Groothertog Michail Aleksandrowitsj van Rusland

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Michail Aleksandrowitsj
Groothertog van Rusland
Mihail II.jpg
Groothertog Michail Aleksandrowitsj.
Dinastie Romanof
Volle naam Michail Aleksandrowitsj Romanof
Gebore 4 Desember 1878
Anitsjkof-paleis, Sint Petersburg, Russiese Ryk
Gesterf 13 Junie 1918
Perm, USSR
Voorganger Nikolaas II
Gade van Natalia Sergejewna Brasowa
Nakomelinge Georgi Michailowitsj Brasof
Vader Aleksander III
Moeder Prinses Dagmar van Denemarke

Groothertog Michail Aleksandrowitsj van Rusland (Russies: Михаил Александрович; 4 Desember 1878 – 13 Junie 1918) was die jongste seun van keiser Alexander III en die broer van Nikolaas II en die groothertoë Georgi en Aleksander. Aleksander is op 2 Mei 1870, voor Michail se geboorte, op 11 maande dood.

Teen die tyd van sy geboorte was Michail se oupa aan vaderskant (Alexander II) keiser. Michail was die vierde aanspraakmaker op die troon ná sy pa en ouer broers, Nikolaas en Georgi. Ná die sluipmoord op sy oupa in 1881 het hy die derde aanspraakmaker geword en in 1894, ná die dood van sy pa, die tweede een. Sy broer Georgi is in 1899 oorlede. Michail het toe die vermoedelike erfgenaam van die nuwe keiser, Nikolaas II, geword. Die geboorte van Nikolaas se seun, Aleksei, in 1904 het Michail tydelik teruggeskuif na die tweede plek, maar Aleksei het hemofilie gehad en daar is nie verwag hy sou lank lewe nie.

Michail het 'n opskudding aan die keiserlike hof veroorsaak toe hy die getroude Natalia Sergejewna Woelfert as minnares neem. Nikolaas het Michail na Orjol gestuur om 'n skandaal te voorkom, maar dit het Michail nie van stryk gebring nie. Hy het sy minnares dikwels besoek en ná die geboorte van die paartjie se enigste kind, Georgi, in 1910 het Michail Natalia na Sint Petersburg gebring waar sy deur die gemeenskap verwerp is. In 1912 het Michail Nikolaas geskok deur met Natalia te trou in die hoop dat hy van die lys van troonopvolgers verwyder sou word. Michail en Natalia het Rusland verlaat en in bannelingskap in Frankryk, Switserland en Engeland gaan woon.

Toe Nikolaas op 15 Maart 1917 namens homself en sy seun abdikeer, is Michail aangewys as sy opvolger. Michail het egter die aanvaarding van die troon uitgestel totdat dit deur ’n verkose vergadering bekragtig word. Hy is nooit as keiser gekroon nie en tydens die Russiese Rewolusie van 1917 is hy gevange geneem en op 13 Junie 1918 naby Perm vermoor.[1]

Omdat hy nooit regeer het nie, word sy broer Nikolaas II beskou as die laaste de facto-keiser van Rusland. Michail het grootliks 'n vergete voetnoot van die geskiedenis geword. Historici verwys soms na hom as "Michail II, die laaste keiser van Rusland".

Vroeë lewe[wysig | wysig bron]

Groothertog Michail (middel, heel links) saam met sy ouers en sibbes. Agter, van links: keiserin Maria, groothertog Nikolaas, later keiser Nikolaas II, groothertogin Ksenia, groothertog Georgi. Voor: groothertogin Olga Aleksandrowna. Middel: Aleksander III.

Michail is in die Anitsjkof-paleis aan Nefski-prospekt in Sint Petersburg gebore as die jongste seun van tsesarewitsj Aleksander van Rusland en sy vrou, Maria Fjodorowna. Sy grootouers aan sy ma se kant was koning Christiaan IX van Denemarke en Louise van Hesse-Kassel. Sy pa se ma, Maria, is voor sy tweede verjaarsdag oorlede. Sy oupa aan vaderskant, keiser Aleksander II van Rusland, is op 1 Maart 1881 in 'n sluipmoordaanval dood, en dus het Michail se ouers voor sy derde verjaarsdag die keiser en keiserin van Rusland geword.[2] Ná die sluipmoord van sy pa het die nuwe keiser Aleksander III sy gesin geskuif na die veiliger omgewing van Gatsjina-paleis, wat 48 km suidwes van Sint Petersburg geleë en deur 'n grag omring was.[3]

