Gaan na inhoud

Christopher Lee

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Christopher Lee
Lee by die Berlynse Internasionale Filmfees in 2013
Lee by die Berlynse Internasionale Filmfees in 2013

Geboortenaam Christopher Frank Carandini Lee
Geboorte 22 Mei 1922
Belgravia, Londen
Sterfte 7 Junie 2015 (op 93)
Chelsea, Londen
Nasionaliteit Engels
Beroep(e) Akteur, sanger, skrywer
Aktiewe jare 1946 tot 2015
Internet-rolprentdatabasis-profiel
Christopher Lee
Lojaliteit Vlag van Finland Finland
Vlag van Verenigde Koninkryk Verenigde Koninkryk
Diens/Tak Finse Weermag (1939)
Britse Tuiswag (1940)
Koninklike Lugmag (1941–1946)
Jare in diens 1939–1946
Rang Luitenant
Veldslae/oorloë Winteroorlog
Tweede Wêreldoorlog
Noord-Afrikaanse Veldtog
Geallieerde Inval in Italië
Slag van Montecassino

Sir Christopher Lee, CBE, CStJ (27 Mei 19227 Junie 2015) was ’n Engelse akteur, sanger en skrywer. Met ’n loopbaan van nagenoeg 70 jaar het Lee aanvanklik die rolle van skurke vertolk en het hy bekendheid verwerf vir sy rol as Graaf Dracula in ’n reeks Hammer Riller-rolprente. Sy ander rolle sluit Francisco Scaramanga in die James Bond-rolprent The Man with the Golden Gun (1974), Saruman in The Lord of the Rings-rolprenttrilogie (2001–2003) en The Hobbit-rolprenttrilogie (2012–2014) en Graaf Dooku in die laaste twee van die Star Wars-voorlopertrilogie (2002 en 2005) in.

Lee is in 2009 tot ridder geslaan vir sy dienste tot drama en liefdadigheid, het die BAFTA Genootskap in 2011 ontvang en die BFI Genootskap in 2013.[1][2][3] Lee het sy beste vertolking as dié van die stigter van Pakistan, Mohammed Ali Jinnah, in die biografiese prent Jinnah (1998) beskou terwyl hy die Britse riller The Wicker Man (1973) as sy beste rolprent beskou.[4]

Lee was altyd as akteur uitgeken aan sy diep sterk stem maar hy was ook bekend vir sy sangvermoë en hy het deelgehad aan verskeie opera- en ander opnames tussen 1986 en 1998 waaronder die simfoniese metal-album Charlemagne: By the Sword and the Cross in 2010 nadat hy sedert 2005 met verskeie metal-groepe saamgewerk het. Die heavy metal-opvolg met die titel Charlemagne: The Omens of Death is op 27 Mei 2013 vrygestel.[5][6] Hy is in 2010 met die “Gees van Metal”-toekenning tydens die Metal Hammer Golden God-plegtigheid vereer.

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]

Christopher Lee is op 27 Mei 1922 in Belgravia, Westminster, Londen gebore.[7] Hy was die seun van lt.-kol. Geoffrey Trollope Lee (1879–1941) van die 60ste Koninklike Fusilierskorps, en sy vrou grafin Estelle Marie (née Carandini di Sarzano) (1889–1981).[8][9] Lee se vader het in die Anglo-Boereoorlog en in die Eerste Wêreldoorlog geveg[10] en sy moeder was ’n Edwardiaanse skoonheid wat deur skilders soos Sir John Lavery, Oswald Birley en Olive Snell geskilder is en van wie Clare Frewen Sheridan ’n beeld gemaak het.[11][12] Lee se oupagrootjie aan moederskant was ’n Italiaanse politieke vlugteling en sy vrou, Lee se oumagrootjie, was die Engelsgebore operasangeres Marie Carandini. Lee het een suster gehad, te wete Xandra Carandini Lee (1917–2002).[13]

