Gratianus
| Gratianus | |
|---|---|
| 67ste Keiser van die Romeinse Ryk | |
 'n Solidus van Gratianus
| |
| Regeer | 24 Augustus 367 – 17 November 375 (junior Augustus van die weste onder sy vader) 17 November 375 – 9 Augustus 378 (senior Augustus van die weste, met sy broer as junior) 9 Augustus 378 – 19 Januarie 379 (senior Augustus van die hele ryk, saam met sy broer) 19 Januarie 379 – 25 Augustus 383 (senior Augustus in die weste met sy broer) |
| Volle naam | Flavius Gratianus Augustus |
| Gebore | 18 April/23 Mei 359; Sirmium (nou Sremska Mitrovica, Serwië) |
| Oorlede | 25 Augustus 383 (op 24); Lyon (nou Frankryk) |
| Voorganger | Valentinianus I |
| Opvolgers | Magnus Maximus, Theodosius I en Valentinianus II |
| Adellike huis | Valentiniaanse dinastie |
| Vader | Valentinianus I |
| Moeder | Marina Severa |
| Eggenote | Flavia Maxima Constantia Laeta |
| Godsdiens | Christendom |
Flavius Gratianus Augustus (18 April/23 Mei 359 – 25 Augustus 383), bekend as Gratianus was die keiser van die Wes-Romeinse Ryk van 375 tot 383. Hy was die seun van Valentinianus I en Marina Severa.
In 367 stel keiser Valentinianus I sy agtjarige seuntjie Gratianus aan die soldate voor as sy mede-Augustus om 'n erflike dinastie te vestig.[1] Sy pa is in 367 dalk deur 'n hartaanval dood, toe Gratianus in Trier was en op 24 Augustus het hy self keiser geword, maar sy broertjie Valentinianus II wat net vier jaar oud was, is naas hom en Valens as derde keiser benoem.[2] Gratianus wysig sy pa se taamlik harde beleid teenoor die senaat. Op 1 Januari 376 word 'n oratio in die senaat voorgelees waarin aangekondig word dat 'n paar van sy pa se Pannoniese amptenare wat die aristokasie van Rome geteister het, soos die praefectus annonae en vicarius urbis Maximinus ontslaan word. Maximinus word later in hierdie jaar vir sy wandade tereggestel.[3]
Daar is onrus aan die Ryn en in Tirol in 378, maar Gratianus behaal naby Colmar in die huidige Elsas 'n oorwinning wat die Lentienses, 'n stam wat in die Swartwoud woon tot gehoorsaamheid dwing.[4]
Religieuse politiek
[wysig | wysig bron]Daar is groot religieuse verskille in die keiserlike familie. Gratianus se oom Valens, die keiser van die ooste en sy tante Justina wie in naam van Valentinianus II Italia en Africa bestuur is aanhangers van die unitariese arianisme wat in Konstantinopel alle kerke in hande het. Gratianus neig meer na die trinitariese vorm van Christendom wat die belydenis van Nicea aanhang.[4]
Valens moet skielik van 'n oorlog teen die Perse na die Balkan terugkeer omdat hierdie gebied deur die Gote geplunder word. Hy kry nie die hulp van Gratianus wat hy verwag het nie. Ná Valens se nederlaag en dood teen die Gote in die slag van Adrianopel stel Gratianus in 379 vir Theodosius I aan as sy mede-keiser in die ooste.[5]
Hierdie besluit het belangrike gevolge omdat Theodosius I 'n trinitariër is. Dit lei tot die einde van die mag van die arianisme in die ryk. Die Gote sal nogtans nog lank hierdie unitariese vorm van Christendom bely.
Gratianus verwaarloos die noordelike provinsies en bly liewer in die komfortabele stad Mediolanum.[1] Daar onderhou Gratianus sterk kontakte met die Christelike intellektuele soos biskop Ambrosius wat 'n bekende kerkvader is.[2] Ambrosius groot invloed op Gratianus uit. Hy was 'n vrome (trinitariese) christen, in 379 stel hy alle kettery buite die wet en doen afstand van die titel pontifex maximus (opperpriester) wat die keisers voor hom altyd gevoer het.[6] Die Priscillianisme word verbied en hulle leiers in ballingskap gedwing en hulle kerke onteien. Nog Ambrosius, nog pous Damasus I wil hulle help, maar hulle win 'n regsaak en kan terugkeer. Onder Magnus Maximus word hulle opnuut vanweë kettery en magie veroordeel en tereggestel. Van hulle oortuigings is niets meer bekend nie. Onder invloed van Ambrosius word ook die heidene deur Gratianus vervolg.[7] In 382 laat hy die altaar vir die godin van die oorwinning, Victoria, verwyder, waar die senatore elke môre 'n offer gebring het voor hulle aan die werk gegaan het.[3]
Die einde
[wysig | wysig bron]Gratianus moet in 383 optree teen die Alamanni wat Gallia binnegeval het. Hy trek oor die Brennerpas en na Gallia maar die veldtog eindig in 'n ramp.[2] In dié jaar usurpeer Magnus Maximus die keiserlike troon nadat Gratianus vir 'n groep Alaanse drosters 'n feesmaal bereid het, terwyl sy eie troepe niks gekry het nie. Gratianus se Galliese troepe bly aanvanklik trou, maar na effens met Maximus s'n gebaklei te het, loop hulle oor.[1] Gratianus probeer om oor die Alpe te vlug maar in Lugdunum word hy deur Andragathius op 25 Augustus 383 vermoor.[5]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 1,2 The Emperor and the Army in the Later Roman Empire, AD 235–395, Mark Hebblewhite, Routledge, 2016, ISBN 1-317-03429-5, ISBN 978-1-317-03429-2
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Emperors Don't Die in Bed, Fik Meijer, Psychology Press, 2004, ISBN 0-415-31201-9, ISBN 978-0-415-31201-1
- ↑ 3,0 3,1 The Late Roman World and Its Historian: Interpreting Ammianus Marcellinus, Jan Willem Drijvers, David Hunt Routledge, 2003 ISBN 1134631790, ISBN 9781134631797
- ↑ 4,0 4,1 Italy and Her Invaders, Deel 2, Thomas Hodgkin Рипол Классик, 1892, ISBN 587635578X, ISBN 9785876355782
- ↑ 5,0 5,1 Monarchs, Peter Francis Kenny, Xlibris Corporation, 2016, ISBN 1-5144-4375-9, ISBN 978-1-5144-4375-0
- ↑ The Church of the Fathers John Henry Newman Gracewing Publishing, 1840, ISBN 0-85244-447-8, ISBN 978-0-85244-447-4
- ↑ Understanding the Gift of Salvation: And a Concise History of How the Church Through Ignorance and Unbelief Lost the Power of the Holy Spirit, Irpeel Ebenezer AuthorHouse, 2012, ISBN 1-4685-4165-X, ISBN 978-1-4685-4165-6
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Gratianus.
