Niki Lauda

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Niki Lauda
Lauda in 2014. Sy gesig is verbrand tydens 'n ernstige renongeluk in 1976.
Lauda in 2014. Sy gesig is verbrand
tydens 'n ernstige renongeluk in 1976.
Geboortedatum (1949-02-22)22 Februarie 1949
Geboorteplek Wene, Oostenryk
Sterfte 20 Mei 2019 (op 70)
Zürich, Switserland
Volle naam Andreas Nikolaus Lauda
Nasionaliteit Vlag van Oostenryk Oostenryker
Aktiewe jare 1971–1979, 1982–1985
Ou span(ne) March, BRM, Ferrari,
Brabham, McLaren
Inskrywings 177 (171 wegspringkere)
Kampioenskappe 3 (1975, 1977, 1984)
Oorwinnings 25
Podiums 54
Loopbaanpunte 420.5
Voorste wegspronge 24
Vinnigste rondtes 24
Eerste F1-wedren 1971 Oostenrykse Grand Prix
Eerste wen 1974 Spaanse Grand Prix
Laaste wen 1985 Hollandse Grand Prix
Laaste inskrywing 1985 Australiese Grand Prix
Lauda by die Nürburgring in 1973, drie jaar vóór sy ernstige ongeluk.

Andreas Nikolaus "Niki" Lauda (22 Februarie 1949 in Wene, Oostenryk20 Mei 2019 in Zürich, Switserland)[1] was 'n Oostenrykse Formule Eenrenjaer en 'n driemalige Formule Een Wêreldjaerskampioen, in 1975, 1977 en 1984, en is die enigste jaer in Formule Een-geskiedenis wat 'n kampioen was by beide Ferrari en McLaren, twee van die sport se suksesvolste vervaardigers. Hy was aktief betrokke in die F1-rensport, as nie-uitvoerende voorsitter van die Mercedes AMG-span tot en met sy afsterwe.

Hy was 'n lugvaart-entrepreneur wat drie lugdienste gestig en bestuur het: Lauda Air, Niki en Lauda. Hy was ook vir twee jaar 'n konsultant vir Scuderia Ferrari en spanbestuurder van die Jaguar Formule Een-renspan. Daarna het hy tydens Grand Prix-naweke as 'n kenner vir Duitse TV gewerk en was die nie-uitvoerende voorsitter van Mercedes-AMG Petronas Motorsport, waarin Lauda 10% besit het.[2]

Lauda het na vore getree as Formule Een se sterjaer met 'n 1975-kampioenskapoorwinning en was die voorloper in die 1976-titelstryd. Lauda is ernstig beseer in 'n ongeluk tydens die Duitse Grand Prix van 1976 terwyl hy by die Nürburgring gejaag het; tydens 'n ongeluk het sy Ferrari 312T2 in vlamme uitgebars wat byna tot sy dood gelei het nadat hy warm giftige dampe ingeasem het en ernstige brandwonde opgedoen het.[3] Hy het oorleef en genoegsaam herstel om net ses weke later weer by die Italiaanse Grand Prix te jaag. Alhoewel hy daardie jaar se titel met net een punt aan James Hunt afgestaan het, het hy sy tweede kampioenskap die jaar daarna gewen, tydens sy laaste seisoen by Ferrari. Na 'n paar jaar by Brabham en twee jaar se onderbreking het Lauda teruggekeer en vier seisoene vir McLaren tussen 1982 en 1985 gejaag, waartydens hy die 1984 -titel met 'n halwe punt teen sy spanmaat Alain Prost gewen het.

Niki Lauda is op 22 Februarie 1949 in Wene, Oostenryk, gebore in 'n ryk papiervervaardigersgesin.[4][5] Sy oupa aan vaderskant was die Weens-gebore nyweraar Hans Lauda.[6]

Lauda het 'n renjaer geword ten spyte van sy gesin se afkeur.[7] Nadat hy met 'n Mini begin het,[8] het Lauda aanbeweeg na Formule Vee,[9] soos normaalweg in Sentraal-Europa was, maar vinnig opgeskuif om in privaat Porsche- en Chevron -sportmotors te jaag.[10] Met sy loopbaan tot stilstand, het hy 'n £ 30 000 banklening aangegaan,[11] wat deur 'n lewensversekeringspolis gedek was, om in 1971 sy pad in die jong March -span as 'n Formule Twee -jaer te koop.[12] Weens sy familie se afkeur het hy 'n voortdurende vete met hulle gehad oor sy wedren-ambisies en het verdere kontak laat vaar.[13]

