Koninkryk van Nieu-Seeland
Die Koninkryk van Nieu-Seeland (Engels: Realm of New Zealand) is die hele gebied, waarin die koningin van Nieu-Seeland die staatshoof is. Die Koninkryk bestaan uit Nieu-Seeland, die Cookeilande, Niue, Tokelau en die Ross-Afhanklikheid in Antarktika,[1] en is gedefinieer deur 'n Patentbrief van 31 Oktober 1983 vanaf die kantoor van die goewerneur-generaal van Nieu-Seeland.[2]
Goewerneur-generaal[wysig | wysig bron]
Die Goewerneur-generaal van Nieu-Seeland verteenwoordig die staatshoof van Nieu-Seeland (Elizabeth II in haar hoedanigheid as koningin van Nieu-Seeland) in die gebied van die Koninkryk. Die Goewerneur-generaal neem hoofsaaklik al die waardigheid en reserwe magte van die staatshoof oor. Die huidige Goewerneur-generaal is sedert 2011 Jerry Mateparae.
Soewereiniteit in die Koninkryk[wysig | wysig bron]
Cookeilande en Niue[wysig | wysig bron]
- Hoofartikels: Cookeilande en Niue.
Die Cookeilande en Niue is selfregerende lande in vrye assosiasie met Nieu-Seeland. Die parlement van Nieu-Seeland is nie gemagtig om eensydig wetgewing ten opsigte van hierdie lande te gee. In buitelandse sake en verdediging kwessies Nieu-Seeland optree namens van hierdie lande nie, maar slegs met hulle raad en toestemming.
Nieu-Seeland[wysig | wysig bron]
- Hoofartikel: Nieu-Seeland.
Nieu-Seeland bestaan uit die volgende eilandgroepe:
- Die Noordeiland, die Suideiland en naburige eilande aan die kus, al behoort tot die 16 regione van Nieu-Seeland
- Die Chatham-eilande in die ooste, behoort tot die Chatham-eilande-gebied
- Die Kermadec-eilande in die noorde en sub-antarktiese eilande in die suide, alle is buite plaaslike owerheidsgrense geleë en word net bewoon deur 'n klein aantal van navorsings en bewaringspersoneel.
Tokelau[wysig | wysig bron]
- Hoofartikel: Tokelau.
Tokelau het 'n mindere mate aan de jure onafhanklikheid as die Cookeilande en Niue het en het beweeg na 'n vrye assosiasie status. Nieu-Seeland se verteenwoordiger in Tokelau is die administrateur van Tokelau, wat die mag het om wette wat deur die algemene fono besluit is te verwerp. Die bevolking van Tokelau het in verskeie referendums, wat deur Nieu-Seeland uitgevoer en deur die Verenigde Nasies ondersteun is, teen 'n stelsel van 'n regering met gelyke magte soos die Cookeilande en Niue gestem.[3]
Ross-Afhanklikheid[wysig | wysig bron]
- Hoofartikel: Ross-Afhanklikheid.
Die Ross-Afhanklikheid is grondwetlik deel van Nieu-Seeland.[4] Die Goewerneur-generaal van Nieu-Seeland is asook die goewerneur van die Ross-Afhanklikheid. Die Ross-Afhanklikheid sluit die McMurdo-stasie in, wat bedryf word deur die Verenigde State, wat nie Nieu-Seeland se soewereiniteit oor Ross-Afhanklikheid erken nie. Die toepassing van soewereiniteit in die Ross-Afhanklikheid is daaropvolgend op die toepassing van terme wat in die Antarktiese Verdrag gevind is.
Gebiede van die Koninkryk[wysig | wysig bron]
| Vlag | Wapen | Gebied | Verteenwoordiger van die koningin | Hoof van die Regering | Wetgewer | Hoofstad | Bevolking | Oppervlakte | Bevolkingsdigtheid |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
Nieu-Seeland | Goewerneur-generaal Jerry Mateparae |
Eerste Minister John Key |
Huis van Verteenwoordigers | Wellington | 4 422 700 (2012) |
268 021 km² | 16,5 / km² |
|
|
Cookeilande | Verteenwoordiger van die koningin Frederick Tutu Goodwin |
Eerste Minister Henry Puna |
Parlement van die Cookeilande | Avarua | 19 569 (2006) |
240 km² | 76 / km² |
|
|
Niue | Verteenwoordiger van die koningin (Goewerneur-generaal van Nieu-Seeland) |
Premier van Niue Toke Talagi |
Vergadering van Niue | Alofi | 1 398 (2009) |
260 km² | 5,35 / km² |
|
|
Tokelau | Administrateur Jonathan Kings |
Ulu-o-Tokelau (Hoof van die Raad van die voortdurende Regering) |
Algemene Fono | Geen | 1 411 (2011) |
10 km² | 115 / km² |
|
|
|
Ross-Afhanklikheid | Goewerneur | Uitvoerende Hoof | Geen | Scott Base | Scott Base: 10–80; McMurdo-stasie: 200–1000 (seisoenaal) |
450 000 km² | 0 / km² |
Sien ook[wysig | wysig bron]
- Samoa, wat vroeër deur Nieu-Seeland as Volkebondmaandat en later as VN-trougebied geadministreer is
- Nauru, wat vroeër deur Australië, Nieu-Seeland en die Verenigde Koninkryk as Volkebondmaandat en later as VN-trougebied geadministreer is
- Pitcairneilande
- Die Koninkryk van die Nederlande bestaan uit die lande Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten
- Die Franse Republiek verwys ná die Metropolitaanse land Frankryk en sy oorsese gebiede
- Die Koninkryk van Denemarke bestaan uit Denemarke, die Faroëreilande en Groenland
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ (en) Grondwet van Nieu-Seeland, Regering van Nieu-Seeland, besoek op 10 Junie 2012.
- ↑ (en) Letters Patent Constituting the Office of Governor-General of New Zealand (SR 1983/225), Parlementêre Raadskantoor van Nieu-Seeland, besoek op 10 Junie 2012.
- ↑ (en) "Tokelau decolonisation high on agenda". The New Zealand Herald. NZPA. 17 Mei 2008. Besoek op 10 Junie 2012.
- ↑ (en) New Zealand and Antarctica, Nieu-Seeland se Ministerie van Buitelandse Sake, besoek op 10 Junie 2012.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- (en) Letters Patent constituting the office of Governor-General of New Zealand – gee verduideliking vir die Koninkryk van Nieu-Seeland
- (en) Cook Islands, Nieu-Seeland se Ministerie van Buitelandse Sake
- (en) Niue, Nieu-Seeland se Ministerie van Buitelandse Sake
- (en) New Zealand and the Tokelau Islands, Nieu-Seeland se Ministerie van Buitelandse Sake
- (en) Ross Dependency, Nieu-Seeland se Ministerie van Buitelandse Sake
|
|
Koninkryk van Nieu-Seeland (Realm of New Zealand) |
|
||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Lande en gebiede in Oseanië | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Lande | Australië • Fidji • Gefedereerde State van Mikronesië • Kiribati • Marshalleilande • Nauru • Nieu-Seeland • Palau • Papoea-Nieu-Guinee • Salomonseilande • Samoa • Tonga • Tuvalu • Vanuatu | .svg) | |||||||||||
| Afhanklike gebiede |
| ||||||||||||
| Lande van | |||||||||||||
| Koloniale ryke |
|---|
|
|
.svg){kind=small}
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
