Melkweg: Verskil tussen weergawes

Wysig skakels
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Voyageur (besprekings | bydraes)
117 852 edits
Uitgebrei, nog besig - die verwysings sal later regkom
Lyn 26: Lyn 26:
Van die [[aarde]] af gesien, lyk die Melkweg langwerpig omdat ons sy skyfvorm van binne die sterrestelsel sien. [[Galileo Galilei]] het in 1610 met sy teleskoop die streep lig die eerste keer onderskei as individuele sterre. Tot in die vroeë 1920's het die meeste sterrekundiges geglo alle sterre in die [[heelal]] kom in die Melkweg voor. Ná die [[Groot Debat]] in 1920 tussen die sterrekundiges [[Harlow Shapley]] en [[Heber Curtis]],<ref name=shapley_curtis>{{cite journal | title=The Scale of the Universe | last1=Shapley | first1=H. | last2=Curtis | first2=H. D. | journal=Bulletin of the National Research Council | volume=2 | pages=171–217 |year=1921 | bibcode=1921BuNRC...2..171S}}</ref> het waarnemings deur [[Edwin Hubble]] gewys die Melkweg is beslis net een van baie miljarde sterrestelsels.<ref name=jrasc83_6>{{cite journal | last=Sandage | first=Allan | authorlink=Allan Sandage | title=Edwin Hubble, 1889–1953 | journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada | year=1989 | volume=83 | issue=6 | bibcode=1989JRASC..83..351S | url=http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-data_query?bibcode=1989JRASC..83..351S&link_type=ARTICLE&db_key=AST&high= }}</ref>
Van die [[aarde]] af gesien, lyk die Melkweg langwerpig omdat ons sy skyfvorm van binne die sterrestelsel sien. [[Galileo Galilei]] het in 1610 met sy teleskoop die streep lig die eerste keer onderskei as individuele sterre. Tot in die vroeë 1920's het die meeste sterrekundiges geglo alle sterre in die [[heelal]] kom in die Melkweg voor. Ná die [[Groot Debat]] in 1920 tussen die sterrekundiges [[Harlow Shapley]] en [[Heber Curtis]],<ref name=shapley_curtis>{{cite journal | title=The Scale of the Universe | last1=Shapley | first1=H. | last2=Curtis | first2=H. D. | journal=Bulletin of the National Research Council | volume=2 | pages=171–217 |year=1921 | bibcode=1921BuNRC...2..171S}}</ref> het waarnemings deur [[Edwin Hubble]] gewys die Melkweg is beslis net een van baie miljarde sterrestelsels.<ref name=jrasc83_6>{{cite journal | last=Sandage | first=Allan | authorlink=Allan Sandage | title=Edwin Hubble, 1889–1953 | journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada | year=1989 | volume=83 | issue=6 | bibcode=1989JRASC..83..351S | url=http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-data_query?bibcode=1989JRASC..83..351S&link_type=ARTICLE&db_key=AST&high= }}</ref>


Die Melkweg is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|staafspiraalstelsel]] met tussen 200&nbsp;miljard en 400&nbsp;miljard sterre. Dit kan ook minstens net soveel [[Planeet|planete]] hê.<ref>Cassan, A. et al. (January 11, 2012). "One or more bound planets per Milky Way star from microlensing observations". Nature 481 (7380): 167–169.arXiv:1202.0903. Bibcode:2012Natur.481..167C.doi:10.1038/nature10684. PMID 22237108</ref><ref name="Space-20130102">{{cite web |author=Staff |title=100 Billion Alien Planets Fill Our Milky Way Galaxy: Study |url=http://www.space.com/19103-milky-way-100-billion-planets.html |date=January 2, 2013 |publisher=Space.com |accessdate=January 3, 2013 }}</ref> Sy absolute ligsterkte, wat nie regstreeks gemeet kan word nie, word geraam op sowat -20,5. Die helderste gedeelte van die sterrestelsel lê in die rigting van die [[sterrebeeld]] [[Boogskutter (sterrebeeld)|Boogskutter]], waar die middelpunt van die Melkweg geleë is. Die oudste bekende ster in die sterrestelsel is minstens 13,6 miljard jaar oud en is dus gevorm kort ná die [[Groot Knal]].<ref name=HD_140283_(arXiv)>{{cite journal |title=HD 140283: A Star in the Solar Neighborhood that Formed Shortly After the Big Bang |date=February 13, 2013 |author1=H.E. Bond |author2=E. P. Nelan |author3=D. A. VandenBerg |author4=G. H. Schaefer |author5=D. Harmer |doi=10.1088/2041-8205/765/1/L12 |journal=The Astrophysical Journal |volume=765 |pages=L12 |issue=1 |arxiv=1302.3180|bibcode = 2013ApJ...765L..12B }}</ref>
Die Melkweg is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|staafspiraalstelsel]] met ’n deursnee van tussen 100&nbsp;000 en 120&nbsp;000 [[ligjare]], ’n vertikale diepte van sowat 3&nbsp;000 ligjare en ’n omvang van tussen 250&nbsp;000 en 300&nbsp;000 ligjare (die presiese afmetings is nog nie bepaal nie). ’n Eenvoudige vergelyking verduidelik die skaal van die Melkweg: As die deursnee van die hemelstraat verklein sou word tot 130&nbsp;km, sou ons sonnestelsel net 2&nbsp;mm wyd wees.

Die sterrestelsel bevat tussen 200&nbsp;miljard en 400&nbsp;miljard sterre. Dit kan ook minstens net soveel [[Planeet|planete]] hê.<ref>Cassan, A. et al. (January 11, 2012). "One or more bound planets per Milky Way star from microlensing observations". Nature 481 (7380): 167–169.arXiv:1202.0903. Bibcode:2012Natur.481..167C.doi:10.1038/nature10684. PMID 22237108</ref><ref name="Space-20130102">{{cite web |author=Staff |title=100 Billion Alien Planets Fill Our Milky Way Galaxy: Study |url=http://www.space.com/19103-milky-way-100-billion-planets.html |date=January 2, 2013 |publisher=Space.com |accessdate=January 3, 2013 }}</ref> Sy absolute ligsterkte, wat nie regstreeks gemeet kan word nie, word geraam op sowat -20,5. Die helderste gedeelte van die sterrestelsel lê in die rigting van die [[sterrebeeld]] [[Boogskutter (sterrebeeld)|Boogskutter]], waar die middelpunt van die Melkweg geleë is. Die oudste bekende ster in die sterrestelsel is minstens 13,6 miljard jaar oud en is dus gevorm kort ná die [[Groot Knal]].<ref name=HD_140283_(arXiv)>{{cite journal |title=HD 140283: A Star in the Solar Neighborhood that Formed Shortly After the Big Bang |date=February 13, 2013 |author1=H.E. Bond |author2=E. P. Nelan |author3=D. A. VandenBerg |author4=G. H. Schaefer |author5=D. Harmer |doi=10.1088/2041-8205/765/1/L12 |journal=The Astrophysical Journal |volume=765 |pages=L12 |issue=1 |arxiv=1302.3180|bibcode = 2013ApJ...765L..12B }}</ref>


Die Sonnestelsel lê sowat 27 000 [[ligjare]] van die middelpunt van die Melkweg, aan die binnekant van een van die spiraalvormige konsentrasies van [[gas]] en [[Ruimtestof|stof]] wat die [[Orion-Cygnus-arm]] genoem word. Die [[ster]]re in die binneste ≈10 000 ligjare van die Melkweg vorm ’n [[galaktiese uitbulting]] en een of meer stawe. Die middelpunt self bestaan uit ’n intense [[radio]]bron genaamd [[Sagittarius A*]], wat waarskynlik ’n [[supermassiewe swartkolk]] is.
Die Sonnestelsel lê sowat 27 000 [[ligjare]] van die middelpunt van die Melkweg, aan die binnekant van een van die spiraalvormige konsentrasies van [[gas]] en [[Ruimtestof|stof]] wat die [[Orion-Cygnus-arm]] genoem word. Die [[ster]]re in die binneste ≈10 000 ligjare van die Melkweg vorm ’n [[galaktiese uitbulting]] en een of meer stawe. Die middelpunt self bestaan uit ’n intense [[radio]]bron genaamd [[Sagittarius A*]], wat waarskynlik ’n [[supermassiewe swartkolk]] is.
Lyn 43: Lyn 41:
Die ligstreep van die galaktiese vlak beslaan ’n deel van die ruimte wat 30 [[sterrebeeld]]e insluit. Die middelpunt van die Melkweg lê in die sterrebeeld [[Boogskutter (sterrebeeld)|Boogskutter]]; dit is waar die Melkweg op sy helderste is. Van die Boogskutter lyk dit of die ligstreep weswaarts strek na die [[galaktiese antisentrum]] in die [[Koetsier (sterrebeeld)|Koetser]]. Van daar strek die streep verder weswaarts reg om die naghemel tot terug by die Boogskutter. Dit verdeel die naglug in twee rofweg ewe groot halfrondes.
Die ligstreep van die galaktiese vlak beslaan ’n deel van die ruimte wat 30 [[sterrebeeld]]e insluit. Die middelpunt van die Melkweg lê in die sterrebeeld [[Boogskutter (sterrebeeld)|Boogskutter]]; dit is waar die Melkweg op sy helderste is. Van die Boogskutter lyk dit of die ligstreep weswaarts strek na die [[galaktiese antisentrum]] in die [[Koetsier (sterrebeeld)|Koetser]]. Van daar strek die streep verder weswaarts reg om die naghemel tot terug by die Boogskutter. Dit verdeel die naglug in twee rofweg ewe groot halfrondes.
[[Lêer:Milky Way Arch.jpg|thumb|center|600px|’n Visooglens-mosaïek van die Melkweg wat oor die uitspansel strek. (Foto geneem in Chili.)]]
[[Lêer:Milky Way Arch.jpg|thumb|center|600px|’n Visooglens-mosaïek van die Melkweg wat oor die uitspansel strek. (Foto geneem in Chili.)]]

