Artritis

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Star of life caution.svg

Vrywaring: Die mediese inligting verskaf op Wikipedia dien slegs as 'n riglyn en dra geen waarborg van feitelike korrektheid nie.
Enige vrae of klagtes oor u persoonlike gesondheid behoort na 'n dokter verwys te word.
Artritis
Klassifikasie en eksterne bronne
Hande met gewrigsrumatiek.
Hande met gewrigsrumatiek.
ICD-10 M00-M25
ICD-9 710 -719
DiseasesDB 15237
MedlinePlus   001243
MeSH D001168
Star of life caution.svg Mediese waarskuwing
Hierdie artikel is deel van 'n reeks oor
Alternatiewe medisyne, pseudomedisyne en skynwetenskappe
Outline-body-aura.svg
s • b • w

Artritis is 'n term wat verwys na versteurings wat gewrigte affekteer.[1] Simptome sluit gewoonlik gewrigspyn en styfheid in. Ander simptome kan rooiheid, warmte, swelling en verminderde omvang van beweging van die aangetaste gewrigte insluit.[2] In sommige soorte artritis word ander organe ook aangetas.[3] Aanvang kan geleidelik of skielik wees.[1]

Daar is meer as 100 soorte artritis.[4][5] Twee mees algemene vorme van artritis is osteoartritis en rumatoïede artritis (gewrigsrumatiek).[3]

Behandeling[wysig | wysig bron]

Behandeling kan die rus van die gewrig en die afwisseling van toediening van ys en hitte insluit.[3] Gewigsverlies en oefening kan ook nuttig wees.[3] Aanbevole medisyne kan afhang van die vorm van artritis en kan pynstillers soos ibuprofen en parasetamol insluit.[6] In sommige omstandighede kan 'n gewrigsvervanging nuttig wees.[3]

Epidemiologie[wysig | wysig bron]

Artritis is hoofsaaklik 'n siekte by bejaardes, maar kinders kan ook deur die siekte geraak word.[7] Artritis kom meer voor by vroue as mans op alle ouderdomme en beïnvloed alle rasse, etniese groepe en kulture. 'n Stelselmatige oorsig het die voorkoms van artritis in Suid-Afrika beoordeel en het twintig bevolkingsgebaseerde en sewe hospitaalgebaseerde studies ingesluit.[8] Die resultate van die studie was:

  • Rumatoïede artritis: 2,5% (stedelik) en 0,07% (platteland)
  • Osteoartritis: 55,1% (stedelik); tot 82,7% in Suid-Afrikaners van 65 jaar en ouer
  • Knie-artrose het die hoogste voorkoms van alle soorte osteoartritis, met 33,1% op die platteland van Suid-Afrika.
  • Ankiloserende spondilitis: 0,1% (platteland)
  • Psoriatiese artritis: 4,4% (stedelik)
  • Jig: 0,7% (stedelik)

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Bewyse van osteoartritis en potensieel inflammatoriese artritis is in dinosourusse ontdek.[9][10] Die eerste bekende spore van menslike artritis dateer tot in 4500 vC. In vroeë verslae is daar dikwels na artritis verwys as die mees algemene siekte by prehistoriese mense.[11] Bewyse van artritis is deur die geskiedenis heen gevind, van Ötzi, 'n mummie (ongeveer 3000 vC) wat langs die grens van die moderne Italië en Oostenryk gevind is, tot die Egiptiese mummies omstreeks 2590 vC.[12]

In 1715 publiseer die Britse geneesheer William Musgrave die tweede uitgawe van sy belangrikste mediese werk, De arthritide symptomatica, wat betrekking het op artritis en die gevolge daarvan.[13] Augustin Jacob Landré-Beauvais, 'n 28-jarige leerling-geneesheer aan Saltpêtrière Asylum in Frankryk, was die eerste persoon wat die simptome van rumatoïede artritis beskryf het. Alhoewel Landré-Beauvais se klassifikasie van rumatoïede artritis as familielid van jig onakkuraat was, het sy proefskrif ander aangemoedig om die siekte verder te bestudeer.[14]

Alternatiewe terapieë[wysig | wysig bron]

Sommige alternatiewe behandelings, soos byeterapie, lae vlak laserbehandeling,[15][16] elektriese senuweestimulasie[17] en verbruik van dagga, is aangewys vir verskillende aspekte van artritisbehandelings. Kliniese studies het egter getoon dat hierdie behandelings nie gewoonlik gelykstaande is aan konvensionele behandelings nie en dat dit gereeld baie slegter is.[18]