Lauda is gou tot die Formule Een-span bevorder, maar het vir March in Formule Een en Formule Twee in 1972 gejaag. Alhoewel hierdie motors goed was en Lauda se bestuursvernuf die March-hoof Robin Herd beïndruk het, was March se 1972 Formule Een-seisoen katastrofies. Miskien het die laagtepunt van die span se seisoen by die Kanadese Grand Prix by Mosport Park gekom, toe beide March-motors binne drie rondtes van mekaar, net verby driekwart van die renafstand, gediskwalifiseer is. Lauda het in 1973 nog 'n banklening aangegaan om hom in die BRM-span in te koop. Lauda was dadelik vinnig, maar die span was aan die agteruitgaan; hoewel die BRM P160E vinnig en maklik was om te bestuur was dit nie betroubaar nie en sy enjin het nie genoeg krag gelewer nie. Lauda se gewildheid was aan die toeneem nadat hy daardie jaar derde by die Monaco Grand Prix geëindig het, wat daartoe gelei het dat Enzo Ferrari in hom belang gestel het. Toe sy BRM-spanmaat Clay Regazzoni in 1974 vertrek het om weer by Ferrari aan te sluit, het spaneienaar Enzo Ferrari hom gevra wat hy van Lauda dink. Regazzoni het so gunstig van Lauda gepraat dat Ferrari hom dadelik onderteken het en hom genoeg betaal het om sy skuld te vereffen.

Ferrari (1974–1977)[wysig | wysig bron]

Lauda wat tydens die Duitse Grand Prix in 1976 by die Nürburgring geoefen het

Na 'n onsuksesvolle begin tot die 1970's, wat uitgeloop het op 'n rampspoedige begin van die 1973-seisoen, het Ferrari heeltemal onder Luca di Montezemolo hergroepeer en in 1974 herleef. Die span se geloof in die onbekende Lauda is vinnig beloon deur 'n tweede plek in sy debuutwedren vir die span, die Argentynse Grand Prix wat die seisoen begin.[14] Sy eerste Grand Prix-oorwinning – en die eerste vir Ferrari sedert 1972 – het slegs drie renne later in die Spaanse Grand Prix gevolg. Alhoewel Lauda die seisoen se pasaangeër geword het en ses agtereenvolgende paalposisies behaal het, het 'n mengsel van onervarenheid en meganiese onbetroubaarheid beteken dat Lauda daardie jaar nog net een ren gewen het, die Nederlandse Grand Prix. Hy het vierde geëindig in die Bestuurderskampioenskap en het geweldige toewyding getoon om die motor te toets en te verbeter.

Lauda in 1975

Die 1975 Formule Een-seisoen het stadig vir Lauda begin; ná niks beter as 'n vyfde plek in die eerste vier renne nie, het hy vier van die volgende vyf gewen in die nuwe Ferrari 312T. Sy eerste Wêreldkampioenskap is beklink met 'n derde plek by die Italiaanse Grand Prix by Monza; Lauda se spanmaat Regazzoni het die wedren gewen en Ferrari het hul eerste vervaardigerskampioenskap in 11 jaar behaal. Lauda het toe 'n vyfde oorwinning behaal by die laaste ren van die jaar, die Verenigde State se GP by Watkins Glen. Hy het ook die eerste jaer geword wat die Nürburgring Nordschleife in minder as sewe minute afgelê het, wat as 'n groot prestasie beskou is aangesien die Nordschleife-gedeelte van die Nürburgring twee myl langer was as wat dit vandag is. Lauda het daardie jaar nie die Duitse Grand Prix vanaf die paal posisie gewen nie; nadat hy hard met Patrick Depailler geveg het om die voortou vir die eerste helfte van die wedren, het Lauda vir die eerste 9 rondtes voorgeloop, maar het 'n pap band by die Wippermann opgedoen, 9 myl in die 10de rondte en is verbygesteek deur Carlos Reutemann, James Hunt, Tom Pryce en Jacques Laffite; Lauda het teruggekeer na die kuipe met 'n beskadigde voorvlerk en 'n vernielde linkervoorband. Die Ferrari-kuipespan het die ou band omgeruil en Lauda het daarin geslaag om die podium te haal in die derde plek agter Reutemann en Laffite nadat Hunt uitgeval het en Pryce stadiger moes ry weens 'n brandstoflek. Lauda was bekend daarvoor dat hy enige trofeë wat hy gewen het aan sy plaaslike motorhawe weggegee het in ruil dat sy motor gewas en gediens word.[15]