Michail en sy sibbes is in nederige, amper spartaanse, omstandighede grootgemaak.[4] Die kinders het op harde kampbeddens geslaap, met dagbreek opgestaan, in koue water gewas en 'n eenvoudige pap vir ontbyt geëet.[4] Michail is, nes sy broers en susters, deur privaat onderwysers geleer en deur 'n Engelse oppasser grootgemaak.[5]

Michail was amper 16 toe sy pa ernstig siek word; die jaarlikse vakansie-uitstappie na Denemarke is gekanselleer.[6] Op 1 November 1894 is Aleksander III op die voortydige ouderdom van 49 oorlede.[7] Michail se oudste broer, Nikolaas, het tsaar geword en Michail se kinderjare was effektiewelik verby.[8]

Militêre loopbaan en openbare pligte[wysig | wysig bron]

'n Olieverfskildery van Michail deur Ilja Repin, 1901.

Michail se moeder, die keiserinmoeder Maria, het saam met Michail en Olga teruggetrek na Anitsjkof-paleis. Soos die res van die manlike lede van sy familie het Michail 'n militêre loopbaan gevolg. Hy het daarna by die Keiserlike Wag aangesluit.[9] In November 1898 het hy meerderjarig geword en net agt maande later het hy die vermoedelike opvolger van sy broer Nikolaas geword; sy broer Georgi se dood en die daaropvolgende verandering in die troonopvolging het die feit onderstreep dat Nikolaas nie 'n seun gehad het nie. Omdat die opvolging tot mans beperk was, kon sy drie dogters hom nie opvolg nie. Toe Nikolaas se vrou, Aleksandra, in 1900 weer swanger word, het sy gehoop die baba sou 'n seun wees. Sy het egter die volgende jaar nog 'n dogter gekry.[10]

Michail is beskou as onmerkwaardig, stil en goed gemanierd.[11] Hy het die pligte uitgevoer wat verwag is van 'n troonerfgenaam. In 1901 het hy Rusland verteenwoordig by die begrafnis van koningin Victoria en is hy 'n ridder van die Badorde gemaak. Die volgende jaar is hy 'n ridder van die Kousband gemaak met die kroning van koning Edward VIII van die Verenigde Koninkryk.[12]

Michail was die vermoedelike troonopvolger tot op 12 Augustus 1904, met die geboorte van Nikolaas en Aleksandra se seun, tsarewitsj Aleksei, wat die regmatige troonopvolger geword het. Michail was hierna weer die tweede aanspraakmaker, maar is saam met Aleksandra aangewys as regent vir die seun in die geval van Nikolaas se dood.[13]

Romanses[wysig | wysig bron]

Prinses Beatrice van Sakse-Koburg en Gotha.

Michail het prinses Beatrice van Sakse-Koburg en Gotha in 1902 ontmoet. Hulle het verlief geraak en in Engels begin korrespondeer.[14] Michail het Frans en Engels vlot gepraat.[15] Dit het aanvanklik gelyk of hulle sou trou, maar die Oosters-Ortodokse Kerk verbied 'n huwelik tussen neef en niggie; Michail se pa en Beatrice se ma was broer en suster. Nikolaas wou nie die huwelik goedkeur nie en die romanse het doodgeloop.[16]

Michail het hierna sy aandag gevestig op Aleksandra Kossikofskaja, wat algemeen as "Dina" bekend was. Sy was sy suster Olga se hofdame. Sy was egter nie koninklik nie.[17] Michail het die idee van sy vriende verwerp om haar as minnares aan te hou,[18] en in Julie 1906 het hy aan Nikolaas geskryf en toestemming gevra om met haar te trou.[17] Nikolaas was ontsteld,[17] want daar is van koninklikes verwag om met koninklikes te trou, anders sou hulle kinders hulle nie kon opvolg nie. Nikolaas het Michail gedreig om hom uit Rusland te verban indien hy sonder sy toestemming trou.[17] Hulle ma, Maria, het Dina afgedank as Olga se hofdame en Michail tot middel September na Denemarke geneem.[17]

