Coligny

Coligny
Dorp
Die hoofstraat van Coligny.
Coligny
Koördinate: 26°20′0″S 26°19′0″O
Land	Suid-Afrika
Provinsie	Noordwes
Distriksmunisipaliteit	Ngaka Modiri Molema
Plaaslike Munisipaliteit	Ditsobotla
Stigting	1918
Oppervlak
• Totaal	4,36 km2 (1,68 vk. myl)
Bevolking
• Totaal	2 271
• Digtheid	520/km2 (1 300/vk. myl)
Tydsone	UTC+2 (SAST)
Poskode	2725
Skakelkodes	018

Ou graansilo's op Coligny.

Die NG kerkgebou is ontwerp deur die vermaarde Afrikaanse argitek Gerard Moerdijk aan wie die ontwerp van onder meer ook die Voortrekkermonument opgedra is.

Die Hervormde kerk op Coligny.

Coligny is 'n dorp in die Suid-Afrikaanse provinsie Noordwes aan die N14 nasionale pad, sowat 30 km suidoos van Lichtenburg (die naaste groot dorp) en 55 km noord van Hartbeesfontein.

Die dorp is in 1918 gestig en genoem na Gaspard de Coligny, beroemde Hugenoteleier in Frankryk. Die dorp het sy ontstaan te danke aan die bou van 'n takspoorlyn in 1911. Die dorp was eers Treurfontein genoem maar in 1923 hernoem na Colingy nadat die inwoners beswaar gemaak het teen die naam.

Ontstaan

Tydens die laaste sitting van die Transvaalse parlement voor Uniewording in 1910, het generaal Koos de la Rey, parlementslid vir Lichtenburg, goedkeuring verkry vir die bou van 'n spoorlyn van Welverdiend aan die hooflyn tussen Kaapstad en Johannesburg na Lichtenburg asook vanaf 'n spoorwegaansluiting na Delareyville en Schweizer-Reneke. Die spoorlyn is op 11 Mei 1911 in gebruik geneem en die spoorwegaansluiting was op die plaas Rietvlei. Aangesien 'n ander plaas in die destydse Transvaal reeds só geheet het, is die spoorwegaansluiting Treurfontein genoem.

Sake is verder gekompliseer deurdat die gemeente van die NG Kerk wat op Vrydag 13 Mei 1914 hier in die mieliepakhuis van die N.W. Koöperatiewe Landboumaatskappy Bpk. van die gemeentes Lichtenburg, Ventersdorp en Hartbeesfontein afgestig is, aanvanklik as Welgemoed bekend gestaan het. Toe die nedersetting in 1923 'n munisipaliteit word, is dit vernoem na Gaspard de Coligny, 'n Franse admiraal en Hugenote-leier wat omgekom het tydens die slagting van Protestante in Parys in 1572, die sogenaamde Bartolomeusnag.

Talle nasate van die Hugenote woon in die omgewing van Coligny waar hulle op grootskaal met mielies en sonneblomme boer. Die gemeente en spoorwegaansluiting se naam is ook ter ere van die Hugenote-leier verander. Die uitspraak en spelling van die nuwe naam het aanvanklik heelwat moeilik meegebring. Hiervan getuig die verkeerde spelling op die hoeksteen van die ou kerk.

NG kerkgeboue

Totdat die kerk voltooi is, is eredienste in die pakhuis gehou. Die hoeksteen van die ou kerk – wat later jare as kerksaal dien – is op 29 Julie 1916 gelê. Drie maande na die hoeksteenlegging deur ds. J.G. Perold, is die kerk ingewy. Dit het sitplek aan 400 lidmate gebied en het sonder meublement £960 gekos. Die pastorie, waarvan die argitek ene mnr. Van Eck en die kontrakteur ene mnr. Leemhuis was, is in 1918 teen 'n koste van £2 300 voltooi.

Die nuwe kerk se hoeksteen is op 11 Junie 1931 deur ds. M.J. du Preez gelê en is op 14 Februarie 1932 ingewy. Die argitek was Gerard Moerdijk en die bouaannemer mnr. L. Lauryssen. Moerdijk het soortgelyke kerke ontwerp vir die NG gemeente Harare en Louis Trichardt asook die Gereformeerde kerk op Nylstroom. Die kerk bied sitplek aan 700 lidmate en het tesame met die orrel £12 000 gekos.

Met die Simboliese Ossewatrek van 1938 het die klipstapeling ter herdenking van die deurtog van die Voortrekkerwaens op die kerkterrein plaasgevind en is die klippe omgewerk in die sierlike monument wat daarna as ingang na die kerkgebou gepryk het.

Hestrie Cloete

Hestrie Cloete, wêreldhoogspringkampioen, is seker Coligny se bekendste inwoner. Hestrie, gebore in Germiston, het grootgeword op Coligny en skoolgegaan op Lichtenburg.

Distrik

Die distrik beslaan 1 500 km². Coligny lê in die hart van die mieliestreek. Daar het ook diamantdelwerybedrywighede plaasgevind in die omgewing.

Sien ook

• Lys van dorpe in Suid-Afrika

Bronne

• Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.
• Bulpin, T.V., 2001. Discovering Southern Africa. Cape Town: Discovering Southern Africa Publications cc.
• B.P.J. Erasmus, Op Pad in Suid-Afrika. 1995. ISBN 1-86842-026-4
• Eric Rosenthal, Ensiklopedie van Suidelike Afrika, 1967.