Homeros

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
(Aangestuur vanaf Homerus)
Homeros
Homeros. Romeinse voorstelling van sy voorkoms.

Gebore ca. 8ste eeu v.C., volgens Herodotus
Smyrna
Melesigenes, soos vertel in Pseudo-Herodotus
Oorlede onbekend
Ios
Blyplek Smyrna, Cyme (Aeolis), Chios
Nasionaliteit Antieke Griekeland
Vakgebied Samestelling van mondelinge poësie as reisende kunstenaar, uitvoer van 'n skool vir Rapsodies, die Homeridae, op Chios
Bekend vir Ilias, Odyssee, Homeriese Himne, Epiese siklus, ander Homerika
Beïnvloed deur Rapsodiese mondelinge poësie
Invloed op Klassieke werke (Westerse kanon)

Homeros, ook Homerus (Oudgrieks: Ὅμηρος, Hómēros), is 'n Griekse digter en sanger wat volgens meeste bronne rondom die 8ste eeu v.C.[1] geleef het. Die Ilias en Odussee, die oudste bekende en bewaarde literêre werke uit die Griekse letterkunde, is van die vernaamste eposse wat aan hom toegeskryf word.

Hy het eposse gedig waarin 'n groot aantal oorgelewerde verhale oor helde, gode en mitiese vertellinge uit die Griekse kultuur verwerk is. Die vormende invloed wat die Homeriese eposse op die Griekse kultuur gehad het, word wyd erken en gee aan Homeros die titel van die onderwyser van Griekeland.[2] Homeros se werke, waarvan ongeveer die helfte uit toesprake bestaan, verskaf modelle vir oorredende skryfwerk en gesprekvoering, wat regdeur die Griekse Antieke en Middeleeuse tydperke nagevolg is. Homeriese fragmente beslaan amper helfte van die identifiseerbare Griekse papirusrolle wat tot nog toe gevind is.[3] Desondanks al die werke, is daar heelwat bespiegeling onder geleerdes of hy, indien wel, die enigste skrywer van die werke was. Verskeie leidrade uit antieke bronne wil die teendeel bewys.

Onsekerheid heers ook oor waar en wanneer hy geleef het. Herodotus skat dat Homeros ongeveer 400 jaar voor hom (Herodotos) geleef het, wat sy leeftyd rondom 850 v.C. plaas.[4] Die Nederlandse geskiedkundige Kees Ruijgh meen dat Homeros reeds in die negende eeu v.C. moet geleef het. Ander antieke bronne beweer weer dat hy nader aan die veronderstelde tyd van die Trojaanse Oorlog geleef het, rondom die vroeë 12de eeu v.C.[5] Die meeste hedendaagse geleerdes plaas Homeros egter tussen die 7de en 8ste eeu v.C.

Die onsekerhede rondom Homeros se biografie, of hy wel bestaan het of nie, asook wie werklik verantwoordelik is vir al die Homeriese werke staan bekend as die Homeriese kwessie.

Tydvak[wysig | wysig bron]

Gedeelte van 'n 11de-eeuse manuskrip "the Townley Homer." Die skrif aan die bo- en regtekant is scholia.

Om die Homeriese tydvak te bepaal moet daar gekyk word na die konteks waarin die woord "Homeros" gebruik word. Indien die werke in geheel of gedeeltelik aan 'n blinde digter genaamd Homeros toegeskryf word, en werklik deur so 'n persoon geskep is, moet biografiese datums, 'n eeu of geskiedkundige tydperk bestaan, wat as die Homeriese tydvak beskryf kan word. Indien Homeros egter beskou word as 'n mitiese karakter, die legendariese stigter van 'n gilde rapsodiste genaamd die Homeridae, beteken "Homeros" die werke toegeskryf aan die rapsodiste van die gilde. Die rapsodiste het hulle werke meestal binne die bestek van 'n eeu of paar eeue saamgestel. Die woord "Homeros" word ook gekoppel aan die tradisionele elemente van digkuns, wat aan die rapsodiste bekend was. Die elemente is deur hulle aangewend om mondelinge poësie mee te skep en so inligting rakende die kultuur van Mukeense Griekeland oor te dra. Hierdie inligting word algemeen "Die wêreld van Homeros" (of van die Odussee of die Ilias) genoem. Die Homeriese tydvak sal in hierdie geval 'n aantal historiese tydvakke dek, vernaam die Mukeense era, wat die eerste weergawe van die Ilias voorafgaan. Ten laaste is gevind dat meeste van die Ilias en Odussee se geografiese en materiële inhoud ooreenstem met die Laat-Egeïese Bronstydperk, die bloeitydperk van Troje. Die gebeure het afgespeel voor die ingebruikneming van die Griekse alfabet.

Saam met die vraag oor of 'n biografiese persoon, naamlik Homeros bestaan het, en watter rol hy gespeel het met die ontwikkeling van die onderskeie bekende tekste, word die kwessie geopper of 'n eenvormige teks van die Ilias en Odussee ooit bestaan het. Daar moet in ag geneem word dat die gedrukte tekste woord vir woord die produk is van geleerdes se insette die afgelope drie eeue. Elke uitgawe van die Ilias en Odussee verskil ietwat van mekaar vanweë die feit dat redakteurs staat maak op verskillende manuskripte en fragmente. Hulle neem ook verskillende besluite rakende die mees akkurate teks om te gebruik. Die term "akkuraatheid" dui op 'n wesenlike veronderstelling dat 'n oorspronklike eenvormige teks bestaan het. Die manuskripte van die tans beskikbare volledige werk dateer nie verder terug as die 10de eeu nie. Hierdie tekste bevind hulself aan die stertkant van 'n verdwene duisendjarige ketting van kopieë. Die kopieë is oorgeskryf soos elke generasie manuskripte gedisintegreer het, verlore geraak het of vernietig is. Hierdie talle manuskripte verskil so min van mekaar dat 'n enkele oorspronklike manuskrip gepostuleer kan word.[6]

Die leemte in die ketting word oorbrug deur die scholia (aantekeninge) in die bestaande manuskripte. Die scholia toon aan dat die oorspronklike manuskrip in die tweede eeu v.C. deur Aristargos van Samothrake gepubliseer is. As bibliotekaris van die Biblioteek van Alexandrië het hy 'n taamlike uiteenlopendheid in die Homeriese werke bespeur, en gepoog om 'n meer outentieke kopie saam te stel. Hy het in die proses verskeie manuskripte versamel. Die een wat hy op die ou einde vir regstelling gekies het, was die Koine manuskrip, wat later deur Murray vertaal is as die "Vulgata." Aristargos is bekend vir sy konserwatiewe keuses van bronne en het versreëls gemerk wat volgens hom nie Homeros se werk is nie. Die hele laaste boek van die Odussee is so deur hom gemerk.

Fragment uit die 2e boek van die Ilias

Die Koine weergawe is op sy beurt weer van Zenodotos, die eerste bibliotekaris in Aleksandrië, afkomstig. Hy het sy merk gemaak aan die begin van die 3de eeu v.C. Zenodotos het ook probeer om outentisiteit terug te besorg aan die manuskripte wat hy in 'n chaotiese toestand gevind het. Hy stel die voorbeeld deur gedeeltes wat hy as oneg beskou te merk, en voeg gedeeltes by wat hy as vermis beskou. Nie Zenodotos of Aristargos maak melding van enige outentieke hoofkopie van waaruit regstellings gemaak kan word nie. Hulle benadering was intuïtief en die huidige indeling van 24 boeke elk vir die Ilias en Odussee is deur Zenodotos in plek gesit.

Murray verwerp die idee dat 'n gesaghebbende teks vir die Vulgata bestaan het tydens Zenodotos se leeftyd. Hy maak gebruik van fragmente en aanhalings van Homeros uit ander werke waarvan ongeveer 200 in bestaan was tydens sy navorsing. Sommige van die tekste stem ooreen met huidige tekste, party omskryf die tekste en ander word glad nie verteenwoordig nie. Murray haal aan uit Achilles se skild wat ook verskyn in Herkules se skuld in Hesiodos. Hy maak die gevolgtrekking dat die epiese gedigte in 'n "vloeibare toestand" verkeer het en stel 150 v.C. voor as die datum waartydens die tekste verdig tot die Vulgata. Murray sê ook dat "Homeros" in die vyfde eeu v.C. die betekenis gedra het van die "outeur van die Ilias en Odussee", maar dat mens nie seker kan wees van wat met daardie woorde bedoel is nie.[7]

Die vroegste vermelding van 'n Homeriese werk is deur Kallinos, 'n digter wat rondom 750 v.C. geleef het. Hy skryf die epos Thebais aan Homeros toe – 'n heldedig oor die Epigone se aanval op Thebe. Die Thebais is geskryf in die tyd toe die Griekse alfabet in gebruik geneem is, maar kon oorspronklik 'n mondelinge gedig gewees het. Verder word die Ilias in Herodotos genoem met betrekking tot die vroeg sesde eeu v.C., maar daar word nie genoem van watter Ilias gepraat word nie. Dit wil voorkom of al die antieke bronne vasberade blyk te wees dat Homeros bestaan het. Die skrywer van Apollo se loflied identifiseer homself in die laaste vers van die gedig as 'n blinde man van Chios.