Kort ná sy terugkeer na Rusland het drie Britse koerante op 24 September 1906 aangekondig dat Michail en prinses Patricia van Connaught gaan trou,[19] maar nie een van hulle het iets daarvan geweet nie. Buckingham-paleis het 'n ontkenning uitgereik.[20] Michail en Dina het beplan om stilletjies te trou, maar Dina is deur die Ochrana, Nikolaas se geheime polisie, dopgehou en verbied om te reis.[21] Weens die druk van sy familie en omdat hy Dina nie kon sien nie, het dit gelyk of Michail teen Augustus 1907 belangstelling verloor het.[22] Dina het oorsee gaan woon. Sy het nooit getrou nie en het geglo sy is Michail se regmatige verloofde, maar die romanse was verby.[23]

Natalia Brasowa.

Vroeg in Desember 1907 is Michail voorgestel aan Natalia Sergejewna Woelfert, die vrou van 'n mede-offisier, en van 1908 af het 'n diepe vriendskap ontwikkel.[24] Natalia was nie 'n koninklike nie en het 'n dogter uit haar eerste huwelik gehad. Teen Augustus 1909 was hulle minnaars,[25] en teen November 1909 het Natalia apart van haar man gewoon in 'n woonstel in Moskou waarvoor Michail betaal het.[26] In 'n poging om 'n skandaal te voorkom, het Nikolaas Michail oorgeplaas na Orjol, 400 km van Moskou af, maar Michail het 'n paar keer per maand na Moskou gereis om Natalia te sien.[27]

Hulle enigste kind, Georgi (wat na Michail se oorlede broer genoem is), is in Julie 1910 gebore, voor haar egskeiding van haar tweede man afgehandel was.[28] Om te verseker die seun sal as syne erken word en nie as Woelfert s'n nie, het Michail die datum van die egskeiding laat terugdateer. Nikolaas het aan die seun die van "Brasof" gegee, genoem na Michail se landgoed by Brasowo. Dit was 'n stille erkenning dat Michail sy pa was.[29]

In Mei 1911 het Nikolaas aan Natalia toestemming gegee om van Moskou na Brasowo te verhuis en het hy haar die van "Brasowa" gegee.[30] In Mei 1912 is Michail na Kopenhagen vir die begrafnis van sy oom koning Frederik VIII van Denemarke, waar hy 'n maagseer gekry het wat hom vir jare sou las gee.[31] Ná 'n vakansie in Frankryk, waar hy en Natalia deur die Ochrana agtervolg is, is Michael terug na Sint Petersburg verplaas. Hy het Natalia saam met hom na die hoofstad geneem en haar in 'n woonstel laat woon, maar sy is deur die gemeenskap verwerp en binne 'n paar maande het hy haar na 'n villa in Gatsjina geskuif.[32]

Huwelik[wysig | wysig bron]

In September 1912 was Michail en Natalia met vakansie oorsee en soos gewoonlik is hulle deur die Ochrana agtervolg. In Berlyn het Michail aangekondig hy en Natalia sou per motor na Cannes ry, en hy het sy personeel opdrag gegee om per trein te volg. Die Ochrana het opdrag gekry om ook per trein te volg, eerder as per motor, en dus was Michail en Natalia vir 'n ruk alleen. Michail het die reis met opset so beplan.[33] Op pad na Cannes het hy en Natalia na Wenen afgedraai, waar hulle op 16 Oktober 1912 in 'n Serwies-Ortodokse kerk getroud is.[34]

Twee weke ná die troue het Michail aan sy ma en broer geskryf om hulle oor die huwelik in te lig.[35] Hulle was albei hewig ontsteld en sy broer was geskok omdat Michail "sy belofte verbreek het om nie met haar te trou nie".[36]

Nikolaas was veral ontsteld omdat sy erfgenaam, Aleksei, enstig siek was aan hemofilie, en dit was een van die redes wat Michail genoem het dat hy met Natalia getrou het.[37] Michail was bang hy sou met Aleksei se dood weer die vermoedelike erfgenaam word en dan sou hy glad nie met Natalia mag getrou het nie. Deur voor die tyd met haar te trou, kon hy vroeg van die lys van troonopvolgers verwyder word en so sou hy Natalia nie verloor nie.[35] In 'n reeks dekrete in Desember 1912 en Januarie 1913 het Nikolaas Michail van sy militêre pligte onthef, hom uit Rusland verban, al sy belange in Rusland gevries, beslag gelê op sy landgoede en hom van die lys van troonopvolgers verwyder.[38] Die gemeenskap was geskok oor die graad van Nikolaas se vergelding, maar daar was min simpatie vir Natalia.[39] Sy mag nie as "groothertogin" bekend gewees het nie; sy het die titel "Madame of grafin Brasowa" gebruik.[40]