==Grootte en massa==
[[Lêer:Milky way profile af.svg|links|thumb|’n Skematiese voorstelling van die profiel van die Melkweg.]]
Die sterreskyf van die Melkweg-sterrestelsel het ’n deursnee van sowat 100 000 ligjare (30 000 [[parsek]]) en is gemiddeld sowat 1 000 ligjare (300 parsek) dik.<ref name="ask-astro"/><ref name="Rix_Bovy">{{cite journal | author=Rix, Hans-Walter and Bovy, Jo | title= The Milky Way's Stellar Disk | journal= The Astronomy and Astrophysics Review | year=2013 | volume=in press | arxiv=1301.3168|doi = 10.1007/s00159-013-0061-8 |bibcode = 2013A&ARv..21...61R }}</ref> ’n Eenvoudige vergelyking verduidelik die skaal van die sterrestelsel: as sy deursnee verklein sou word tot 100 meter, sou ons sonnestelsel, insluitende die hipotetiese [[Oort-wolk]], net 1&nbsp;mm breed wees, omtrent so groot soos ’n sandkorrel. Die naaste ster, [[Proxima Centauri]], sou 4,2&nbsp;mm ver gewwes het.

Ramings vir die [[massa]] van die Melkweg wissel, afhangend van die metode en data wat gebruik word. Die kleinste raming is 5,8{{e|11}}&nbsp;M<sub>☉</sub>, effens kleiner as die [[Andromeda-sterrestelsel]].<ref name="Karachentsevetal2006"/><ref name="mass"/><ref name="galmass"/> Volgens metings in 2009 is snelhede van tot 254&nbsp;km/s gemeet vir sterre aan die buitekant van die Melkweg.<ref name=nrao20090105/> Aangesien die wentelsnelheid afhang van die totale massa in die wentelradius, beteken dit die Melkweg het ’n groter massa, min of meer dieselfde as dié van Andromeda teen 7{{e|11}}&nbsp;M<sub>☉</sub> binne 160 000 ligjare van sy sentrum af.<ref name="reid2009"/>

Die grootste deel van die sterrestelsel se massa is oënskynlik onbekende materie (bekend as [[donker materie]]) in wisselwerking met ander materie deur [[swaartekrag]], maar nie elektromagnetiese kragte nie. ’n [[galaktiese halo]] sprei taamlik eenvormig uit tot ’n afstand van sowat 300 ligjare van die sentrum af. Volgens wiskundige modelle van die Melkweg is die totale massa in die omgewing van 1–1,5{{e|12}}&nbsp;M<sub>☉</sub>.<ref name=McMillan2011/> Meer onlangse studies toon ’n massa van tot 4,5{{e|12}}&nbsp;M<sub>☉</sub> aan.<ref>{{cite web | url=http://arxiv.org/abs/1306.4013 | accessdate=February 6, 2014 | title=The mass of the Milky Way and M31 using the method of least action}}</ref>

==Sterre en planete==
[[Lêer:Wide Field Imager view of a Milky Way look-alike NGC 6744.jpg|thumb|’n Foto van die sterrestelsel [[NGC 6744]], wat volgens sterrekundiges baie soos die Melkweg lyk.]]
Die Melkweg bevat minstens 100&nbsp;miljard planete<ref name=villard20120111/> en tussen 200&nbsp;miljard en 400&nbsp;miljard sterre.<ref name=frommert_kronberg2005/><ref name=wethington2010/> Die presiese getal hang af van die hoeveelheid [[dwergster]]re, wat moeilik is om waar te neem, veral op afstande van meer as 300 ligjare van die Son af. In vergelyking hiermee bevat die Andromeda-sterrestelsel sowat ’n biljoen (10<sup>12</sup>) sterre.<ref name=young2006/> Tussen die sterre is ’n skyf van gas en stof die [[interstellêre medium]] genoem word. Waarnemings dui daarop dat daar feitlik net soveel planete wat aan sterre gebonde is, as sterre in die Melkweg kan wees,<ref name="Nature-20120111"/><ref name=borenstein2011/> terwyl daar meer losstaande planete (wat nie aan sterre gebonde is nie) as sterre kan wees.<ref>{{cite doi | 10.1038/nature10092}}</ref><ref name=nasa20110526/> Volgens ’n studie van die [[Kepler-ruimteteleskoop]] in Januarie 2013 bevat die Melkweg minstens 1 planeet vir elke ster – dit beteken 200&nbsp;miljard tot 400&nbsp;miljard planete.<ref name="Space-20130102" />

Volgens ’n ander studie van Kepler-data in Januarie 2013 is daar minstens 17&nbsp;miljard [[Aarde|aardgrootte]] [[eksoplaneet|eksoplanete]] in die sterrestelsel.<ref name="Space-20130107">{{cite web |author=Staff |title=17 Billion Earth-Size Alien Planets Inhabit Milky Way |url=http://www.space.com/19157-billions-earth-size-alien-planets-aas221.html |date=January 7, 2013 |publisher=[[Space.com]] |accessdate=January 8, 2013 }}</ref> Op 4 November 2013 het sterrekundiges aangekondig volgens Kepler-data kan daar tot 40&nbsp;miljard aardgrootte-planete wees in die [[bewoonbare sone]]s van [[son]]agtige sterre en [[rooidwerg]]e.<ref name="NYT-20131104">{{cite news|last=Overbye |first=Dennis |title=Far-Off Planets Like the Earth Dot the Galaxy|url=http://www.nytimes.com/2013/11/05/science/cosmic-census-finds-billions-of-planets-that-could-be-like-earth.html |date=November 4, 2013 |work=New York Times |accessdate=November 5, 2013 }}</ref><ref name="PNAS-20131031">{{cite journal |last1=Petigura |first1=Eric A.|last2=Howard |first2=Andrew W. |last3=Marcy |first3=Geoffrey W. |title=Prevalence of Earth-size planets orbiting Sun-like stars |url=http://www.pnas.org/content/early/2013/10/31/1319909110|date=October 31, 2013 |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |doi=10.1073/pnas.1319909110 |accessdate=November 5, 2013 }}</ref><ref name='nov2013_planet_estimate' /> Sowat 11&nbsp;miljard van hierdie planete kan om sonagtige sterre wentel.<ref name="LATimes-20131104">{{cite news |last=Khan |first=Amina |title=Milky Way may host billions of Earth-size planets |url=http://www.latimes.com/science/la-sci-earth-like-planets-20131105,0,2673237.story |date=4 November 2013 |work=Los Angeles Times |accessdate=5 November 2013 }}</ref> Die naaste sodanige planeet kan 12 ligjare ver wees.<ref name="NYT-20131104" /><ref name="PNAS-20131031" /> Benewens eksoplanete kom ook eksokomete ([[Komeet|komete]] buite die Sonnestelsel) voor en hulle kan algemeen in die Melkweg wees.<ref name="Space-20130107">{{cite web |author=Staff |title='Exocomets' Common Across Milky Way Galaxy |url=http://www.space.com/19156-exocomets-alien-solar-systems.html |date=January 7, 2013 |publisher=Space.com |accessdate=January 8, 2013 }}</ref>

Die skyf sterre in die Melkweg het nie ’n duidelike rand waarbuite geen sterre voorkom nie. Die konsentrasie sterre neem geleidelik af van die middel van die sterrestelsel af. Vanaf 40 000 ligjare van die sentrum af, neem die getal sterre per kubieke parsek baie vinniger af, om onbekende redes.<ref name=arxiv0909.3857/> Om die galaktiese skyf is ’n [[galaktiese halo]] van sterre en [[bolswerm]]s. Die grootte daarvan word beperk deur twee satelliete van die Melkweg, die [[Magellaanse Wolke|Groot en Klein Magellaanse Wolk]], waarvan die naaste afstand van die galaktiese sentrum sowat 180 000 ligjare is.<ref name=mnras371_1_108/> Op hierdie afstand en verder sal enige voorwerpe in die halo se wentelbaan deur die Magellaanse Wolke ontwrig word, en dit sal waarskynlik uit die nabyheid van die Melkweg gewerp word. Die totale [[absolute magnitude]] van visuele [[lig]] van die Melkweg word op sowat −20,9 geraam.<ref name=coffey/>

[[File:Milkyway pan1.jpg|thumb|600px|center|360-degree panorama view of the Milky Way Galaxy (an assembled mosaic of photographs).]]

== Die struktuur van die Melkweg ==
[[Lêer:Cobeslide10.jpg|thumb|250px|Hierdie infrarooi-opname van die satelliet COBE gee ’n indruk van die Melkweg se struktuur.]]
Die Melkweg is ’n staafspiraalsterrestelsel met vier tot vyf arms wat uit 200&nbsp;miljard tot 400&nbsp;miljard sterre en ’n groot hoeveelheid [[donkermaterie|interstellêre materie]] van tussen 600&nbsp;miljoen en ’n paar miljard sonmassas bestaan. Die sentrale deel bevat materie wat gelykstaande is aan sowat 3,6×10<sup>41</sup>&nbsp;kg. Die hele stelsel strek oor tot sowat 100&nbsp;000 ligjare of 30&nbsp;000 [[parsek]], terwyl sy skyf sowat 3&nbsp;000 ligjare (920 parsek) en sy [[galaktiese uitbulting|sentrale uitbulting]] sowat 16&nbsp;000 ligjare of 5&nbsp;000 parsek dik is.

Die beweging van die interstellêre gas en die sterverdeling gee aan die uitbulting ’n uitgestrekte vorm. Hierdie staaf vorm ’n hoek van 45° met die verbindingslyn vanaf ons sonnestelsel tot by die sentrum van die Melkweg. Die Melkweg kan dus as ’n staafspiraalsterrestelsel van die Hubble-tipe SBc beskou word; die staafstruktuur is volgens die meting van die infrarooi-[[Spitzer-ruimteteleskoop]] sowat 27&nbsp;000 ligjare en dus opvallend groot. Met ’n totale massa van sowat 1,9&nbsp;biljoen sonmassas (in vergelyking met die [[Andromeda-sterrestelsel]] se 1,2&nbsp;biljoen) is die Melkweg die swaarste sterrestelsel in die Plaaslike Groep.