Nieteenstaande hierdie inligting is daar nog steeds gronde om aan te voer dat Homeros slegs 'n mitologiese karakter is – die sogenaamde stigter van die Homeridae. Martin Litchfield West maak aanspraak daarop dat "Homeros" nie die naam van 'n geskiedkundige digter is nie, eerder 'n fiktiewe saamgestelde naam.[8] Oliver Taplin verkondig weer in die Oxford History of the Classical World se hoofstuk oor Homeros dat sy lewe grootliks bewysbaar fiktief is.[9] Nog 'n aanval op die biografiese besonderhede kom van G.S. Kirk wat sê dat die Oudheid niks definitiefs geweet het van die lewe en persoonlikheid van Homeros nie.[10] Taplin weer, verkies om van Homeros te praat as 'n geskiedkundige konteks vir die gedigte. Sy datum vir hierdie konteks lê tussen 750 – 650 v.C. sonder om Murray se "vloeibare toestand in oorweging te bring." Die "Ilias" word algemeen beskou as die oudste werk van Westerse letterkunde.

Volgens Murray is daar 'n baie skraal kans dat die Ilias en Odussee uit die vroeë bronne, met of sonder Homeros, dieselfde is as die wat ons vandag ken. Gregory Nagy kies die sesde eeu v.C. as die datum waarop die eposse vasgelê is, eerder as Murray se 150 v.C. Hy baseer dit op die feit dat die Ilias voorgedra is tydens die Panathenaia, wat in 566 v.C. begin het.[11] Die bogenoemde sienings is almal egter filologies van aard. Ongeag of Homeros bestaan het of nie, en of die Homeriese tekste naby is aan die wat vandag bestaan, kan filologie nie op sy eie enige lig werp op die ooreenkomste tussen die Mukeense kultuur en die geografiese en materiële dekor van Homeros se wêreld nie.

Argeologie steun egter die teorie dat heelwat gedetailleerde inligting oorleef het in die vorm van formules en stereotiepe stukke, wat kreatief gekombineer is deur die rapsodiste van latere eeue. 'n Aantal gekombineerde argeologiese en filologiese werke is al oor die onderwerp geskryf, soos Denys Page se "History and the Homeric Iliad" en Martin Nilsson se "The Mycenaean Origin of Greek Mythology." Die taalkundige Calvert Watkins gaan so ver as om 'n oorgeërfde Proto-Indo-Europese taaloorsprong te gaan soek vir sekere epitetons en die epiese gedig.[12] Indien hy reg is, kan die stereotipe temas en gedigte van rapsodiste heelwat ouer wees as die Trojaanse oorlog, wat in daardie geval slegs die nuutste geleentheid sou wees vir 'n epos.

Dit is moeilik om Homeros voor te stel as 'n enkele skrywer van 'n versameling werke, aangesien dit vandag historiese gebeure beskryf wat meestal werklikheid was, behalwe vir die ooglopende mitologie. Homeriese studies is die tameletjie van filosofie, want dit het nie 'n begin of einde nie. Maak nie saak wat as die eerste kwessie gekies word nie, dit lei onmiddellik na 'n verdere kwessie. Die versameling kwessies staan bekend as die Homeriese kwessie.

Lewe en legendes[wysig | wysig bron]

Die vitae Homeri, "Homeros se lewens"[wysig | wysig bron]

Homeros en sy gids, deur William-Adolphe Bouguereau (1825-1905), beeld Homeros uit op Berg Ida, omring deur honde en gelei deur die bokwagter Glaukos (soos oorvertel in die Pseudo-Herodotos)

Verskeie tradisies oorleef wat bewerings maak rakende Homeros se geboorteplek en agtergrond. Lucianus die satirikus beskryf hom, in sy Ware geskiedenis, as 'n Babiloniër genaamd Tigranes wat die naam Homeros aanneem na hy as "gyselaar" ("homeros") geneem is deur die Grieke.[13] Wanneer Keiser Hadrianus die Orakel by Delphi oor Homeros uitvra, antwoord die Putia dat hy van Ithaka is – hy is die seun van Epikaste en Telemachos uit die Odussee.[14]

Hierdie stories verskyn in die verskeie "lewens van Homeros,"[15] en is sedert die Aleksandrynse era met die verloop van tyd saamgestel.[16]

"Homeros se lewens" verwys dus na 'n versameling van langer fragmente oor die onderwerp, geskryf deur merendeels anonieme skrywers. Sommige van die fragmente is toegewys aan meer bekende skrywers. Thomas W. Allen versamel al die vitae in die 20ste eeu en kombineer dit tot 'n standaard verwysingswerk wat deel word van die Homeri Opera, "Homeros se werke". Die eerste publikasie verskyn in 1912 deur Oxford University Press.[17]

Allen teken verskeie vitae op, wat uit verskillende bronne bymekaargemaak is:

  • Vita Herodotea, ble. 192-218, beter bekend as die Pseudo-Herodotos, moontlik omrede dit nie van Herodotos is nie
  • Certamen Homeri et Hesiodi, ble. 225-238 met fragmente op ble. 218-221
  • Die twee Plutarchi vitae (nou Pseudo-Plutarchus), ble. 238-244 en ble. 244-245 onderskeidelik
  • Sekere vitae geïdentifiseer as IV (elders bekend as Vita Scorialenses,[18]) ble. 245–246, V (Vita Scorialensis II), ble 247–250, VI (Vita Romana,[19]) ble. 250-253 en ten laaste VII, wat eintlik drie uittreksels is van Eustathius, ble. 253-254 en 255, John Tzetzes, ble. 254-255, en Suda, ble. 256-268, nou bekend as Hesuchios van Milete.

Nagy herorganiseer die lys in elf dele, Vita 1 tot Vita 10, met Plutarchus verdeel in 3a en 3b. Hy sluit bykomend Vita 11 in, uit die Chrestomatieë van Proclus, ble. 99-102.[20]

Etimologie[wysig | wysig bron]

Die oorsprong van die naam "Homeros" is onbekend, oënskynlik Grieks. Talle Griekse woorde is egter leenwoorde, benaderings of omskrywings van vreemde woorde. Dit het veral voorgekom by name uit die ooste waar daar kontak was met sprekers van tale uit die dele. Darius is byvoorbeeld deur die Grieke, homself en die ander Oudpersiese sprekers, Dārayava(h)uš, "hou die goeie ferm vas" genoem. Die onttroonde koning van Thebe, Kadmos, na bewering 'n Fenesiër, is moontlik as 'n Oosterling beskou vanweë die Hebreeuse/Fenisiese "qdm" – "die ooste". Priamos is waarskynlik afkomstig van die Luwiese "Priya-muwa-", wat "uitsonderlik braaf" beteken. Verskeie name besit 'n vreemde herkoms maar pas ook via Grieks binne ontlenings aan Proto-Indo-Europees. Min riglyne is beskikbaar om die taalkundige te ondersteun met die identifisering van die waarskynlikste oorsprong.