Lee se ouers is uitmekaar toe hy vier was en hulle is twee jaar later geskei[14] Gedurende hierdie tyd het sy ma hom en sy suster na Wengen in Switserland geneem.[15] Nadat hy by mej. Fisher se Akademie in Territet ingeskryf is, het Lee sy eerste rol as Repelsteeltjie vertolk[16] Die Lee’s is terug na Londen waar Lee aan Wagner se privaatskool in Queen’s Gate ingeskryf is en waar sy moeder met Harcourt George St-Croix Rose, ’n bankier en die oom van Ian Fleming, getrou het.[17] Fleming, outeur van die James Bond-romans was gevolglik Lee se stiefneef. Die gesin het na Fulham verhuis en het langs die akteur Eric Maturin ingetrek.[18] Een aand is Lee aan die sluipmoordenaars van Grigori Raspoetin (wat jare later deur Lee vertolk sou word), Prins Joesoepov en Groothertog Dmitri Pawlowitsj bekendgestel.[19]

Toe Lee nege was, is hy na die Summer Fields-skool, ’n voorbereidingskool in Oxford waarvan die leerlinge dikwels later na Eton is, gestuur.[20] Alhoewel “die lourier met verdienste aan Patrick Macnee gegee is” het hy steeds in skoolopvoerings gespeel.[21] Lee het aansoek gedoen om ’n beurs aan Eton en hy het ’n onderhoud gehad waarin M.R. James, outeur van talle spookstories, gesit het.[22] Sestig jaar later het Lee die rol van James vertolk vir die BBC.[23] Lee se swak vaardighede in wiskunde het beteken dat hy elfde was en kon hy dus nie ’n “King’s Scholar” word nie. Sy stiefpa was nie bereid om die hoër fooi van ’n “Oppidan Scholar” te dra nie en Lee is gevolglik nie na Eton nie.[22] In plaas daarvan is Lee na Wellington-kollege waar hy ’n beurs gekry het vir klassieke studies; hy het op Antieke Grieks en Latyn gefokus.[24] Buiten ’n “klein rol” in ’n skoolopvoering het Lee nie toneel gespeel tydens sy tyd by Wellington nie.[25] Hy was ’n “gangbare” raketspeler en skermer en ’n bekwame krieketspeler maar hy het nie goed gedoen in ander sportsoorte (hokkie, voetbal, rugby en boks) wat hy beoefen het nie.[26] Hy het nie van die parades en wapenopleiding gehou nie en het altyd so gou moontlik “doodgegaan” tydens skyngevegte.[27] Lee het dikwels slae gekry op skool, insluitend een maal by Wellington “omdat hy te veel slae gekry het”; Lee het dit egter aanvaar as “logiese, dus aanvaarbare” strawwe vir ’n bewustelike oortreding van die reëls.[28] Op 17, met een jaar van skool op Wellington oor, was die Engelse somertermyn van 1939 sy laaste. Sy stiefpa was bankrot en het £25 000 geskuld.[29]

Lee se moeder het Rose verlaat en hy moes ’n werk kry; sy suster was reeds werksaam as sekretaresse vir die Kerk van Engeland se Pensioenraad.[30] Met die meeste werkgewers oppad om vakansie te hou was daar geen onmiddellike geleenthede vir Lee nie en is hy na die Franse Riviera gestuur waar sy suster saam met vriende op vakansie was.[30] Op pad daarheen het hy vir ’n kort ruk in Parys by die joernalis Webb Miller, ’n vriend van Rose, oorgebly en die teregstelling van Eugen Weidmann gesien. Weidmann was die laaste persoon wat in Frankryk in die openbaar tereggestel is.[31] Hy het in Menton aangekom en by die Russiese Mazirov-gesin, wat saam met ander uitgeweke vorstelike gesinne.[32] Reëlings is getref dat hy in Menton sou agterbly nadat sy suster reeds teruggekeer het na Engeland, maar met Europa op die rand van oorlog het hy na Londen teruggekeer.[33] Lee het as kantoorklerk vir United States Lines gewerk.[34][35]

Diens in Tweede Wêreldoorlog

[wysig | wysig bron]

Toe die Tweede Wêreldoorlog uitgebreek het, het Lee aangebied om aan die kant van Finland te veg gedurende die Winteroorlog in 1939.[36] Hy en ander Britse vrywilligers is weggehou van die geveg maar is uitgereik met wintertoerusting en is op ’n veilige afstand van die linies op wagdiens geplaas. Na twee weke het hulle huiswaarts gekeer.[37] Lee het teruggekeer na sy werk by United States Lines en het meer genot uit sy werk geput met ’n gevoel dat hy ’n daadwerklike bydrae lewer. Vroeg in 1940 het hy by die Beecham-groep begin werk, eers as ’n kantoorklerk, daarna as skakelbordoperateur.[38] Toe Beecham’s uit Londen getrek het, het Lee hom by die Tuiswag aangesluit.[39] In die winter het sy vader dubbele longontsteking gekry en hy is op 21 Maart 1941 oorlede. Lee het geweet hy wou nie in sy vader se voetspore in die weermag volg nie en het besluit om sy naam op te gee terwyl hy nog ’n keuse van diens gehad het. Hy was as vrywilliger by die Koninklike Lugmag.[40]

