Gaan na inhoud

NG gemeente Johannesburg-Oos

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Weergawe deur Rooiratel (besprekings | bydraes) op 11:08, 23 Mei 2019 (Verwysings)
Die Irenekerk, einde 2018.
Die eerste drie predikante, dr. H.A. Lamprecht, P.G.J. Meiring en William Nicol, tydens die sitting van die Federale Raad van die NG Kerk in Johannesburg in 1919.

Die NG gemeente Johannesburg-Oos was 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die Johannesburgse voorstad Doornfontein, net oos van die middestad. Dit is ook dikwels die Irenekerk genoem na aanleiding van die gemeente se tweede kerkgebou en sy derde, by Beitstraat 1. Die gemeente is presies vyf weke voor hy sy honderdjarige bestaan (op 8 Julie 1997) sou kon gedenk op 1 Junie 1997 by die NG gemeente Johannesburg ingelyf, waarvan dit op 8 Julie 1897 afgestig het.[1]

Ontstaan

Weens 'n toestroming van mense het die bediening aan die Witwatersrand vir ds. N.J. van Warmelo en sy Heidelbergse kerkraad te veel geword.

Die ontdekking van goud aan die Witwatersrand in 1886 het 'n toestroming van mense veroorsaak wat gou te veel geword het vir ds. Van Warmelo en die kerkraad van Heidelberg om te behartig. Die eerste NG erediens in Johannesburg in die middel van 1886 was 'n opelugdiens in die skaduwee van 'n wilgerboom naby die terrein waar die Abraham Kriel-kinderhuis en die kerkgebou van die NG gemeente Langlaagte later opgerig sou word.

Dit was egter deur die toedoen van die NG gemeente Dutoitspan op Kimberley dat die eerste gemeente in die Goudstad, NG gemeente Johannesburg, op 14 Augustus 1887 gestig is deur prop. J.N. Martins, vir wie Dutoitspan na die myndorpie gestuur het "om die dierbare Evangelie ook aan ons broers op die goudvelde te gaan verkondig".

Die dorp het snel gegroei en 'n reeks voorstede het begin vorm aanneem: onder meer Hillbrow (oos), Mayfair (wes, sien NG gemeente Mayfair), Rosebank (noord) en Rosettenville (suid). Toe Johannes de Villiers in 1897 as eerste burgemeester aangewys is, het die dorp reeds 100 000 inwoners gehad, waarvan die helfte wit was (hoofsaaklik Engelssprekendes en Russiese Jode) en in wie se geledere daar 24 mans per vrou was. Dit verklaar die 591 hotelle en kroeë binne die munisipale grense en ook amper dieselfde aantal bordele.[2]

Die Kerk het nie op hom laat wag nie en voor die Anglo-Boereoorlog met al sy ontwrigting in 1899 uitgebreek het, die volgende Randse gemeentes gestig: Langlaagte (1892), Boksburg (1894), Fordsburg (1896), in 1897 op dieselfde dag (Donderdag 8 Julie) sowel Jeppestown[3] as Johannesburg-Oos en in 1899 Germiston. Van die eerste ses Randse gemeentes bestaan teen 2012 nog net een: Johannesburg, met 60 lidmate (volgens die NG Kerk-Jaarboek), nadat Boksburg met sy minder as honderd lidmate deur die loop van 2011 by Boksburg-Suid ingelyf is. Albei die dogters is in die moedergemeente se ou kerkgebou op Von Brandisplein gestig. Die rede vir die afstigting was enersyds dat die moedergemeente onhanteerbaar groot geword het en andersyds dat daar onenigheid onder gemeentelede was.

Die Irene-Zaal, waarvan die hoeksteen op 7 Mei 1898 gelê is. Dit het as kerkgebou gedien tot Maart 1933. Dit was blykbaar geleë op die hoek van Plein- en Edith Cavellstraat. Die argitekte was Arthur Reid en Frederick Green.
Die eerste Irenekerk (hier gesien in 1935) is van Vrydag 3 Maart tot Sondag 5 Maart 1933 ingewy. Die laaste diens in dié kerk is op 31 Januarie 1971 gehou, twee jaar nadat die geboue verkoop is.