Anders as in 1975 het Lauda die begin van die 1976 Formule Een-seisoen oorheers en vier van die eerste ses wedrenne gewen en tweede in die ander twee geëindig. Teen die tyd van sy vyfde oorwinning van die jaar by die Britse Grand Prix, het hy meer as dubbel die punte van sy naaste uitdagers Jody Scheckter en James Hunt gehad, en 'n tweede agtereenvolgende Wêreldkampioenskap was 'n formaliteit. Dit was 'n prestasie wat nie behaal is sedert Jack Brabham se oorwinnings in 1959 en 1960 nie. Hy sou ook die meeste wedrenne in 'n seisoen wen, 'n rekord wat deur wyle Jim Clark sedert 1963 gehou is.

1976 Nürburgring-ongeluk[wysig | wysig bron]

'n Week voor die Duitse Grand Prix van 1976 by die Nürburgring, al was hy destyds die vinnigste jaer op daardie baan, het Lauda sy mede-renjaers aangemoedig om die wedren te boikot, hoofsaaklik as gevolg van die 23 km-kring se veiligheidsreëlings, met verwysing na die organiseerders se gebrek aan hulpbronne om so 'n groot kring behoorlik te bestuur, insluitend 'n gebrek aan brandweerbeamptes, brand- en veiligheidstoerusting en veiligheidsvoertuie. Formule Een was toe nogal gevaarlik (drie van die bestuurders daardie dag het later in Formule Een-voorvalle gesterf: Tom Pryce in 1977; Ronnie Peterson in 1978; en Patrick Depailler in 1980), maar 'n meerderheid van die bestuurders het teen die boikot gestem en die wedren het voortgegaan.

Lauda se motor brand

Op 1 Augustus 1976, tydens die tweede rondte by die baie vinnige linkerkinkel voor Bergwerk, was Lauda in 'n ongeluk betrokke toe sy Ferrari van die baan afgetol het, 'n wal getref het, in vlamme uitgebars het en kontak gemaak het met Brett Lunger se Surtees-Ford motor. Anders as Lunger was Lauda in die wrak vasgekeer. Die bestuurders Arturo Merzario, Lunger, Guy Edwards en Harald Ertl het 'n paar oomblikke later by die toneel aangekom, maar voordat Merzario Lauda uit sy motor kon trek, het hy ernstige brandwonde aan sy kop en hande opgedoen en warm giftige gasse ingeasem wat sy longe en bloed beskadig het.[16] In 'n onderhoud met BBC Radio 5 Live ("I Was There -- 21 Mei 2019"; "Niki Lauda praat in 2015"), het Lauda gesê: "...daar was basies twee of drie bestuurders wat my uit die kar probeer kry het, en een was Arturo Merzario, die Italianer, wat ook daar op die toneel moes stop, want ek het die pad versper; en hy het regtig self in die kar gekom, en uh, my, my veiligheidsgordel losgelaat, en my toe uitgetrek. Dit was ongelooflik, hoe hy dit kon doen, en ek het hom daarna ontmoet, en ek het vir hom gevra: 'Hoe kon jy dit doen?!' Hy het gesê: 'Eerlik, ek weet nie, maar om jou veiligheidsgordel los te maak was so moeilik, want jy het so hard daarteen gedruk, en toe dit oop was, het ek jou soos 'n veer uit die kar gekry...' ."[17] Aangesien Lauda 'n gemodifiseerde helm gedra het, het dit hom nie behoorlik gepas nie; die skuim het saamgepers en dit het ná die ongeluk van sy kop afgegly en sy gesig aan die vuur blootgestel.[18] Hoewel Lauda by sy bewussyn was en onmiddellik ná die ongeluk kon staan, het hy later in 'n koma verval. Terwyl hy in die hospitaal was, is hy die laaste rites gegee, maar hy het oorleef.[19]

