Gaan na inhoud

Sagittarius- Elliptiese Dwergsterrestelsel

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Sagittarius- Elliptiese
Dwergsterrestelsel
Soort stelsel Elliptiese dwergsterrestelsel
Sterrebeeld Boogskutter (Sagittarius)
Tipe dSph(t)
Waarnemingsdata (Epog J2000)
Regte klimming 18h 55m 19,5s
Deklinasie -30º 32' 43"
Skynmagnitude (m) 4,5
Besonderhede
Afstand (ligjaar) 65 000
Skynbare grootte 450′ × 216′
Rooiverskuiwing 140 ± ? km/s
Besonderse kenmerke Melkwegsatelliet
Ander name Sag DEG, Sgr dSph, Sgr I-dwerg
Lugkoördinate
18h 55m 19.5s, −30° 32′ 43″
Portaal  Portaalicoon   Sterrekunde

Die Sagittarius- Elliptiese Dwergsterrestelsel of Sag DEG is ’n satellietstelsel van die Melkweg in die sterrebeeld Boogskutter (Sagittarius ). Dit bestaan uit vier bolvormige sterreswerms, waarvan die hoofswerm in 1994 ontdek is. Sag DEG is sowat 10 000 ligjare in deursnee en is tans sowat 70 000 ligjare van die Son en 50 000 ligjare van die kern van die Melkweg, waarom dit wentel. Dit moenie verwar word met die Sagittarius- Onreëlmatige Dwergsterrestelsel of Sag DIG nie – dié is ’n klein stelsel sowat 3,4 miljoen ligjare van hier.

Eienskappe

[wysig | wysig bron]

Die sterrekundiges Rodrigo Ibata, Mike Irwin en Gerry Gilmore het die sterrestelsel in 1994 amptelik ontdek. In dié tyd was dit die naaste bekende buurstelsel van die Melkweg. (Sedert 2003 word die nuut ontdekte Canis Major-dwergsterrestelsel as die naaste beskou.) Die hoofswerm van die stelsel is egter aan die ander kant van die Melkweg se kern as die Aarde, en daarom lyk dit baie dof, hoewel dit ’n groot deel van die lugruim beslaan. 2MASS-infrarooidata het gewys Sag DEG het ’n lusvorm.

Dit lyk of dit ’n ouer sterrestelsel is, met min interstellêre stof en hoofsaaklik populasie II-sterre, wat ouer is en ’n laer metaalgehalte het as dié in die Melkweg. Daar is egter ook sterre wat so jonk as ’n paar honderdmiljoen jaar is. Dié sterre is ryker aan metale.[1][2]

Bolswerms

[wysig | wysig bron]
Messier 54, wat waarskynlik in die kern van Sag DEG geleë is (Hubble-ruimteteleskoop).
Palomar 12, wat waarskynlik sowat 1,7 miljoen jaar gelede uit Sag DEG aangetrek is.

Sag DEG het vier bekende sterreswerms met een, Messier 54, blykbaar in die kern. Dit word ook verbind met die "jonger" bolswerm Terzan 7, sowel as met Terzan 8 en Arp 2.[3] Boonop word nou algemeen geglo dat die Melkweg die sterreswerm Palomar 12 ook vanuit dié stelsel aangetrek het.[1]

Geometrie en dinamika

[wysig | wysig bron]

Geskoei op sy huidige baan, sal Sag DEG se hoofswerm binne die volgende paar honderdmiljoen jaar deur die Melkweg se galaktiese skyf beweeg, terwyl die stelsel self reeds besig is om opgeneem te word deur die groter Melkweg, wat ’n massa van sowat 10 000 keer dié van Sag DEG het.

Sterrekundiges het aanvanklik geglo Sag DEG het al verbrokkel en dat ’n groot deel daarvan reeds deel van die Melkweg is, maar Sag DEG beweeg steeds feitlik apart in ’n baan om die Melkweg, so naby as 50 000 ligjare van die Melkweg se kern. Simulasies het voorspel sterre wat deur geweldige getykragte uit die stelsel geruk word, sal in ’n lang stroom agter hom aantrek, en dié stroom is sedertdien waargeneem.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. 1,0 1,1 Geisler, Doug; Wallerstein, George; Smith, Verne V.; Casetti-Dinescu, Dana I. (September 2007). "Chemical Abundances and Kinematics in Globular Clusters and Local Group Dwarf Galaxies and Their Implications for Formation Theories of the Galactic Halo". The Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 119 (859): 939–961. arXiv:0708.0570. Bibcode:2007PASP..119..939G. doi:10.1086/521990.{{cite journal}}: CS1 maint: date and year (link)
  2. Siegel, Michael; Onkel, Aaron; Majewski, Steven R.; Sarajedini, Ata; Chaboyer, Brian; Nidever, David L.; Anderson, Jay; Marín-Franch, Antonio; Rosenberg, Alfred (September 2007). "The ACS Survey of Galactic Globular Clusters: M54 and Young Populations in the Sagittarius Dwarf Spheroidal Galaxy". Astrophysical Journal Letters. 667 (1): 57–60. arXiv:0708.0027. Bibcode:2007ApJ...667L..57S. doi:10.1086/522003.{{cite journal}}: CS1 maint: date and year (link)
  3. Sbordone, L.; Bonifacio, P.; Marconi, G.; Buonanno, R.; Zaggia, S. (3 Julie 2005). "Family ties: Abundances in Terzan 7, a Sgr dSph globular cluster". Astronomy and Astrophysics. 437 (3): 905–910. arXiv:astro-ph/0505307. Bibcode:2005A&A...437..905S. doi:10.1051/0004-6361:20042315.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]