== Geskiedenis en oorsprong van die naam ==
== Geskiedenis en oorsprong van die naam ==
In die antieke tyd was die Melkweg reeds as ’n helder, smal streep aan die naghemel bekend. Die meeste volke het hulle eie mitologie oor die oorsprong van die Melkweg ontwikkel. Volgens ’n [[Griekse mitologie|Griekse mite]] was die godin [[Hera]] besig om haar stiefseun [[Herakles]] te borsvoed. Toe hy haar opeens hewig begin byt, het die [[melk]] oor die hele hemel gespat. Die Griekse woord ''gala'' (melk) is die wortel van die Griekse term γαλαξίας (''galaxías'', "die melkagtige sternewel"), wat ook in Afrikaans (galaksie) gebruik word.
In die antieke tyd was die Melkweg reeds as ’n helder, smal streep aan die naghemel bekend. Die meeste volke het hulle eie mitologie oor die oorsprong van die Melkweg ontwikkel. Volgens ’n [[Griekse mitologie|Griekse mite]] was die godin [[Hera]] besig om haar stiefseun [[Herakles]] te borsvoed. Toe hy haar opeens hewig begin byt, het die [[melk]] oor die hele hemel gespat. Die Griekse woord ''gala'' (melk) is die wortel van die Griekse term γαλαξίας (''galaxías'', "die melkagtige sternewel"), wat ook in Afrikaans (galaksie) gebruik word.


Ander antieke Grieks-Romeinse mites verwys na die Melkweg as die pad na die tuiste van [[Zeus]]/[[Jupiter (mitologie)|Jupiter]] of die pad waarop Phaeton met sy sonnewa gery het.<ref>Milton D. Heifetz en Wil Tirion: ''A walk through the Heavens. A Guide to Stars and Constellations and their Legends.'' Derde uitgawe. Cambridge: Cambridge University Press 2004, bl. 69</ref>
Ander antieke Grieks-Romeinse mites verwys na die Melkweg as die pad na die tuiste van [[Zeus]]/[[Jupiter (mitologie)|Jupiter]] of die pad waarop Phaeton met sy sonnewa gery het.


In die Noorse mitologie word die Melkweg as die pad beskou waarop die siele van oorledenes na [[Valhalla]] gaan, terwyl die Kelties-Walliese legendes dit as die silwerpad na die [[kasteel]] van die elfkoningin Caer Groyden beskryf. Ook enkele van die [[Suid-Amerika]]anse [[Andes]]-Indianevolke beskou die Melkweg in hulle legendes as ’n soort bonatuurlike pad wat deur die siele van die oorledenes gebruik word om die lewendes te besoek.
In die Noorse mitologie word die Melkweg as die pad beskou waarop die siele van oorledenes na [[Valhalla]] gaan, terwyl die Kelties-Walliese legendes dit as die silwerpad na die [[kasteel]] van die elfkoningin Caer Groyden beskryf. Ook enkele van die [[Suid-Amerika]]anse [[Andes]]-Indianevolke beskou die Melkweg in hulle legendes as ’n soort bonatuurlike pad wat deur die siele van die oorledenes gebruik word om die lewendes te besoek.
Lyn 59: Lyn 82:
In [[1609]] het [[Galileo Galilei]] die eerste wetenskaplike verklaring vir die Melkweg gegee en na die sterre verwys wat die band van die Melkweg vorm. Die sterrekundige [[William Herschel|Wilhelm Herschel]] het met die stelselmatige opname van sterre (stellêre statistiek) in die Melkweg begin en in [[1785]] tot die slotsom gekom dat dit die vorm van ’n skyf moet hê.
In [[1609]] het [[Galileo Galilei]] die eerste wetenskaplike verklaring vir die Melkweg gegee en na die sterre verwys wat die band van die Melkweg vorm. Die sterrekundige [[William Herschel|Wilhelm Herschel]] het met die stelselmatige opname van sterre (stellêre statistiek) in die Melkweg begin en in [[1785]] tot die slotsom gekom dat dit die vorm van ’n skyf moet hê.


==Verwysings==
== Die struktuur van die Melkweg ==
{{verwys
[[Lêer:Cobeslide10.jpg|thumb|250px|Hierdie infrarooi-opname van die satelliet COBE gee ’n indruk van die Melkweg se struktuur.]]
| column-count = |3|
Die Melkweg is ’n staafspiraalsterrestelsel met vier tot vyf arms wat uit 200&nbsp;miljard tot 400&nbsp;miljard sterre en ’n groot hoeveelheid [[donkermaterie|interstellêre materie]] van tussen 600&nbsp;miljoen en ’n paar miljard sonmassas bestaan. Die sentrale deel bevat materie wat gelykstaande is aan sowat 3,6×10<sup>41</sup>&nbsp;kg. Die hele stelsel strek oor tot sowat 100&nbsp;000 ligjare of 30&nbsp;000 [[parsek]], terwyl sy skyf sowat 3&nbsp;000 ligjare (920 parsek) en sy [[galaktiese uitbulting|sentrale uitbulting]] sowat 16&nbsp;000 ligjare of 5&nbsp;000 parsek dik is.
| refs =
<ref name=nasa20071129>{{cite web | title=NASA&nbsp;– Galaxy | publisher=Nasa.gov | work=NASA and World Book | date=November 29, 2007 | url=http://mynasa.nasa.gov/worldbook/galaxy_worldbook.html| archiveurl=http://web.archive.org/web/20090412172631/http://mynasa.nasa.gov/worldbook/galaxy_worldbook.html| archivedate=2009-04-12| accessdate=2012-12-06 }}</ref>


<ref name=ut20081216>{{cite web | author=Staff | date=December 16, 2008 | title=How Many Stars are in the Milky Way? | publisher=Universe Today | url=http://www.universetoday.com/guide-to-space/milky-way/how-many-stars-are-in-the-milky-way/ | accessdate=2010-08-10 }}</ref>
Die beweging van die interstellêre gas en die sterverdeling gee aan die uitbulting ’n uitgestrekte vorm. Hierdie staaf vorm ’n hoek van 45° met die verbindingslyn vanaf ons sonnestelsel tot by die sentrum van die Melkweg. Die Melkweg kan dus as ’n staafspiraalsterrestelsel van die Hubble-tipe SBc beskou word; die staafstruktuur is volgens die meting van die infrarooi-[[Spitzer-ruimteteleskoop]] sowat 27&nbsp;000 ligjare en dus opvallend groot. Met ’n totale massa van sowat 1,9&nbsp;biljoen sonmassas (in vergelyking met die [[Andromeda-sterrestelsel]] se 1,2&nbsp;biljoen) is die Melkweg die swaarste sterrestelsel in die Plaaslike Groep.


<ref name=odenwald>{{cite web | author=Odenwald, S. | date=March 17, 2014 | title=Counting the Stars in the Milky Way | publisher=The Huffington Post | url=http://www.huffingtonpost.com/dr-sten-odenwald/number-of-stars-in-the-milky-way_b_4976030.html/ | accessdate=2014-06-09 }}</ref>
==Verwysings==

{{Verwysings|2}}
<ref name="frebel">{{cite doi | 10.1086/518122 }}</ref>

<!-- remark out unused
<ref name=gasdynamics>{{cite doi | 10.1046/j.1365-8711.2003.06358.x }}</ref>
-->

<ref name="Jankowski">{{cite book | url=http://books.google.com/books?id=Wp6E3y-58LkC&pg=PT6 | first1=Connie | last1=Jankowski | title=Pioneers of Light and Sound | page=6 | isbn=0-7565-4306-1 | publisher=Compass Point Books | year=2010 }}</ref>

<ref name="Schiller">{{cite book | url=http://books.google.com/books?id=nbnEjck_N84C&pg=PA163 | first1=Jon | last1=Schiller | title=Big Bang & Black Holes | page=163 | publisher=CreateSpace | year=2010 | isbn=1-4528-6552-3 }}</ref>

<ref name=pasachoff1994>{{cite book | last1=Pasachoff | first1=Jay M. | authorlink=Jay Pasachoff | title=Astronomy: From the Earth to the Universe | publisher=Harcourt School | year=1994 | isbn=0-03-001667-3 | page=500 }}</ref>

<ref name=steinicke_sakiel2007>{{cite book | first1=Wolfgang | last1=Steinicke | first2=Richard | last2=Jakiel | title=Galaxies and how to observe them | series=Astronomers' observing guides | publisher=Springer | year=2007 | isbn=1-85233-752-4 | page=94 | url=http://books.google.com/books?id=GZLnxIRHKvAC&pg=PA94 }}</ref>

<ref name="ask-astro">{{cite web | last1=Christian | first1=Eric | last2=Safi-Harb | first2=Samar | publisher=NASA: Ask an Astrophysicist | title = How large is the Milky Way? | url=http://imagine.gsfc.nasa.gov/docs/ask_astro/answers/980317b.html | accessdate = 2007-11-28 }}</ref>

<ref name=villard20120111>{{cite news | first=Ray| last=Villard| title=The Milky Way Contains at Least 100 Billion Planets According to Survey | publisher=HubbleSite.org | date=January 11, 2012 | url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2012/07/full/ | accessdate=2012-01-11 }}</ref>

<ref name=frommert_kronberg2005>{{cite web | last1=Frommert | first1=H. | last2=Kronberg | first2=C. | date=August 25, 2005 | url=http://messier.seds.org/more/mw.html | title=The Milky Way Galaxy | publisher=SEDS | accessdate=2007-05-09 }}</ref>