Lauda het erge littekens opgedoen van die brandwonde aan sy kop en het die meeste van sy regteroor verloor, sowel as die hare aan die regterkant van sy kop, sy wenkbroue en sy ooglede. Hy het verkies om rekonstruktiewe chirurgie te beperk tot die vervanging van die ooglede en die herstel van hul funksionaliteit. Ná die ongeluk het hy altyd 'n pet gedra om die letsels op sy kop te bedek. Hy het gereël dat borge die pet vir advertensies gebruik.

Met Lauda uit die kompetisie, is Carlos Reutemann as sy plaasvervanger aangeneem. Ferrari het die 1976 Oostenrykse Grand Prix geboikot uit protes teen wat hulle gesien het as voorkeurbehandeling teenoor die McLaren-jaer James Hunt by die Spaanse en Britse Grands Prix.

Terugkeer na wedrenne[wysig | wysig bron]

Lauda het slegs twee wedrenne misgeloop en het slegs ses weke ná die ongeluk by die Monza-perskonferensie verskyn met sy vars brandwonde steeds verbind. Hy het vierde in die Italiaanse GP geëindig, al was hy, volgens sy eie erkenning, absoluut verslae. Formule Een-joernalis Nigel Roebuck onthou dat hy Lauda in die kuipe gesien het, terwyl hy die bloeddeurdrenkte verbande van sy verbrande kopvel afskil. Hy moes ook 'n spesiaal aangepaste valhelm dra om nie in te veel ongemak te verkeer nie. In Lauda se afwesigheid het Hunt 'n laat poging aangepak om Lauda se voorsprong in die Wêreldkampioenskap te verklein. Hunt en Lauda was vriende weg van die baan, en hul persoonlike wedywering op die baan, hoewel intens, was skoon en regverdig. Ná oorwinnings in die Kanadese en Verenigde State Grand Prix, het Hunt net drie punte agter Lauda gelê voor die laaste wedren van die seisoen, die Japannese Grand Prix.

Lauda het derde gekwalifiseer, een plek agter Hunt, maar op die wedrendag was daar stortreën en Lauda het ná twee rondtes afgetrek. Hy het later gesê hy voel dit is onveilig om onder hierdie toestande voort te gaan, veral omdat sy oë oormatig getraan het weens sy brandbeskadigde traankliere en onvermoë om te knip. Hunt het 'n groot deel van die wedren gelei voordat sy bande geskilfer het en 'n kuipestop hom laat terugval het. Hy het tot derde herstel en sodoende die titel met 'n enkele punt gewen.

Latere bestuursrolle[wysig | wysig bron]

In 1993 het Lauda teruggekeer na Formule Een in 'n bestuursposisie toe Luca di Montezemolo hom 'n konsultasierol by Ferrari aangebied het. Halfpad deur die 2001-seisoen het Lauda die rol van spanhoof van die Jaguar Formule Een-span aanvaar. Die span kon nie verbeter nie en Lauda is aan die einde van 2002, saam met 70 ander sleutelfigure, oortollig gemaak.

In September 2012 is hy aangestel as nie-uitvoerende voorsitter van Mercedes-AMG Petronas Motosport.[20] Hy het in 2013 aan onderhandelinge deelgeneem om Lewis Hamilton vir 'n driejaarkontrak met Mercedes te onderteken.[21]

Rolle buite Formule Een[wysig | wysig bron]

Lauda in 2011

Lauda het met sy tweede Formule Een-aftrede in 1985 teruggekeer om sy eie lugdiens, Lauda Air, te bestuur. Gedurende sy tyd as lugrederybestuurder is hy as konsultant by Ferrari aangestel as deel van 'n poging deur Montezemolo om die span te vernuwe.[22] Nadat hy sy Lauda Air-aandele in 1999 aan meerderheidsvennoot Austrian Airlines verkoop het, het hy die Jaguar Formule Een-renspan van 2001 tot 2002 bestuur. Aan die einde van 2003 het hy 'n nuwe lugdiens, Niki, begin. Soortgelyk aan Lauda Air, is Niki in 2011 met sy groot vennoot Air Berlin saamgesmelt. Vroeg in 2016 het Lauda die huurredery Amira Air oorgeneem en die maatskappy LaudaMotion herdoop.[23] As gevolg van Air Berlin se insolvensie in 2017 het LaudaMotion die Niki-handelsmerk en -bates oorgeneem ná 'n onsuksesvolle bod deur Lufthansa en IAG.[24] Lauda het 'n kommersiële vlieënierlisensie gehad en het van tyd tot tyd as kaptein op die vlugte van sy lugredery opgetree.[25]