Die egpaar het ses maande lank in hotelle in Frankryk en Switserland gebly sonder dat daar 'n afname in hulle lewenstandaard was. Hulle is besoek deur Michail se suster groothertogin Ksenia Aleksandrowna en neef groothertog Andrei Wladimirowitsj.[41] In Julie 1913 het hulle Michail se ma in Londen gesien, en sy het vir Natalia "die harde waarheid vertel", volgens Ksenia se dagboek.[42] Ná nog 'n reis na die vasteland van Europa het Michail 'n deftige huis 32 km van Londen af vir 'n jaar gehuur.[43] Sy geldsake het slegter begin lyk, want hy moes staatmaak op geld wat op bevel van Nikolaas uit Rusland gestuur is, en Nikolaas het steeds sy landgoede en belange beheer.[44]

Oorlog[wysig | wysig bron]

Michail in 1917.

Ná die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog in 1914 het Michail die keiser gevra of hy na Rusland kon terugkeer om in die weermag te dien – op voorwaarde dat sy vrou en seun kon saamkom. Nikolaas het ingestem. In Sint Petersburg (toe Petrograd) het Michail en Natalia in 'n villa in Gatsjina ingetrek wat hy vir haar gekoop het. Sy is nie toegelaat om in die keiserlike paleise te woon nie.[45]

Die groothertog het die rang generaal-majoor gekry en bevelvoerder van 'n afdeling in die Kaukasus geword. Hulle het 'n doeltreffende gevegsmag geword.[46] In Januarie 1915 het Michail die hoogste militêre medalje, die orde van sint Joris, 4de klas, gekry. Anders as die keiser was sy broer 'n gewilde militêre leier.[47]

Aanvanklik is geglo die oorlog sou nie lank duur nie, maar teen Januarie 1915 het die wrede aard daarvan duidelik geword. Michail was ontsteld daaroor en het veral mense in gesagsposisies kwalik geneem. Hy skryf: "As die gewone mense oor die kwessie van oorlog besluit het, sou ek nie so passievol daarteen gekant gewees het nie."[48] Michail het in 'n brief aan sy vrou erken hy kry skaam, veral wanneer hy veldhospitale besoek, omdat die soldate sal kan dink hy is medeverantwoordelik vir die lyding.[48]

Michail het aan die begin van die oorlog aan Nikolaas geskryf en gevra dat sy seun wettige status kry sodat hy versorg kon wees indien Michail aan die front sou sterf.[49] Nikolaas het eindelik ingestem en op 26 Maart 1915 het die seun die titel "graaf Brasof" gekry.[50]

Openbare onrus[wysig | wysig bron]

Michail en ander lede van die keiserlike familie, onder andere die groothertoë Aleksander, Georgi, Nikolaas en Dmitri en groothertogin Elisabeth, het gewaarsku oor die toenemenede openbare onrus en van die waarneming dat Nikolaas II beheer word deur sy Duits gebore vrou, Aleksandra, en die lekeprediker Raspoetin.[51] Nikolaas en Aleksandra het geweier om te luister.

In Desember 1916 het Dmitri en vier van sy vriende Raspoetin vermoor.[52] Michail het op Brasowo van die moord uitgevind waar hy Kersfees saam met sy gesin deurgebring het.[53] On 28 Desember was daar, volgens die Franse ambassdeur, 'n mislukte sluipmoordaanval op Aleksandra; die enkele aanvaller is gevang en die volgende dag gehang.[54]

Die president van die staatsdoema en ander hooggeplaastes het ook gevra dat Alexandra onthef word, maar Nikolaas wou steeds nie luister nie.[55] Sameswerings en skinderstories teen Nikolaas en Aleksandra het bly toeneem.[56]

Die Februarie-rewolusie het uitgebreek sonder enige spesifieke leierskap of vooraf beplanning. Petrograd was die middelpunt van die aksie. Op 23 Februarie (8 Maart volgens die Gregoriaanse kalender) het mense in kosrye begin betoog. Duisende vroulike tekstielwerkers het gou daarna by hulle aangesluit. Hulle het uit hulle fabrieke geloop – deels ter viering van Internasionale Vrouedag, maar ook om teen die geweldige broodtekort te betoog. Al hoe meer mense het uit die fabrieke gestroom om by die betogers aan te sluit. Die skares het deur die strate geloop en geskree "Brood!" en "Gee ons brood!"