<ref name=young2006>{{cite web | last=Young | first=Kelly | date=June 6, 2006 | url=http://www.newscientist.com/article/dn9282-andromeda-galaxy-hosts-a-trillion-stars.html | title=Andromeda Galaxy hosts a trillion stars | publisher=NewScientist | accessdate=2006-06-08 }}</ref>

<ref name=wethington2010>{{cite web | url=http://www.universetoday.com/guide-to-space/milky-way/how-many-stars-are-in-the-milky-way/ | title=How Many Stars are in the Milky Way? | first1=Nicholos | last1=Wethington | accessdate=2010-04-09 }}</ref>

<ref name=science312_1773>{{cite doi | 10.1126/science.1128455 }}</ref>

<ref name=araa28_215>{{cite doi | 10.1146/annurev.aa.28.090190.001243 }}</ref>

<ref name=apj702_1472>{{cite doi | 10.1088/0004-637X/702/2/1472 }}</ref>

<ref name="Nature-20120111">{{cite doi | 10.1038/nature10684 }}</ref>

<ref name=borenstein2011>{{cite news | last=Borenstein | first=Seth | archivedate=2011-02-21 | date=February 19, 2011 | archiveurl=http://www.webcitation.org/5wg3VVKg4 | url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2011/02/19/AR2011021902211.html | title=Cosmic census finds crowd of planets in our galaxy | agency=[[Associated Press]] | newspaper=[[The Washington Post]] }}</ref>

<ref name=nasa20110526>{{cite web | url=http://planetquest.jpl.nasa.gov/news/freePlanet.cfm | title=Free-Floating Planets May be More Common Than Stars | date=February 18, 2011 | publisher=NASA's Jet Propulsion Laboratory | location=Pasadena, CA | archiveurl=http://www.webcitation.org/5ywyjNm12 | archivedate=2011-05-25 | quote=The team estimates there are about twice as many of them as stars. }}</ref>

<ref name=arxiv0909.3857>{{cite doi | 10.1111/j.1365-2966.2009.15746.x }}</ref>

<ref name=mnras371_1_108>{{cite doi | 10.1111/j.1365-2966.2006.10659.x }}</ref>

<ref name=coffey>{{cite web | url=http://www.universetoday.com/guide-to-space/the-universe/absolute-magnitude/ | title=Absolute Magnitude | first1=Jerry | last1=Coffey | accessdate=2010-04-0}}</ref>

<ref name="Karachentsevetal2006">{{cite doi | 10.1007/s10511-006-0002-6 }}</ref>

<ref name="mass">{{cite web | last1=Vayntrub | first1=Alina | year=2000 | url =http://hypertextbook.com/facts/2000/AlinaVayntrub.shtml | title=Mass of the Milky Way | work=The Physics Factbook | accessdate=2007-05-09 }}</ref>

<ref name="galmass">{{cite doi | 10.1111/j.1365-2966.2005.09367.x }}</ref>

<ref name=apjl_1_l72>{{cite doi | 10.1088/2041-8205/720/1/L72 }}</ref>

<ref name=nrao20090105>{{cite web | first1=Dave | last1=Finley | first2=David | last2=Aguilar | title=Milky Way a Swifter Spinner, More Massive, New Measurements Show | publisher=National Radio Astronomy Observatory | date=January 5, 2009 | url=http://www.nrao.edu/pr/2009/mwrotate/ | accessdate=2009-01-20 }}</ref>

<ref name="reid2009">{{cite doi | 10.1088/0004-637X/700/1/137 }}</ref>

<ref name="gnedin2010">{{cite doi | 10.1088/2041-8205/720/1/L108 }}</ref>

<ref name=McMillan2011>{{cite doi | 10.1111/j.1365-2966.2011.18564.x }}</ref>

<ref name=ssr100_1_129>{{cite doi | 10.1023/A:1015818111633}}</ref>

<ref name=ssr120_315>{{cite journal | last1=Chen | first1=W. | last2=Gehrels | first2=N. | last3=Diehl | first3=R. | last4=Hartmann | first4=D. | title=On the spiral arm interpretation of COMPTEL ^26^Al map features | journal=Space Science Reviews | year=1996 | volume=120 | pages=315–316 | bibcode=1996A&AS..120C.315C }}</ref>

<ref name="fn3">{{cite news | first=Maggie | last=McKee | title=Bar at Milky Way's heart revealed | publisher=New Scientist | date=August 16, 2005 | url=http://www.newscientist.com/article/dn7854--bar-at-milky-ways-heart-revealed.html | accessdate=2009-06-17 }}</ref>

<ref name="Galactic bulge">{{cite news | last1=Grant | first1=J. | last2=Lin | first2=B. | title=The Stars of the Milky Way | year=2000 | url=http://members.fcac.org/~sol/chview/chv5.htm | publisher=Fairfax Public Access Corporation | accessdate=2007-05-09 }}</ref>

<ref name=ReideaSgrb2009>{{cite doi | 10.1088/0004-637X/705/2/1548 }}</ref>

<ref name="vanhollebeke09">{{cite doi | 10.1051/0004-6361/20078472 }}</ref>

<ref name="majaess10">{{cite journal | last1=Majaess | first1=D. |date=March 2010 | page=55 | volume=60 | issue=1 | journal=Acta Astronomica | title=Concerning the Distance to the Center of the Milky Way and Its Structure | bibcode=2010AcA....60...55M |arxiv = 1002.2743 }}</ref>

<ref name=Jones2004>{{cite book | title=An Introduction to Galaxies and Cosmology | pages=50–51 | publisher=Cambridge University Press | year=2004 | isbn=0-521-54623-0 | first1=Mark H. | last1=Jones | first2=Robert J. | last2=Lambourne | first3=David John | last3=Adams | url=http://books.google.com/?id=36K1PfetZegC&pg=PA50 }}</ref>

<ref name=apj692_2_1075>{{cite doi | 10.1088/0004-637X/692/2/1075 }}</ref>

<ref name=apj689_2_1044>{{cite doi | 10.1086/592738 }}</ref>

<ref name=blandford1999>{{cite conference | first=R. D. | last=Blandford | title=Origin and Evolution of Massive Black Holes in Galactic Nuclei | booktitle=Galaxy Dynamics, proceedings of a conference held at Rutgers University, 8–12 August 1998, ASP Conference Series vol. 182 | year=1999 | bibcode=1999ASPC..182...87B
}}</ref>

<ref name=frolov_zelnikov2011>{{cite book | first1=Valeri P. | last1=Frolov | first2=Andrei | last2=Zelnikov | title=Introduction to Black Hole Physics | publisher=Oxford University Press | year=2011 | pages=11, 36 | isbn=0199692297 | url=http://books.google.com/books?id=r_l5AK9DdXsC&lpg=PA34 }}</ref>

<ref name="Cabrera-Lavers08">{{cite doi | 10.1051/0004-6361:200810720 }}</ref>

<ref name="nishiyama06">{{cite doi | 10.1086/429291 }}</ref>

<ref name="alcock98">{{cite doi | 10.1086/305017 }}</ref>

<ref name="kunder08">{{cite doi | 10.1088/0004-6256/136/6/2441 }}</ref>

<ref name="Drimmel2000">{{cite journal | last1=Drimmel | first1=R. | title=Evidence for a two-armed spiral in the Milky Way | journal=Astronomy & Astrophysics | year=2000 | volume=358 | pages=L13–L16 | bibcode=2000A&A...358L..13D | arxiv=astro-ph/0005241 }}</ref>

<ref name="fn14">{{cite web | author=Staff | date=September 12, 2005 | url=http://www.bu.edu/galacticring/new_introduction.htm | title=Introduction: Galactic Ring Survey | publisher=Boston University | accessdate=2007-05-10 }}</ref>

<ref name="dipole">{{cite doi | 10.1086/173453 }}</ref>

<ref name="TaylorCordes">{{cite doi | 10.1086/172870}}</ref>

<ref name="Benjamin2005">{{cite doi | 10.1086/491785}}</ref>

<ref name="russeil03">{{cite doi | 10.1051/0004-6361:20021504 | bibcode= 2003A&A...397..133R }}</ref>

<ref name="hiroyuki03">{{cite journal | last1=Nakanishi | first1=Hiroyuki | last2=Sofue | first2=Yoshiaki | title=Three-Dimensional Distribution of the ISM in the Milky Way Galaxy: I. The H I Disk | journal=Publications of the Astronomical Society of Japan | volume=55 | page=191 | year=2003 | bibcode=2003PASJ...55..191N | arxiv = astro-ph/0304338 | doi=10.1093/pasj/55.1.191}}</ref>

<ref name="vallee08">{{cite doi | 10.1088/0004-6256/135/4/1301 }}</ref>

<ref name="churchwell09">{{cite doi | 10.1086/597811 }}</ref>

<ref name="majaess09b">{{cite journal | last1=Majaess | first1=D. J. | last2=Turner | first2=D. G. | last3=Lane | first2=D. J. | journal=The Journal of the American Association of Variable Star Observers | title=Searching Beyond the Obscuring Dust Between the Cygnus-Aquila Rifts for Cepheid Tracers of the Galaxy's Spiral Arms | year=2009 | volume=37 | page=179 | bibcode=2009JAVSO..37..179M | arxiv=0909.0897 }}</ref>

<ref name="lepine10">{{cite doi | 10.1111/j.1365-2966.2011.18492.x | arxiv=1010.1790 | bibcode=2011MNRAS.414.1607L }}</ref>

<ref name="alexander52">{{cite doi | 10.1086/100231 }}</ref>

<ref name="hou09">{{cite doi | 10.1051/0004-6361/200809692 | bibcode=2009A&A...499..473H }}</ref>