Lee moes na Uxbridge gaan vir opleiding en is vandaar verplaas na die Eerste Opleidingsvleuel op Paignton.[41] Nadat hy sy eksamen in Liverpool geslaag het, het die Britse Gemenebes Lugopleidingsprogram aanbeveel dat hy op die Reina del Pacifico na Suid-Afrika gaan, dan na sy plasing in Hillside by Bulawayo in Suid-Rhodesië.[42] Lee was besig met opleiding in de Havilland Tiger Moth toe hy in sy voorlaaste opleidingsessie voor sy eerste solovlug hoofpyn en versteurde visie gekry het. Die mediese offisier het met huiwering gesê dat Lee se optiese senuwee gefaal het en dat hy nooit weer toegelaat sou word om te vlieg nie.[43] Lee was platgeslaan en die afsterwe van ’n opleidingsgenoot van Summer Fields het hom nog meer mismoedig gemaak. Sy smeekbedes het nie vrugte afgewerp nie en daar was niks wat hy kon doen nie.[44] Hy is tussen vliegstasies rondgeskuif voordat hy na in Desember 1941 na Salisbury verplaas is.[45] Terwyl hy daar was het Lee die Mazowedam, Marandellas, die Wankie Wildreservaat en die ruïnes van Groot-Zimbabwe besoek. Met die gedagte dat hy iets konstruktiefs moet doen, het hy by die Lugmag se intellegensiediens aansoek gedoen. Sy hoofde het sy inisiatief geloof en hy is in die Rhodesiese Polisiemag ingesekondeer en is as ’n wag na Salisbury-tronk verplaas.[46] Hy is daarna bevorder tot leidende vliegtuigman en na Durban in Suid-Afrika verplaas voordat hy na met die Nieuw Amsterdam na Suez vertrek het.[47]

Nadat Lee tyd by RAF Kasfareet naby die Groot Bittermeer in die Suezkanaalsone spandeer het, het hy sy intelligensiewerk in Ismaïlia voorgtesit.[48] Hy was daar verbonde aan No. 205 Groep RAF voordat hy tot loodsoffisier bevorder is as intelligensie-offisier en na No. 260 Eskader RAF verskuif.[49] Soos die Noord-Afrikaanse Veldtog gevorder het, het die eskader tussen Egiptiese landingsbane gespring, van RAF El Daba tot Maaten Bagush en verby tot by Mersa Matruh. Hulle het lugondersteuning aan die grondmagte gebied en strategiese teikens gebombardeer. Daar is van Lee verwag om “breedweg alles te weet.”[50] Die Geallieerde vordering in Libië, deur Tobroek en Benghazi na die Marmerboog en dan deur El Agheila, Khoms en Tripoli met die eskader wat ’n gemiddeld van vyf sendings per dag gedoen het.[51] Soos die vordering in Tunisië gevorder het, met die Axis-magte wat hulle by die Mareth-lyn ingegrawe het, is Lee amper dood toe die eskader se vliegveld gebombardeer is.[52] Nadat deur die Mareth-lyn gebreek is, het die eskader hul finale basis in Kairouan opgestel..[53] Na die oorgawe van Axis in Noord-Afrika in Mei 1943 het die eskader na Zuara in Libië geskuif in voorbereiding vir die Geallieerde inval in Sisilië.[54] Hulle het toe na Malta beweeg en, na die oorname van Malta deur die 8ste Leër, na die Sisiliese dorp Pachino voordat ’n permanente basis in Agnone Bagni opgestel is.[55] Na afloop van die Sisiliese veldtog het Lee vir die sesde keer in minder as ’n jaar malaria opgedoen. Hy is na ’n hospitaal in Carthago gevlieg vir behandeling en het hy na ’n rustelose eskader teruggekeer. Hulle was gefrustreer deur ’n gebrek aan nuus oor die Oosfront en die Sowjetunie in die algemeen; met geen tuiste of alkohol het onrus vinnig versprei en dit gelyk of ’n muitery op hande is. Lee wat nou ’n kundige op die gebied van Rusland was, het hulle oorgehaal om hul pligte weer op te neem en sodoende die goeie guns van se bevelvoerende offisier gewen.[56]

