Uranus: Verskil tussen weergawes

Wysig skakels
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Xqbot (besprekings | bydraes)
48 022 edits
betere Infobox
Lyn 1: Lyn 1:
{{Inligtingskas Planeet
{| border="0" align="right" style="margin-left:1em"
| bgcolour = #BEE3E6
|-----
| name = Uranus
|
| symbol = [[Lêer:Uranus symbol.svg|25px|Uranus se sterrekundige simbool]]
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
| image = [[Lêer:Uranus2.jpg|240px|Die planeet Uranus]]
|+ <font size="+1">'''Uranus'''</font>
| caption = Uranus, soos waargeneem deur die Voyager 2-wenteltuig
|-----
| discovery = yes
! colspan="2" bgcolor="#000000" | [[Lêer:Uranus2.jpg|250px|]]<br />
| discoverer = [[William Herschel]]
<small><font color="white">Klik op beeld vir groter weergawe</font></small>
| discovered = 13 Maart 1781
|-----
| orbit_ref =<ref name="horizons">
! bgcolor="#c0ffff" colspan="2" | [[Wentelbaan]]eienskappe ([[Epoch (astronomie)|Epoch]] J2000)
{{cite web
|-----
| last = Yeomans
! align="left" | [[Deursnitradius]]
| first = Donald K.