Groei

Johannesburg-Oos se eerste leraar (1897–1904), ds. P.G.J. Meiring, het omstreeks 1895 na die Goudstad toe gekom om as hulpprediker hom veral te bemoei met die middestad-dele van die moedergemeente. Veertig lidmate het die waarborglys geteken wat die afstigting van die middestad- of oostelike deel sou moontlik maak, onder wie adv. Harry J. Hofmeyr (later burgemeester van Johannesburg en vise-kanselier van die Universiteit van die Witwatersrand), mnre. Lourens Geldenhuys, P. van Os (eerste skriba), O.J.J. van Wyk (eerste kassier), C.L. Neethling en J. van Eyssen. Die eerste koster was mnr. P.J. Preller. Seker die mees prominente naam op die waarborglys was dié van 'n jong staatsadvokaat, Jan Smuts, wat kort vantevore saam met sy vrou hulle intrek in 'n nederige huisie in Twiststraat geneem het.

Aanvanklik het die dogtergemeente eredienste en vergaderings in die moedergemeente se indertydse kerkgebou op Von Brandisplein gehou, maar kort voor lank moes hulle ander reëlings tref omdat die kerk verkoop is. Uiteindelik het die gemeente 'n tydelike tuiste in die Vrymesselaarsaal in Pleinstraat gekry. Daarvandaan het lidmate op 4 September 1898 oorgetrek na die eerste kerkgebou van Johannesburg-Oos. Omdat die gemeente noustrop getrek het, was die "kerk" in werklikheid 'n saal op erwe 346 en 347, hoek van Hol- (nou Edith Cavell-) en Pleinstraat. Die moedergemeente het dié grond geskenk as deel van die dogtergemeente se bruidskat.

Johannesburg se eerste burgemeester, Johannes de Villiers, het die hoeksteen van die gebou, wat die naam "Irene Zaal" gekry het, op Saterdag 7 Mei 1898 gelê.

Sowel die Anglo-Boereoorlog en Eerste Wêreldoorlog het hulle tol op die gemeente se geldsake geëis, maar teen die vroeë jare twintig was die swaarkry verby.

Teen die tyd dat die eerste Irenekerk in 1933 ingewy is, was Johannesburg reeds 'n groot stad.

Lidmate verhuis noordwaarts

Teen 1926 het veral Johannesburg se noordelike voorstede in so 'n mate uitgebrei dat die swaartepunt van die gemeente weg van die Irenesaal beweeg het. Die gemeente moes toe dringend besluit of die lang verwagte kerkgebou saam met die lidmate noordwaarts sou skuif. Die snelgroeiende stad se raserige trems en motorfietse asook die alomteenwoordige stof van die mynhope, het stukrag aan die idee van 'n kerkgebou verder noord gegee. Uiteindelik het die kerkraad besluit hulle kan nie die middestad aan die genade oorlaat nie en so het hulle alles in die stryd gewerp vir die oprigting van 'n kerkgebou midde-in die toenemende woonstelblokke, wat ook die bevolking in die Hillbrow-omgewing snel laat toeneem het.

Op 21 November 1929 het lidmate die kerkraad se besluit geesdriftig goedgekeur en 'n boufonds is begin. Tien maande later staan dit op £4 370. Die hoeksteen is op 11 Junie 1932 gelê en die eerste Irenekerk en gepaardgaande geboue, wat altesaam £13 000 gekos het (die kansel, banke en tweede orrel inkluis), is van Vrydag 3 Maart tot Sondag 5 Maart 1933 ingewy. Die 5de Maart 1933 was toevallig dieselfde dag waarop die laaste verkiesing in Duitsland voor die Tweede Wêreldoorlog gehou is en wat Adolf Hitler met 'n minderheid stemme gewen het.

Dié kerkgebou sou uiteindelik amper 38 jaar lank die gemeente dien, want in 1968 gee die kerkraad die firma O.H. Oosthuizen & Vennote opdrag om sketsplanne vir 'n nuwe kerkgebou voor te lê. Die planne is in die middel van die jaar goedgekeur. Die gemeente het reeds aan die begin van 1968 die nodige grond teen R93 000 aangekoop. Die ou Irenekerk is in Januarie 1969 verkoop, maar bouwerk aan die nuwe Irenekerk het eers in April 1970 begin. Die hoeksteen is op 8 Augustus 1970 gelê en die laaste diens in die ou kerk is op 31 Januarie 1971 gehou. Die uiteindelike koste van die nuwe Irenekerk met sy indrukwekkende orrel, gebou deur Fehrle volgens 'n ontwerp deur Walter Supper van Esslingen in Duitsland, was sowat R280 000. Die gebou is die middag van 4 Maart 1972 in gebruik geneem en die orrel dieselfde aand. Die kerkorrel was, met sy 2 407 pype, die grootste in 'n Johannesburgse NG gemeente.[4]

Afstigtings

Die binneruim van die vorige Irenekerk.