Hy is in 1993 opgeneem in die Internasionale Motorsport Heldesaal en het vanaf 1996 kommentaar gelewer by Grands Prix vir Oostenrykse en Duitse televisie op RTL. Hy is egter gekritiseer omdat hy Robert Kubica 'n "polack" ('n etniese belediging vir Poolse mense) op die lug in Mei 2010 by die Monaco Grand Prix genoem het.[26][27]

Lauda was soms bekend onder die bynaam "The Rat", "SuperRat" of "King Rat" vanweë sy prominente boktande.[28] Hy was geassosieer met beide Parmalat en Viessmann, wat die alteenwoordige pet geborg het wat hy vanaf 1976 gedra het om die ernstige brandwonde wat hy in sy Nürburgring-ongeluk opgedoen het, weg te steek. Lauda het in 2009 in 'n onderhoud met die Duitse koerant Die Zeit gesê dat 'n adverteerder €1,2 miljoen betaal vir die ruimte op sy rooi pet.[29]

Niki Lauda het vyf boeke geskryf: The Art and Science of Grand Prix Driving (getiteld Formula 1: The Art and Technicalities of Grand Prix Driving in sommige markte) (1975); My Years With Ferrari (1978); The New Formula One: A Turbo Age (1984); Meine Story (soms getiteld To Hell and Back) (1986); Das dritte Leben (Die derde lewe) (1996).[30] Lauda het die Oostenrykse joernalis Herbert Volker gekrediteer vir die redigering van die boeke.

Rolprent en televisie[wysig | wysig bron]

Daniel Brühl, Lauda en Peter Morgan by die première van Rush in Wene, Oostenryk

Die 1976-stryd tussen Lauda en James Hunt is gedramatiseer in die rolprent Rush (2013), waar Lauda deur Daniel Brühl vertolk is— 'n uitbeelding wat genomineer is vir 'n BAFTA-rolprenttoekenning vir beste byspeler. Lauda het aan die einde van die film 'n kamee-verskyning gemaak. Lauda het oor Hunt se dood gesê: "Toe ek hoor dat hy op die ouderdom van 45 aan 'n hartaanval gesterf het, was ek nie verbaas nie, ek was net hartseer." Hy het ook gesê Hunt was een van die min waarvan hy gehou het, een van 'n klein aantal mense wat hy respekteer en die enigste persoon wat hy beny het.[31]

Lauda het in 'n episode van Mayday met die titel "Niki Lauda: Testing the Limits" verskyn aangaande die gebeure van Lauda Air Vlug 004, en beskryf dit om 'n lugredery te bestuur, moeiliker is as om drie Formule 1-kampioenskappe te wen.

Formule Een-uitslae[wysig | wysig bron]