| date = July 13, 2006
<td>2,870,972,220 [[kilometer|km]]<br />19.191 263 93 [[Astronimiese eenheid|AE]]
| url = http://ssd.jpl.nasa.gov/?horizons
|-----
| title = HORIZONS System
! align="left" | [[Omtrek]]
| publisher = NASA JPL
| 120.515 [[Astronomiese eenheid|AE]]
| accessdate = August 8, 2007 }}</ref>
|-----
| epoch = [[J2000]]
! align="left" | [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|Eksentrisiteit]]
| aphelion = 3,004,419,704&nbsp;km<br />20.083&nbsp;305&nbsp;26&nbsp;AE
| 0.047 167 71
| perihelion = 2,748,938,461&nbsp;km<br />18.375&nbsp;518&nbsp;63&nbsp;AU
|-----
| semimajor = 2,876,679,082&nbsp;km<br />19.229&nbsp;411&nbsp;95&nbsp;AE
! align="left" | [[Perihelium]]
| eccentricity = 0.044&nbsp;405&nbsp;586
| 2,735,555,035 [[kilometer|km]]<br />18.286 055 96 [[Astronimiese eenheid|AE]]
| period = 30,799.095&nbsp;dae<br />84.323&nbsp;326 jare<br />42,718 Uranus solar dae<ref name="CSeligman">
|-----
{{cite web
! align="left" | [[Aphelium]]
| last = Seligman
| 3,006,389,405 [[kilometer|km]]<br />20.096 471 90 [[Astronimiese eenheid|AE]]
| first = Courtney
|-----
| title = Rotation Period and Day Length
! align="left" | Rewolusieperiode
| url = http://cseligman.com/text/sky/rotationvsday.htm
| 30,707.4896 dae
| accessdate = August 13, 2009
|-----
}}
! align="left" | [[Sinodiese periode (astronomie)|Sinodiese periode]]
</ref>
| 369.65 dae
| synodic_period = 369.66&nbsp;dae<ref name="fact">{{cite web | url = http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/uranusfact.html|title = Uranus Fact Sheet|publisher = NASA|last = Williams|first = Dr. David R.|accessdate = Augustus 10, 2007|date = Januarie 31, 2005}}</ref>
|-----
| avg_speed = 6.81&nbsp;km/s<ref name="fact" />
! align="left" | [[Gemiddelde wentelspoed]]
| inclination = 0.772&nbsp;556° tot [[Ekliptika]]<br />6.48° tot die Son se ewenaar<br />1.02° tot onveranderbare vlakte<ref name="meanplane">{{cite web | date = 2009-04-03 | title = The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter | url = http://home.surewest.net/kheider/astro/MeanPlane.gif | accessdate = 2009-04-10 }} (produsier met [http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/ Solex 10] geskryf van Aldo Vitagliano)</ref>
| 6.795 km/s
| asc_node = 73.989&nbsp;821°
|-----
| arg_peri = 96.541&nbsp;318°
! align="left" | Maksimum wentelspoed
| mean_anomaly = 142.955&nbsp;717°
| 7.128 km/s
| satellites = [[Uranus se natuurlike satelliete|27]]
|-----
| minorplanet = yes
! align="left" | Minimum wentelspoed
| physical_characteristics = yes
| 6.486 km/s
| flattening = 0.022&nbsp;9&nbsp;±&nbsp;0.000&nbsp;8<ref name="Seidelmann Archinal A'hearn et al. 2007">{{cite doi | 10.1007/s10569-007-9072-y }}</ref>
|-----
| equatorial_radius = 25,559&nbsp;±&nbsp;4&nbsp;km <br /> 4.007&nbsp;Earths<ref name="Seidelmann Archinal A'hearn et al. 2007" />
! align="left" | [[Inklinasie]]
| polar_radius = 24,973&nbsp;±&nbsp;20&nbsp;km <br /> 3.929&nbsp;Earths<ref name="Seidelmann Archinal A'hearn et al. 2007" />
| 0.769 86°<br />(6.48° tot die son se ewenaar)
| circumference = 159,354.1&nbsp;km<ref name="nasafact" />
|-----
| surface_area = 8.115&nbsp;6{{e|9}}&nbsp;km<sup>2</sup><ref name="nasafact">{{cite web|url = http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Uranus&Display=Facts|title = NASA: Solar System Exploration: Planets: Uranus: Facts & Figures|publisher = NASA|last = Munsell|first = Kirk|accessdate = Augustus 13, 2007|date = Mei 14, 2007}}</ref><br />15.91&nbsp;Aardes
! align="left" | Aantal [[natuurlike satelliete|satelliete]]
| volume = 6.833{{e|13}}&nbsp;km<sup>3</sup><ref name="fact" /><br />63.086&nbsp;Aardes
| 27