Etimologieë vir die naam "Homeros" strek dus wyer as net die Grieke. Aan die een kant kon hy 'n vergriekste Fenisiese naam gehad het. West veronderstel 'n Fenisiese prototipe van Homeros se naam as 'n patroniem (vadersnaam), Homeridae (manlike opvolger uit die geslag van Homeros), *benê ômerîm ("seuns van sprekers" – professionele storievertellers).[21] In hierdie geval sal die vadersnaam dui op die gilde. In Grieks sal die "Homer" in Homeridae in die enkelvoudvorm moes wees, die veronderstelde enkele afstammeling van 'n stamgroep, wat 'n oorgeërfde ambag beoefen. Die hipotetiese Semitiese voorouers is egter in die meervoudsvorm. Waar "ben" vir een "vader" gebruik kan word kan die id- konstruksie nooit 'n meervoudige vader aandui nie. Aan die ander kant is Proto-Indo-Europese etimologieë beskikbaar. Die digter se naam is homofoon met die Griekse ὅμηρος (hómēros), "gyselaar" (of "borg").[22] Die woord kom uit die Attiese dialek en was algemeen in gebruik. In Pseudo-Herodotos en Plutarchus se vitae besit die woord die ietwat obskure betekenis van "blind", wat weer geïnterpreteer word as "hy wat vergesel; hy wat gedwing word om te volg" met betrekking tot 'n gids.[23] Die woord se geografiese lokaliteit word verduidelik deur 'n veronderstelling dat dit meestal gebruik is in Eolië, aan die kus van Klein-Asië, die omgewing waar Homeros opgetree het, en dus tot die Eoliese dialek behoort.[24] Die letter Eta klassifiseer die woord as Oos-Grieks, teenoor die Wes-Griekse Kretensiese vorm, wat 'n Alfa gebruik. Ionies en Atties is ook Oos-Griekse dialekte. Regdeur die Pseudo-Herodotos is ὅμηρος (hómēros) sinoniem met die standaard Griekse τυφλός (tuphlós), wat 'blind' beteken. Proclus se Chrestomathia sê spesifiek "die tuploi is deur die Eoliërs homeroi genoem".[25]

Die uitbeelding van Homeros as 'n blinde sanger-digter in bestaande literatuur begin met die laaste vers in die Deliese Lofsang aan Apollo, die derde Homeriese Lofsang.[26] Dit is later deur Thukydides aangehaal ter ondersteuning van die standpunt.[27] Die skrywer van die lofsang beweer dat hy 'n blinde sanger-digter vanaf Chios is. Verder aanvaar kenners ook al vir 'n geruime tyd dat 'n gedeelte uit die Odussee selfverwysend is[28] waar 'n blinde sanger-digter, Demodokos, in die Faiakiese koning se hof verhale van Troje oorvertel aan 'n gestrande Odusseus.[29]

Ten spyte van die aandrang uit oorgeblewe bronne dat Homeros blind was, is daar verskeie ernstige besware teen die teorie. Van die vitae meen dat hy nie blind was nie. As hy nie kon skryf nie, was hy ongeletterd en nie in staat om werke saam te stel nie. 'n Lang gedig sal buite die bestek van menslike geheue wees sonder geskrewe wenke. Verder is die beelde in die gedig baie grafies en 'n blinde man sou nooit die tonele uit die beelde kon ervaar het nie. Antwoorde bestaan wel op die besware.[30] Die voorbeeld van die blinde John Milton, wat Paradise Lost gedikteer en saamgestel het, toon dat 'n blinde mens 'n heldedig kan skep. Albert B. Lord se The Singer of Tales, wat handel oor moderne rapsodiste wat eposse sing, bewys dat eposse op daardie skaal spontaan, in moderne tye, saamgestel is uit gememoriseerde elemente. Die kwessie rakende geskrewe wenke kan verklaar word as aangeneem word dat Homeros later in sy lewe blind geword het, wat ook die Pseudo-Herodotos se uitgangspunt is. Hiervolgens begin Homeros, na hy sy sig verloor het, 'n loopbaan as 'n swerwende rapsodis of impromptu digter by openbare sametrekke. Hy neem na bewering, aan die begin of vroeg in sy nuwe loopbaan, die verhoognaam "die blinde man" aan, wat hom in die kategorie plaas van blinde profete wat met geïnspireerde innerlike visie sien, en so 'n mate van goddelike glorie aan die optrede verleen.

Die vitae bly egter uiteenlopend oor die betekenis van die naam. Nog 'n verklaring is dat dit verdeel kan word in Hom-eros, met 'Hom' van die Griekse 'homou' ("saam"),[31] en die tweede –ar- in 'arariskein' ("bring bymekaar"),[32] met die Eta in -eros uit Oos-Grieks. Dit kan moontlik die betekenis dra van die saambring van die blinde man en sy gids. Gregoray Nagy maak gebruik van die frase, phone homereusai, "pas [die lied] by die stem" uit Hesiodos, moontlik 'n tydgenoot van Homeros. Dit sal aan "Homeros" die betekenis gee van "hy wat [die lied] byeenvoeg".[33]

Indien die naam oorweeg word as 'n kategorie of klassifikasie, laat dit die moontlikheid bestaan dat enige rapsodis daaronder kon klassifiseer, en daar dus geen biografiese oorspronklike naam Homeros bestaan het nie. West sê dat 'n moontlikheid bestaan waar Homeros nie die naam van 'n historiese Griekse digter was nie, maar eerder die verbeelde stamvader van die Homeridai. Name van gildes met agtervoegsels –idai en –adai is nie normaalweg gegrond op die naam van 'n geskiedkundige persoon nie.[21]

Kulturele agtergrond[wysig | wysig bron]

Antieke Griekse kus van Anatolië

William Ihne kon, na die bestudering van die bronne, 19 plekke uit die oudheid identifiseer wat Homeros as burger beskou het, selfs Athene. Die aanspraak word gemaak omdat Smirna, wat Homeros as boorling beskou, 'n kolonie van Athene was. Die rede vir die veelvuldige aansprake is die gevolg van onderlinge burgerlike wedywering om hierdie eer.[34] Ihne kies Smirna omrede sommige van die vitae die woord "Homeros" as Eolies identifiseer en die stad 'n Eoliese geskiedenis het. Met die keuse word voorkeur gegee aan die langste, mees gedetailleerde vita, die Pseudo-Herodotos, een van die bronne wat Smirna as oorspronklik Eolies eien.

Die Eoliërs is een van die drie vernaamste etniese groepe uit antieke Griekeland. Die Ioniërs en Doriërs is die ander twee. Eoliërs is grotendeels afkomstig uit Tessalië maar het ook vroeër, na die Trojaanse oorlog, Beotië as tuiste gehad. Die okkupasie geskied in die selfde tyd as die besetting van Peloponnesos deur die Doriërs. Eoliërs het 'n eie Oos-Griekse dialek gepraat. Hesiodos is as Beotiër deel van hierdie groep. Dit kom duidelik na vore in sy werke met die Eoliese gedeeltes wat van toepassing is op Homeros se naam. Die Eoliërs koloniseer die noordwestelike kus van Klein-Asië en doop hulle gebiede Eolië en Lesbos.[35] Die nedersettings daar was reeds deur afstammelinge uit die Trojaanse oorlog bewoon en volgens Pseudo-Herodotos is die oorlewering en geskiedenis deur die Eoliërs lewendig gehou. Eolië het gestrek vanaf die kus teenoor Lesbos tot by Smirna op die rand van Ionië. Die Eoliese bond, Smirna ingesluit, het uit 12 stede bestaan terwyl die Ioniese bond in die suide gelê het, ook met 12 stede. In ongeveer 688 v.C. word Smirna deur die Kolofone oorgeneem na hulle blykbaar vertoef het vir 'n fees. Smirna word gevolglik 'n Ioniese kolonie.[36]

Die twee bonde se politieke relevansie kom tot 'n einde met die uitgang van die 5de eeu v.C. Dit volg op die aansluiting of geforseerde aansluiting van die stede rondom die Egeïese see tot die Deliese bond – 'n Koine groepering onder Atheense leierskap. Elke stad moes manskappe, skepe of geld bydrae tot 'n gesamentlike weermag. Die besonderhede en gesamentlike gebeure is die onderwerp van Thukydides se Geskiedenis van die Peloponnesiese oorlog. Inskripsies uit daardie tyd lewer 'n basis vir die bestudering van die Eoliese taal. Hiervolgens kan Buck drie dialekte onderskei, Tessalies, Beoties en Lesbies.[37]

Die Ioniese stede in Klein-Asië het 'n Ioniese dialek gepraat. In die grensgebiede tussen Ionië en Eolië het die dialekte mekaar verdring en 'n Ionies-Eoliese mengsel tot gevolg gehad, soortgelyk aan die in die Homeriese gedigte.[38] Chios was byvoorbeeld altyd lid van die Ioniese bond[39] en tog bevat die dialek daar 'n paar aspekte wat van Eoliese oorsprong is.[40] Die selfde soort vermenging het nie op die Ionies-Doriese grens in die suidwestelike Anatolië voorgekom nie.