In die volgende twee dae het die staking, wat aangemoedig is deur sosialistiese aktiviste, versprei na al die fabrieke en winkels in die stad. Teen 25 Februarie was feitlik elke nywerheidsonderneming in Petrograd, asook talle handels- en diensondernemings, gesluit. Studente, witboordjie-werkers en onderwysers het by die stakers aangesluit. In die staatsdoema het sosialistiese en liberale afgevaardigdes besef dat hulle ’n groot probleem op hande het. Hulle het die bestaande regering veroordeel en ’n kabinet van ministers geëis. Die Doema, wat hoofsaaklik uit lede van die burgerklas bestaan het, het druk op die tsaar uitgeoefen om te abdikeer en so ’n rewolusie te voorkom.

Abdikasie van Nikolaas II[wysig | wysig bron]

Die middag van 15 Maart [O.S. 2 Maart] 1917 het keiser Nikolaas II, onder druk van generaals en verteenwoordigers van die Doema, ten gunste van sy seun, Aleksei, geabdikeer, met Michail as regent.[57] Later dié aand het hy egter sy besluit hersien. Aleksei was ernstig siek en Nikolaas was bang as hy keiser word, sou hy van sy ouers geskei word.[58] In 'n tweede abdikasiedokument, wat om 23:40 onderteken is maar gemerk is as uitgereik om 15:00, dieselfde tyd as die vorige een,[59] abdikeer Nikolaas II ook namens Aleksei ten gunste van Michail.[60]

Prins Lwof, eerste minister van Rusland, Maart-Julie 1917.

Teen vroeg die volgende oggend is Michail aan die land bekend gestel as "keiser Michail II", maar dié aankondiging is nie oral verwelkom nie. Terwyl sommige weermageenhede gejuig en trou aan die nuwe keiser gesweer het, het ander onverskillig gebly.[61] Toe Michail die volgende oggend wakker word, het hy nie net vir die eerste gehoor sy broer het ten gunste van hom geabdikeer nie, maar ook dat 'n afvaardiging van die Doema hom oor 'n paar uur sou besoek.[62]

Die vergadering met die nuwe eerste minister, prins Lwof, minister Aleksander Kerenski en ander het die hele oggend geduur.[63] Die middag is twee regslui ontbied om 'n verklaring op te stel wat Michail moes teken. Daar was 'n paar moeilike kwessies, soos of Nikolaas, nadat hy eers self geabdikeer het, by magte was om later ook namens sy seun te abdikeer, en of Michail werklik die nuwe keiser was.[64] Ná die lang besprekings verwys Michail in die verklaring na die wil van die volk en erken hy die oorgangsregering as die de facto- uitvoerende mag. Maar hy het nie geabdikeer of die troon van die hand gewys nie.[65] Hy het agterna geskryf omdat hy glo die welsyn van die land moet eerste kom, het hy besluit om die opperste mag net te aanvaar as die volk so besluit het. Hy het 'n beroep op al die land se burgers gedoen om te doen wat die oorgangsregering besluit totdat die grondwetlike vergadering aandui wat die meerderheidsbesluit is.[66]

Kommentators, van Kerenski tot die Franse ambassadeur, Maurice Paléologue, het gedink Michail se optrede is edel en patrioties,[67] maar Nikolaas was ontsteld omdat Michail "voor die grondwetlike vergadering gekruip het" en het die verklaring as "nonsens" afgemaak.[68]

Gebeure daarna het egter die toekoms van die monargie bepaal. Michail se afstanddoening van die troon, hoewel dit voorwaardelik was, het die einde aangedui van die keiserlike regering in Rusland. Die oorgangsregering het min effektiewe mag gehad; die regte mag was in die hande van die Petrograd-sowjet.[69]

Arrestasie[wysig | wysig bron]

Aleksander Kerenski, eerste minster van Julie tot Oktober 1917.