| mass = {{nowrap|(8.6810 ± 0.0013){{e|25}} kg}}<br />14.536&nbsp;Aardes<ref name=Jacobson1992>{{cite journal|last=Jacobson|first=R.A.|coauthors=Campbell, J.K.; Taylor, A.H.; Synnott, S.P.|title=The masses of Uranus and its major satellites from Voyager tracking data and Earth-based Uranian satellite data|journal=The Astronomical Journal|volume=103|issue=6|pages=2068–2078|year=1992|doi=10.1086/116211| bibcode=1992AJ....103.2068J}}</ref><br />
|-----
GM=5&nbsp;793&nbsp;939&nbsp;±&nbsp;13&nbsp;km<sup>3</sup>/s<sup>2</sup>
! bgcolor="#c0ffff" colspan="2" | Fisiese eienskappe
| density = 1.27&nbsp;g/cm<sup>3</sup><ref name="fact" />
|-----
| surface_grav = 8.69&nbsp;m/s<sup>2</sup><ref name="fact" /><br />0.886&nbsp;g
! align="left" | [[Ewenaar]]deursnee
| escape_velocity = 21.3&nbsp;km/s<ref name="fact" />
| 51,118 km <br /> (4.007 aardes)
| sidereal_day = −0.718&nbsp;33 dae<br />{{nowrap|17 h 14 min 24 s}}<ref name="Seidelmann Archinal A'hearn et al. 2007" />
|-----
| rot_velocity = 2.59&nbsp;km/s<br />9,320&nbsp;km/h
! align="left" | [[Pool]]deursnee
| axial_tilt = 97.77°<ref name="Seidelmann Archinal A'hearn et al. 2007" />
| 49,946 km <br /> (3.929 aardes)
| right_asc_north_pole = {{nowrap|17 h 9 min 15 s}}<br />257.311°<ref name="Seidelmann Archinal A'hearn et al. 2007" />
|-----
| declination = −15.175°<ref name="Seidelmann Archinal A'hearn et al. 2007" />
! align="left" | [[Afgeplatheid]]
| albedo = 0.300 (geometries)<br />0.51 (Bond)<ref name="fact" />
| 0.0229
| magnitude = 5.9<ref name=ephemeris>{{cite web|title=Twelve Year Planetary Ephemeris: 1995 - 2006|author=Espenak, Fred |work=NASA|url=http://sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse/TYPE/TYPE.html|year=2005|accessdate=Junie 14, 2007}}</ref> tot 5.32<ref name="fact" />
|-----
| angular_size = 3.3"–4.1"<ref name="fact" />
! align="left" | [[Oppervlakte]]
| temperatures = yes
| 8.084×10<sup>9</sup> [[vierkante kilometer|km<sup>2</sup>]]<br />(15.849 aardes)
| temp_name1 = 1 bar level<ref name="Podolak Weizman et al. 1995">{{cite doi | 10.1016/0032-0633(95)00061-5 }}</ref>
|-----
| min_temp_1 =
! align="left" | [[Volume]]
| mean_temp_1 = 76&nbsp;[[Kelvin|K]]<ref name="fact" />
| 6.834×10<sup>13</sup> [[kubieke kilometer|km<sup>3</sup>]]<br />(63.086 aardes)
| max_temp_1 =
|-----
| temp_name2 = 0.1 bar<ref name="Lunine 1993">{{cite doi | 10.1146/annurev.aa.31.090193.001245 }}</ref>
! align="left" | [[Massa]]
| min_temp_2 = 49&nbsp;K
| 8.6832×10<sup>25</sup> [[kilogram|kg]]<br />(14.536 aardes)
| mean_temp_2 = 53&nbsp;K
|-----
| max_temp = 57&nbsp;K
! align="left" | [[Mediaandigtheid]]
| atmosphere = yes
| 1.318 g/cm<sup>3</sup>
| atmosphere_ref =
|-----
<ref name="Lunine 1993" /><ref name="Lindal Lyons et al. 1987" /><ref name="Conrath Gautier et al. 1987" />
! align="left" | Ewenaar [[aantrekkingskrag]]
| atmosphere_density =
| 8.69 [[Versnelling|m/s<sup>2</sup>]]<br />(0.886[[Versnelling|g]])
| atmosphere_composition = 83&nbsp;±&nbsp;3% [[Waterstof]]<br />
|-----
15&nbsp;±&nbsp;3% [[Helium]]<br />
! align="left" | [[Ontsnappingssnelheid]]
2.3% [[Methan]]<br />
| 21.29 [[Snelheid|km/s]]
0.009% <br /> (0.007–0.015%) [[Waterstofdeuteried]]<br /><ref name=Feuchtgruber1999>{{cite journal|last=Feuchtgruber|first=H.|coauthors=Lellouch, E.; B. Bezard; et al.|title=Detection of HD in the atmospheres of Uranus and Neptune: a new determination of the D/H ratio|year=1999|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=341|pages=L17–L21|bibcode=1999A&A...341L..17F|last2=Lellouch|last3=Bézard|last4=Encrenaz|last5=De Graauw|last6=Davis}}</ref>
|-----
}}
! align="left" | Rotasieperiode
| −0.718 33 dae <br />(17 h 14 min 24 s)
|-----
! align="left" | Rotasiespoed
| 9320 [[Snelheid|km/h]] by ewenaar
|-----
! align="left" | Aksiale neiging
| 97.77°
|-----
! align="left" | [[Albedo]]
| 0.51
|-----
! align="left" | Oppervlak[[temperatuur]]<br />- minimum<br />- mediaan
| &nbsp;<br />59 [[Kelvin|K]]<br />68 K
|-----
|}
|}