Weens die feit dat Lesbies met die verloop van tyd meer Ioniese aspekte in digkuns bygekry het, betoog Janko vir 'n noordwaartse uitbreiding van die Ioniese dialek en populasie ten koste van die Eoliërs.[41] Eolies het geleidelik met Ionies saamgesmelt. Na die 5de eeu v.C. het beide egter begin saamsmelt met die nou wydverspreide susterdialek van Ionies genaamd Atties, asook Koine, wat in die Hellenistiese era daaruit ontwikkel. Atties maak sy verskyning in Ioniese werke in die 4de eeu v.C. en vervang Ionies teen ongeveer 100 v.C. Die nuwe koninkryk van Pergamum verkry in 281 v.C. die Eoliese kus van Anatolië en verdeel die Lesbiese dialek sodoende in twee. Lesbies verdwyn teen die 3de eeu v.C. uit die koninkryk maar leef tot die 1e eeu n.C. buite die koninkryk voort as die laaste Eoliese dialek.[42]

G.S Kirk is ietwat skepties oor die biografiese inligting in die vitae, hy gee egter beperkte krediet aan sekere van die omstandighede. Daarin word redelik gereeld genoem dat Homeros in die Ioniese streek van Klein-Asië, in Smirna of op die eiland Chios, gebore is en op die Kukladiese eiland Ios gesterf het.[16] Die gebiede was op daardie tydstip Eolies of ten minste gedeeltelik Eolies. Smirna is toe nog nie deur die Ioniërs oorgeneem nie. Chios is bewoon deur pre-Hellenistiese stamgenote uit Tessalië met 'n onbekende taal, wat Eolies kon wees. Die band met Chios dateer ten minste terug tot met Semonides van Amorgos, wat die gedeelte uit die Ilias 6.146 aanhaal as deur "die man van Chios".[43]

ʼn Eponieme sanger-digtersgilde bekend as die Homeridae (Homeros se seuns)[44] was ook daar doenig en kan hul herkoms terug neem na 'n voorganger met die naam. Op Ios was sekere Eoliese woorde in gebruik, onder andere Homêreôn, een van die Iosiese maande.[45] Daar word gesinspeel op die verband met Smirna deur die oorspronklike naam wat in verskillende vitae aan hom gegee is: Melesigenes, "gebore uit die Melesrivier", 'n rivier wat deur die stad vloei.

Die gedigte lewer ook bewyse op van 'n familiariteit met die natuurlike omgewing en plekname van Klein-Asië;[46] Homeros verwys byvoorbeeld na weilandvoëls by die mond van die Kaystrosrivier,[47] 'n storm in die Ikariese see[48] en noem dat vroue in Lidië en Karië ivoor met skarlaken bevlek.[49] Hy moes ook oor geografiese kennis van die hele Mukeense Griekeland beskik het soos bewys is deur die ontdekking van meeste van die plekke. Wilhelm Dörpfeld, die klassieke argeoloog,[50] stel voor dat Homeros meeste van die plekke wat hy in sy heldedigte beskryf, soos Mukene en Troje, besoek het. Volgens Diodorus Siculus het Homeros selfs Egipte besoek.[51]

Biografie[wysig | wysig bron]

Chios

Sommige vitae, byvoorbeeld Thamyris[52] en Hesiodos, beeld Homeros uit as 'n swerwende minstreel wat tot sover as Chalkis gereis het om op te tree by die begrafnisspele van Amphidamas.[53] Verder word 'n beeld geskep van 'n blinde bedelende sanger wat hom met gewone mense soos skoenmakers, vissers, pottebakkers, seemanne en bejaardes in die bymekaarkomplekke van hawedorpe opgehou het.[54] Die gedigte lewer egter bewyse op van sangers in die howe van die adelstand, wat 'n sterk aristokratiese ondertoon tot gevolg het. Die afwesigheid van enige vername nie-adellike protagoniste versterk die tema. Dit kom ook na vore in gevalle soos die afranseling van die nie-adellike Tersites deur koning Odusseus oor hy durf waag het om sy meerderes te kritiseer. Die kwessies laat geleerdes verdeeld oor tot watter kategorie, indien enige, die hofsanger of swerwende minstreel, die historiese "Homeros", behoort.[55] Meeste van die 12 vitae is nie werklik gemoeid met historiese egtheid nie en lewer uiteenlopende stories oor Homeros se oorsprong, meeste daarvan deels in misterie gehul ook. Homeros word in sekere gevalle byvoorbeeld beskryf as die seun van die Melesrivier en 'n nimf. Pseudo-Plutarchus steun egter minder op mitologie en stel 'n alternatiewe stamboom voor waarvolgens Homeros en Hesiodos neefs is. Die enigste weergawe wat aanneem dat Homeros 'n werklike persoon was in 'n bestaande natuurlike omgewing, sonder om mitologie te betrek, is die effens langdradige Pseudo-Herodotos.

In die vitae word Cleanax van Argos, 'n kolonis van Kyme, voogskap gegee oor 'n wees gelate Chretheis. Sy was die dogter van afgestorwe vriende en medekoloniste. Hy stuur haar later uit skaamte, weens 'n buite egtelike swangerskap, na die nuwe kolonie van Smirna sodat sy vriend Ismenias van Beotië na haar kan omsien. Tydens die bywoning van 'n fees op die oewer van die Melesrivier skenk sy onverwags geboorte aan 'n seun, wat sy Melesi-genes doop, "riviergeborene". Hierna verlaat sy die sorg van Ismenias en word as enkelmoeder 'n trekarbeider. In die tyd kry sy werk by Phemius, 'n skoolhoof, om wol te verwerk wat hy by studente as betaling ontvang. Hulle ontwikkel 'n verhouding en hy oortuig haar om by hom te bly (syn-oikein) met die belofte dat hy die kind as sy eie seun sal aanneem, ondersteun en opvoed.

Melisigenes blyk begaafd en baie suksesvol op skool te wees. Met sy ouers se dood jare later erf hy die skool en laat sy huis se deure gasvry oop vir reisende handelaars. Een van die handelaars, Mentes, oortuig hom om die skool te verkoop en as seeman op sy skip te kom werk. Volgens oorlewering verwyl hy sy tyd in die hawens met navorsing en die maak van aantekeninge. Na hy 'n oogsiekte ontwikkel word hy in Itaka by 'n vriend van die kaptein gelos vir behandeling en om aan te sterk. Hy gebruik dié tyd om die storie van Odusseus na te vors. Hy herstel mettertyd maar beleef later 'n terugslag, wat hom permanent blind laat.

Izmir (Smirna)

Met sy aftrede op Smirna besluit die nou blinde Melisigenes op 'n loopbaan as resiteerder van poësie. Sy hulpbronne raak algaande uitgeput en hy gaan op reis op soek na beter geleenthede. In Neonteichus, 'n kolonie van Kyme, vertoef hy voor 'n skoenwinkel om te bedel deur gedeeltes in daktiliese heksameter saam te voeg en voor te dra. So begin 'n gewoonte waarmee hy die res van sy lewe sal volhou. Hy gebruik poësie om oor gewone sake te kommunikeer en sodoende sy vaardigheid bekend te stel. Die skoenmaker, Tychius, open sy deure vir hom en laat hom toe om in sy winkel te resiteer. Hy word vir 'n tyd lank 'n trekpleister in Neontychus maar kom nie werklik op die been nie en keer terug na Kyme. Met sy terugtog word hy in Larissa betaal om 'n epitaaf te skryf vir Midas, die afgestorwe koning van Frigië, se graf.

Terug in Kyme gaan hy voort met die voordrag van sy poësie in salonne. Hy word so suksesvol dat hy die sittende stadsraad vra vir geldelike ondersteuning met die byvoordeel dat hy die stad beroemd sal maak. Een van die raadslede argumenteer dat as hulle homeroi, “blinde mans”, ondersteun, hulle binnekort met 'n menigte van hulle in Kyme te make sal hê. Die voorstel word afgeskiet en hy vertrek kort daarna gefrustreerd na die Ioniese stad Fokaia. Daar word hy bekend en kry die naam Homeros, "die blinde man".

