Groothertog Konstantyn Nikolajewitsj van Rusland
Hierdie naam is volgens die Oos-Slawiese gebruik; die patroniem is Nikolajewitsj en die van is Romanof.
| Groothertog Konstantyn Nikolajewitsj | |
|---|---|
 | |
| Geboortedatum | 21 September 1827, Winterpaleis, Sint Petersburg, Russiese Ryk |
| Sterfdatum | 25 Januarie 1892 (op 64), Pawlofsk-paleis, Pawlofsk, Russiese Ryk |
| Gade | Prinses Alexandra van Sakse-Altenburg |
| Kinders | O.a. Olga, koningin van Griekeland |
| Vader | Nikolaas I van Rusland |
| Moeder | Charlotte van Pruise |
| Huis | Holstein-Gottorp-Romanof |
Konstantyn Nikolajewitsj van Rusland (Russies: Константи́н Никола́евич Рома́нов; 21 September 1827 – 25 Januarie 1892) was die tweede oudste seun van tsaar Nikolaas I van Rusland en die oupagrootjie van prins Philip van die Verenigde Koninkryk.
Tydens die bewind van sy broer Aleksander II was Konstantyn admiraal van die Russiese vloot en het hy dit hervorm. Hy was ook ’n belangrike figuur in die bevryding van die lyfeienes. Hy was minder suksesvol as onderkoning van Pole en hy is teruggeroep na Rusland, waar hy aangeval is oor sy liberalisme.
Ná die sluipmoord op sy broer het Konstantyn in onguns verval. Die nuwe tsaar, Aleksander III, sy broerskind, was teen Konstantyn se liberale idees gekant en het hom geleidelik van al sy regeringsposisies ontneem. Sy aftrede is gekenmerk deur ’n persoonlike stryd en familieterugslae. Ná ’n beroerte het hy sy laaste jare as ’n invalide deurgebring. Sy dogter Olga het getrou met George I van Griekeland en hul seun prins Andrew was die pa van prins Philip en die oupa van prins Charles.
Opvoeding[wysig | wysig bron]
Toe hy vyf jaar oud was, was hy te eiewillig om deur ’n goewernante hanteer te word en sy pa het ’n manlike onderwyser vir hom aangestel.[1] Fjodor Litke, wat op 20-jarige ouderdom om die wêreld geseil het, het ’n sterk karakter gehad en was vir niks bang nie, en het dié eienskappe aan sy jong student oorgedra. Konstantyn het Russies, Engels, Frans en Duits geleer[2] en later wiskunde, wetenskap, statistiek en regeringsadministrasie. Daar was ook militêre lesse. Hy het van teken gehou en ’n waardering vir kuns gehad. Verder het hy musiek geniet en die klavier en tjello leer speel.
Toe hy agt jaar oud was, het hy ’n klein seiljag van sy ouers present gekry. Hy sou tussen Peterhof en Kronstadt seil en sy dae op see deurbring, en dan snags huis toe terugkeer. Tydens sy vlootopleiding is Konstantyn tot kaptein bevorder toe hy net 16 jaar oud was.
Loopbaan[wysig | wysig bron]
Op 11 September 1848 is Konstantyn met prinses Alexandra van Sakse-Altenburg getroud, waarna sy die naam groothertogin Aleksandra Iosifowna aangeneem het. In die begin was hulle baie gelukkig en hulle het ses kinders gehad.
In 1853 het Konstantyn se pa, Nikolaas I, hom admiraal van die Russiese vloot gemaak en hy was in beheer van die hervorming daarvan. Ná sy pa se dood het sy broer, Aleksander II, tsaar geword. As ’n groot hervormer was Aleksander gelief én gehaat. Sy grootste hervorming was die bevryding van lyfeienes, ’n stap wat by baie van die adel ongewild was. Konstantyn het hom daarmee gehelp en het hom groot vyandigheid op die hals gehaal. Sy vyande het hom onder meer getart: Konstantyn was waansinnig, die gevolg van te veel masturbasie."[3] Eindelik het die twee broers se vasberadenheid vrugte afgewerp[4] en ná ’n stryd van vyf jaar is die lyfeienes eindelik in 1861 bevry.
In 1861 was die Russiese sektor van Pole, wat sedert die vorige eeu verdeel was, vol onrus en onder krygswet.[5] Aleksander het Konstantyn as onderkoning van Pole aangestel. Op 4 Julie 1862, op sy tweede dag daar, is hy deur ’n vakleerling en Poolse nasionalis, Jaroszyński, geskiet. Die koeël het sy skouer skrams getref, maar andersins was hy ongedeerd.[6]
Hy het verkies om in Pole te bly. In Julie 1862 het sy vrou aan hul sesde en laaste kind die lewe geskenk. Konstantyn het met die Pole gesimpatiseer en ondanks die advies van sy broer het hy die krygswet beëindig en met ’n bevrydingsprogram begin.[7] Sy hervormings was egter nie goed genoeg vir die Pole nie; hulle wou vryheid hê, al was dit deur middel van geweld.
