Globale Suide en Globale Noorde

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Wêreldkaart wat landklassifikasies volgens die IMF[1] en die VN[2] toon (laas bygewerk April 2023). Die lande in ligblou vorm die "Globale Noorde", die res word meestal gekategoriseer as behorende tot die "Globale Suide", met min uitsonderings onder sommige lyste.

Die konsep van Globale Noorde en die Globale Suide (of Noord-Suid-skeiding in 'n globale konteks) word gebruik om 'n groepering van lande volgens die maatstawwe van sosio-ekonomiese en politieke kenmerke te beskryf. Die Globale Suide is 'n term wat breedweg lande in die streke van Afrika, Latyns-Amerika en die Karibiese Eilande, Asië (sonder Israel, Japan en Suid-Korea) en Oseanië (sonder Australië en Nieu-Seeland) omvat, volgens die Verenigde Nasies-konferensie oor Handel en Ontwikkeling (UNCTAD).[3][4][5]

Die meeste van die lande in die Globale Suide word gekenmerk deur lae inkomste, digte bevolking, swak infrastruktuur, en dikwels politieke of kulturele marginalisering.[6][4] Die Globale Suide vorm een kant van die skeiding; aan die ander is die Globale Noorde (wat breedweg Noord-Amerika en Europa, Israel, Japan en Suid-Korea, sowel as Australië en Nieu-Seeland, volgens UNCTAD omvat.[7][4] As sodanig, verwys die terme Global Noorde en Globale Suide nie na die kardinale rigtings noord en suid nie, aangesien baie van die Globale Suide lande geografies in die Noordelike Halfrond geleë is.[8]

Lande wat ontwikkeld is, word as Globale Noorde-lande beskou, terwyl dié wat ontwikkelend is word as Globale Suide-lande beskou.[4][9][6] Die term soos gebruik deur regerings- en ontwikkelingsorganisasies is eers bekendgestel as 'n meer oop en waardevrye alternatief vir "Derde Wêreld"[10] en soortgelyke terme soos ontwikkelende lande wat potensieel "waardeer". Lande van die Globale Suide is beskryf as nuut geïndustrialiseerde of is in die proses van industrialisering, en is dikwels huidige of voormalige onderwerpe van kolonialisme.[11]

Die Globale Noorde korreleer oor die algemeen met die Westerse wêreld,[12] terwyl die Suide grootliks ooreenstem met die ontwikkelende lande en die Oosterse wêreld. Die twee groepe word dikwels gedefinieer in terme van hul verskillende vlakke van rykdom, ekonomiese ontwikkeling, inkomste-ongelykheid, demokrasie en politieke en ekonomiese vryheid, soos gedefinieer deur vryheidsindekse. State wat oor die algemeen gesien word as deel van die Globale Noorde is geneig om ryker en minder ongelyk te wees. Hulle is ontwikkelde lande wat tegnologies gevorderde vervaardigde produkte uitvoer. Suidelike state is oor die algemeen armer ontwikkelende lande met jonger, brooser demokrasieë wat sterk afhanklik is van primêre sektor-uitvoere; baie van die Suidelike state deel ook 'n gemeenskaplike geskiedenis van vorige kolonialisme onder Noordelike state.[11] Nietemin word die skeiding tussen die Noorde en die Suide uitgedaag.[13]