Hoewel hy 'n gereelde gesig raak in Fokaia se salonne blyk sukses hom te ontwyk. Hy gaan 'n ooreenkoms aan met ene Thestorides dat dié hom sal onderhou in ruil vir die outeurskap van sy werke. Thestorides skryf al die werke neer soos dit mondelings deur Homeros geskep word. Na 'n wyle verbreek Thestorides die ooreenkoms en vertrek onder dekmantel na Chios waar hy 'n skool oprig en Homeros se gedigte onder 'n ander naam voordra. Homeros ontvang woord hiervan maar sy poging om na Chios te reis word deur vissermanne van die hand gewys. Hy kry egter 'n geleentheid saam met houtkappers, wat hom na die strand van Eritrië neem. Daar kry hy 'n verdere geleentheid saam met ander vissermanne na 'n onbekende strand.

Die onbekende strand blyk toe Troas naby die berg Ida te wees. Homeros word deur 'n trop honde aangeval na hy agter die klank van bokke aanloop en word deur die bokwagter Glaukos gered. Na hy die nag die bokwagter met gedigte trakteer langs die kampvuur word hy die volgende oggend aan sy meester voorgestel. Glaukos se meester stel hom aan as huisonderwyser vir sy kinders. Hier bereik hy vir die eerste keer sukses en dig meeste van sy poësie. Thestorides laat staan sy skool in Chios na hy te hore kom van Homeros se sukses, waarna Homeros die see weer oorsteek terug na die eiland. Daar begin Homeros 'n nuwe skool, floreer, trou, kry twee dogters en skryf die Ilias en Odussee. Op 'n toer na die Griekse vasteland vertoef hy in Samos vir die feeste aldaar. Op pad na Athene in die lente word sy skip van koers af gewaai tot in Ios. Wagtende op gunstige winde word hy siek en sterf. Die skrywer van die vitae gaan hierna verder en beweer dat Homeros Eolies was en nie Ionies nie. Sy geboortedatum word aangegee as 622 jaar voor Xerxes. Die bewering, indien waar, sal Homeros se skryfwerk onwaarskynlik maak indien dit in die Griekse alfabet gedoen is.

Werke aan Homeros toegeskryf[wysig | wysig bron]

Deur 'n werk aan iemand toe te skryf is nie dieselfde as om die outeurskap van 'n werk te bevestig nie. Die verskil is dat 'n mate van twyfel bestaan. Die Grieke van die 6de en vroeg 5de eeu v.C. het onder die werke van "Homeros" verstaan dat dit die totale versameling van heldetradisie behels, soos beliggaam in die heksametervers.[56] Die totale Epiese Siklus is daarby ingesluit. Die genre sluit verder gedigte in oor die Trojaanse oorlog, soos die Ilias Mikra (Klein Illias), die Nostoi (Terugkomste van die Grieke), die Kypria en Epigonoi (Nasate) asook die Thebiese gedigte oor Oidipus en sy seuns. Ander werke, soos die versameling Homeriese lofliedere, die komiese mini-epos Batrachomyomachia (Die oorlog tussen paddas en muise) en die Margites (Die Gek) word ook aan hom toegeskryf hoewel dit deesdae as onwaarskynlik gereken word. Twee ander gedigte, die Gevangeneming van Oechalia en die Phocais is ook aanvanklik aan Homeros toegeskryf. Die identiteite van die outeurs van dié onderskeie werke blyk egter selfs meer problematies te wees as die outeurskap van die twee groot eposse.

Eposse[wysig | wysig bron]

Herodotos benoem beide die Ilias en Odussee as werke deur Homeros.[57] Hy haal gedeeltes aan uit die twee eposse wat identies is aan hedendaagse weergawes. Die gedeelte wat uit die Ilias aangehaal word meld dat Paris in Sidon verpoos het voor hy Helene na Troje geneem het. Die feit dat die Kypria noem dat Paris van Sparta direk na Troje toe is laat Herodotos die gevolgtrekking maak dat dit nie deur Homeros geskryf is nie en laat sodoende die twyfel ontstaan.

In Werke en dae noem Herodotos dat Homeros na Euboia is om deel te neem aan die spele in Chalkis, wat aangebied is deur die seuns van Amphidamas.[58] Hy wen met 'n himne en dra sy prys op aan die Muses van Berg Helikon waar hy met sy poësie begin het. Een van die vitae, die "Certamen", neem die tema verder. Dit meld dat Homeros en Hesiodos tydgenote is. Albei het die begrafnisspele van Amphidamas bygewoon, wat deur sy seun Ganyctor gereël is, en albei het aan die wedstryd van sophia, "vernuf", deelgeneem. In die wedstryd word van 'n deelnemer verwag om 'n vraag aan die teenstaander te vra en dié moet in gedig antwoord. Die beoordelaar kon nie tot 'n wenner besluit nie en laat elkeen uit hul eie gedigte voordra. Hesiodos resiteer uit Werke en dae en Homeros uit die Ilias. Siende dat die Werke en dae hierdie spele en sy deelname daarin beskryf, is dié storie hoogs onwaarskynlik. Hesiodos tree as oorwinnaar uit die stryd aangesien sy gedig oor vrede handel en Homeros sʼn oor oorlog.

Na die wedstryd sit Homeros sy digkuns, resitering en omswerwinge voort. Die Certamen maak melding van die Tebaïs en haal die eerste reël daaruit aan. Dit verskil nie wesenlik van die eerste reël in die Ilias soos dit tans daar uit sien nie en bevat 7 000 reëls. Die Epigoni bestaan uit 'n ooreenstemmende eerste reël met insgelyk 7 000 reëls in totaal. Die Certamen wys op die toeskrywing aan Homeros met "sommige sê ..." Homeros skryf vervolgens die epitaaf vir Midas se grafsteen, met 'n silwer bak as betaling, en daarna die Odussee in 12 000 reëls – teenoor die 12 110 van die hedendaagse weergawe. Die Ilias is alreeds op daardie stadium deur hom neergepen in 15 500 reëls (die hedendaagse weergawe is 15 693). Net die drie eposse op hul eie bestaan uit 34 500 reëls sonder enige verwysing na die res van die enorme Epiese siklus. Hierna vertrek hy na Athene en Argos, waar hy reëls 559-568 van die 2de boek uit die Ilias voordra met die byvoeging van nog twee wat nie in die hedendaagse weergawe verskyn nie. Hy vertrek daarna na Delos waar hy die Lofsang aan Apollo voordra en verkry burgerskap tot die Ioniese state. Ten laaste vertrek hy na Ios waar hy op klei gly en 'n noodlottig val.

Ilias[wysig | wysig bron]

Griekeland volgens die Ilias
Die sewe beginverse van Homeros se Ilias

Die Ilias (so genoem na die ander naam vir Troje, Ilion) beskryf 'n kort episode uit die stryd. Die voorgeskiedenis van die episode word slegs terloops aangeraak: die ontvoering van Helena, die dogter van Leda en Zeus, wat met koning Menelaüs van Sparta getroud was, deur Paris, die seun van koning Priamus van Troje; die veldtog om Helena te bevry onder leiding van Agamemnon en die gebeurtenisse tydens die eerste ses jaar van die beleg. Die eintlike tema van die Ilias is die wrok wat Achilles jeens die Griekse leier Agamemnon koester, wat spruit uit 'n rusie oor 'n slavin wat hulle buitgemaak het. Achilles onttrek hom as gevolg hiervan uit die stryd, wat rampspoedige gevolge vir die Grieke tot gevolg het. Die dood van Achilles se wapenmakker Patroklos bring mee dat Achilles weer tot die stryd toetree om hom te wreek op die held Hektor. Die laaste episode handel oor Hektor se uitvaart. Die storie van die dood van Achilles toe hy getref word in die spreekwoordelike Achilleshiel en die inval van Troje deur van die Trojaanse perd gebruik te maak, kom nie in die Ilias voor nie.

Odussee[wysig | wysig bron]

Die nege beginverse van Homeros se Odussee

Die 24 boeke van die Odussee (afgelei vanaf die naam Odusseus van 'n Griekse koning van die eiland Ithaka) is 'n raamvertelling, waarin die verhaal vertel word van die tien jaar se terugreis deur Odusseus. Die kader vorm die vertelling van die terugkeer van die held vanaf die eiland van die nimf, Kalipso, Odusseus se verblyf aan die paleis van die Faiake en sy uiteindelike tuiskoms in sy koninkryk Ithaka. Daar reken hy af met die etlike hofmakers van sy vrou Penelope, wat getrou op hom gewag het.