<ref name=two_arms>{{cite conference |
last1=Benjamin | first1=R. A. | title=The Spiral Structure of the Galaxy: Something Old, Something New... | booktitle=Massive Star Formation: Observations Confront Theory | year=2008 | publisher=Astronomical Society of the Pacific Conference Series | volume=387 | editor=Beuther, H.; Linz, H.; Henning, T. (ed.) | pages=375 | bibcode=2008ASPC..387..375B }}<br />See also {{cite news | url=http://www.space.com/scienceastronomy/080603-aas-spiral-arms.html | title= New Images: Milky Way Loses Two Arms | work=Space.com | accessdate=2008-06-04 | date=June 3, 2008 | last1=Bryner | first1=Jeanna }}</ref>

<ref name="fn4">{{cite web | last=Imamura | first=Jim | date=August 10, 2006 | url=http://zebu.uoregon.edu/~imamura/123/lecture-2/mass.html | title=Mass of the Milky Way Galaxy | publisher=University of Oregon | accessdate=2007-05-10 | archiveurl=http://web.archive.org/web/20070301055338/http://zebu.uoregon.edu/~imamura/123/lecture-2/mass.html <!-- Bot retrieved archive --> | archivedate = 2007-03-01 }}</ref>

<ref name=harris2003>{{cite web | first=William E. | last=Harris |date=February 2003 | url=http://www.seds.org/messier/xtra/data/mwgc.dat.txt | format=text | title=Catalog of Parameters for Milky Way Globular Clusters: The Database | publisher=SEDS | accessdate=2007-05-10 }}</ref>

<ref name=aaa313_119>{{cite journal | display-authors=1 | last1=Dauphole | first1=B. | last2=Geffert | first2=M. | last3=Colin | first3=J. | last4=Ducourant | first4=C. | last5=Odenkirchen | first5=M. | last6=Tucholke | first6=H.-J. | title=The kinematics of globular clusters, apocentric distances and a halo metallicity gradient | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=313 | pages=119–128 |date=September 1996 | bibcode=1996A&A...313..119D }}</ref>

<ref name=apj522>{{cite doi | 10.1086/307659 }}</ref>

<ref name="fn5">{{cite doi | 10.1086/491727 }}</ref>

<ref name="fn6">{{cite web | url=http://www.solstation.com/x-objects/gal-ring.htm | title=Outer Disk Ring? | publisher=SolStation | accessdate=2007-05-10 }}</ref>

<ref name="mcclure-griffiths">{{cite doi | 10.1086/422031 | noedit}}</ref>

<ref name=overbye2010>{{cite news | first1=Dennis | last1=Overbye | url=http://www.nytimes.com/2010/11/10/science/space/10galaxy.html?ref=science | title=Bubbles of Energy Are Found in Galaxy | work=[[The New York Times]] | date=November 9, 2010 }}</ref>

<ref name=sz2010>{{cite news | url=http://www.sueddeutsche.de/wissen/astronomie-raetselhafte-blasen-im-all-1.1022020 | title=Rätselhafte Blasen im All | work=[[Süddeutsche Zeitung]] | accessdate=2010-11-10 }}</ref>

<ref name=apj673_2_864>{{cite doi | 10.1086/523619 }}</ref>

<ref name=Koupelis_Kuhn2007>{{cite book |title=In Quest of the Universe | first1=Theo | last1=Koupelis | first2=Karl F. | last2=Kuhn | page=492; Figure 16-13 | url=http://books.google.com/?id=6rTttN4ZdyoC&pg=PA491 | isbn=0-7637-4387-9 |year=2007 | publisher=Jones & Bartlett Publishers }}</ref>

<ref name="distance1">{{cite doi | 10.1146/annurev.aa.31.090193.002021 }}</ref>

<ref name="fn9">{{cite news | last=English | first=Jayanne | date=January 14, 2000 | title=Exposing the Stuff Between the Stars | publisher=Hubble News Desk | url=http://www.ras.ucalgary.ca/CGPS/press/aas00/pr/pr_14012000/pr_14012000map1.html | accessdate=2007-05-10 }}</ref>

<ref name="extinction">{{cite doi | 10.1017/S1473550408004047 }}</ref>

<ref name="overholt_etal">{{cite doi | 10.1088/0004-637X/705/2/L101 }}</ref>

<ref name=garlick2002>{{cite book | last=Garlick | first=Mark Antony | title=The Story of the Solar System | publisher=[[Cambridge University]] | year=2002 | isbn=0-521-80336-5 | page=46 }}</ref>

<ref name=ut20090527>{{cite web | url=http://www.universetoday.com/26749/formation-of-the-milky-way/ | work=Universe Today | title=Formation of the Milky Way | first1=Nicholas | last1=Wethington | date=May 27, 2009 }}</ref>

<ref name="Buser">{{cite doi|10.1126/science.287.5450.69}}</ref>

<ref name=majaess2009>{{cite doi | 10.1111/j.1365-2966.2009.15096.x }}</ref>

<ref name=araa35_217>{{cite doi|10.1146/annurev.astro.35.1.217}}</ref>

<ref name=apj679_L21>{{cite doi | 10.1086/588838}}</ref>

<ref name=science299_5603_65>{{cite doi | 10.1126/science.1075631 }}</ref>

<ref name="del_Peloso">{{cite journal | doi=10.1051/0004-6361:20053307 | bibcode= 2005A&A...440.1153D | arxiv=astro-ph/0506458 | title=The age of the Galactic thin disk from Th/Eu nucleocosmochronology | year=2005 | last1=Del Peloso | first1=E. F. | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=440 | issue=3 | page=1153 }}</ref>

<ref name=berkeley20060109>{{cite press release | title=Milky Way Galaxy is warped and vibrating like a drum | publisher=[[University of California, Berkeley]] | date=January 9, 2006 | url=http://www.berkeley.edu/news/media/releases/2006/01/09_warp.shtml | accessdate=2007-10-18 }}</ref>

<ref name=wong20000414>{{cite news | first=Janet | last=Wong | title=Astrophysicist maps out our own galaxy's end | publisher=University of Toronto | date=April 14, 2000 | url=http://www.news.utoronto.ca/bin/000414b.asp | accessdate=2007-01-11 | archiveurl=http://web.archive.org/web/20070108183824/http://www.news.utoronto.ca/bin/000414b.asp <!-- Bot retrieved archive --> | archivedate=2007-01-08 }}</ref>

<ref name=eo_galaxy>{{cite web | url=http://www.etymonline.com/index.php?term=galaxy | first1=Douglas | last1=Harper | title=galaxy | work=[[Online Etymology Dictionary]] | accessdate=2012-05-20 }}</ref>

<ref name=jankowski2010>{{cite book | first1=Connie | last1=Jankowski | title=Pioneers of Light and Sound | page=6 | isbn=0-7565-4306-1 | publisher=Compass Point Books | year=2010 | url=http://books.google.com/books?id=Wp6E3y-58LkC&pg=PT6 }}</ref>

<ref name=schiller2010>{{cite book | first1=Jon | last1=Schiller | title=Big Bang & Black Holes | page=163 | publisher=CreateSpace | year=2010 | isbn=1-4528-6552-3 | url=http://books.google.com/books?id=nbnEjck_N84C&pg=PA163 }}</ref>

<ref name=eratosthenes1997>{{cite book | author=Eratosthenes | title=Star Myths of the Greeks and Romans: A Sourcebook Containing the Constellations of Pseudo-Eratosthenes and the Poetic Astronomy of Hyginus | editor1-first=Theony | editor1-last=Condos | publisher=Red Wheel/Weiser | year=1997 | isbn=1890482935 | url=http://books.google.com/books?id=4Sp8CaA5HI0C&pg=PA110 }}</ref>

<ref name=waller_hodge2003>{{cite book | last1=Waller | first1=William H. | first2=Paul W. | last2=Hodge | year=2003 | chapter=The Milky Way | title=Galaxies and the Cosmic Frontier | publisher=Harvard University Press | isbn=0-674-01079-5 | page=91 }}</ref>

<ref name=fison1899>{{cite book | last1=Fison | first1=Alfred H. | title=Recent Advances in Astronomy | series=Victorian era series | publisher=H. S. Stone | year=1899 | page=49 }}</ref>

<ref name="spencer1965">{{Cite book | title=The Aryan ecliptic cycle: glimpses into ancient Indo-Iranian religious history from 25628 B.C. to 292 A.D. | first1=Hormusjee Shapoorjee | last1=Spencer | year=1965 | publisher=H. P. Vaswani | isbn= | url=http://books.google.com/?id=jdMoAAAAYAAJ | quote=''...&nbsp;There are two "Gangas"—one terrestrial and the other "akashic" or celestial ... bear reference only to the "Akash Ganga" which is the Milky Way ...'' }}</ref>

<ref name="jackson1989">{{Cite book | title=Folk Lore Notes | first1=A. M. T. | last1=Jackson | first2=R. E. | last2=Enthoven | year=1989 | publisher=Asian Educational Services | isbn=81-206-0485-7 | url=http://books.google.com/?id=eRkuXFD93zsC | quote=''...&nbsp;According to the Puranas, the milky way or akashganga is the celestial River Ganga which was brought down by Bhagirath ...'' }}</ref>

<ref name="sachau2001">{{Cite book | title=Alberuni's India: an account of the religion, philosophy, literature, geography, chronology, astronomy, customs, laws and astrology of India about A.D. 1030 | first1=Edward C. | last1=Sachau | year=2001 | publisher=Routledge | isbn= 978-0-415-24497-8| url=http://books.google.com/?id=a91-t4uw8A4C | quote=''...&nbsp;revolves around Kshira, i.e. the Milky Way ...'' }}</ref>

<ref name=Montada>{{cite web | first1=Josep Puig | last1=Montada | title=Ibn Bajja | publisher=[[Stanford Encyclopedia of Philosophy]] | url=http://plato.stanford.edu/entries/ibn-bajja | date=September 28, 2007 | accessdate=2008-07-11 }}</ref>

<ref name=heidarzadeh2008>{{cite book | first1=Tofigh | last1=Heidarzadeh | pages=23–25 | title=A history of physical theories of comets, from Aristotle to Whipple | publisher=Springer | year=2008 | isbn=1-4020-8322-X }}</ref>