'''Uranus''' is die sewende [[planeet]] van die [[son]]. Dit is 'n gas reus met die derde grootste diameter en vierde grootste massa. Dit is vernoem na die Griekse god van die hemel.
'''Uranus''' is die sewende [[planeet]] van die [[son]]. Dit is 'n gas reus met die derde grootste diameter en vierde grootste massa. Dit is vernoem na die Griekse god van die hemel.
[[Lêer:Uranus, Earth size comparison.jpg|thumb|left|150px|Groottes van die Aarde en Uranus]]
[[Lêer:Aarde Uranus.svg|thumb|left|150px|Vergelyking in grootte met die Aarde]]


Die enigste ruimtetuig om Uranus te besoek was [[NASA]] se ''[[Voyager 2]]''.
Die enigste ruimtetuig om Uranus te besoek was [[NASA]] se ''[[Voyager 2]]''.
Lyn 140: Lyn 126:


== Sigbaarheid ==
== Sigbaarheid ==
[[Lêer:Uranus, Earth size comparison.jpg|thumb|right|150px|Groottes van die Aarde en Uranus]]
Uranus se helderheid is tussen +5.5 en +6.0, wat beteken dat dit op 'n goeie aand gesien kan word met die blote oog as 'n ligte ster. Dit kan maklik gevind word met verkykers. Met 'n amateur teleskoop gee die planeet 'n ligte blou skynsel en twee van die mane ([[Titania]] en [[Oberon]]) kan van tyd tot tyd gesien word.
Uranus se helderheid is tussen +5.5 en +6.0, wat beteken dat dit op 'n goeie aand gesien kan word met die blote oog as 'n ligte ster. Dit kan maklik gevind word met verkykers. Met 'n amateur teleskoop gee die planeet 'n ligte blou skynsel en twee van die mane ([[Titania]] en [[Oberon]]) kan van tyd tot tyd gesien word.


Lyn 146: Lyn 131:
{{CommonsKategorie|Uranus (planet)}}
{{CommonsKategorie|Uranus (planet)}}
{{Verwysings}}
{{Verwysings}}

{{PlaneteSon}}

[[Kategorie:Planete]]


{{Link FA|ar}}
{{Link FA|ar}}
Lyn 151: Lyn 140:
{{Link FA|cs}}
{{Link FA|cs}}
{{Link FA|en}}
{{Link FA|en}}
{{Link FA|oc}}
{{Link FA|ru}}
{{Link FA|ru}}
{{Link FA|sk}}
{{Link FA|sk}}
Lyn 156: Lyn 146:
{{Link GA|es}}
{{Link GA|es}}
{{Link GA|pl}}
{{Link GA|pl}}
{{Link GA|zh-classical}}
{{Link GA|zh}}
{{Link GA|zh}}
{{Link GA|zh-classical}}

{{PlaneteSon}}

[[Kategorie:Planete]]


[[als:Uranus (Planet)]]
[[als:Uranus (Planet)]]

Wysiging soos op 16:00, 22 Maart 2012

Uranus   Uranus se sterrekundige simbool
Die planeet Uranus
Uranus, soos waargeneem deur die Voyager 2-wenteltuig
Ontdekking
Ontdek deur William Herschel
Datum 13 Maart 1781
Wentelbaaneienskappe[1]
Epog J2000
Afelium 3,004,419,704 km
20.083 305 26 AE
Perihelium 2,748,938,461 km
18.375 518 63 AU
Halwe lengteas 2,876,679,082 km
19.229 411 95 AE
Wentelperiode 30,799.095 dae
84.323 326 jare
42,718 Uranus solar dae[2]
Sinodiese periode 369.66 dae[3]
Gem. omwentelingspoed 6.81 km/s[3]
Gem. anomalie 142.955 717°
Baanhelling 0.772 556° tot Ekliptika
6.48° tot die Son se ewenaar
1.02° tot onveranderbare vlakte[4]
Lengteligging van stygende nodus 73.989 821°
Periheliumhoek 96.541 318°
Natuurlike satelliete 27
Atmosfeer
Samestelling 83 ± 3% Waterstof

15 ± 3% Helium
2.3% Methan

0.009%
(0.007–0.015%) Waterstofdeuteried
[5]

Uranus is die sewende planeet van die son. Dit is 'n gas reus met die derde grootste diameter en vierde grootste massa. Dit is vernoem na die Griekse god van die hemel.

Groottes van die Aarde en Uranus
Vergelyking in grootte met die Aarde

Die enigste ruimtetuig om Uranus te besoek was NASA se Voyager 2.

William Herschel het Uranus ontdek op 13 Maart 1781. Dit is uniek aangesien alle planete tot Saturnus vanaf antieke tye af reeds bekend was. Dit is ook die eerste planeet wat ontdek is deur tegnologie te gebruik in plaas van met die blote oog te sien.

