreisiger, kartograaf
Bekend virtoon dat die Nuwe Wêreld nie is Asië nie, maar 'n voorheen onbekende vierde kontinent.
Handtekening
Amerigo Vespucci
Amerigo Vespucci
Amerigo Vespucci
Amerigo Vespucci by die Palazzo dei Vesacci
Geboortehuis van Amerigo Vespucci in Florence.
Standbeeld in die Uffizi, Firenze.

Amerigo Vespucci (* Florence, 9 Maart 1454 – † Sevilla, 22 Februarie 1512) was 'n Florentynse ontdekkingsreisiger wat in Spaanse en Portugese diens dele van die Nuwe Wêreld (die Amerikas) verken het. Die Amerikas is vervolgens glo na hom vernoem, alhoewel dit egter nie algemeen aanvaar word nie. Amerigo lyk wat op America en het daarom die verbinding van die name moontlik gemaak.

Martin Waldseemüller se kaart van 1513 het die naam van America (aangegee op sy kaart van 1507) na Terra incognita verander en het die verwysings aan Verspucci laat verval.[1]

Jeug en vroeë loopbaan

[wysig | wysig bron]

Vespucci is in Florence gebore. Hy het in hierdie stad, wat as een van die kernpunte van die Renaissance beskou word, grootgeword. Hy is deur die ryk bankiersfamilie De' Medici in diens geneem. Hy het al wat diplomatieke ervaring gehad nadat hy deelgeneem het aan 'n gesantskap na Lodewyk XI van Frankryk, en het dus bankier geword.

In 1492 het hy die opdrag gekry om na Sevilla te reis om daar die ekonomiese sake van die De Medici te gaan behartig. Oor die res van sy lewe daar is nie veel bekend nie, maar dis wel beslis dat hy gereeld in kontak met seevaarders gekom het. Hy het immers die ware vir die groot ekspedisies na die Nuwe Wêreld van gelewer wat van tyt tot tyd op tou gesit is.

Vespucci het besluit om sy amp neer te lê en self ook ontdekkingsreisiger te word.

Ontdekkingsreise

[wysig | wysig bron]

In die tyd het daar stilaan stemme opgegaan dat die gebied wat Christophorus Columbus ontdek het, nie Asië was soos Culumbus tot sy dood volgehou het nie. Vespucci was een van die mense wat daarvan ootruig was dat Columbus 'n kompleet nuwe en onbekende kontinent ontdek het. Die belangrikste rede agter die Spaanse ontdekkingsreise was dan ook om opheldering in hierdie verband te bring.

Vespucci het self beweer dat hy vier reise onderneem het, maar die eerste reis word teenwoordig as 'n fabrikasie gesien, terwyl daar ook twyfel is of Vespucci sy vierde reis daadwerklik meegemaak het.

Die beweerde eerste reis sou in 1497-1498 plaasgevind het. Vespucci het vanaf Cádiz vertrek en êrens in Suid-Amerika geland. Daar word ook wel beweer dat hy agterna die Golf van Meksiko ondersoek het. Teenwoordig word egter vermoed dat die reis nie werklik plaasgevind het nie, maar dat Vespucci dit bedag het op basis van die tweede reis, moontlik om so te kon beweer dat hy voor Christophorus Columbus die vasteland van Suid-Amerika ontdek het.

In 1499-1500 het Vespucci sy eerste egte reis, saam met Alonso de Ojeda en Juan de la Cosa, onderneem. Na die bereiking van Suid-Amerika het Vespucci van die res van die vloot afskeid geneem en na die suidooste geseil. Hy het 'n breë golf bereik, wat hy Santa Maria genoem het; vermoedelik was dit die monding van die Amasone-rivier gewees. Hy het deurgevaar, moontlik tot Cabo São Roque, omgekeer en die kus noordweswaarts gevolg tot by die Golf van Venezuela. By Hispaniola het hy homself weer by sy vloot aangesluit en na Spanje teruggekeer.

Na sy terugkeer het die Spaanse koning egter besluit om geen tweede ekspedisie op tou te sit nie en Vespucci het na die Portugese oorgeloop. Hy het beweer om twee reisie mee te gemaak het, maar historici gaan daarvan uit dat die reise was hy beskryf in werklikheid deur Gonçalo Coelho gelei is, wat nie deur Vespucci by die naam genoem is nie. Daar is ook twyfels of Vespucci daadwerklik ooit op die tweede van die reisie aanwesig was.

In die eerste reis, in 1501-1502, het hy die Brasiliaanse kus suidwaarts vanaf Cabo São Roque gevolg. Vespucci self het beweer dat hy tot 52°S gevaar het, wat sou beteken dat hy Patagonië ontdek het, maar hedendaagse kundiges vermoed dat hy nie verder as Kaap Frio op 23°S gekom het nie. Die tweede Portugese reis was in 1503-1504 in dieselfde gebied, waarby Vespucci 'n handelspos (bedoel vir die handel in brasilhout — 'n rooi houtsoort waarvan verfstof gemaak kon word) by Kaap Frio opgerig het. Coelho het vanuit 'n uitvalsbasis naby die huidige Rio de Janeiro togte suidwaarts meegemaak, moontlik tot aan die Río de la Plata.

Vespucci het enkele briewe oor die Nuwe Wêreld wat hy ontdek het, geskryf, waarin hy vol lof oor die vrugbaarheid en skoonheid van die kontinent gepraat het. Hierdie briewe het in Europa gretig aftrek gevind en het die realisering gebring dat wat in die weste ontdek was, geen losse eilande of deel van Indië was nie, maar 'n Nuwe Wêreld (hierdie term is van Vespucci self; een van sy briewe is Mundus Novus (Nuwe Wêreld) getiteld). Hierdie briewe was vir die Duitse kartograaf Martin Waldseemüller 'n rede om voor te stel dat die ontdekte land na Vespucci vernoem moes word. Hierdie voorstel het ingang gevind en op 'n landkaart van Gerardus Mercator, gepubliseer in 1538, word Terra Americi of Amerika as naam vir die volledige kontinent (Noord-Amerika inkluis) gevind.

Loopbaan na de ontdekkingsreise

[wysig | wysig bron]

Vespucci is in 1508 by die Departement van Kolonies in Sevilla aangestel, waar hy vier jaar later gesterf het. Koning Ferdinand II van Aragón het Juan Díaz de Solís as sy opvolger aangestel.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Sien hiervoor Rodney Broome, The True Story of How America Got Its name, MJF Books, New York, 2001