Van Johannesburg-Oos is met die jare vyf gemeentes afgestig: Turffontein (in 1906 deels ook van Jeppestown), Johannesburg-Noord (in 1942 deels ook van Johannesburg (Braamfontein) ná die Irenekerk reeds in 1905 in 'n kerksaal in Orchards laat bou het) en Parkhurst (in 1944 ook deels van Johannesburg (Braamfontein)). Die laaste afstigting was Johannesburg-Sterrewag in 1964, waarheen ds. Hendrik Snijders as eerste leraar vertrek het. Toe Observatory en omstreke se Afrikaanse bevolking mettertyd wegkwyn, is dié dogtergemeente egter laat in die jare sewentig by Johannesburg-Noord ingelyf, pleks van by die moedergemeente. Parkhurst is in die jare negentig by Parksig, waarvan die naam Parkkruin geword het, ingelyf en Turffontein en Johannesburg-Suid het in 1994 as Deo Gloria saamgesmelt. Dieselfde lot het ook Johannesburg-Oos se tweelingsustergemeente, Jeppestown, oorgekom wat saam met al haar dogtergemeentes, Malvern, Bezuidenhoutsvallei en Belgravia, regstreeks of onregstreeks teen 1992 in Kensington opgeneem is.

Maatskaplike omstandighede

Die tweede Irenekerk soos hy gelyk het voor die woonstelle opgerig is.
Die hoeksteen van die eerste Irenekerk bly behoue in die tweede Irenekerk.

Dit het net mooi vyftig jaar geduur voor die NG Kerk in Johannesburg 'n gekoördineerde en noemenswaardige poging aangewend het om tot die redding te kom van stedelike Afrikaners wat in groot armoede en materiële ellende verkeer het. In 1937 stig die Nederduitse Hervormde of Gereformeerde Kerk (soos die NG Kerk in die Transvaal tot 1957 bekendgestaan het) die Randse Armsorgraad. In 1944 was daar 7 824 gesinne as hulpbehoewend by die raad aangeteken en dit was toe reeds die grootste welsynsinstansie aan die Rand. Die maatskaplike omstandighede van die Goudstadse Afrikaners het geleidelik na die Tweede Wêreldoorlog verbeter toe toenemende industrialisering in die gebied wat vandag as Gauteng bekendstaan en beter opleiding vir Afrikaners die ergste probleme met armoede, behuising en werkloosheid begin oplos het. In 23 Februarie 1945 se uitgawe van die Irenenuus bereken die voltydse maatskaplike werker van die Irenekerk dat daar tussen 450 en 500 siele in die gemeente was aan wie armesorg verleen moes word. Sy noem die oorsake van die verarming as onder meer dronkenskap, siekte, dood, egskeiding, werkloosheid, ontug, werkskuheid en swaksinnigheid. Oor die maatskaplike probleme in die gemeente meld mej. T. Vermeulen, 'n ander maatskaplike werker verbonde aan die Irenekerk, in die Irenenuus van 10 September 1941 sy glo dat die stryd in die middestad nie soseer teen armoede as sodanig is nie, maar teen maatskaplike euwels waarvan drankmisbruik en onwettige drankhandel die vernaamste is. In die gemeente se godsdiensverslag vir Julie 1944 tot Junie 1945 sê die kerkraad hulle glo die oorlogsomstandighede het bykomende stukrag aan die wantoestande gegee.

Evangelisasie

Die hoeksteen van die tweede Irenekerk, gelê deur dr. Willie Jonker op 8 Augustus 1970.
Die deure en van die houtwerk uit die ou Irenekerk is verwyder en aangebring in die nuwe Irenekerk van 1970.