Michail het na Gatsjina teruggekeer. Hy mag nie na sy eenheid of buite Petrograd gereis het nie. Op 5 April 1917 is hy uit die weermag ontslaan.[70] Teen Julie het prins Lwof as eerste minister bedank en is hy deur Aleksander Kerenski vervang. Hy het gelas dat Nikolaas van Petrograd na Tobolsk in die Oeralgebergte gestuur word omdat dit 'n stil plek was waar hy en sy gesin "minder aandag sou trek".[71]

Op 21 Augustus 1917 het Kerenski Michail en Natalia albei in huisarres laat plaas, saam met Nikolaas Dzjonson, Michail se sekretaris sedert Desember 1912. 'n Week later is hulle na 'n woonstel in Petrograd geskuif.[72]

Op 1 September 1917 het Kerenski Rusland tot 'n republiek verklaar. Twee weke later is Michail vrygelaat. In Oktober 1917 was daar 'n tweede rewolusie toe die Bolsjewiste die mag van Kerenski oorneem. Michail het besluit om na Finland te verhuis en hy en Natalia het hulle besittings begin pak. Die Bolsjewiste het dit egter uitgevind en hom weer in huisarres geplaas.[73]

Die huisarres is in November weer gelig. Die grondwetgewende vergadering is in Januarie 1918 gekies. Die Bolsjewiste het dit egter ontbind, hoewel hulle die minderheidsparty was.[74] Op 3 Maart 1918 het doe Bolsjewistiese regering die Verdrag van Brest-Litofsk onderteken waarvolgens Rusland aan die Eerste Wêreldoorlog onttrek. Op 7 Maart 1918 is Michail en sy sekretaris weer in hegtenis geneem.[75]

Op 11 Maart 1918 is Michail en Dzjonson na Perm gestuur. 'n Reispermit is in Mei aan Natalia toegestaan sodat sy by hom kon aansluit. Hulle seun is intussen uit die land gesmokkel.[76]

Dood[wysig | wysig bron]

Michail (links) en nog 'n man (volgens sommige bronne Dzjonson) in April 1918 in Perm.

In Junie 1918 het Bolsjewiste in Perm en die leier van die plaaslike Tsjeka, Gawril Mjasnikof,[77] 'n plan beraam om Michail te vermoor. Mjasnikof het 'n span van vier mans, wat nes hy voormalige gevangenes van die tsaristiese regering was, bymekaargemaak: Wasili Iwantsjenko, Iwan Kolpasjtsjikof, Andrei Markof en Nikolai Zjoezjgof.[78] Met 'n vervalste permit het hulle op 12 Junie om 23:45 toegang tot Michail se hotel gekry.[79] Eers wou Michail nie saam met die mans gaan nie, maar hulle het hom gedwing. Dzjonson het hom vergesel.[80]

Hulle is na buite die stad geneem, waar albei mans doodgeskiet is – Michail van agter.[81] Zjoesjgof en Markof beweer albei hulle het die doodskoot geskiet.[81] Dzjonson is deur Iwantsjenko doodgeskiet.[82]

Die mans se klere is uitgetrek en na Perm geneem nadat die lyke begrawe is. Nadat die klere aan Mjasnikof gewys is as bewys dat die mans vermoor is, is dit verbrand.[83] Die Oeralse streeksowjet het die moorde goedgekeur – óf voor óf ná die tyd.[84] Dit is ook deur Wladimir Lenin goedgekeur.[85] Michail was die eerste lid van die Huis van Romanof wat vermoor is, maar nie die laaste nie.[86] Nie Michail of Dzjonson se oorskot is ooit gevind nie.[87]

Die owerhede van Perm het 'n storie saamgeflans dat Michail deur onbekende mans ontvoer is en verdwyn het.[87]

Nadraai[wysig | wysig bron]

Op 8 Junie 2009, byna 91 jaar ná hulle dood, is beide Michail en Dzjonson amptelik gerehabiliteer. Volgens Russiese staatsaanklaers wys 'n ontleding van die argiefmateriaal dat die twee mans onderwerp is aan onderdukking deur arres, verbanning en dophouding sonder dat hulle van enige misdade aangekla is.[88]