Epiese siklus[wysig | wysig bron]

Die term "Epiese siklus" (Epikos Kuklos) verwys na 'n reeks van 10 gedigte deur verskillende skrywers neergepen, wat die Griekse mitologie in sy geheel dek. Die bedoeling is om 'n onderling verbinde reeks van stories weer te gee. Temas vir Griekse dramas is ook hieruit gekies. Die naam verskyn in die Chrestomathia van Eutychios Proklos, 'n samevatting van Griekse literatuur. Dit is verder slegs bekend deur verkorte fragmente wat deur Photios I van Konstantinopel geskryf is maar geen etimologie word verskaf nie. Evelyn White veronderstel dat hulle in die tyd van die Ilias en Odussee geskryf is en 'n duidelik nabootsende struktuur het.[59] Volgens dié siening sou Homeros nie nodig gehad het om meer as die Ilias, of die Ilias en Odussee, te skryf nie. Die Homeridae word verantwoordelik gehou vir die orige. Die eenheid in tema en struktuur spruit voort uit die noue band tussen die skrywers in die gilde.

Proclus stem nie saam met die outeurskappe van die "Certamen" nie. Hy verskaf wel die name van ander skrywers, waar hulle beskikbaar is, in sy bronne. Die tien eposse, waarvan slegs verkorte weergawes van Proclus se samevattings en verspreide fragmente van ander skrywers nog bestaan, is as volg:

  • Eerste en oudste is die Titanestryd (Titanomachie), agt fragmente hiervan is volgens oorlewering deur of Eumelus van Korinthe, 760-740 v.C., of Arctinus van Melete, 776 v.C.[60]
  • Die Tebise siklus bestaan uit drie eposse:[61]
    • Oedipus se storie (Oedipodeia), 6 600 reëls deur Kinaithon 764 v.C.[62]
    • Tebaïs, toegeskryf aan Homeros[63]
    • Epigonoi, toegeskryf aan Homeros[64]
  • Die Trojaanse siklus bestaan uit die Illias, Odussee en ses ander eposse:[59]
    • Die Kypria bestaande uit 11 boeke en toegeskryf aan of Homeros, of 'n jonger tydgenoot genaamd Stasinos, of ene Hegesias[65]
    • Aithiopis, bestaande uit 5 boeke en volgend op die Ilias, wat op sy beurt weer volg op die Kypria[66]
    • Ilias Mikra (Klein Ilias), met 5 boeke, deur Lesches van Mutilene – 660 v.C.[67]
    • Iliou persis (Ilium se verwoesting) deur Arctinos[68]
    • Nostoi (Terugkomste) deur Agias van Troizin – 740 v.C.[69]
    • Telegoneia deur Eugamon van Sirene – 567 v.C.[70]

Identiteit en outeurskap[wysig | wysig bron]

Standbeeld van Homeros, Philippe-Laurent Roland

Die idee dat Homeros slegs vir die twee uitsonderlike eposse, die Ilias en die Odussee, verantwoordelik was, is nie oor saamgestem tot 350 v.C. nie.[71] Hoewel heelwat geleerdes dit onwaarskynlik vind dat die onderskeie eposse deur dieselfde persoon geskryf is,[72] argumenteer ander[73] dat die stilistiese ooreenkomste tussen die twee te sterk is om 'n teorie van veelvuldige outeurskap te ondersteun. Een van die standpunte wat die verskille tussen die twee eposse probeer oorbrug, beweer dat die Ilias geskryf is deur Homeros as jong volwassene terwyl die Odussee deur hom geskryf is as ou man.

Meeste geleerdes is dit eens dat die Ilias en Odussee as ouer materiaal rondom die begin van die 8ste eeu v.C. deur 'n proses van standaardisering en verfyning gegaan het. Dit blyk dat die Atheense tiran, Hippargos 'n groot aandeel in die standaardisering gehad het met sy hervorming van die voordrag van Homeriese digkuns tydens die Panathenaia. Verskeie klassici stem saam dat hierdie hervorming die lewering van 'n kanonieke geskrewe teks tot gevolg gehad het.

'n Paar akademici ondersteun nog die idee dat Homeros 'n werklike persoon was. Aangesien niks bekend is oor Homeros se lewe nie word algemeen gegrap dat die gedigte "nie deur Homeros geskryf is nie, maar deur 'n ander man met dieselfde naam."[74] [75] Samuel Butler redeneer, gebaseer op literêre waarnemings, dat 'n jong Siciliaanse vrou die Odussee geskryf het,[76] 'n idee wat verder geneem word deur Robert Graves in sy roman Homer's Daughter en Andrew Dalby in Rediscovering Homer.[77]

Onafhanklik van die vraag oor enkele outeurskap, bestaan die amper universele eensgesindheid, na die werk van Milman Parry,[78] dat die Homeriese gedigte afhanklik is van 'n mondelinge tradisie. Dit is 'n geslagte-oue tegniek wat die gesamentlike nalatenskap was van baie sanger-digters (aoidoi). 'n Analise van die struktuur en woordeskat van die Ilias en Odussee toon dat die gedigte heelwat metodiese frases bevat wat tipies is van onvoorbereide epiese tradisies; selfs volledige strofes word met tye herhaal. Parry en sy student, Albert Lord, toon aan dat die soort uitvoerige mondelinge tradisie, vreemd in hedendaagse literêre kulture, tipies is van epiese digkuns in 'n oorheersend kulturele milieu. Die klem val hier op "mondelings" en "tradisioneel". Parry skop af met "tradisioneel": die herhalende gedeeltes taal wat volgens hom oorgedra is aan die sanger-digter, vanaf sy voorgangers, en handig te pas gekom het met komposisie. Parry noem die herhalende gedeeltes "formules".

Presies wanneer die gedigte 'n vaste struktuur begin aanneem, is oop vir debat. Die konvensionele oplossing is die "transkripsie hipotese", waartydens 'n nie-geletterde "Homeros" sy gedig iewers tussen 8ste en 6de eeu v.C. aan 'n geletterde skribent dikteer. Die Griekse alfabet is vroeg in die 8ste eeu v.C. in gebruik geneem wat dit dus moontlik maak dat Homeros self een van die eerste generasie skrywers was. Die klassisis Barry B. Powell maak die voorstel dat die Griekse alfabet rondom 800 v.C. deur 'n enkele persoon, wat homself die "bewerker" genoem het, geskep is om juis mondelinge epiese digkuns op skrif vas te lê.[79] Meer radikale Homeriste, soos Gregory Nagy, betoog dat 'n kanonieke teks van die Homeriese gedigte as "skriftuur" nie voor die Hellenisme (3de tot 1ste eeu v.C.) bestaan het nie.

Nuwe metodes poog om die kwessie verder op te klaar. Deur die kombinering van inligtingkunde en statistiek, stilometrie, word verskeie linguistiese eenhede ontleed: woorde, woordsoorte en klanke. 'n Eerste studie deur Dietmar Najock, gegrond op die frekwensie van Griekse letters,[80] belig spesifiek die onderlinge verband tussen die Ilias en Odussee . In ag genome die herverdeling van die letters, toon 'n nuwe studie van Stephan Vonfelt[81] die eenheid in Homeros se werke aan teenoor die van Hesiodos. Die talle vrae wat die moderne bewerings meebring laat die debat egter nog wawyd oop.

Homeriese studies[wysig | wysig bron]

Homeriese studies is een van die oudste onderwerpe in die akademie en dateer terug na die Oudheid. Die doelwitte van Homeriese studies het met die loop van die millennia verander. Tydens die laaste paar eeue is gefokus op die proses waarvolgens die Homeriese gedigte tot stand gekom het en hoe dit met die verloop van tyd aan ons oorgedra is, mondelings en later skriftelik.

Van die belangrikste bewegings in hedendaagse Homeriese studies, in die 19de en vroeg 20ste eeu, is "Analise" en "Unitarisme, denkrigtings wat aan die een kant die wisselvalligheid en aan die anderkant die artistieke eenheid van Homeros belig. Van die 20ste eeu af en later ontstaan die "Mondelinge teorie", die studie van die meganismes en invloed van mondelinge oordrag, en "Neo-analise", die studie van die verwantskappe tussen Homeros en ander vroeë epiese materiaal.