Ontdekking en benaming

Uranus is die eerste planeet wat ontdek is wat nie vanaf antieke tyd bekend was nie. Die vorige kere wat Uranus gesien was, was dit verwar met 'n ster. Die eerste opgetekende besigtiging van die ster was in 1690 toe John Flamsteed dit gekatalogiseer het as 34 Tauri. Hy het Uranus ten minste 'n verdere ses kere gesien. Die rekord behoort egter aan 'n Fraanse astonoom, Pierre Lemonnier, wat Uranus ten minste twalf keer tussen 1750 en 1771 gesien het.

William Herschel het die planeet formeel ondek op 13 Maart 1781. Hy het dit egter geraporteer as 'n komeet op 26 April 1781.[6]

Die oorspronklike naam wat Herschel aan die planeet gegee het was Georgium Sidus (George se ster), vernoem ter vir Koning George III. Hy het dit egter verander na die Georgian Planet. Die naam is selfs so laat as 1850 gebruik, maar was egter nie aanvaarbaar buite Britanje nie. Lalande het die naam Herscel voorgestel in 1784. Na heelwat alternatiewe name voorgestel is, het Bode, redigeer van die Berliner Astronomisches Jahrbuch, die naam Uranus begin gebruik.

In Sjinees, Japannees, Koreaans en Vietnamees beteken die naam van die planeet letterlik "Hemel koning ster" (天王星).[7]

Natuurlike satelliete

Uranus het 27 natuurlike satelliete. Die name is gekies as karakters uit Shakespeare en Alexander Pope. Die vyf grootstes is Miranda, Ariel, Umbriel, Titania en Oberon.

Die grootste mane van Uranus
(in vergelyking met die Aarde se maan)
Naam
Diameter
(km) 		Massa
(kg) 		Orbitale radius
(km) 		Orbitale periode
(d)
Miranda 470
(14%)		 0.7
(0.1%)		 129,000
(35%)		 1.4
(5%)
Ariel 1160
(33%)		 14
(1.8%)		 191,000
(50%)		 2.5
(10%)
Umbriel 1170
(34%)		 12
(1.6%)		 266,000
(70%)		 4.1
(15%)
Titania 1580
(45%)		 35
(4.8%)		 436,000
(115%)		 8.7
(30%)
Oberon 1520
(44%)		 30
(4.1%)		 584,000
(150%)		 13.5
(50%)

Sigbaarheid

Uranus se helderheid is tussen +5.5 en +6.0, wat beteken dat dit op 'n goeie aand gesien kan word met die blote oog as 'n ligte ster. Dit kan maklik gevind word met verkykers. Met 'n amateur teleskoop gee die planeet 'n ligte blou skynsel en twee van die mane (Titania en Oberon) kan van tyd tot tyd gesien word.

Verwysings

  1. ↑ Yeomans, Donald K. (13 Julie 2006). "HORIZONS System". NASA JPL. Besoek op 8 Augustus 2007.
  2. ↑ Seligman, Courtney. "Rotation Period and Day Length". Besoek op 13 Augustus 2009.
  3. ↑ 3,0 3,1 Williams, Dr. David R. (31 Januarie 2005). "Uranus Fact Sheet". NASA. Besoek op 10 Augustus 2007.
  4. ↑ "The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter". 3 April 2009. Besoek op 10 April 2009. (produsier met Solex 10 geskryf van Aldo Vitagliano)
  5. ↑ Feuchtgruber, H.; Lellouch; Bézard; Encrenaz; De Graauw; Davis (1999). "Detection of HD in the atmospheres of Uranus and Neptune: a new determination of the D/H ratio". Astronomy and Astrophysics. 341: L17–L21. Bibcode:1999A&A...341L..17F. {{cite journal}}: Onbekende parameter |coauthors= geïgnoreer (hulp)
  6. ↑ Account of a Comet, By Mr. Herschel, F. R. S.; Communicated by Dr. Watson, Jun. of Bath, F. R. S., Philosophical Transactions of the Royal Society of London, band 71, bladsye 492-501.
  7. ↑ "Sailormoon Terms and Information". The Sailor Senshi Page. Besoek op 5 Maart 2006.

Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link GA Sjabloon:Link GA Sjabloon:Link GA Sjabloon:Link GA

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Uranus&oldid=924282"