Suid-Suid-samewerking (SSS) het toegeneem om "die politieke en ekonomiese oorheersing van die Noorde uit te daag."[14][14][15] Hierdie samewerking het 'n gewilde politieke en ekonomiese konsep geword ná geografiese migrasie van vervaardigings- en produksieaktiwiteite vanaf die Noorde tot die Globale Suide,[15] en die diplomatieke optrede van verskeie state soos die Volksrepubliek China.[15] Hierdie kontemporêre ekonomiese neigings het "die historiese potensiaal van ekonomiese groei en industrialisasie in die Globale Suide versterk," wat doelgerigte SSS-pogings hernu het om "die beperkings wat tydens die koloniale era opgelê is, los te maak en die grense van naoorlogse politieke en ekonomiese geografie te oorskry."[16] Die term Globale Suide, wat in verskeie boeke en spesiale uitgawe van Amerikaanse letterkunde gebruik word, het onlangs prominent geword in die Amerikaanse literatuur.[17]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ "World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information". International Monetary Fund. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2023. Besoek op 2 Junie 2022.
  2. ↑ Least Developed Countries (Geargiveer 17 Mei 2011 op Wayback Machine) (2018 list; Geargiveer 21 Desember 2019 op Wayback Machine)
  3. ↑ "UNCTADstat - Classifications". United Nations Conference on Trade and Development. Die ontwikkelende ekonomieë bestaan oor die algemeen uit Afrika, Latyns-Amerika en die Karibiese Eilande, Asië sonder Israel, Japan en die Republiek van Korea, en Oseanië sonder Australië en Nieu-Seeland. Die ontwikkelde ekonomieë bestaan oor die algemeen uit Noord-Amerika en Europa, Israel, Japan en die Republiek van Korea, asook Australië en Nieu-Seeland.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 "Handbook of Statistics 2022" (PDF) (in Engels). unctad.org. p. 21. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 12 Desember 2022. Nota: Noord verwys na ontwikkelde ekonomieë, Suid na ontwikkelende ekonomieë; handel word vanaf die uitvoerkant gemeet; aflewerings aan skeepswinkels en bunkers sowel as geringe en spesiale-kategorie-uitvoere met ongespesifiseerde bestemming is nie ingesluit nie.
  5. ↑ Alhoewel Hong Kong, Singapoer en Taiwan baie hoë Menslike Ontwikkelingsindekse het en deur die Internasionale Monetêre Fonds as gevorderde ekonomieë geklassifiseer word. , klassifiseer die Verenigde Nasies se konferensie oor handel en ontwikkeling hulle as die globale suide. Ook, Singapoer is die een van Klein Eiland Ontwikkelende State.
  6. ↑ 6,0 6,1 Arbab, Parsa (17 Mei 2019). "Global and Globalizing Cities from the Global South: Multiple Realities and Pathways to Form a New Order". Perspectives on Global Development and Technology. 18 (3): 327–337. doi:10.1163/15691497-12341518. S2CID 191718311. stede in ontwikkelende of Suidelike-lande, wat tradisioneel bekend staan as plekke met kragtige informele sektore, swak ekonomiese groei, vinnige bevolkingsgroei en infrastruktuur wat vernietig word en onderskei word van die gereelde en deursigtige ruimtes van stede in ontwikkelde of Noordelike-lande.
  7. ↑ Mareï; Michel, Savy (January 2021). "Global South countries: The dark side of city logistics. Dualisation vs Bipolarisation". Transport Policy. 100: 150–160. doi:10.1016/j.tranpol.2020.11.001. S2CID 228984747. Hierdie artikel het ten doel om die ongelykheid van logistieke ontwikkeling regoor die wêreld te beoordeel deur stadslogistiek (begrip wat ons definieer) te vergelyk tussen ontwikkelende lande (van Globale Suidelike-lande) (waar 'moderne' en 'tradisionele' modelle dikwels saam bestaan) en ontwikkelde lande (of Globale Noordelike-lande)
  8. ↑ "Introduction: Concepts of the Global South". gssc.uni-koeln.de. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 September 2016. Besoek op 18 Oktober 2016.
  9. ↑ Nora, Mareï; Michel, Savy (Januarie 2021). "Global South countries: The dark side of city logistics. Dualisation vs Bipolarisation". Transport Policy. 100: 150–160. doi:10.1016/j.tranpol.2020.11.001. S2CID 228984747. Hierdie artikel het ten doel om die ongelykheid van logistieke ontwikkeling regoor die wêreld te beoordeel deur stadslogistiek (begrip wat ons definieer) te vergelyk tussen ontwikkelende lande (of Globale Suid-lande) (waar 'moderne' en 'tradisionele' modelle dikwels saam bestaan) en ontwikkelde lande ( of Globale Noord-lande)
  10. ↑ Mitlin, Diana; Satterthwaite, David (2013). Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature. Routledge. p. 13. ISBN 9780415624664 – via Google Books.
  11. ↑ 11,0 11,1 Mimiko, Nahzeem Oluwafemi (2012). Globalization: The Politics of Global Economic Relations and International Business. Carolina Academic Press. p. 47. ISBN 978-1-61163-129-6.
  12. ↑ Nayak, Meghana; Selbin, Eric (2010). Decentering International Relations. Bloomsbury Publishing. p. 2. ISBN 9781848132405 – via Google Books. When we say 'North/West,' we mean primarily the US, but also Great Britain, 'Western' European countries, and, depending on context, limited others.
  13. ↑ Therien, Jean-Philippe (1999). "Beyond the North-South divide: The two tales of world poverty". Third World Quarterly (in Engels). 20 (4): 723–742. doi:10.1080/01436599913523. ISSN 0143-6597.
  14. ↑ 14,0 14,1 United Nations. "United Nations Office for South-South Cooperation". United Nations Development Programme. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Desember 2012.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Acharya, Amitav (3 Julie 2016). "Studying the Bandung conference from a Global IR perspective". Australian Journal of International Affairs. 70 (4): 342–357. doi:10.1080/10357718.2016.1168359. S2CID 156589520.
  16. ↑ Gray, Kevin; Gills, Barry K. (2 April 2016). "South–South cooperation and the rise of the Global South". Third World Quarterly. 37 (4): 557–574. doi:10.1080/01436597.2015.1128817.
  17. ↑ Kim, Heidi Kathleen. 2011, The Foreigner in Yoknapatawpha: Rethinking Race in Faulkner's 'Global South', Philological Quarterly, volume=90, issue=2/3, bl. 199–228
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Globale_Suide_en_Globale_Noorde&oldid=2606930"