Homeriese dialek[wysig | wysig bron]

Homeriese Grieks is die weergawe van Grieks wat deur Homeros gebruik is in die Ilias en die Odussee. Dit is 'n argaïese vorm van Ioniese Grieks met ontlenings aan sekere ander dialekte, soos Eoliese Grieks. Dit dien later as basis vir "Epiese Grieks", die taal van "epiese digkuns", soos tipies in die daktiliese heksameter van digters soos Hesiodos voorkom. Anders as met latere vorme van die taal, is 'n ware bepaalde lidwoord in meeste gevalle nie beskikbaar nie.[82] Komposisies geskryf in Epiese Grieks dateer moontlik sover terug as die 3de eeu v.C. Die afname in gebruik was onafwendbaar met die opkoms van Koine.

Homeriese styl[wysig | wysig bron]

Homeros in die geselskap van Kalliope, die Muse van epiese digkuns (replika van Roomse imperiale mosaïek, c. 240 v.C., uit Vichten)

Aristoteles maak in sy Poëtika die opmerking dat Homeros uniek was tussen die digters van sy tyd; hy fokus op 'n enkele oorkoepelende tema of geleentheid in die epiese siklus.[83]

Die vernaamste eienskappe van Homeros se styl word duidelik geartikuleer deur Matthew Arnold:

[T]he translator of Homer should above all be penetrated by a sense of four qualities of his author:—that he is eminently rapid; that he is eminently plain and direct, both in the evolution of his thought and in the expression of it, that is, both in his syntax and in his words; that he is eminently plain and direct in the substance of his thought, that is, in his matter and ideas; and finally, that he is eminently noble.[84]


Vrylik vertaal:

Die vertaler van Homeros moet bo alles getref word deur 'n gewaarwording van vier eienskappe van sy skrywer: – dat hy by uitstek snel van tempo is; dat hy by uitstek gewoon en reguit is, in beide die ontwikkeling van sy gedagtes en ook in die weergee daarvan, dit wil sê, in sy sintaksis sowel as sy woorde; dat hy by uitstek gewoon en reguit is in die wese van sy denke, dit wil sê, in sy onderwerp en idees; en ten laaste dat hy by uitstek grootmoedig is.


Homeros se buitengewone tempo lê in sy gebruik van die heksametervers. Dit is 'n kenmerk van vroeë letterkunde dat die ontwikkeling van die gedagte, of die grammatikale vorm van die sin, deur die struktuur van die vers gelei word; Die ooreenstemming wat gevolglik bereik word tussen die ritme en sintaksis, lewer 'n snelvloeiende gang, wat selde verkry word as intervalle geskep word sonder direkte verwysing na die metrum. Die feit dat Homeros oor hierdie tempo beskik sonder om eentonig en weifelend te raak, lewer miskien die beste bewyse van sy ongeëwenaarde poëtiese vernuf. Die gewoonheid en direktheid van denke en uiting wat tipies van hom is, is sonder twyfel toe te skryf aan die kwaliteite van sy tyd; die skrywer van die Ilias (eenders as Voltaire, met wie Arnold hom graag vergelyk) het egter hierdie gawes in 'n uitsonderlike mate besit. Die Odussee is in die aspek egter op 'n waarneembare laer vlak as die Ilias.

Tempo of gemak van beweging en gewoonheid van uitdrukking en denke was nié kenmerkend van die groot epiese digters soos Vergilius, Dante[85] en Milton nie. Hulle hoort in teendeel tot die heelwat meer beskeie epies-liriese skool wat so gereeld al aan Homeros ook toegewys is. Die bewys dat Homeros nie tot daardie skool hoort nie – en dat sy digkuns nie in die ware sin van die woord ballades is nie – lê, ten opsigte van styl, by die meer verhewe artistieke struktuur van sy digkuns. Dit word beskryf deur Arnold se vierde eienskap: die eienskap van grootmoedigheid. Dit is sy grootmoedige en kragtige styl, volgehou met elke verandering van idee en onderwerp, wat Homeros finaal onderskei van alle vorme van ballades en gewilde epiese digkuns.

Net soos met die Franse eposse, byvoorbeeld die Chanson de Roland, is Homeriese digkuns inheems en as gevolg van die beweeglikheid en gevolglike eenvoud, onderskeidbaar van die werke van Dante, Milton en Vergilius. Dit kan verder ook onderskei word van hierdie kunstenaars se werke deur die vergelykbare afwesigheid van onderlinge motief en sentiment. In Vergilius se werke is die besef van die grootheid van Rome en Italië die leidende motief vir passievolle retoriek, gedeeltelik bedek deur die deurdagte delikaatheid van sy taalgebruik. Dante en Milton is selfs nog groter vertolkers van godsdiens en politiek uit hulle era. Selfs die Franse eposse lewer 'n gevoel van vrees en haat teenoor die Sarasene; in Homeros se werke is die belang egter suiwer dramaties. Daar bestaan nie 'n sterk weersin in ras of godsdiens nie; die oorlog wentel nie om politieke gebeure nie; die inname van Troje lê buite die bestek van die Ilias; en selfs die protagoniste is nie vergelykbaar met die vernaamste Griekse nasionale helde nie. Dit blyk sover nog die belangrikste motivering in Homeros se werke menslike gevoelens, emosie en drama is; sy werke word inderwaarheid meermale beskou as "dramas".

Homeros in Afrikaans[wysig | wysig bron]

Spreekwoorde
  • ʼn Homeriese gelag: Onbedaarlike of skaterende gelag. Die spreekwoord se oorsprong kom uit die Ilias. Die gode het onbedaarlik gelag toe hulle die mismaakte Hefiastos al hinkende sien aankom. Hy is die Griekse god van vuur en smeerwerk.[86]
  • ʼn Homeriese vergelyking: 'n Vergelyking waarin die vergelykende beeld in alle detail en besonderhede uitgewerk is.[86]
  • Ook Homeros slaap soms: Die knapste mense kan hulself ook soms vergis. Die gesegde is na aanleiding van die woorde van Horatius, 'n Latynse digter.[86]
Vertalings en verwerkings
  • Vos C. (2014), Fragmente uit die Ilias – Homeros, Pretoria: Protea Boekhuis, ISBN 978-1-4853-0181-3 
  • Van Rensburg J.P.J (1952), Homerus: Die Ilias – Uit die Oorspronklike Grieks Vertaal, Stellenbosch: Pro Ecclesia-Drukkery 
  • Van Rensburg J.P.J (1963), Homerus: Die Odusseia – Uit die Oorspronklike Grieks Vertaal, Kaapstad en Pretoria: Human en Rousseau 

Sien ook[wysig | wysig bron]


Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Herodotos 2.53.
  2. Heubeck, Alfred; West, Stephanie; Hainsworth, J. B. (1988). A Commentary on Homer's Odyssey. Oxford: Oxford University Press. p. 3. ISBN 0-19-814047-9.
  3. Finley, Moses (2002). The World of Odysseus. New York: New York Review of Books. pp. 11–2. ISBN 978-1-59017-017-5.; Finley se syfers is ontleen aan die korpus van literêre papiri wat voor 1963 gepubliseer is.
  4. Herodotos 2.53.
  5. Graziosi, Barbara (2002). "Inventing Homer". Cambridge: 98–101. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  6. ʼn Opsomming van die bronne en 'n analise van die tekstuele eenvormigheid kan gevind word in Murray 1960, Hoofstuk 12 The Text of Homer From Known to Unknown.
  7. Murray 1960, pp. 297–298
  8. West, Martin (1999). "The Invention of Homer". Classical Quarterly. 49 (364).
  9. Taplin, Oliver (1986). "2 Homer". In Boardman, John; Griffin, Jasper; Murray, Oswyn (reds.). The Oxford History of the Classical World. Oxford; New York: Oxford University Press. p. 50.
  10. Kirk, G.S. (1985). The Iliad: A Commentary. Vol. I: boeke 1-4. Cambridge: Cambridge University Press. p. 1.
  11. Nagy, Gregory (2001). "Homeric Poetry and Problems of Multiformity: The "Panathenaic Bottleneck". Classical Philology. 96: 109–119. doi:10.1086/449533.
  12. Watkins, Calvert (1995). How to Kill a Dragon: Aspects of Indo-European Poetics. New York; Oxford: Oxford University Press; Internet Archive.
  13. Lucian, Verae Historiae 2.20, gesiteer en vertaal in Graziosi 2002, p. 127
  14. Parke, Herbert W. (1967). Greek Oracles. UK: Hutchinson Educational. pp. 136–137 siteer die Certamen, 12. ISBN 0-09-084111-5.
  15. Stoessl, F. (1979). "'Homeros'". Der Kleine Pauly: Lexikon der Antike in fünf Bänden: Bd. 2. München: Deutscher Taschenbuch Verlag. p. 1202.
  16. 16,0 16,1 Kirk, G.S. (1965). Homer and the Epic: A Shortened Version of the Songs of Homer. London: Cambridge University Press. p. 190. ISBN 0-521-09356-2.
  17. Allen, Thomas W., red. (1912). Homeri Opera (in Latyn en Oudgrieks). Vol. Tomus V: Hymnos Cyclum Fragmenta Margiten Batrachomyomachiam Vitas Continens. Oxonii: Typographeo Clarendoniano.{{cite book}}: AS1-onderhoud: onerkende taal (link)
  18. Die naam beteken enige vita in 'n manuskrip by die Real Biblioteca del Monasterio de San Lorenzo de El Escorial, "Koninklike Biblioteek van die Klooster van Sint Lorenzo van Escorial," Koninklik aangesien dit in die koning se paleis is in El Escorial, naby Madrid. Die paleis was op 'n tyd 'n klooster.
  19. So genoem aangesien die manuskrip in die Biblioteca Nazionale Centrale di Roma is, voorheen bekend as die Biblioteca Nazionale Centrale Vittorio Emanuele II.
  20. Nagy 2010, p. 29
  21. 21,0 21,1 West, M.L. (1997). The East Face of Helicon: West Asiatic Elements in Greek Poetry and Myth. Oxford: Clarendon Press. p. 622.
  22. Liddell & Scott 1940, ὅμηρος
  23. Chantraine, P. (1968). "Homer". Dictionnaire étymologique de la langue grecque 2 (3–4). Paris: Klincksieck.  Hierdie langgehuldigde siening is die een wat deur baie Griekse etimologiese woordeboeke oorgeneem is. Kyk ook die woordgeskiedenis van die naam Homeros in Liddell & Scott 1940, Ὅμηρος
  24. Silk 1987, p. 4. Silk veralgemeen dit na "Eoliessprekende gebiede," maar die enigste gebied in die Pseudo-Herodotos genoem is Kyme. Hy het egter volgens die bron oor die hele gebied opgetree en verskeie stede in die omgewing beweer dat hulle sy tuiste was.
  25. Allen bl. 99.
  26. Homeric Hymns 3:172–3
  27. Thukydides, Die Peloponnesiese oorlog 3:104
  28. Graziosi 2002, p. 133
  29. Odussee, 8:64ff.
  30. Beecroft, Alexander (2011). "Blindness and Literacy in the Lives of Homer". Classical Quarterly. 61.1: 1–18. doi:10.1017/S0009838810000352.
  31. Liddell & Scott 1940, ὁμοῦ
  32. Liddell & Scott 1940, ἀραρίσκω
  33. Nagy 1979, pp. 296–300
  34. Smith 1876, Homerus
  35. Smith 1876, Aeolis
  36. Smith 1876, Smyrna
  37. Buck 1928, pp. 147–156
  38. Beaumont, Lesley (2013). "Smyrna". In Wilson, Nigel (red.). Encyclopedia of Ancient Greece. New York: Routledge.
  39. Smith 1876, Chios
  40. Buck 1928, p. 143
  41. Janko 1982, p. 178
  42. Browning, Robert (1983). Medieval & Modern Greek (2nd uitg.). Cambridge: University of Cambridge. p. 51.
  43. Semonides (1989). "Fragment 19". In West, Martin L. (red.). Iambi et Elegi Graeci ante Alexandrum cantati (2nd uitg.). Oxford: Clarendon Press.
  44. Gilbert Murray, The Rise of the Greek Epic, bl. 307
  45. Liddell & Scott 1940, Ὁμηρεών
  46. Scott, John Adams (1965). The Unity of Homer. New York: Biblio & Tanner Publications. pp. 4–8.
  47. Ilias 2.459–63
  48. Ilias 2.144–6
  49. Iliad 4.142
  50. "Troja und Ilion" en "Alt-Ithaka: Ein Beitrag zur Homer-Frage, Studien und Ausgrabungen aus der insel Leukas-Ithaka"
  51. The Historical Library of Diodorus Siculus, Boek I, hoofstuk VI.
  52. Ilias, 2.595
  53. Hesiodos, Werke en dae, 654–5; Nilsson, Martin P. (1972). Homer & Mycenae. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. pp. 207ff.
  54. Latacz, Joachim; Holoka, James P., tr. (1996). Homer: His Art and His World. Ann Arbor: University of Michigan Press. p. 29.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  55. Graziosi 2002, p. 134
  56. Murray 1960, p. 93
  57. 11.116.
  58. Reëls 646-662.
  59. 59,0 59,1 Evelyn-White 1914, p. xxx
  60. Evelyn-White 1914, pp. 481–482
  61. Evelyn-White 1914, p. xxix
  62. Evelyn-White 1914, pp. 484–485
  63. Evelyn-White 1914, pp. 485–487
  64. Evelyn-White 1914, pp. 486–489
  65. Evelyn-White 1914, pp. 489–507
  66. Evelyn-White 1914, pp. 506–509
  67. Evelyn-White 1914, pp. 508–519
  68. Evelyn-White 1914, pp. 520–525
  69. Evelyn-White 1914, pp. 524–529
  70. Evelyn-White 1914, pp. 530–532
  71. Gilbert Murray (1934), The Rise of the Greek Epic (4 ed.), Oxford University Press, p. 299 
  72. Gregory Nagy: "Homer the Preclassic", passim
  73. W. B. Stanford (1968), The Ulysses Theme, Ann Arbor Paperbacks 
  74. James Mark Baldwin (1913), History of Psychology: A Sketch and an Interpretation, 1, http://psychclassics.yorku.ca/Baldwin/History/preface.htm#f4 
  75. Henry Wheatley, Schoolboys' Blunders, archived from the original on 25 Februarie 2007, https://web.archive.org/web/20070225153904/http://www.worldwideschool.org/library/books/lit/literarystudies/LiteraryBlunders/chap7.html, besoek op 15 Desember 2014 
  76. Butler, Samuel (1897), The authoress of the Odyssey : where and when she wrote, who she was, the use she made of the Iliad, and how the poem grew under her hands, London: Longmans, Green 
  77. Mary Ebbott, "Butler's Authoress of the Odyssey: gendered readings of Homer, then and now", Classics@ (3), archived from the original on 19 Junie 2016, https://web.archive.org/web/20160619131331/http://chs.harvard.edu/CHS/article/display/1313, besoek op 15 Desember 2014 
  78. Adam Parry, ed. (1987), The Making of Homeric Verse: The Collected Papers of Milman Parry, Oxford: Clarendon Press 
  79. "Signs of Meaning: Reviewing Powell's Writing and citing Powell's Homer and the Origin of the Greek Alphabet", Science 324: 38, 3 April 2009 
  80. Najock Dietmar (1995), "Letter Distribution and Authorship in Early Greek Epics", Revue informatique et Statistique dans les Sciences Humaines, XXXI, 1 à 4, p. 129-154, archived from the original on 5 September 2012, https://web.archive.org/web/20120905045703/http://promethee.philo.ulg.ac.be/RISSHpdf/Annee1995/Articles/DNajock.pdf, besoek op 15 Desember 2014 
  81. Vonfelt Stephan (2010), Archéologie numérique de la poésie grecque, Université de Toulouse, archived from the original on 17 Desember 2013, https://web.archive.org/web/20131217002555/http://graphoscopie.free.fr/corpus/Arch.pdf, besoek op 15 Desember 2014 
  82. Goodwin, William W. (1879), A Greek Grammar, St Martin's Press, p. 204 
  83. Aristoteles, Poëtika, 1451a 16–29. Cf. Aristoteles, "On the Art of Poetry" in T.S. Dorsch (tr.), Aristotle, Horace, Longinus: Classical Literary Criticism, Penguin, Harmondsworth, 1965. Hoofstuk 8 bl. 42–43
  84. Matthew Arnold (1949), "On Translating Homer (Oxford Lecture, 1861)", in Lionel Trilling, The Portable Matthew Arnold, New York: Viking Press, p. 204–228 
  85. Dante laat Virgillius vir Homeros voorstel, met 'n swaard in die hand, as poeta sovrano (uitnemende digter) en voor Horatius, Ovidius en Lukanus loop. Cf. Inferno IV, 88
  86. 86,0 86,1 86,2 Prinsloo, Anton F. (2009), Spreekwoorde en waar hulle vandaan kom, Pharos, ISBN 9781868901364 

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.