In die laat jare vyftig het die NG Kerk begin erns maak met evangelisasie. Van 28 tot 30 September 1959 tree ds. P.S.Z. Coetzee as voorsitter op van 'n kongres in Bloemfontein met landswye verteenwoordiging oor "die N.G. Kerk en sy Evangelisasietaak vandag". Uit die Suid-Transvaalse Sinodale gebied (tans Hoëveldse Sinode) was daar 102 predikante. Die Transvaalse Sinode het egter reeds in 1957 in beginsel goedgekeur om predikante te beroep en werksters aan te stel vir evangelisasie, 'n lang gekoesterde ideaal. Dit sou egter lank duur voor die Suid-Transvaalse uitvoering aan dié besluit gee. Eers 'n jaar ná die Evangelisasiekongres skep en vul die sinode mettertyd vier poste, almal in Johannesburg se middestad. Tydens die sinodesitting van Maart 1963 meld die Sinodale Evangelisasiekommissie in sy verslag: "Die eerste uitwerking van die aanpak van Evangelisasie in die middestad het onteenseglik bewys dat daar baie meer werkkragte moet wees in Johannesburg en Johannesburg-Oos ten einde net die gewone pastorale arbeid te verrig. Die soektog na evangelisasie-objekte het onmiddellik aan die lig gebring dat honderde lidmate tussen die krioelende massa van die stad eenvoudig verdwyn." Die kommissie berig verder dat "een van die gemeentes", wat later in die verslag blyk Johannesburg (Braamfontein) te wees, "wat nou halfpad enigsins noukeurig deurgewerk is het nie alleen 653 besoekpunte van absolute buitekerklikes opgelewer nie maar ook 627 besoekpunte van kerkmense wat net nie by die Kerkraad bekend was nie." Volgens die kommissie het die situasie steeds vererger, maar nóg Braamfontein se gemeente nóg die Irenekerk het oor die middels beskik om self genoegsame werkers te beroep.

In albei gemeentes is tussen 1960 en 1962 'n predikant sowel as werkster vir evangelisasie aangestel. In Johannesburg-Oos werk ds. G.F.K. Carstens van Oktober 1960 tot Augustus 1962, waarna ds. A.J. Pienaar hom van Februarie 1963 af opvolg. Terselfdertyd werk mej. A. Nieuwoudt van Januarie 1961 as evangelisasiewerkster. In die eerste drie wyke van die Irenekerk wat Carstens deurgewerk het, het hy 104 besoekpunte van NG lidmate opgespoor wat aan die kerkraad onbekend was en in dieselfde drie wyke was daar 98 besoekpunte van buitekerklikes. Toe hy weg is, kon hy berig dat hy 27 buitekerklikes gekatkiseer het, belydenis is afgelê en hulle is gedoop. Nieuwoudt van haar aanstelling tot die sinode van twee jaar later 345 NG besoekpunte ontdek en te doen gehad met 117 buitekerklike besoekpunte.

Bekende leraars

Die eerste leraar was ds. P.G.J. Meiring,[5] later tegelykertyd leraar van NG gemeente Rondebosch en redakteur van die Kerkbode. Hy was ook die vader van die latere leraar Arnold Meiring, wat eweneens leraar van Rondebosch was, saam met sy vader.

Die verwelkomingsadres vir ds. P.G.J. Meiring met foto's van die eerste kerkraad.
Die kansel uit die ou Braamfonteinse NG kerk staan vandag (2016) in die Irenekerk.

In 1913 word ds. (later dr.) William Nicol in die gemeente bevestig. Dr. Paul du Plessis skryf in 1993 in sy D.D.-proefskrif: "In die Goudstad het die Afrikaner op geestelike gebied 'n stryd om oorlewing gehad. Die Kerk, en by name die Nederduits Hervormde of Gereformeerde Kerk van Suid-Afrika, was ten nouste by hierdie stryd betrokke. Dit was sy lidmate en sy ampsdraers se stryd. Die kerk was die behoudende faktor wat hulle saamgebind het en aan hulle sekuriteit gebied het. Met Nicol se koms na die Goudstad in 1913 het hy noodgedwonge deel van die stryd geword, want hy het besef dat die Afrikaner, die kerk en in besonder sy Here hom nodig het om die evangelie uit te dra, maar ook om die mens in sy nood by te staan."[6]