Michail se seun, graaf Brasof, is in 1931 kort voor sy 21ste verjaarsdag in 'n motorongeluk dood.[89] Natalia is in 1952 sonder 'n sent in 'n welsynhospitaal in Parys dood.[90] Haar dogter by haar eerste man, Natalia Mamontowa, het drie keer getrou en 'n boek oor haar lewe geskryf met die titel Step-Daughter of Imperial Russia. Dit is in 1940 gepubliseer.[91]

Michail en Dzjonson is op 1 November 1981 in New York deur die Russies-Ortodokse Kerk Buite Rusland as nuwe martelare tot heiliges verklaar.[92] Dit word nie deur die Moskouse patriargaat erken nie.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ "The Abdication of Nicholas II: 100 Years Later". The Russian Legitimist. Besoek op 30 Januarie 2018.
  2. ↑ Crawford and Crawford, p. 20
  3. ↑ Crawford and Crawford, pp. 17, 20
  4. ↑ 4,0 4,1 Crawford and Crawford, p. 23; Phenix, pp. 8–10; Vorres, p. 4
  5. ↑ Crawford and Crawford, pp. 22–23; Vorres, p. 3
  6. ↑ Vorres, pp. 48–52
  7. ↑ Phenix, pp. 30–31; Vorres, pp. 54, 57
  8. ↑ Crawford and Crawford, p. 23
  9. ↑ Crawford and Crawford, p. 24
  10. ↑ Crawford and Crawford, pp. 25–26
  11. ↑ Crawford and Crawford, p. 27
  12. ↑ Crawford and Crawford, p. 26
  13. ↑ Crawford and Crawford, pp. 28–29
  14. ↑ Crawford and Crawford, pp. 7–8
  15. ↑ Crawford and Crawford, p. 5
  16. ↑ Crawford and Crawford, pp. 8–9
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 Crawford and Crawford, p. 10
  18. ↑ Crawford and Crawford, p. 11
  19. ↑ The Observer, The Sunday Times en Reynold's News van 7 Oktober 1906, aangehaal in Crawford and Crawford, p. 12
  20. ↑ Crawford and Crawford, p. 13
  21. ↑ Crawford and Crawford, p. 14
  22. ↑ Crawford and Crawford, p. 15
  23. ↑ Crawford and Crawford, p. 16
  24. ↑ Crawford and Crawford, pp. 44 47
  25. ↑ Crawford and Crawford, p. 77
  26. ↑ Crawford and Crawford, pp. 85–87
  27. ↑ Crawford and Crawford, pp. 74–91
  28. ↑ Crawford and Crawford, p. 104
  29. ↑ Crawford and Crawford, p. 107
  30. ↑ Crawford and Crawford, p. 111
  31. ↑ Crawford and Crawford, p. 112
  32. ↑ Crawford and Crawford, pp. 116–119
  33. ↑ Crawford and Crawford, pp. 122–125
  34. ↑ Crawford and Crawford, pp. 125–126
  35. ↑ 35,0 35,1 Crawford and Crawford, pp. 129–131
  36. ↑ Brief aan Maria, 7 November 1912, aangehaal in Crawford and Crawford, p. 132
  37. ↑ Crawford and Crawford, pp. 130–132
  38. ↑ Crawford and Crawford, p. 136
  39. ↑ Crawford and Crawford, p. 137
  40. ↑ Crawford and Crawford, pp. 151–152, 410 (note 17), and 213
  41. ↑ Crawford and Crawford, pp. 138–145
  42. ↑ Aangehaal in Crawford and Crawford, p. 146
  43. ↑ Crawford and Crawford, pp. 148–149
  44. ↑ Crawford and Crawford, p. 153
  45. ↑ Crawford and Crawford, p. 161
  46. ↑ Crawford and Crawford, pp. 162–165
  47. ↑ Crawford and Crawford, p. 178.
  48. ↑ 48,0 48,1 Brief van Michail aan Natalia, 22 Januarie 1915, aangehaal in Crawford and Crawford, p. 172.
  49. ↑ Brief van Michail aan Nikolaas, 15 November 1914, Staatsargief van die Russiese Federasie, 601/1301, aangehaal in Crawford and Crawford, p. 164.
  50. ↑ Crawford and Crawford, p. 182
  51. ↑ Crawford and Crawford, p. 240
  52. ↑ Crawford and Crawford, pp. 241–243