Na die Geallieerde inval in Italië is die eskader gedurende die winter van 1943 in Foggia en Termoli gestasioneer. Lee is na die weermag gesekondeer in ’n offisieruitruilskema.[57] Hy het gedurende die Slag van Montecassino die meeste van sy tyd by die Gurkhas van die 8ste Indiese Infanteriedivisie deurgebring.[58] Terwyl met verlof in Napels was, het Lee Vesuvius, wat drie dae daarna uitgebars het, uitgeklim.[59] Gedurende die finale aanslag op Montecassino was die eskader se basis in San Angelo en Lee is byna dood toe een van die vliegtuie tydens opstyg geval het en Lee oor een van die lewendige bomme gestruikel het.[60] Na die slag het die eskader na vliegvelde buite Rome geskuif en Lee het die stad besoek waar hy ook sy neef, Nicolò Carandini, wat in die Italiaanse Weerstandsbeweging geveg het, ontmoet het.[61] In November 1944 is Lee tot vlugluitenant bevorder en het hy die eskader in Jesi verlaat om na die Lugmaghoofbasis te gaan.[62] Hier het Lee deelgeneem aan beplanning en skakeling in voorbereiding vir ’n potensiële aanslag op die Duitse Alpevesting.[63] Na afloop van die oorlog is Lee genooi om naby Wene te gaan jag en hy is by Pörtschach am Wörthersee ingekwartier.[64] Vir die laaste paar maande van diens het Lee onder meer vlot Frans en Duits gepraat en is by na die Sentrale Register vir Oorlogsmisdadigers en Sekuriteitsverdagtes gesekondeer.[65] Hier het hy gehelp om Nazi oorlogsmisdadigers op te spoor.[66] Van sy tyd in die organisasie het Lee gesê: “Ons is talle dossiers gegee van wat hulle gedoen het, en daar is vir ons gesê om hulle te kry, soveel te ondervra as wat ons kan en hulle aan die geskikte owerhede te oorhandig … Ons het hierdie konsentrasiekampe gesien. Party was skoongemaak, party nie.”[66] Lee het daarna uit diens van die Koninklike Lugmag getree met die rang van vlugluitenant.[65]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. (en) "Hammer Riller-ster Lee tot ridder geslaan". BBC. 30 Oktober 2009. Besoek op 7 Mei 2012.
  2. "Christopher Lee gaan Bafta Genootskap ontvang" (in Engels). BBC. 8 Februarie 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Augustus 2019. Besoek op 7 Mei 2012.
  3. "Depp verras Sir Christopher Lee met rolprenttoekenning" (in Engels). BBC. 20 Oktober 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Augustus 2019. Besoek op 14 Desember 2013.
  4. "The Total Film Interview – Christopher Lee". Total Film (in Engels). 1 Mei 2005. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2008. Besoek op 25 Augustus 2013.
  5. "Sir Christopher Lee stel twede heavy metal-album vry" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Januarie 2016.
  6. Farrell, John (28 Mei 2012). "Christopher Lee vier 90ste verjaardag met opname van heavy metal-album" (in Engels). Forbes. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Mei 2020. Besoek op 29 Mei 2012.
  7. (en) "Biografie – Christopher Lee – Amptelike Webwerf". Christopherleeweb.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Februarie 2014. Besoek op 16 Maart 2014.
  8. "Christopher Lee Biografie (1922–)" (in Engels). Filmreference.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 4 Oktober 2010.
  9. "Handelaar van gevaar". The Daily Telegraph (in Engels). London. 19 Mei 2002. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Februarie 2008. Besoek op 30 April 2010.
  10. Lee 2003, p. 6-7.
  11. Lee 2003, p. 13.
  12. "Christopher Lee – Biografie" (in Engels). Talk Talk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 November 2017. Besoek op 26 Augustus 2013.
  13. Lee 2003, p. 3.
  14. Lee 2003, p. 7.
  15. Lee 2003, p. 21.
  16. Lee 2003, p. 22.
  17. Lee 2003, p. 22-23.
  18. Lee 2003, p. 23.
  19. Lee 2003, p. 24.
  20. Lee 2003, p. 25.
  21. Lee 2003, p. 32.
  22. 22,0 22,1 Lee 2003, p. 38.
  23. Christopher Lee playing M.R. James for the BBC in 2000 op YouTube
  24. "Christopher Lee biografie" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Augustus 2018. Besoek op 18 April 2013.
  25. Lee 2003, p. 44.
  26. Lee 2003, p. 45.
  27. Lee 2003, p. 46-47.
  28. Lee 2003, p. 47.
  29. Lee 2003, p. 48.
  30. 30,0 30,1 Lee 2003, p. 50.
  31. Lee 2003, p. 52.
  32. Lee 2003, p. 54.
  33. Lee 2003, p. 56.
  34. Lee 2003, p. 58-59.
  35. (en) Louis Paul (6 September 2007). Tales from the Cult Film Trenches: Interviews with 36 Actors from Horror, Science Fiction and Exploitation Cinema. McFarland. pp. 146–. ISBN 978-0-7864-8402-7.
  36. Lee 2003, p. 59.
  37. Lee 2003, p. 60.
  38. Lee 2003, p. 62-63.
  39. Lee 2003, p. 64.
  40. Lee 2003, p. 65.
  41. Lee 2003, p. 67-68.
  42. Lee 2003, p. 70-71.
  43. Lee 2003, p. 72-73.
  44. Lee 2003, p. 73.
  45. Lee 2003, p. 74.
  46. Lee 2003, p. 75.
  47. Lee 2003, p. 77.
  48. Lee 2003, p. 77-79.
  49. Lee 2003, p. 81.
  50. Lee 2003, p. 84.
  51. Lee 2003, p. 85-86.
  52. Lee 2003, p. 86.
  53. Lee 2003, p. 88.
  54. Lee 2003, p. 91.
  55. Lee 2003, p. 93-94.
  56. Lee 2003, p. 96-97.
  57. Lee 2003, p. 98.
  58. Lee 2003, p. 99-100.
  59. Lee 2003, p. 100-101.
  60. Lee 2003, p. 101.
  61. Lee 2003, p. 102.
  62. Lee 2003, p. 104-105.
  63. Lee 2003, p. 106.
  64. Lee 2003, p. 106-107.
  65. 65,0 65,1 Lee 2003, p. 107.
  66. 66,0 66,1 "Christopher Lee: 'n reus onder akteurs" (in Engels). The Times. 20 November 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Mei 2016. Besoek op 20 Desember 2012.