<ref name=Livingston>{{Cite journal | first1=John W. | last1=Livingston | title=Ibn Qayyim al-Jawziyyah: A Fourteenth Century Defense against Astrological Divination and Alchemical Transmutation | journal=Journal of the American Oriental Society | volume=91 | issue=1 | year=1971 | pages=96–103 [99] | doi=10.2307/600445 | publisher=American Oriental Society | jstor=600445 }}</ref>

<ref name=pseudoring>{{Cite journal | first1=A. | last1=Mel'Nik | title=Outer pseudoring in the galaxy | journal=Astronomische Nachrichten | volume=326 | year=2005 | pages=599 | url=http://adsabs.harvard.edu/abs/2005AN....326Q.599M}}</ref>

<ref name=pseudoring2>{{Cite journal | first1=A. | last1=Mel'Nik | first2=A. | last2=Rautiainen | title=Kinematics of the outer pseudorings and the spiral structure of the Galaxy | journal=Astronomy Letters | volume=35 | issue=9 | year=2005 | pages=609–624 | url=http://adsabs.harvard.edu//abs/2009AstL...35..609M}}</ref>

<ref name=ragep1993>{{cite book | last1=Ragep | first1=Jamil | title=''Nasir al-Din al-Tusi’s Memoir on Astronomy'' (''al-Tadhkira fi `ilm al-hay’ a'') | publisher=Springer-Verlag | location=New York | year=1993 | page=129 }}</ref>

<ref name=oconnor_robertson2002>{{cite web | last1=O'Connor | first1=J. J. | last2=Robertson | first2=E. F. |date=November 2002 | url=http://www-gap.dcs.st-and.ac.uk/~history/Biographies/Galileo.html | title=Galileo Galilei | publisher=University of St. Andrews | accessdate = 2007-01-08 }}</ref>

<ref name="our_galaxy">{{cite web | last1=Evans | first1=J. C. | date=November 24, 1998 | url=http://physics.gmu.edu/~jevans/astr103/CourseNotes/ECText/ch20_txt.htm | title=Our Galaxy | publisher=George Mason University | accessdate=2007-01-04 }}</ref>

<ref name=mactutor_albirundi>{{MacTutor Biography | id=Al-Biruni | title=Abu Rayhan Muhammad ibn Ahmad al-Biruni }}{{Verify credibility | date=February 2012 }}<!--source supports this comment, but the source is not published--></ref>

<ref name=abbey>{{cite web | last=Abbey | first=Lenny | url=http://labbey.com/Telescopes/Parsontown.html | title=The Earl of Rosse and the Leviathan of Parsontown | publisher=The Compleat Amateur Astronomer | accessdate=2007-01-04 }}</ref>

<ref name=pasp100_6>{{cite doi | 10.1086/132128 }}</ref>

<ref name=weaver>{{cite web | first=Harold F. | last=Weaver | url=http://www.nap.edu/readingroom/books/biomems/rtrumpler.html | title=Robert Julius Trumpler | publisher=National Academy of Sciences | accessdate=2007-01-05 }}</ref>

<ref name=apj69_103>{{cite doi | 10.1086/143167 }}</ref>

<ref name=jrasc83_6>{{cite journal | last=Sandage | first=Allan | authorlink=Allan Sandage | title=Edwin Hubble, 1889–1953 | journal=[[Journal of the Royal Astronomical Society of Canada]] | year=1989 | volume=83 | issue=6 | bibcode=1989JRASC..83..351S | url=http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-data_query?bibcode=1989JRASC..83..351S&link_type=ARTICLE&db_key=AST&high= }}</ref>

<ref name=shapley_curtis>{{cite journal | title=The Scale of the Universe | last1=Shapley | first1=H. | last2=Curtis | first2=H. D. | journal=Bulletin of the National Research Council | volume=2 | pages=171–217 |year=1921 | bibcode=1921BuNRC...2..171S}}</ref>

<ref name=oxford>{{cite book | title=The Oxford English Dictionary | edition=2nd
| editor1-first=John | editor1-last=Simpson | editor2-first=Edmund | editor2-last=Weiner | publisher=Oxford University Press | isbn=0198611862 | date=March 30, 1989 }} See the entries for "Milky Way" and "galaxy".</ref>

<ref name=OxfordOnline>{{cite web | title=Oxford Dictionaries | url=http://oxforddictionaries.com/definition/english/Milky%2BWay?q=Milky+Way | title=Milky Way | publisher=Oxford University Press | accessdate=2012-10-31}}</ref>

<ref name=Webster>{{cite web | first=Merriam-Webster Incorportated | url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/milky+way+galaxy?show=0&t=1351723667 | title=Milky Way Galaxy | publisher=Merriam-Webster Incorportated | accessdate=2012-10-31}}</ref>

<ref name=Britannica>{{cite web | first=Encyclopædia Britannica, Inc. | url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/382567/Milky-Way-Galaxy | title=Milky Way Galaxy | publisher=Encyclopædia Britannica, Inc. | accessdate=2012-10-31}}</ref>

<ref name="sparke_gallagher">{{cite book | title=Galaxies in the Universe: An Introduction | last1=Sparke | first1=Linda S. | last2=Gallagher | first2=John S. | pages=90 | year=2007 | isbn= 9781139462389}}</ref>

<ref name='nov2013_planet_estimate'>{{cite web | url = http://www.nbcnews.com/science/8-8-billion-habitable-earth-size-planets-exist-milky-way-8C11529186 | title = 8.8 billion habitable Earth-size planets exist in Milky Way alone | last = Borenstein | first = Seth | date = 2013-11-04 | work = The Associated Press | publisher = NBC News}}</ref>

<ref name=rotation_pattern_speeds>{{cite journal | last1=Gerhard| first1=O. | title = Pattern speeds in the Milky Way | arxiv=1003.2489v1 }}</ref>


}}
==Bronne==
==Bronne==
* {{en}} Geoffrey Cornelius: ''The Starlore Handbook. An Essential Guide to the Night Sky''. San Francisco: Chronicle Books 1997
* {{en}} Geoffrey Cornelius: ''The Starlore Handbook. An Essential Guide to the Night Sky''. San Francisco: Chronicle Books 1997

Wysiging soos op 14:25, 6 Julie 2014

Melkweg
’n Kunstenaarsvoorstelling van hoe die Melkweg vir ’n waarnemer van buite die sterrestelsel sou lyk.
’n Kunstenaarsvoorstelling van hoe die Melkweg vir ’n waarnemer van buite die sterrestelsel sou lyk.
Soort stelsel Staafspiraalstelsel
Tipe SBc
Besonderhede
Skynbare grootte 100–120 kiloligjaar (31–37 kiloparsek) breed[1] en 1 kiloligjaar (0,31 kiloparsek) dik[1]
Aantal sterre 200 miljard – 400 miljard[2][3][4]
Besonderse kenmerke Oudste bekende ster is 13,6 miljard jaar oud[5]
Massa 1–1,5×1012 M☉
Lugkoördinate
N.V.T.
Portaal  Portaalicoon   Sterrekunde

Die Melkweg is die sterrestelsel wat ons Sonnestelsel bevat.[6][7][8] Die naam verwys na sy voorkoms as ’n dowwe, gloeiende streep teen die uitspansel waarin die menslike oog nie individuele sterre kan onderskei nie. Dit is ’n vertaling van die Latynse Via Lactea, wat afgelei is van die Griekse woord γαλαξίας, galaxías.

Van die aarde af gesien, lyk die Melkweg langwerpig omdat ons sy skyfvorm van binne die sterrestelsel sien. Galileo Galilei het in 1610 met sy teleskoop die streep lig die eerste keer onderskei as individuele sterre. Tot in die vroeë 1920's het die meeste sterrekundiges geglo alle sterre in die heelal kom in die Melkweg voor. Ná die Groot Debat in 1920 tussen die sterrekundiges Harlow Shapley en Heber Curtis,[9] het waarnemings deur Edwin Hubble gewys die Melkweg is beslis net een van baie miljarde sterrestelsels.[10]

Die Melkweg is ’n staafspiraalstelsel met tussen 200 miljard en 400 miljard sterre. Dit kan ook minstens net soveel planete hê.[11][12] Sy absolute ligsterkte, wat nie regstreeks gemeet kan word nie, word geraam op sowat -20,5. Die helderste gedeelte van die sterrestelsel lê in die rigting van die sterrebeeld Boogskutter, waar die middelpunt van die Melkweg geleë is. Die oudste bekende ster in die sterrestelsel is minstens 13,6 miljard jaar oud en is dus gevorm kort ná die Groot Knal.[13]

Die Sonnestelsel lê sowat 27 000 ligjare van die middelpunt van die Melkweg, aan die binnekant van een van die spiraalvormige konsentrasies van gas en stof wat die Orion-Cygnus-arm genoem word. Die sterre in die binneste ≈10 000 ligjare van die Melkweg vorm ’n galaktiese uitbulting en een of meer stawe. Die middelpunt self bestaan uit ’n intense radiobron genaamd Sagittarius A*, wat waarskynlik ’n supermassiewe swartkolk is.

Die Melkweg word omring deur verskeie dwergsterrestelsels en is deel van die Plaaslike Groep sterrestelsels, wat weer deel vorm van die Virgo-superswerm.

Voorkoms

’n Foto van die Melkweg se galaktiese middelpunt aan die naghemel bo die Paranal-sterrewag in Chili.
Die Melkweg, soos gesien in die rigting van die Carina-Sagittarius-arm, met die Eta Carinae-newel (NGC 3372), ’n H II-gebied, regs

Die term "Melkweg" is besperk tot die dowwe streep wit lig van sowat 30º breed wat oor die naghemel strek.[14] Hoewel alle sterre wat met die blote oog van die aarde af gesien kan word, deel van die Melkweg-sterrestelsel is,[15] kom die lig in hierdie streep van sterre en ander materiaal wat in die rigting van die galaktiese vlak lê. Donker dele in die streep word gevorm waar interstellêre stof verafgeleë sterre verberg.