Nicol was die stigter van die gemeenteblad Irenenuus in Januarie 1923, waarmee hy die lidmate in hulle besondere situasie wou begelei op hulle geloofspad. Dit is in Afrikaans geskryf in 'n stadium toe die taal net-net 'n vastrapplek in skole begin kry het en dit selde van die kansel gehoor is. (Die blaadjie het bly voortbestaan tot enkele jare voor die gemeente se inlywing by Johannesburg.) Nicol het in Augustus 1923 (jaartal onseker) geskiedenis gemaak toe hy die eerste preek in Afrikaans wat in die Unie oor die radio uitgesaai is, regstreeks in die radio-ateljees in die middestad gepreek het. Om 19:45 op Sondag 7 Junie 1924, maak die leraar en gemeente weer geskiedenis toe 'n volledige diens in Afrikaans die eerste keer na die Unie uitgesaai is en wel vanuit die Irenesaal. 'n Maand later, op 4 Oktober 1925, word die eerste nagmaaldiens uitgesaai, weer vanuit die Irenesaal.

In die volgende dekade maak die Irenekerk weer geskiedenis toe ds. R.J. de L. Theron van Alberton se moedergemeente die aankondiging van die eerste Bybel in Afrikaans op 28 Augustus 1933 per radio vanuit die Irenekerk doen.[7]

Nicol was ook nie bang om nuwighede in die gemeente op die proef te stel nie. Die gebruik van die nagmaalkelkies pleks van die beker tydens die 1918-griep getuig volgens Du Plessis van sy "praktiese benadering. Daar was ook die Vrywillige Weeklikse Offer, waarvolgens lidmate weekliks hulle dankoffers kerk toe moes bring. Nicol wou lidmate leer om volgens die Bybelse metode hulle dankbaarheid aan die Here te bewys." Hy vertrek in Junie 1938 na die NG gemeente Pretoria-Oos.

Nicol se opvolger, ds. Arnold Meiring, was waarskynlik ewe bekend as moderator van die Transvaalse Sinodes van 1957 en 1961. Hy arbei byna 13 jaar onvermoeid in die groot stadsgemeente en vertrek in September 1951 na Heidelberg en sluit ook sy bediening af in Pretoria-Oos.

Die kerk se kanselkleed met die simbole van hoop aan weerskante.

Inlywing

Die kerkorrel in die tweede Irenekerk.

Veral ná die verslapping van apartsheidswetgewing ná 1990 het wit mense vinnig die middestad en omliggende gebiede ontruim (party van die buurte was trouens al lank "grys gebiede"). So het Johannesburg-Oos, die eens groot en sterk stadsgemeente, se volwasse lidmate afgeneem van 1 647 in 1985, 1 557 in 1990 tot 384 in 1994 en 313 in 1995.

Op Donderdag 1 Junie 1995 word NG gemeente Aucklandpark, wat toe sowat 550 lidmate en 1 700 studente bedien het, by die moedergemeente met sy skaars 100 lidmate ingelyf.[8] Twee jaar later, weer op 1 Junie (dié keer 1997 en wel 'n Sondag), smelt die vergrote Johannesburgse gemeente met Johannesburg-Oos saam. Die gemeente se sentrum was die perseel van Auklandpark en dit het met vier leraars gespog: ds. Johan Krige (studenteleraar in Aucklandpark sedert 8 Januarie 1982, later hoof- uitvoerende beampte van MES[9]), ds. Christoph Müller (woongebiede) en di. Attie Botha en Piet Smith (middestadbediening). Die drieledige gemeente het nou gestrek van Ellispark in die ooste (waar weinig min tradisionele NG lidmate oorgebly het) tot anderkant die Randse Afrikaanse Universiteit (nou die Universiteit van Johannesburg) in die weste en veral Botha en Smith het baie gedoen vir nie-lidmate in die middestad.[10]