Bibliografie

[wysig | wysig bron]
  • Russ Jones (red.), Christopher Lee's Treasury of Terror, geïllustreer deur Mort Drucker & andere, Pyramid Books, 1966
  • Christopher Lee's New Chamber of Horrors, London: Souvenir Press, 1974
  • Christopher Lee's Archives of Terror, Warner Books, Volume I, 1975; Volume 2, 1976
  • Tall, Dark and Gruesome (outobiografie), W.H. Allen, 1977 en 1997
  • Marcus Hearn en Alan Barnes, The Hammer Story: The Authorised History of Hammer Films, Titan Books, 1997 en 2007 – Voorwoord deur Christopher Lee
  • Jonathan Rigby, Christopher Lee: The Authorised Screen History, Reynolds & Hearn, 2001 en 2003
  • Chris Smith, The Lord of the Rings: Weapons and Warfare, HarperCollins, 2003 – Voorwoord deur Christopher Lee
  • Lee, Christopher (2003) [1977]. Lord of Misrule: The Autobiography of Christopher Lee. London: Orion Publishing Group. ISBN 0-7528-5770-3. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Nicolas Stanzick, Dans les griffes de la Hammer, Parys: Le Bord de l'eau Editions, 2010.
  • Laurent Aknin, Sir Christopher Lee, Paris: Nouveau Monde Éditions, 2011.
  • Monsters in the Movies: 100 Years of Cinematic Nightmares, deur John Landis, DK Publishing, 2011 – Onderhoud met Christopher Lee
  • Le Seigneur du désordre (outobiografie, ’n Franse weergawe van Lord of Misrule), Christopher Lee, Camion Blanc (Coll. "Camion Noir"), 2013.


Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.