  • (Renne in vetdruk toon voorwegsprong, renne in skuinsdruk beteken vinnigste rondte)
Jaar Span Onderstel Enjin 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Plek Punte
1971 STP March Renspan March 711 Ford Cosworth DFV 3.0 V8 RSA ESP MON NED FRA GBR DUI OOS
Ret
ITA KAN VSA NC 0
1972 STP March Renspan March 721 Ford Cosworth DFV 3.0 V8 ARG
11
RSA
7
ESP
Ret
MON
16
BEL
12
FRA
Ret
GBR
9
DUI
Ret
OOS
10
ITA
13
KAN
DSQ
VSA
NC
NC 0
1973 Marlboro-BRM BRM P160 BRM P142 3.0 V12 ARG
Ret
BRA
8
RSA
Ret
ESP
Ret
BEL
5
MON
Ret
SWE
13
FRA
9
GBR
12
NED
Ret
DUI
Ret
OOS
DNS
ITA
Ret
KAN
Ret
VSA
Ret
18de 2
1974 Scuderia Ferrari Ferrari 312B3 Ferrari 001/11 3.0 F12 ARG
2
BRA
Ret
RSA
16
ESP
1
BEL
2
MON
Ret
SWE
Ret
NED
1
FRA
2
GBR
5
DUI
Ret
OOS
Ret
ITA
Ret
KAN
Ret
VSA
Ret
4de 38
1975 Scuderia Ferrari Ferrari 312T Ferrari 015 3.0 F12 ARG
6
BRA
5
RSA
5
ESP
Ret
MON
1
BEL
1
SWE
1
NED
2
FRA
1
GBR
8
DUI
3
OOS
6
ITA
3
VSA
1
1ste 64.5
1976 Scuderia Ferrari Ferrari 312T Ferrari 015 3.0 F12 BRA
1
RSA
1
VSW
2
ESP
2
BEL
1
MON
1
SWE
3
FRA
Ret
GBR
1
DUI
Ret
OOS NED ITA
4
KAN
8
VSA
3
JPN
Ret
2de 68
1977 Scuderia Ferrari Ferrari 312T2 Ferrari 015 3.0 F12 ARG
Ret
BRA
3
RSA
1
VSW
2
ESP
DNS
MON
2
BEL
2
SWE
Ret
FRA
5
GBR
2
DUI
1
OOS
2
NED
1
ITA
2
VSA
4
KAN JPN 1ste 72
1978 Parmalat Racing Team Brabham BT45C Alfa Romeo 115-12 3.0 F12 ARG
2
BRA
3
4de 44
Brabham BT46 RSA
Ret
VSW
Ret
MON
2
BEL
Ret
ESP
Ret
SWE
1
FRA
Ret
GBR
2
DUI
Ret
OOS
Ret
NED
3
ITA
1
VSA
Ret
KAN
Ret
1979 Parmalat Racing Team Brabham BT48 Alfa Romeo 1260 3.0 V12 ARG
Ret
BRA
Ret
RSA
6
VSW
Ret
ESP
Ret
BEL
Ret
MON
Ret
FRA
Ret
GBR
Ret
DUI
Ret
OOS
Ret
NED
Ret
ITA
4
14de 4
Brabham BT49 Ford Cosworth DFV 3.0 V8 KAN
WD
VSA
1982 Marlboro McLaren International McLaren MP4B Ford Cosworth DFV 3.0 V8 RSA
4
BRA
Ret
VSW
1
SMR BEL
DSQ
MON
Ret
DET
Ret
KAN
Ret
NED
4
GBR
1
FRA
8
DUI
DNS
OOS
5
SWI
3
ITA
Ret
CPL
Ret
5de 30
1983 Marlboro McLaren International McLaren MP4/1C Ford Cosworth DFV 3.0 V8 BRA
3
VSW
2
10de 12
Ford Cosworth DFY 3.0 V8 FRA
Ret
SMR
Ret
MON
DNQ
BEL
Ret
DET
Ret
KAN
Ret
GBR
6
DUI
DSQ
OOS
6
McLaren MP4/1E TAG TTE PO1 1.5 V6 t NED
Ret
ITA
Ret
EUR
Ret
RSA
11
1984 Marlboro McLaren International McLaren MP4/2 TAG TTE PO1 1.5 V6 t BRA
Ret
RSA
1
BEL
Ret
SMR
Ret
FRA
1
MON
Ret
KAN
2
DET
Ret
DAL
Ret
GBR
1
DUI
2
OOS
1
NED
2
ITA
1
EUR
4
POR
2
1ste 72
1985 Marlboro McLaren International McLaren MP4/2B TAG TTE PO1 1.5 V6 t BRA
Ret
POR
Ret
SMR
4
MON
Ret
KAN
Ret
DET
Ret
FRA
Ret
GBR
Ret
DUI
5
OOS
Ret
NED
1
ITA
Ret
BEL
DNS
EUR RSA
Ret
AUS
Ret
10de 14