Die Melkweg het ’n relatiewe dowwe oppervlakhelderheid. Sy sigbaarheid kan grootliks verminder word deur ligbesoedeling of die maan se lig. Dus is dit moeilik om die Melkweg in stedelike gebiede te sien, maar op die platteland is dit baie prominent wanneer die maan agter die horison is.

Die ligstreep van die galaktiese vlak beslaan ’n deel van die ruimte wat 30 sterrebeelde insluit. Die middelpunt van die Melkweg lê in die sterrebeeld Boogskutter; dit is waar die Melkweg op sy helderste is. Van die Boogskutter lyk dit of die ligstreep weswaarts strek na die galaktiese antisentrum in die Koetser. Van daar strek die streep verder weswaarts reg om die naghemel tot terug by die Boogskutter. Dit verdeel die naglug in twee rofweg ewe groot halfrondes.

’n Visooglens-mosaïek van die Melkweg wat oor die uitspansel strek. (Foto geneem in Chili.)

Grootte en massa

’n Skematiese voorstelling van die profiel van die Melkweg.

Die sterreskyf van die Melkweg-sterrestelsel het ’n deursnee van sowat 100 000 ligjare (30 000 parsek) en is gemiddeld sowat 1 000 ligjare (300 parsek) dik.[1][16] ’n Eenvoudige vergelyking verduidelik die skaal van die sterrestelsel: as sy deursnee verklein sou word tot 100 meter, sou ons sonnestelsel, insluitende die hipotetiese Oort-wolk, net 1 mm breed wees, omtrent so groot soos ’n sandkorrel. Die naaste ster, Proxima Centauri, sou 4,2 mm ver gewwes het.

Ramings vir die massa van die Melkweg wissel, afhangend van die metode en data wat gebruik word. Die kleinste raming is 5,8×1011 M☉, effens kleiner as die Andromeda-sterrestelsel.[17][18][19] Volgens metings in 2009 is snelhede van tot 254 km/s gemeet vir sterre aan die buitekant van die Melkweg.[20] Aangesien die wentelsnelheid afhang van die totale massa in die wentelradius, beteken dit die Melkweg het ’n groter massa, min of meer dieselfde as dié van Andromeda teen 7×1011 M☉ binne 160 000 ligjare van sy sentrum af.[21]

Die grootste deel van die sterrestelsel se massa is oënskynlik onbekende materie (bekend as donker materie) in wisselwerking met ander materie deur swaartekrag, maar nie elektromagnetiese kragte nie. ’n galaktiese halo sprei taamlik eenvormig uit tot ’n afstand van sowat 300 ligjare van die sentrum af. Volgens wiskundige modelle van die Melkweg is die totale massa in die omgewing van 1–1,5×1012 M☉.[22] Meer onlangse studies toon ’n massa van tot 4,5×1012 M☉ aan.[23]

Sterre en planete

’n Foto van die sterrestelsel NGC 6744, wat volgens sterrekundiges baie soos die Melkweg lyk.

Die Melkweg bevat minstens 100 miljard planete[24] en tussen 200 miljard en 400 miljard sterre.[25][26] Die presiese getal hang af van die hoeveelheid dwergsterre, wat moeilik is om waar te neem, veral op afstande van meer as 300 ligjare van die Son af. In vergelyking hiermee bevat die Andromeda-sterrestelsel sowat ’n biljoen (1012) sterre.[27] Tussen die sterre is ’n skyf van gas en stof die interstellêre medium genoem word. Waarnemings dui daarop dat daar feitlik net soveel planete wat aan sterre gebonde is, as sterre in die Melkweg kan wees,[28][29] terwyl daar meer losstaande planete (wat nie aan sterre gebonde is nie) as sterre kan wees.[30][31] Volgens ’n studie van die Kepler-ruimteteleskoop in Januarie 2013 bevat die Melkweg minstens 1 planeet vir elke ster – dit beteken 200 miljard tot 400 miljard planete.[12]

Volgens ’n ander studie van Kepler-data in Januarie 2013 is daar minstens 17 miljard aardgrootte eksoplanete in die sterrestelsel.[32] Op 4 November 2013 het sterrekundiges aangekondig volgens Kepler-data kan daar tot 40 miljard aardgrootte-planete wees in die bewoonbare sones van sonagtige sterre en rooidwerge.[33][34][35] Sowat 11 miljard van hierdie planete kan om sonagtige sterre wentel.[36] Die naaste sodanige planeet kan 12 ligjare ver wees.[33][34] Benewens eksoplanete kom ook eksokomete (komete buite die Sonnestelsel) voor en hulle kan algemeen in die Melkweg wees.[32]

Die skyf sterre in die Melkweg het nie ’n duidelike rand waarbuite geen sterre voorkom nie. Die konsentrasie sterre neem geleidelik af van die middel van die sterrestelsel af. Vanaf 40 000 ligjare van die sentrum af, neem die getal sterre per kubieke parsek baie vinniger af, om onbekende redes.[37] Om die galaktiese skyf is ’n galaktiese halo van sterre en bolswerms. Die grootte daarvan word beperk deur twee satelliete van die Melkweg, die Groot en Klein Magellaanse Wolk, waarvan die naaste afstand van die galaktiese sentrum sowat 180 000 ligjare is.[38] Op hierdie afstand en verder sal enige voorwerpe in die halo se wentelbaan deur die Magellaanse Wolke ontwrig word, en dit sal waarskynlik uit die nabyheid van die Melkweg gewerp word. Die totale absolute magnitude van visuele lig van die Melkweg word op sowat −20,9 geraam.[39]

360-degree panorama view of the Milky Way Galaxy (an assembled mosaic of photographs).

Die struktuur van die Melkweg

Hierdie infrarooi-opname van die satelliet COBE gee ’n indruk van die Melkweg se struktuur.

Die Melkweg is ’n staafspiraalsterrestelsel met vier tot vyf arms wat uit 200 miljard tot 400 miljard sterre en ’n groot hoeveelheid interstellêre materie van tussen 600 miljoen en ’n paar miljard sonmassas bestaan. Die sentrale deel bevat materie wat gelykstaande is aan sowat 3,6×1041 kg. Die hele stelsel strek oor tot sowat 100 000 ligjare of 30 000 parsek, terwyl sy skyf sowat 3 000 ligjare (920 parsek) en sy sentrale uitbulting sowat 16 000 ligjare of 5 000 parsek dik is.

Die beweging van die interstellêre gas en die sterverdeling gee aan die uitbulting ’n uitgestrekte vorm. Hierdie staaf vorm ’n hoek van 45° met die verbindingslyn vanaf ons sonnestelsel tot by die sentrum van die Melkweg. Die Melkweg kan dus as ’n staafspiraalsterrestelsel van die Hubble-tipe SBc beskou word; die staafstruktuur is volgens die meting van die infrarooi-Spitzer-ruimteteleskoop sowat 27 000 ligjare en dus opvallend groot. Met ’n totale massa van sowat 1,9 biljoen sonmassas (in vergelyking met die Andromeda-sterrestelsel se 1,2 biljoen) is die Melkweg die swaarste sterrestelsel in die Plaaslike Groep.


Geskiedenis en oorsprong van die naam

In die antieke tyd was die Melkweg reeds as ’n helder, smal streep aan die naghemel bekend. Die meeste volke het hulle eie mitologie oor die oorsprong van die Melkweg ontwikkel. Volgens ’n Griekse mite was die godin Hera besig om haar stiefseun Herakles te borsvoed. Toe hy haar opeens hewig begin byt, het die melk oor die hele hemel gespat. Die Griekse woord gala (melk) is die wortel van die Griekse term γαλαξίας (galaxías, "die melkagtige sternewel"), wat ook in Afrikaans (galaksie) gebruik word.

Ander antieke Grieks-Romeinse mites verwys na die Melkweg as die pad na die tuiste van Zeus/Jupiter of die pad waarop Phaeton met sy sonnewa gery het.

In die Noorse mitologie word die Melkweg as die pad beskou waarop die siele van oorledenes na Valhalla gaan, terwyl die Kelties-Walliese legendes dit as die silwerpad na die kasteel van die elfkoningin Caer Groyden beskryf. Ook enkele van die Suid-Amerikaanse Andes-Indianevolke beskou die Melkweg in hulle legendes as ’n soort bonatuurlike pad wat deur die siele van die oorledenes gebruik word om die lewendes te besoek.

Die Polinesiërs van die Suidsee noem die Melkweg "die water van die lewe". Hulle legendes vertel van ’n pragtige blou haai, ’n troeteldier van die gode wat daarvan hou om mense te vreet. Toe twee jong mans besluit om die haai te gaan doodmaak, het die gode hulle na die hemel verplaas waar hulle nou langs die Melkweg swem.

Die San van Suider-Afrika verwys na die Melkweg as die "ruggraat van die nag". Een van hulle legendes vertel van ’n beroemde jagter, wat eens in die bosveld verdwaal het. Hy het aan die oewer van ’n rivier gerus en die gode om hulp gesmeek. Ure later het hy ’n stroom van skitterende sterre gewaar wat duidelik in een rigting wys. Hy het dit onmiddellik gevolg en uiteindelik sy dorp bereik. Sy vrou vertel toe dat sy kole van die kampvuur na die hemel gegooi het om vir hom die pad huis toe te wys.

Die Dogon van die noordelike Sentraal-Afrika glo dat hulle god Amma aardeballetjies na die hemel gegooi het om sodoende die Melkweg te skep.

In 1609 het Galileo Galilei die eerste wetenskaplike verklaring vir die Melkweg gegee en na die sterre verwys wat die band van die Melkweg vorm. Die sterrekundige Wilhelm Herschel het met die stelselmatige opname van sterre (stellêre statistiek) in die Melkweg begin en in 1785 tot die slotsom gekom dat dit die vorm van ’n skyf moet hê.