  53. ↑ Crawford and Crawford, pp. 244–245
  54. ↑ Paléologue, Maurice (1925), An Ambassador's Memoirs, New York: Doran, vol. III, p. 162, aangehaal in Crawford and Crawford, pp. 231–233
  55. ↑ Crawford and Crawford, pp. 247–251
  56. ↑ Crawford and Crawford, pp. 252–254
  57. ↑ Crawford and Crawford, pp. 279–281
  58. ↑ Crawford and Crawford, p. 286
  59. ↑ Crawford and Crawford, p. 287
  60. ↑ Crawford and Crawford, p. 288
  61. ↑ Crawford and Crawford, p. 295
  62. ↑ Crawford and Crawford, pp. 297–300
  63. ↑ Crawford and Crawford, pp. 302–307
  64. ↑ Crawford and Crawford, pp. 307–311
  65. ↑ Crawford and Crawford, pp. 312–313
  66. ↑ Kerensky, A. F. (1927), The Catastrophe, chap. 1, Marxists Internet Archive, besoek op 14 November 2009
  67. ↑ Kerensky. The Catastrophe (1927), hfst. 1; Paléologue. An Ambassador's Memoirs (1925), vol. III, p. 241.
  68. ↑ Nikolaas se dagboek, 3 Maart 1917, aangehaal in Crawford and Crawford, p. 314
  69. ↑ Crawford and Crawford, pp. 315–319
  70. ↑ Crawford and Crawford, p. 318
  71. ↑ Kerensky, A.F. (1927), The Catastrophe, hfst. 12, Marxists Internet Archive, besoek op 14 November 2009
  72. ↑ Crawford and Crawford, p. 330
  73. ↑ Crawford and Crawford, pp. 335–336
  74. ↑ Crawford and Crawford, pp. 337–338
  75. ↑ Crawford and Crawford, p. 339
  76. ↑ Crawford and Crawford, pp. 344–345
  77. ↑ Statements of local Bolsheviks in the State Archive of the Perm District (Pavel Malkov 90/M-60 and A. A. Mikov 09/2/M-22b), aangehaal in Crawford and Crawford, p. 354
  78. ↑ Mjasnikof, G. (1995), "Filosofija oebijistwa, ili potsjemoe i kak ja oebil Michaila Romanowa", Minoefsjeje, Moskou & Sint Petersburg: Atheneum & Feniks, 18, aangehaal in Crawford and Crawford, p. 355
  79. ↑ Mjasnikof, aangehaal in Crawford and Crawford, pp. 356–357
  80. ↑ Statements of murderers Andrei Markov and Gavriil Myasnikov, valet Vasily Chelyshev and hotel guest Krumnis, aangehaal in Crawford and Crawford, pp. 357–358
  81. ↑ 81,0 81,1 Myasnikov quoting Zhuzhgov, and Markov's statement, aangehaal in Crawford and Crawford, p. 360
  82. ↑ Myasnikov quoting Zhuzhgov, aangehaal in Crawford and Crawford, p. 360
  83. ↑ Myasnikov, aangehaal in Crawford and Crawford, pp. 360–361
  84. ↑ Crawford and Crawford, p. 362
  85. ↑ Statements of Myasnikov and Markov, aangehaal in Crawford and Crawford, pp. 356–357
  86. ↑ Crawford and Crawford, p. 354
  87. ↑ 87,0 87,1 Crawford and Crawford, p. 361
  88. ↑ "Russia rehabilitates tsar's slain younger brother", Expatica Communications B.V., 9 Junie 2009, besoek op 18 November 2009
  89. ↑ Crawford and Crawford, p. 391
  90. ↑ Crawford and Crawford, p. 395
  91. ↑ Majolier, Natholie Mamontova (1940). Step-daughter of imperial Russia. Londen: S Paul.
  92. ↑ "The Canonization of the New Martyrs by the Council of Bishops of the Russian Orthodox Church Outside of Russia in 1981-How It Happened". Archpriest Serafim Gan. The Russian Orthodox Church Outside of Russia. Besoek op 14 Julie 2021

Sien ook[wysig | wysig bron]

Skakels[wysig | wysig bron]

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Groothertog_Michail_Aleksandrowitsj_van_Rusland&oldid=2466800"