Kyk ook[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ 1,0 1,1 "Arthritis and Rheumatic Diseases". NIAMS (in Engels). Oktober 2014. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Julie 2017. Besoek op 14 September 2016.
  2. ↑ "Arthritis Types". CDC (in Engels). 22 Junie 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 April 2020. Besoek op 29 Junie 2021.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 "Living With Arthritis: Health Information Basics for You and Your Family". NIAMS (in Engels). Julie 2014. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Oktober 2016. Besoek op 14 September 2016.
  4. ↑ Athanasiou, Kyriacos A.; Darling, Eric M.; Hu, Jerry C.; DuRaine, Grayson D.; Reddi, A. Hari (2013). Articular Cartilage (in Engels). CRC Press. p. 105. ISBN 9781439853252. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Desember 2016.
  5. ↑ "Arthritis Basics". CDC (in Engels). 9 Mei 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 September 2016. Besoek op 29 Junie 2021.
  6. ↑ "Arthritis: An Overview". OrthoInfo. Oktober 2007. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 September 2016. Besoek op 14 September 2016.
  7. ↑ "Juvenile idiopathic arthritis: MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov (in Engels). Besoek op 29 Junie 2021.
  8. ↑ Usenbo A, Kramer V, Young T, Musekiwa A (4 Augustus 2015). "Prevalence of Arthritis in Africa: A Systematic Review and Meta-Analysis". PLOS ONE (in Engels). 10 (8): e0133858. Bibcode:2015PLoSO..1033858U. doi:10.1371/journal.pone.0133858. PMC 4524637. PMID 26241756.
  9. ↑ Joel A. DeLisa; Bruce M. Gans; Nicholas E. Walsh (2005). Physical Medicine and Rehabilitation: Principles and Practice (in Engels). Lippincott Williams & Wilkins. p. 765. ISBN 978-0-7817-4130-9. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Januarie 2017.
  10. ↑ Blumberg BS, Sokoloff L (1961). "Coalescence of caudal vertebrae in the giant dinosaur Diplodocus". Arthritis Rheum. (in Engels). 4 (6): 592–601. doi:10.1002/art.1780040605. PMID 13870231.
  11. ↑ Bridges PS (1992). "Prehistoric Arthritis in the Americas". Annual Review of Anthropology (in Engels). 21: 67–91. doi:10.1146/annurev.an.21.100192.000435.
  12. ↑ "Arthritis History". The Medical News (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Januarie 2010. Besoek op 29 Junie 2021.
  13. ↑ Cameron, Alick (September 2004). "Musgrave, William (1655–1721)". Oxford Dictionary of National Biography (in Engels). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/19668.
  14. ↑ Entezami P, Fox DA, Clapham PJ, Chung KC (Februarie 2011). "Historical perspective on the etiology of rheumatoid arthritis". Hand Clinics (in Engels). 27 (1): 1–10. doi:10.1016/j.hcl.2010.09.006. PMC 3119866. PMID 21176794.
  15. ↑ Brosseau L, Welch V, Wells G, Tugwell P, de Bie R, Gam A, Harman K, Shea B, Morin M (Augustus 2000). "Low level laser therapy for osteoarthritis and rheumatoid arthritis: a metaanalysis". The Journal of Rheumatology (in Engels). 27 (8): 1961–9. PMID 10955339.
  16. ↑ Brosseau L, Robinson V, Wells G, Debie R, Gam A, Harman K, Morin M, Shea B, Tugwell P (Oktober 2005). "Low level laser therapy (Classes I, II and III) for treating rheumatoid arthritis". The Cochrane Database of Systematic Reviews (in Engels) (4): CD002049. doi:10.1002/14651858.CD002049.pub2. PMID 16235295.
  17. ↑ Rutjes AW, Nüesch E, Sterchi R, Kalichman L, Hendriks E, Osiri M, Brosseau L, Reichenbach S, Jüni P (Oktober 2009). "Transcutaneous electrostimulation for osteoarthritis of the knee" (PDF). The Cochrane Database of Systematic Reviews (in Engels) (4): CD002823. doi:10.1002/14651858.CD002823.pub2. PMC 7120411. PMID 19821296.
  18. ↑ Soeken, Karen L. (Januarie 2004). "Selected CAM therapies for arthritis-related pain: the evidence from systematic reviews". Clin J Pain (in Engels). 20 (1). doi:10.1097/00002508-200401000-00004. PMID 14668651.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Artritis&oldid=2463535"