Verwysings

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (en) Christian, Eric; Safi-Harb, Samar. "How large is the Milky Way?". NASA: Ask an Astrophysicist. Besoek op 28 November 2007. Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "ask-astro" defined multiple times with different content
  2. ↑ "NASA – Galaxy". NASA and World Book. Nasa.gov. 29 November 2007. Besoek op 6 Desember 2012. {{cite web}}: |archive-date= requires |archive-url= (hulp) Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "nasa20071129" defined multiple times with different content
  3. ↑ Staff (16 Desember 2008). "How Many Stars are in the Milky Way?". Universe Today. Besoek op 10 Augustus 2010. Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "ut20081216" defined multiple times with different content
  4. ↑ Odenwald, S. (17 Maart 2014). "Counting the Stars in the Milky Way". The Huffington Post. Besoek op 9 Junie 2014. Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "odenwald" defined multiple times with different content
  5. ↑ H.E. Bond; E.P. Nelan; D.A. Van den Berg; G.H. Schaefer; D. Harmer (13 Februarie 2013). "HD 140283: A Star in the Solar Neighborhood that Formed Shortly After the Big Bang". The Astrophysical Journal 765 (1): L12.arXiv:1302.3180. Bibcode:2013ApJ...765L..12B.doi:10.1088/2041-8205/765/1/L12
  6. ↑ "Milky Way". Oxford University Press. Besoek op 31 Oktober 2012.
  7. ↑ "Milky Way Galaxy". Merriam-Webster Incorportated. Besoek op 31 Oktober 2012. {{cite web}}: |first= missing |last= (hulp)
  8. ↑ "Milky Way Galaxy". Encyclopædia Britannica, Inc. Besoek op 31 Oktober 2012. {{cite web}}: |first= missing |last= (hulp)AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  9. ↑ Shapley, H.; Curtis, H. D. (1921). "The Scale of the Universe". Bulletin of the National Research Council. 2: 171–217. Bibcode:1921BuNRC...2..171S.
  10. ↑ Sandage, Allan (1989). "Edwin Hubble, 1889–1953". Journal of the Royal Astronomical Society of Canada. 83 (6). Bibcode:1989JRASC..83..351S. Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "jrasc83_6" defined multiple times with different content
  11. ↑ Cassan, A. et al. (January 11, 2012). "One or more bound planets per Milky Way star from microlensing observations". Nature 481 (7380): 167–169.arXiv:1202.0903. Bibcode:2012Natur.481..167C.doi:10.1038/nature10684. PMID 22237108
  12. ↑ 12,0 12,1 Staff (2 Januarie 2013). "100 Billion Alien Planets Fill Our Milky Way Galaxy: Study". Space.com. Besoek op 3 Januarie 2013.
  13. ↑ H.E. Bond; E. P. Nelan; D. A. VandenBerg; G. H. Schaefer; D. Harmer (13 Februarie 2013). "HD 140283: A Star in the Solar Neighborhood that Formed Shortly After the Big Bang". The Astrophysical Journal. 765 (1): L12. arXiv:1302.3180. Bibcode:2013ApJ...765L..12B. doi:10.1088/2041-8205/765/1/L12.
  14. ↑ Pasachoff, Jay M. (1994). Astronomy: From the Earth to the Universe. Harcourt School. p. 500. ISBN 0-03-001667-3.
  15. ↑ H. A. Rey (1976). The Stars. Houghton Mifflin Harcourt. p. 145. ISBN 0395248302.
  16. ↑ Rix, Hans-Walter and Bovy, Jo (2013). "The Milky Way's Stellar Disk". The Astronomy and Astrophysics Review. in press. arXiv:1301.3168. Bibcode:2013A&ARv..21...61R. doi:10.1007/s00159-013-0061-8.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  17. ↑ doi: 10.1007/s10511-006-0002-6
    This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
  18. ↑ Vayntrub, Alina (2000). "Mass of the Milky Way". The Physics Factbook. Besoek op 9 Mei 2007.
  19. ↑ doi: 10.1111/j.1365-2966.2005.09367.x
    This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
  20. ↑ Finley, Dave; Aguilar, David (5 Januarie 2009). "Milky Way a Swifter Spinner, More Massive, New Measurements Show". National Radio Astronomy Observatory. Besoek op 20 Januarie 2009.
  21. ↑ doi: 10.1088/0004-637X/700/1/137
    This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
  22. ↑ doi: 10.1111/j.1365-2966.2011.18564.x
    This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
  23. ↑ "The mass of the Milky Way and M31 using the method of least action". Besoek op 6 Februarie 2014.
  24. ↑ Villard, Ray (11 Januarie 2012). "The Milky Way Contains at Least 100 Billion Planets According to Survey". HubbleSite.org. Besoek op 11 Januarie 2012.
  25. ↑ Frommert, H.; Kronberg, C. (25 Augustus 2005). "The Milky Way Galaxy". SEDS. Besoek op 9 Mei 2007.
  26. ↑ Wethington, Nicholos. "How Many Stars are in the Milky Way?". Besoek op 9 April 2010.
  27. ↑ Young, Kelly (6 Junie 2006). "Andromeda Galaxy hosts a trillion stars". NewScientist. Besoek op 8 Junie 2006.
  28. ↑ doi: 10.1038/nature10684
    This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
  29. ↑ Borenstein, Seth (19 Februarie 2011). "Cosmic census finds crowd of planets in our galaxy". The Washington Post. Associated Press. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Februarie 2011.
  30. ↑ doi: 10.1038/nature10092
    This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
  31. ↑ "Free-Floating Planets May be More Common Than Stars". Pasadena, CA: NASA's Jet Propulsion Laboratory. 18 Februarie 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Mei 2011. The team estimates there are about twice as many of them as stars.
  32. ↑ 32,0 32,1 Staff (7 Januarie 2013). "17 Billion Earth-Size Alien Planets Inhabit Milky Way". Space.com. Besoek op 8 Januarie 2013. Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "Space-20130107" defined multiple times with different content
  33. ↑ 33,0 33,1 Overbye, Dennis (4 November 2013). "Far-Off Planets Like the Earth Dot the Galaxy". New York Times. Besoek op 5 November 2013.
  34. ↑ 34,0 34,1 Petigura, Eric A.; Howard, Andrew W.; Marcy, Geoffrey W. (31 Oktober 2013). "Prevalence of Earth-size planets orbiting Sun-like stars". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. doi:10.1073/pnas.1319909110. Besoek op 5 November 2013.
  35. ↑ Borenstein, Seth (4 November 2013). "8.8 billion habitable Earth-size planets exist in Milky Way alone". The Associated Press. NBC News.
  36. ↑ Khan, Amina (4 November 2013). "Milky Way may host billions of Earth-size planets". Los Angeles Times. Besoek op 5 November 2013.
  37. ↑ doi: 10.1111/j.1365-2966.2009.15746.x
    This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
  38. ↑ doi: 10.1111/j.1365-2966.2006.10659.x
    This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
  39. ↑ Coffey, Jerry. "Absolute Magnitude". Besoek op 2010-04-0. {{cite web}}: Gaan datum na in: |accessdate= (hulp)

Verwysingfout: <ref> tag with name "frebel" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "Jankowski" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "Schiller" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "steinicke_sakiel2007" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "science312_1773" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "araa28_215" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "apj702_1472" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "apjl_1_l72" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "gnedin2010" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "ssr100_1_129" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "ssr120_315" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "fn3" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "Galactic bulge" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "ReideaSgrb2009" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "vanhollebeke09" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "majaess10" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "Jones2004" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "apj692_2_1075" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "apj689_2_1044" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "blandford1999" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "frolov_zelnikov2011" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "Cabrera-Lavers08" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "nishiyama06" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "alcock98" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "kunder08" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "Drimmel2000" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "fn14" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "dipole" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "TaylorCordes" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "Benjamin2005" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "russeil03" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "hiroyuki03" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "vallee08" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "churchwell09" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "majaess09b" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "lepine10" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "alexander52" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "hou09" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "two_arms" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "fn4" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "harris2003" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "aaa313_119" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "apj522" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "fn5" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "fn6" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "mcclure-griffiths" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "overbye2010" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "sz2010" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "apj673_2_864" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "Koupelis_Kuhn2007" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "distance1" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "fn9" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "extinction" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "overholt_etal" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "garlick2002" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "ut20090527" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "Buser" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "majaess2009" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "araa35_217" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "apj679_L21" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "science299_5603_65" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "del_Peloso" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "berkeley20060109" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "wong20000414" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "eo_galaxy" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "jankowski2010" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "schiller2010" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "eratosthenes1997" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "waller_hodge2003" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "fison1899" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "spencer1965" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "jackson1989" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "sachau2001" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "Montada" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "heidarzadeh2008" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "Livingston" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "pseudoring" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "pseudoring2" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "ragep1993" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "oconnor_robertson2002" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "our_galaxy" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "mactutor_albirundi" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "abbey" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "pasp100_6" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "weaver" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "apj69_103" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "oxford" defined in <references> is not used in prior text.
Verwysingfout: <ref> tag with name "sparke_gallagher" defined in <references> is not used in prior text.

Verwysingfout: <ref> tag with name "rotation_pattern_speeds" defined in <references> is not used in prior text.

Bronne

  • (en) Geoffrey Cornelius: The Starlore Handbook. An Essential Guide to the Night Sky. San Francisco: Chronicle Books 1997
  • (en) Milton D. Heifetz en Wil Tirion: A Walk through the Heavens. A Guide to Stars and Constellations and their Legends. Cambridge University Press: Derde uitgawe 2004
  • (en) Dieter B. Herrmann: Entdecker des Himmels. Leipzig/Jena/Berlyn: Urania-Verlag 1978
  • (en) John Sanford: Observing the Constellations. The Mitchell Beazley Guide to the Stars. Londen: Mitchell Beazley Publishers 1989

Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link GA Sjabloon:Link GA Sjabloon:Link GA

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Melkweg&oldid=1272443"