Dit blyk die toenemende kosmopolitiese aard van die oostelike deel het die Aucklandpark-deel nie juis aangestaan nie, want die samestellende dele skei omstreeks 2003 toe daar sprake was dat Aucklandpark die kerkgeboue in Kingsway aan 'n ontwikkelaar sou verkoop vir die oprigting van 'n vulstasie en daardie deel van die gemeente, saam met die RAU-studente, met Melville se NG gemeente saamsmelt om die Melville Kruisgemeente te vorm. Dit was nadat die grense van Johannesburg aangepas is om die Aucklandpark-deel uit te sluit en in te sluit by Melville. Dié saamgestelde gemeente aanbid in Melville se kerk by Vierde Laan 51.[11][12] In dieselfde tyd was daar ongelukkigheid oor ds. Attie Botha se afdanking[13]

So laat dit die NG gemeente Johannesburg met 60 volwasse lidmate. Die Hoëveldse Sinode het in 2009 die Sinodale Kantoor by De Kortestraat 117 ontruim, nadat daar jare lank sprake van die skuif was,[14] en 18 kantore ingerig in die pastorie en buitegeboue van die NG gemeente Kemptonpark-Suid by Gladiatorstraat 56, Rhodesfield, omdat dit sentraalgeleë ten opsigte van die sinodale gebied is en die ou kantoorgebou onbereikbaar vir die meeste lidmate geword het.[15] Kemptonpark-Suid, wat tot minder as 30 lidmate gekrimp het, gaan egter steeds in die kerkgebou met sy werksaamhede voort. Terselfdertyd het die NG gemeente Johannesburg se handjie vol lidmate blykbaar oorgetrek na die Irenekerk toe. Ds. Piet Smith (oorlede op 3 November 2010[16]) was studenteleraar van Aucklandpark vanaf 1982, maar toe Aucklandpark met Melville saamsmelt, het hy by Johannesburg gebly en die gemeente en omliggende inwoners en haweloses bedien tot en met sy aftrede in 2008. Die gemeente was toe vakant, maar Smith het tot sy dood as pastorale hulp opgetree. Hy was ook van 1998 af by die MES-aksie betrokke en van Januarie 2004 af 'n direkteur.[17]

Hede

Die Irenekerk huisves tans vyf verskillende gemeentes na die Johannesburgse gemeente dit omstreeks 2000[18] aan die Metropolitan Evangelical Services (MES-aksie)[19] geskenk het: Sondae om 09:00 kom NG lidmate byeen vir 'n diens in Afrikaans en Engels, 10:30 is dit die beurt van die Soul Saving Bible Church se Engelse diens asook The Early Church of Revival se Franse diens. Tweeuur kom die Portugese NG gemeente byeen en 15:00 is dit die Verenigende Gereformeerde Kerk se diens in Zulu en Sotho.

Ligging

Die kerkgebou is geleë by Beitstraat 1 in Doornfontein.[20]

Enkele leraars

Galery van leraars

  • P.G.J. Meiring, eerste leraar (1897 tot 1904).
    P.G.J. Meiring, eerste leraar (1897 tot 1904).
  • Dr. H.A. Lamprecht, tweede leraar.
    Dr. H.A. Lamprecht, tweede leraar.
  • Dr. William Nicol, derde leraar, later administrateur van Transvaal.
    Dr. William Nicol, derde leraar, later administrateur van Transvaal.
  • Ds. Arnold Meiring, vierde leraar.
    Ds. Arnold Meiring, vierde leraar.
  • Ds. J.J. Loots, leraar van 1939 tot 1941.
    Ds. J.J. Loots, leraar van 1939 tot 1941.
  • Ds. H.J. Piek, leraar van 1942 tot 1949.
    Ds. H.J. Piek, leraar van 1942 tot 1949.
  • Ds. P.L. Rossouw en sy gesin. Hy was medeleraar van 1949 tot 1954.
    Ds. P.L. Rossouw en sy gesin. Hy was medeleraar van 1949 tot 1954.
  • Ds. J.F. Myburgh, leraar van 1952 tot 1957.
    Ds. J.F. Myburgh, leraar van 1952 tot 1957.
  • Ds. Attie Burger, leraar van 1955 tot 1957.
    Ds. Attie Burger, leraar van 1955 tot 1957.
  • Dr. Louis Viljoen Rex, leraar van 1957 tot 1959, toe hy in die amp oorlede is ná 'n lang siekbed.
    Dr. Louis Viljoen Rex, leraar van 1957 tot 1959, toe hy in die amp oorlede is ná 'n lang siekbed.
  • Ds. G.F.K. Carstens, leraar van 1960 tot 1962, met opdrag evangelisasie.
    Ds. G.F.K. Carstens, leraar van 1960 tot 1962, met opdrag evangelisasie.
  • Ds. A.J. Pienaar was leraar met opdrag evangelisasie van 1962 tot 1967.
    Ds. A.J. Pienaar was leraar met opdrag evangelisasie van 1962 tot 1967.
  • Ds. H.J.C. Snijders, leraar van 1962 tot 1964, toe hy eerste leraar van die nuwe Johannesburg-Sterrewag word.
    Ds. H.J.C. Snijders, leraar van 1962 tot 1964, toe hy eerste leraar van die nuwe Johannesburg-Sterrewag word.
  • Dr. Willie Jonker, medeleraar van 1966 tot 1968.
    Dr. Willie Jonker, medeleraar van 1966 tot 1968.
  • Ds. C.J. Botha, medeleraar van 7 September 1968 tot 1973. Sy eerste gemeente, van 1955 tot 1960, was Benoni-Wes, wat nes sy laaste, Johannesburg-Oos, nie meer bestaan nie.
    Ds. C.J. Botha, medeleraar van 7 September 1968 tot 1973. Sy eerste gemeente, van 1955 tot 1960, was Benoni-Wes, wat nes sy laaste, Johannesburg-Oos, nie meer bestaan nie.
  • Ds. Septimus Boshoff, leraar van leraar van 1971 tot 1974.
    Ds. Septimus Boshoff, leraar van leraar van 1971 tot 1974.