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. (af) F1-legende Niki Lauda sterf, Maroela Media, 21 Mei 2019
  2. (en) "Mercedes give Toto Wolff and Niki Lauda new long-term contracts". skysports.com. Besoek op 22 Februarie 2017.
  3. Daily Express pp. 1, 8 & 16 Battle for Lauda's Life Monday 2 August 1976 "Heroes pull world champion from race wreck."
  4. (en) "Niki Lauda – Facts, Biography, & Crash". Encyclopedia Britannica. Besoek op 4 Junie 2019.
  5. (en) Moulson, Geir. "Three-time F1 champ, aviation entrepreneur Niki Lauda passes away at 70". Spin.ph. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Junie 2019. Besoek op 4 Junie 2019.
  6. (de) "Lauda, Hans". www.aeiou.at. Besoek op 16 Mei 2010.
  7. (en) "Niki Lauda has sadly passed away". Top Gear. 21 Mei 2019. Besoek op 21 Mei 2019.
  8. "Obituary: Niki Lauda, 1949–2019". Motorsport Magazine. Besoek op 21 Mei 2019.
  9. (en) "Niki Lauda passes away: All you need to know about the Austrian Formula One legend who defied death on the tracks". First Post. 21 Mei 2019. Besoek op 21 Mei 2019.
  10. "Obituary: Niki Lauda, three-times F1 World Champion who recovered from horrific accident". Herald Scotland. Besoek op 21 Mei 2019.
  11. "Vale: Niki Lauda". Auto Action. 21 Mei 2019. Besoek op 23 Mei 2019.
  12. "That was the power and the persuasiveness that Niki Lauda had". Motorsport Magazine. Besoek op 21 Mei 2019.
  13. (de) Was sind überhaupt Freunde?. In: Süddeutsche Zeitung. 9 Julie 2010.
  14. Argentine Grand Prix, Eric della Faille Photograph Collection, Revs Institute, Revs Digital Library.
  15. Donaldson, Gerald. "Formula One Drivers Hall of Fame – Nikki Lauda". Formula One. Besoek op 17 Maart 2013.
  16. Rubython, Tom. (2011). In the name of glory. Watson, John., Schleglmilch, Rainer. London: Myrtle. ISBN 978-0-9565656-9-3. OCLC 757931377.
  17. "BBC Radio 5 live – In Short – 'I was there': Niki Lauda Grand Prix crash, 1976". BBC (in Engels (VK)). Besoek op 28 November 2019.
  18. Tom Rubython: In the Name of Glory – 1976 Myrtle Press, 2011, ISBN 978-0-9565656-9-3, p. 163.
  19. Hopps, Kat (21 Mei 2019). "Niki Lauda death: Who was F1 racing legend who SURVIVED horror 1976 Grand Prix crash?". Express.co.uk.
  20. "Lauda to join Mercedes in advisory role". GPUpdate.net. 28 September 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Oktober 2012. Besoek op 7 Oktober 2012.
  21. "Hamilton recalls first meetings with Lauda before Mercedes move". www.motorsport.com (in Engels). Besoek op 30 September 2020.
  22. Zapelloni, Umberto (April 2004). Formula Ferrari. Hodder & Stoughton. p. 17. ISBN 0-340-83471-4.
  23. "Niki Lauda has renamed Amira Air LaudaMotion". austrianwings.info. 10 Februarie 2016.
  24. "Airline Niki goes to founder Niki Lauda". dw.com. 23 Januarie 2018.
  25. Clark, Andrew (6 November 2004). "Interview: Niki Lauda, aviation chief". the Guardian. Besoek op 4 September 2018.
  26. "Formel-1-Experte Niki Lauda nennt Robert Kubica "Polacke"". www.shortnews.de (in Duits). 16 Mei 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Julie 2011. Besoek op 16 Mei 2010.
  27. "Lauda obraził Roberta Kubicę!". sport.wp.pl (in Pools). 16 Mei 2010. Besoek op 16 Mei 2010.
  28. "Austrian motor racing great Niki Lauda, who survived fiery crash, dies". Reuters. 21 Mei 2019 – via www.reuters.com.
  29. Kammertöns, Bruno (10 Junie 2009). "Es ist ein Glück, dass ich schon so viel Unglück erlebt habe". Die Zeit (in Duits).
  30. Lauda, Niki (1987). To Hell And Back. London: Corgi Books. ISBN 0-552-99294-1.
  31. Niki Lauda on James Hunt, Graham Bensinger, 11 Oktober 2017.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]