Op Nuwejaar 1863 het stappe om ’n paar radikale Poolse nasionaliste aan te keer, geboemerang en die sogenaamde Januarie-opstand tot gevolg gehad. Dit het gelei tot ’n rebellie. Intense gevegte, stakings en selfs politieke sluipmoorde het gedreig om Konstantyn se vooruitgang te kniehalter. Hy moes weer krygswet afkondig en die opstand onderdruk. Hoewel hy bedrewe was in vlootsake, het politieke gevegte hom nie aangestaan nie en in Augustus 1863 het hy die tsaar gevra om hom van sy amp as onderkoning te onthef. Sy broer het sy bedanking aanvaar. Die Poolse opstand is eindelik in Mei 1864 deur die meer konserwatiewe graaf Frederik Vilhelm Rembert von Berg onderdruk.
Terug in Rusland het Konstantyn al sy energie aan die vloot gewy en voortgegaan met sy hervormings. Uit waardering vir sy werk het Aleksander hom in 1865 aangestel as voorsitter van die ministersraad, ’n amp wat hy 16 jaar beklee het. Hy het ’n belangrike invloed op sy broer gehad om Alaska in 1867 aan die VSA te verkoop omdat hy dit as ’n las vir Rusland beskou het.
Familiekrisis[wysig | wysig bron]
In 1867 het Konstantyn se oudste dogter, Olga, met koning George I van Griekeland getrou. Sy was net 16 en Konstantyn was aanvanklik gekant teen die huwelik. In Julie 1868 is Olga se eerste kind gebore en hy is Konstantyn gedoop, na sy oupa. Die begin van Olga se familie het saamgeval met die verbrokkeling van Konstantyn s’n.
Hy was net 40 jaar, maar oud voor sy tyd weens sy stryd met die bevryding van die lyfeienes en die vloothervormings. Toe Aleksander II ophou met die hervormings wat sy eerste dekade aan die bewind gekenmerk het, het Konstantyn se invloed begin afneem en het hy op sy persoonlike lewe begin fokus. Ná 20 jaar van getroude lewe het hy begin wegdryf van sy vrou; sy was so konserwatief as wat hy verlig was en is besig gehou deur haar eie dinge: haar skoonheid en mistisisme. Konstantyn het gou begin rondkyk.[8]
Hy het sy eerste buite-egtelike kind in die 1860's gehad; daarna was hy betrokke by ’n jong danseres wat 20 jaar jonger as hy was. Hy het eindelik vyf kinders by haar gehad.[9] Weer eens het hy sy vyande skietgoed gegee, want hulle het sy verveemde vrou se kant gekies.
In 1874 het nog ’n skandaal die familie getref: Konstantyn se oudste seun, groothertog Nikolai Konstantinowitsj, en sy minnares het drie waardevolle diamante van ’n ikoon in sy ma se slaapkamer gesteel. Op 24 jaar oud is hy skuldig bevind, waansinnig verklaar en vir die res van sy lewe na Sentraal-Asië verban. In 1879 is Konstantyn se jongste wettige kind, Wjatsjeslaf, skielik weens breinbloeding dood.
Aftrede en laaste jare[wysig | wysig bron]
Nadat Aleksander II in ’n sluipmoordaanval dood is, het sy seun hom opgevolg as Aleksander III en die liberale idees van Aleksander II het tot ’n einde gekom. Aleksander III het Konstantyn van sy ampte onthef en hy was nie meer welkom aan die hof nie.
Konstantyn het al hoe meer tyd met sy tweede familie deurgebring en sy wettige vrou so verder verneder. In April 1885 is sy twee oorlewende buite-egtelike seuns dae uitmekaar aan skarlakenkoors dood.[10]
Aan die begin van Augustus 1889 het Konstantyn ’n beroerte gehad; sy bene was verlam en hy kon nie praat nie. Die feit dat hy ’n invalide was, het hom swaar getref.[11] Sy vrou het hom versorg en op haar manier wraak geneem; sy het nie sy minnares uit die huis gesit wat hy vir hulle verskaf het nie, maar het gesorg dat sy helpers hom nooit daarheen neem nie,[12] ondanks sy versoeke.
Konstantyn is op 25 Januarie 1892 in Pawlofsk oorlede.[13]
Sien ook[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
Bronne[wysig | wysig bron]
- Chavchavadze, David. The Grand Dukes. Atlantic, 1989. ISBN 0-938311-11-5
- Ferrand, Jacques, Descendances naturelles des souverains et grands-ducs de Russie, de 1762 à 1910 : répertoire généalogique,1995.
- King, Greg, en Wilson, Penny. Gilded Prism. Eurohistory, 2006. ISBN 0-9771961-4-3
- Van der Kiste, John. The Romanovs 1818–1959. Sutton Publishing, 1999. ISBN 0-7509-2275-3.
- Zeepvat, Charlotte. Romanov Autumn. Sutton Publishing, 2000. ISBN 0-7509-2739-9
Skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Groothertog Konstantyn Nikolajewitsj van Rusland.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