Verwysings

  1. ↑ https://www.gemeentegeskiedenis.co.za/welkom/ng-gemeente-johannesburg-oos/
  2. ↑ Bulpin, T.V., Discovering Southern Africa. Cape Town: Discovering Southern Africa Publications cc, 2001
  3. ↑ Die geskiedenis van Jeppestown se kerk
  4. ↑ Beeld
  5. ↑ Facebook
  6. ↑ DD-proefskrif
  7. ↑ Geskiedenis van NG Gemeente Alberton
  8. ↑ Beeld
  9. ↑ MES-jaarverslag
  10. ↑ Beeld
  11. ↑ Rapport
  12. ↑ Rapport
  13. ↑ Rapport
  14. ↑ Beeld
  15. ↑ Looklocal.co.za
  16. ↑ Blog-bespreking
  17. ↑ MES-jaarverslag
  18. ↑ Rapport
  19. ↑ MES se webwerf
  20. ↑ Beitstraat 1, Doornfontein, Google Maps
  21. ↑ DD-proefskrif.pdf
  22. ↑ Bybelmedia

Bronne

  • Beeld, 29 Augustus 1995: Sprake van inlywing by Johannesburg
  • Beeld, 23 Maart 1999.
  • 'n Webwerf gewy aan die Irenekerk se orrel.
  • MES se tuisblad
  • Acta van die vierde vergadering van die Suid-Transvaalse Sinode van die N.G. Kerk gehou te Pretoria op 26 Maart 1963 en volgende dae.
  • Bulpin, T.V. (2001). Discovering Southern Africa. Cape Town: Discovering Southern Africa Publications cc.
  • Dreyer, eerw. A. 1924. Eeuwfeest-Album van de Nederduits Gereformeerde-Kerk in Zuid-Afrika 1824–1924. Kaapstad: Publikatie-kommissie van de Z.A. Bijbelvereniging.
  • Hofmeyr, George (hoofred.) (2002). NG Kerk 350. Wellington: Lux Verbi.BM.
  • Olivier, ds. P.L. (samesteller) (1952). Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.
  • Smit, ds. A.P. (1948) Ons Kerk in die Goudstad (1887–1947). Kaapstad: Kerkrade van Johannesburg, Fordsburg, Johannesburg-Oos en Jeppestown.
  • (af) Stals, prof. dr. E.L.P. (red.) (1986). Afrikaners in die Goudstad. Deel 2. 1924–1961. Pretoria: HAUM Opvoedkundige Uitgewery.
  • (af) Albertyn, J.R. (voorsitter) (1947). Kerk en stad. Stellenbosch: Pro Ecclesia-Boekhandel.

Eksterne skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=NG_gemeente_Johannesburg-Oos&oldid=1993869"